Qarnigeena Media

27/03/2024

■"midgaanimada" iyo maanshiilnimada" tayada qofka iskufilan
Asal ahan labadan erey waa labo erey si wayn loo qalad fahmay waana la loo baahnaa in lagu faano. Labadan shay waa labada tayo ee waxqabad ee dadka dunida saarani isku dhaafeen, inaad noqoto maanshiil fikir fiican iyo midgaan ama tumaal midigmaal ah waa sifada dadka isku filaanshaha gaadhay.
Dalalka ugu awooda badan difaac ahaan, dhaqaale ahaan iyo maadiga ee horumarinta guud ku wanaagsan waa dalalka ugu midigmaalka badan. bal fiiri yaa ka midgaansan Muraykan,china,turkiya,rushka waa dalalka ay dadkoodu xirfadda tumaalnimada si wayn looga barto waxay leeyihiin warshahada tumaallada ee dunida badan.
Waligaa ma ka firirtay dalalka aan horumarin waxa ay ku liitaan? Dalkaasi waxa ayna haysanin dad dalka dhaxdiisa wax soo saar ka sameeya oo dunida kale u iibgeeya.
Waxaa wax laga naxo ah islamarkana ah noqonimo qaangaadhay oo waliba 80 jirsatay inay jiraan dad dadkooda wax soo saarka leh ceebeeya oo yasa haddana isla waqtigaana ubaahan wax soo saaro qofkaasi ai ay maalin walbo isticmaalaa aaway aqligii.
Somalida ma fiirsatay waxwalbo oo nolol maalmeedka dadka u fiican haba ugu yaraato weelka yar ee wax lagu karsado way soo dhoofsadaan halka dadkooda midgaanka yacni midigmaal ah ee samayn kara alaabtaas ay u arkaan dad xun hadda ogow dadka adduunka kale ee aqliga leh qofka noocaas oo kale dawladda iyo shacabkuba way ilaashadaan waayo waa noloshooda waa shafartooda waab sharafta ummadaas dunida lagaga cabsiiyo. Ma aragtay sida loo ilaaliyo wiilkii sameeyey diyaaradda baraktar ee turkiga.
Waxaa jirto hadal wayn oo ah ilko iyo midgoba wadajiro ayey wax ku yihiin. TUSAALE Haddi uunan qofku ilko lahayn cunada si fiican uma burburin karo oo gaajo ayuu u dhiman waayo waxa u cunidoona waxyaabaha jilicdasan ee aan calool buuxinaynin aan calool qabadka lahayn.
Midgo waa waxa isku haya awood walbo oo midaysan sababto ah midig iyo midig marka ay is garabsadaan aad ayey u awood badan yihiin cadowgooduna wuu ka baqaa.
Haddaba somali ahan waxa dunida innaga reebay inaynaa labadan shay ku dadaalin bal'e xumaam iyo dibu dhac u aragno waxa ay dadka caadi ah ku faanaan sababto ah innagu ma nihin dad caadi ah waayo dadka sida caadi ee bani aadamka u fikira wanaagga dhaxdooda ka jiro ayey muujiyaan si aynan dunida ugu ceeboobin halka somalidu inta xun ay dusha sare ee labeenta ah soo fadhiistaan, waliba waxaa dadkeena kuwii ugu liita ayaa hogaamiyo sidaas ayaad ku garan kartaa inaam duul wali dullaysan.
si faafi aan ilbaxnimo gaadhne

25/12/2023

DADKA QAARKOOD XAARAAM AYEY CUNAAN LKN MA OGA

25/12/2023

WAA MAXAY WERAARKA AQLIGA EE LA INNAGU SOO QAADAY

21/12/2023

Dadku kala dheeraa!

Qayb maxay u labisataa fiidka h**e isuna carfisa si ay xalfado u tagaan.
halka kuwo qaybta kalena ay u labistaan subax h**e isuma carfiyan si ay safafka h**e ugusoo tukadaan. Dadku waa labo sifo, mid naftiis la ciyaar ah iyo mid mar h**e naftiisa xakameeyey.

waayo naftu waa sida ilmaha yar oo kale haddii aan naas nuujinta laga joojin sidaas ayuu ku waynaan haddi isaga oo yar laga joojiyana nolosha kale ayuu la qabsan.

09/12/2023

HEERKA UU CILMIGU GAADHAY ROOBKA MALA KALA QAADAN KARAA |Q1

08/12/2023

Bilowga Socdaan new (new journey)

Qarnigeena Media Waxaan halkan kusoo gudbin doonta maqaallo ka hadlayo cilmiyada Aalada cusub iyo farsamooyinka cusub.
Dhinaca kale waxaan kaga hadli doona cilmi baadhista ku cusub dunida sayniska iyo heerka ay ilbaxnimadu gaadhay.

MARKALE KUSOO DHAWAADA

06/12/2023

Hadallo aad u waa wayn oo xikmad ah

●Haddi aad aragto ummad halawday(lunsan) firi dumarkooda sida ay yihiin, ma dumar diin leh oo barta miyaa mise waa dumark dareenkooda la ciyaara(ka sheekeeya).

●Ha ilaawin Geerida iyaduba kuma ilawdee, marwalbo ficilkaga ku salee diintada

●Wiilkaaga 5 sano ee h**e ula dhaqan sidii Amiir 10 dambana sidii addoon, kaddib 15 sano marku gaadho la saaxiib oo waano la garab joog.

●Qofnimo waad u dhalan kartaa lkn qofjira inaad noqo waa loo shaqaystaa

●Qoyskaygu waxay i bareen sida loo hadlo dadkuna waxay i bareen sida loo Aamuso

●Cadhadu (Xanaaqu) waa dayl xoog badan oo damisa fikirka maskaxda iyo garaadka Qalbiga (Aqliga)

●Haddi aadan lacag haysanin carabkaagu waa inuu noqdaa wanaagsan oo wax ku goyn kara.

●Shimbirahaa alle ayaa siiya arzaaqdooda lkn waa inay duusha oo ay doonataa, dadkuna waa sidaas waa inuu dadaalaa.

●Jacaylku maaha lacag mana aha wax la iska keenkeeno wuxuu ku yimaada marka aad qof la dhaqanto.

06/12/2023

Shaydanku waa mid aad u xirfad badan ilbiriqsiyada yar ee dareennada caadifadda ama mid shahdawadeed yeynan waliga ku indha tirin.

12/09/2023

Waa meel Salaad haddi aad tukato lacag lagu siinayo.

Nolosha caadiga si aad wax u aragti iyo sida ay wax u socdaan way kala duwanaan kara, Kawaran haddi lagu dhaho salaad walbo aad tukato waxaad helaysa lacag dahab ama qalin midka aad rabto. Tusaalahan waxaan usoo qaadanay si aan kuugu soo dhaweeyo in aan ku tuso faaiidada waliga aadan maqal ee laga helo yacni salaadda marka lacag loo bedelo.

Dadka waqtigaan nool intooda badan waxay noqdaan dad maadiyiin ah kuwaas oo wax ku qimeeya faaiidada ama waxa kasoo galaya ee la taaban karo haddi u wax sameeyo. haddaba maanta waxaan dhinaca kale kaa tusidoona hantida salaadda lagu bedelan karo.

Salaaddu waa tiirarka rukunadda diinta islaamka kuwa ugu qaalisan intaas in ka badanba waa lagu qeexi karaa, waana xidhidhka maalinlaha ah ee qofku abuurihiisa u kula sheekeysto waana ognahay xasanaadka laga helo salaadda base si toos ah uma aragto wanaagga aan shaqaysanay sida haddi aad qof hawl u qabato markaas kaddibna lagu siinayo qimaha lacagta aad hawshaas ku qabatay haddaba marka salaadda loo bedelo dhinac maadiga yacni wax la xisaabin karo waa wax aad layaabi xisaab aad wayn.

Haddaba Ugu horrayn waxaad ogaataa Ficil walba oo aad salaadda dhaxdeeda ku samayn k**a hadlayno faatixada iyo ammaan kale ee alle ama quraanka lagu dhax akhriyo ee waxaan ka hadlayna ficillada jidhka sida kacaa fadhiisiga,taagnida dhammayskatiran ee bilowga salaadda rukuucda, ilaa dhamaadka salaadda waxaa la sameeya ficilo qalbiga ah iyo kuwo jidheed.

mid kamid ah faaiidooyinka ficillada jidheed haddi aan usoo qaadano falaqaynteeda aad ayey u badan oo Dabcan haddi aan isku dayno inaan wada sheegno dhamaan faaiido dhaqdhaqaayadaas ma fududa waqti badan ayey qaadan lkn ficilladaas oodhan aan kasoo qaadano Sujuudda oo kaliya.

Sujuuddu waa halka ay diinteedu inno sheegtay inaan inbadan ku nasano islamarkaana ku alle barino waana marka u qofku alle ugu dhawyahay sbbto ah aadoonkani jidhkeesa meesha uu ugu jecelyahaay ayuu dhulka dhigay waana isdhuldhiga ugu dambiyaa ee uu qof u sameeyo abuuraha inkasto aynan ogaan karin abaalka alle siinayo qofkaas.

Haddaba maadi ahan yacni faaiidada cilmiyeed uu aadamuhu baadhintannada ku ogaatay yacni sayniska ahaan dabcan saynisku waa hawl waqti la galiyey muslim ama gaalba noqdo qofka samaynaye'e.
waxaa lago ogaaday sujuuddu inay tahay meesha ugu xasaasisan ee ay dadku ka helaan dhamaan isku dheeritirka wareegga dhiigta iyo wadno garaacaa qofka. ilaa habdhaqanka dheershiidka qofka iyo waliba inuu dhiiggu fiican gaadho qaybta hoose ee jidhka.

waana marka kaliya ee wadnaha sida ugu wanaagsan uu dhiiga wada gaadhsiyo jidhka sida ugu fudud sbbto ah qofku markaa dheerer u taagan wadnuhu awood ayuu isticmaalaa si u dhiigga u qaybiyo balse marka u qofku sujuudda ku jiro si yar ayuu tin ilaa cidhib ku geeya dhiigga, maskaxduna waa meelaha ugu muhiimsan jidhka noolaha iyaduna xilliga sujuudda dhiigga badan ayaa maskaxda sidaasna ku gaadha, maskaxdu waxay ku helaysa dhiig dhammayskatiran kaas sbb u ah ka hortagtaa cuduro badan.

Waliba wajiga qofkuna wuxu noqda mid hela difaac adag oo cudurro badan kuma dhacan, qofka sujuudda badan dhiiga badan ee wajigiisu helo darteeda wuu ka waji fiican yahay qof aan sujuudda badnayn, wadnuhu waa qaali sbbto ah alle wuxuu u sameeyey noolaha intooda badan hal wadne iyo hal maskax ayey leeyihin marka laga reebo keenacada iyo kuwo kale, kaneecadu waa musjisooyinka alle ku quraankiisa ku sheegay abuurkooda.

Waxaana hawo iyo dhiig aad nadiif u ah ayaa gaadha maskaxda ilaa faraha qofka. waliba hawwo aad degen oo aan degdeg lahayn isla markaas neeftu si dhamaystiran ayey wadnaha ugasoo baxdaa sbbto ah waxa la ogaaday marka u wadnuhu hawlaha maalinlaha ah ku guda jiro waxa jiro hawo la dhaho hawada yar ee wadnaha ku hadha marka la neefsanayo taas haddi ilaa muddo badan haddi uunan wadnuhu iska saarin.

sbb u noqon karta inuu wadnuhu daciifo ama uu u nuglaado inay cudurro badan ku dhacan beerka ilaa sambabada waayo marka la neef qaadanayo ee sujuudda lagu dhax jiro xuubka xaloosha iyo wadnaha u dhaxeeya ee kala qaybiya ayaa soo riixaya neefta yar ee wadnaha ku dhax hadha,

Boroonjiyal diraneej (bronchial drainage ) ayaa dhaco neefta lasoo dhamaystiro middaa oo ka dhigan inuu wadanaha qofka muslimka ahi maalinwalbo si toos ah nasto isuna nadiifiyo waxaana hoos udhacda fursadda inay qofka kudhacaan cudurka, caloon xidhanka, qabsinka, babaasiirtu iyo kuwo kale.

Si guud tani faaiidada salaadda ee la arki karo boqolkiiba 1% k**a ahan inta aan soo sheegnay way badan yihiin.

Dhinaca kale marka uu qofku sujuudda ku jiro waxaa fidsanaata laf dhabarka qofka taas oo dhaqdhaqaajisa hab socodka dheefshiidka qofka islamarkana waxaa sifir yacni eber noqonaayo heerka dhabar xanuunka qofka lafdhabta ilaa lugaha dambe oo iyaguna jimicsi iyo ilaalinta misaanka qofka ayey ku guda jiraan sidaasna waxay ku salaadduna waxay ku noqon jimicsi dhamaystiran.

Haddaba suaasho waxay tahay hanti lacag intee la eg ayaa kagaga bixi lahyd caafimadkan sida bilaash ah alle inna siiyey dad badanina wayba ku gaalobeen qaar kale oo badan oo muslim ayaa iyaguna aan ka warqaban faaiidooyinka jidheed iyo midda ruuxiga ah ee ay salaaddu ka kooban balse ay u arka dhibaato iyo hawl aad u rafaad badan.
Lkn yaaba haddi sidan oo kale faaiiida salaadda loogu sheego inay usoo degdegan.

Halka dadka aan muslimka ahayni u isticmaalaan Nidaamka sujuudda iyo faaiidadeeda inay uga faaiidaystan xanaannada bukaannada dhakhatiirta gaalada, halka qofka muslimka ahi uu labo ka faaiidi karo aaduun iyo akhiraba.

Ugu dambayn innagu muslimiin ahaan uma tukanno Faaiidooyinkan caafiimad ee aan soo sheegnay si aan uga helo, lkn salaadda ee waxaan u tukanna qaadamashada amarada alle iyo inaan alle ku raali galiso allena innoogu naxariisto jannada ku mutaysano Inshallaah. Basle xikmadda alle waxaa kamid ah inuu waajibaadka uu inna duldhigay innoo dhax galiyey faaiidooyin badan oo caafimad oo la arki karo marka laga reebo faaiidada ajarka aan ka helayn salaadda ee aanan arki karin balse alle agtiisa lagu qoro.
Haddaba walaal aan kaga faaiidaysanno Salaadda labada daarood ee nolosha hadda iyo midda dambe.

Turjumidii Abdihalim Eid Hillaac
Xigaasho Sciencequran.com

20/05/2023

Dadku yayna ku wada baran waxtahay gun iyo bar, badh haday ku moodaan boqortooyo duub xidhan, badhka kale hamoodaan inaatahay ruux baadiya,
badha hadday ku moodaan ruux beento biyadhigtay badhka kale hamoodaan qof runta biishada.

29/04/2023

DHIBTA IYO DHABAR-ADAYGA DHALLINTA SOOMALIDA

🔸️ badana inta uunan dhalanin ilmaha soomaliga ahi waxaa gayigiisa ka jiro kala dadsanaan bulsho. bila dawlad,bila horumar Nololeed,bila qorshe dadwayne,bila danayn dawladeed iyo waliba bila qorshe waalid oo ku aaddan korinta ilmahaasi.
🔸️Waxaas duruufo nololeed ah nooloshaas bila jihada ah waxaa ilmahaas sugaayo inuu si iskii ah jiho uga dhax samaysto bulsho bila jiha ah aan lahayn dawlad jihaysa iyo dadkii oo noqday wada danaaystayaal.
🔸️ dhinaca kale qabyaaladi oo si iskeed ah u jirto waliba qabyaaladaas oo ah mid sii xun loo Caabudo.
haa dad somali ah ba Caabudo qabiilkoda oo waliba diintooda dhafsaday danta qabilkisa darteeda.👇

🟩SANAMKA AY SOOMALIDU CAABUDO OO AH QABYAALADA

🔸️Tani wax lala yaabo maha oo waxad arkaysa Mararka qaarkooda qabyaalada Somalida aad ku tilmaami karto Sanamka ay Somalidu caabudo.
waxay ku tusaaysa sida ay Somalidu ugu milantay qabiilaysiga kaddib burburki dawlaadi Somaliyeed.

🔸️Qabyaaladu waxaay saamaysay dhinac walbo sida Adeegi dawlada gaar ahaan shaqalaysiinta, Sharcigii maxkamidihii,booliski,barlamaanki,iyo meelo kalo badan xatta Culimaadi bay dhax gashay, waxaayna tusaale kooban u tahay sida qabyaladu ugu dhax nooshahay dadkeena badankooda

🔸️Marka la isku soo wada duuduubo waxaa sabab u ah dawlad la.aanta oo ah waxaa jiro dawlado gacan shisheeye la inoogu soo Sameeyey o aan soomali fikirkeeda ku salaysnayn.
🔸️waa dawlad lagu magacaabay democradi, democradi iyo Somalidu meelna isk**a soo galan, inta ay dawladahaan noocan ah dhulka somalida ka jiraan sidan wax badanii isk**a bedeli doonan.
👣 basle si ayna mawduuca uga dhax bixin Dhibaatada democradiyada mar kale ban ka hadli doona inshallah.

Aan isla fiirino dhawr Qodobo kuso Koobo

Qoddobka 1aad

🔷️NIDAANKA WAREERSAN EE BULSHADA

🔸️Dhallinyarteenu waxay wax kasoo bilaaban meel eber ah waa sida qof isago wax xirfad iyo aqoon aan lahaynoo lagu dhahay yiri mashruucaas fuli isaago wax Khibrad ah aan lahayn sidaas oo kale ilmaheena badankoodu halkaas bay ka bilaaban hayaanka nooloshoda .
🔸️Marka h**e ba isago deegankaas wareersan kusoo koray ayaa waxaa la gaynaaya dugsi quraan oo uu waxka baro macallin isaguba geeljire ahaa oo quraanka uun kala badh kaso xifdiyeey oo aan lahayn xirfadda sida diinta loo baro ubadka( way jiraan macallin aad fiican)
🔸️macalinka ilmaha wax barayii waa qof maalin uun meel kasoo maqlay haddi aad quraanka intaas oo juuz ka baratiid wad ku shaqaysan karta sidaasna isagu hubsiimo badan qabin ayuu ilmo diinta nacsiin.

🔸️Kaliya wuxuu raba inuu nolol maalmeeskiisa kala soo baxo, kasoo aan ujeedin tarbiiyada ciyaalka aan lahayn khibrad iyo aqoon buuxda u sida loo barbaariyo oo Caruurta diinteena suuban loo jeclaysiyo.Macalintaasi badankoodu waa kuwi jidh dilka iyo cananta iyo cabsida nafsiga ah ku reeba ilmaha.

🔸️waana sababta markay uu ilmuhu quraanka dhameeyo ee uu madrasada ka baxo lagu kari wayo sii amba qaadka cilmiga diinta, sida in uu xabsii kasoo baxay oo kale kaddibna dib ugu labto nololeed aan qurux badanayn.

🔸️Ardaygua wuxuu baahan yahay qof wax u sheega oo marwalbo waano iyo wax sheeg la garab taagan sababto ah waa bilawgi Safarka Nooloshiisa.

🔸️Macaliin aad u ficaan way jiran Laakiin macaalinminta badankoodu kuma baraarugsana Xata waxaa jiro dhallinyaro cilmiga diinta inta yarantoodi niyada laso xumeeyey cabsiida waalidka iyo macanka uun wax u baran jiray.
🔸️Lkn sida saxda ah waxay ahayd bilawgiisi quraanka inuu macalinku uuna garaacin gar iyo gardarooba waxaay ahayd inuu ka ilaaliyo qaylada joogtada ah basle wax isbedel ah meesh k**a soo socdan,
🔸️ sababto ah macaalinku xatta qaylada iyo buuqan ayuu wax kuso bartay halku bu ka keeni waxan oo wanaag ah ee aad la doonayso.

🔸️Bulshada qaarkoodana waxaa ba uyaalo xeer la yiraahdo quraanka ma dhamaysay yacni marka h**e quraanka uun dhamme kadibna maadaama aad waynatay macaalin ku garaaci ma jiri doono ee waajibkii cabsida ahaa wad gudatayee waxaad doontid samee. halka ilmaha looga bahna inuu sii amba qaado cilmiga kuna dhaqmo quraanka iyo cilmiga kale ee diinta.

🔸️ilmaha darajooyinka dhibka badan so maray waxaa kalo sugaayo nidaam kale kan kaso horjeedo oo xata kaga duuwan gabi ahanba luuqadihii somaliga iyo carabiga ahaa ee uu ilmuhu horay uso arkay oo ah nidaamka waxbarashada.👇

Qoddobka 2aad

🔷️NIDAAMKA WAXBARASHADA EE REE GALBEEDKA

🔸️Sida guud Somalidu dhibbane bay uu wad yihinoo luuqadahan qalaad iyo Cilmigan laga so oguuriyey, mana aha wax nolosha soomalida ku taxaluuqa waa waxbarashada ree galbeedku ugu talo galeen inaan ku dhax dhulsanaano.
🔸️Sii gaar ah waxaa si aad ah u dhibban somalida sida Jabuuti oo xadki dhibbanenimo dhaftay oo diintoodi ba khalkhal ku jiro.
🔸️Ogaadeniya iyo NFD o kasii daran Somalida inteeda kale oo guumaysi niyaaded ku jirto. Balse Soomali galbeed dugsiga hoose waxay ku bartan luuqadooda.
🔸️ NFD waxaan ban umalayn xata dugsi hoose inayna wax ku baranin luuqadooda somaliga ah.
🔸️Dhibta waxbarashada Waxaa kasii dhib badan inay ciyaalka Somalida dhib gaar ahi haysto oo ah in ayna inta badan jirin macaalimin afkooda wax ugu turjuumayo yacni inay yaryihin macaaliminta awood u leh inay wixii luuqada qalaad ku qorna Afsomaliga kuso jeedin karin.
🔸️gaar ahaan Labad gobol ee gumaysiga tooska ah jiro. kuwaas waxaaba ciyaalkooda waxbaro mid aanba Somali ahayno, xata markay waalidintu dugsiiyada uu racaan, waalidka iyo macaalimintaasi ismaba fahmaayan.
🔸️ bal kawaran qof adigu aadan fahmayni Luuqadisa sideed ugu ammintay inuu ilmahaaga wax baro yaabka soomalida 😄.

🔸️ilmaha Waxaa sanka lagaga toolaya cilmaaniyad taas jihooyinki h**e mid ka bedelan loo qaabeeyey sidii loo nacsiin laha diintisa uu markii h**e si ficaan aan loo so barin.
🔸️Marka uu nidaamkas u bilaabo waxaa u faraha ka qaadaya dhamaan arimiihi uu so maray sababto ah nidaamkani uma qaabaysna inuu wax xidhidh ah la sameeyo diintisa basle liddi bu ku yahay oo wuxuu u yaqqana khurafad arrimaha diinta.

🔸️Marka uu nidaamkasi khariiban si uun ugasoo qallin-jabiyo waxaa u bilaabaya inuu dib ugusoo noqdo bulshadiisi u kuso dhax koray oo ka sugayso inuu wax u faaiideeyo,Waxaa u bulshada u sheegidoono k**a baxsana Nidaamki wareersana ee uu kuso wareeray ee Cilmaaniga aha.
🔸️ sababto waxaa laga dhaadhiciyey inuu Nidaamkani o kaliya u ku shaqaysan karo.
🔸️Marka u shaqo raadin bilaabo waxaa ka hor imaanayso qabyaaladi somalida Albaabbada dawlada taagan sidii qof askari ilaalo ah oo kale.

🔸️Taas Oo ku noqon doonto dhabar jab aad u wayn marka Halkani waa is-goyska ay dad badani ka gudbi kari waayaan oo dhallinyaro badan ba safarkoodi nooloshu ka leexdo wadadi saxda ahayd.
🔸️Qaarkood waxay sameeyan adkaaysi iyo Dhawrida Rajada wanagsan halka qaarkood isku daayan gabbi ahaan ba iskaga baxan silsilada jihaadka ah si ay samaaystan qorshe iyo shaqo uu gaar ah raadsadan.

🔸️Halka kuwa kale ee aan wax dulqaad ah muujinin ay bilaaban balwado kala duwan ku dhacayaan qaad,sigaar,khamri.
Haddi u qofku balwad yeeshana way addag tahay inuu horay u socdo.

🔸️Dhalinyarteena inta nidaamkan wareersan ka guulaystay waa ku dhawaad 20%, dadkan 20% ahi bulsho 80% fashilantay inay wax wayn u qabtaani waa ixtimaal aad u yar rajjo badan ma jirto.

🔸️Intii wax baratay waxay ku qasban yihiin inay raacan isla Nidaamki burbursanaa ee bulshadaasi.
🔸️Haddi ay bulshadaasi cadow gaar ahna leedahay xaaladu way kasii daran tahayoo kuwooda caamada ah yacni wax ma garatada ayuu cadowgu u adeegsan doona oo waxaa laga hor keenaya caamada intii yarayd ee wax baratay taasi waa mushkilad kale.
🔸️Halkaasna waxaa ku fashilmayo qorshihi aha wax uun isbedel ah inuu deegaankas ka dhaco intii yarayd ee wax baratay waxay ka qayb qaadan doonan si faafinta dib u dhaca iyo horumar la.aanta.
🔸️ haddi kale iyada booskoda waxaa la kala wareegi doono jaahilin cadoowgodu garab ka heelayo si ay wax garadkooda ula dagaalan.
🔸️Intii yarayd ee wax baratay waxay ku qasbanan doonan inay cadowgooda ka cabsadaano ammarkooda qatan.

🔸️Waxaas o dhibaato ahi waxa lagu dhamaayn kara o kaliya haddi hal qodob laga shaqeeyo. Qodobkaasina diinteena si dhab ah lagu labto.
Markas waxaa meesha ka baxaaya Sanamki ay Somalida inteedi ugu liidatay caabudi jiren oo ah qabyaaladi.

🔸️waxay diinteenu inaa fartay inaan samaayno wixii ficaan ka hadhno wixii xun. si dadku waxay wada noqondoonan dad dantooda si ficaan yaqaano dawladnimaduna halkaas bay ka dhawdahay.

🔷️Waalidkuna waa inuu ku dadaalan sidi ay ubadkooda diinta u bari lahayeen ka hor wax kasta

Nagusoo biir mahadsanid

07/04/2023

HEERKA UU CILMIGU GAADHAY ROOBKA MALA KALA QAADAN KARAA

26/02/2023

21/02/2023

Cadaalad

06/12/2022

Ma cunta cunto fiican?

QAYBTI 3AAD

1. CUUNTOYINKA SALIIDA LAGU KARIYEY AMA LAGU SHIILAY
Baradhada saliidda lagu kariyey ee loo yaqaanno Chipsi-ga, Sanbuusaha, Buskudka iwm ee saliidda lagu kariyo iyo isticmaalkoodaba magaalooyinka wey ku soo badanayaan .

Cuntooyinkaasi saliidda lagu kariyo ama lagu dubana waxay sababi karaan ama ay uga sii dari karan caafimaadka jirkeenna. Waxayna khubaradu sheegayan cunnooyinka saliidda lagu kariyo oo Chipsi-ga uu ka midka yahay iney habayaraatee jirka waxba u tareyn.

"Cuntooyinka saliida lagu kariyo sida baradhada ama hilibka la shiilo faa'ido ay jirka gelinayaan malahan oo weliba waxay u horseedayaan caafimaad darro halis badan," ayuu yiri Dr Masresha.

"Gaar ahaanna saliidda aan nadiifka ahayn oo la soo warashadeeyey maadaamaa aan u isticmaalno khatartooda aad ayey u badan tahay."

Cuntooyinka aan qofka waxba u tareyn caafimaadkana aan u wanaagsaneen waxaa ugu horreeya sida baastada iyo makaroonaha oo dadka magaalooyinka ku nool ay si weyn u isticmaalaan,"😄 ayuu yiri Dr Yihune.

Waxaana cuntooyinkaasi ka mid ah khudaarta noocyadooda kala duwan, lowska, miraha firileyda ah, masaggada iwm oo si joogta ah loo isticmaalo waxtar caafimaad oo aad u weyn ayey leeyihiin.

Hase yeeshee, cuntooyinkaasi waxtarkooda waxay ku xiran tahay habka loo diyaariyo, haddii qofka khudaar uu cuni lahaa uu saliid ku soo shiilo waxtarka caafimaad ee ay khudaartaasi lahaan lahayd ayaa meesha ka baxaya taa beddelkeedana caafimaad darro ayaa ka dhalan karta.

Lkn war biixintan waxaan kaga yabay waxayb waxb k**a jiiran ka dhigatay cuntoyinka Somalidu aadka u isticmasho 😄. Baaris,baasto,makarooni,chiipsi,hilibka cas, waa in laga foogada hadad caafimad doonaysid 😄.
Lkn waad iska sii wadan karta baariska iyo baastada lkn iska jooji markad dhabarka ka jabto😄.
Somali cuuntoo wada khuudar ah cuuni aad ayey u yar tahay

06/12/2022

Waxa aad cunto maku qalman?

QAYBTI 2AAD

1 CUUNTOYINKA DUUFANKA LEH

Addis Alamu oo Jaamacadda Las Vegas ee carriga Mareykanka ka soo bartay cilmiga diyaarinta iyo caafimaadka cunnooyinka wuxuu sheegayaa cuntooyinka uu dufanka ku badan yahay ama hilibka baruurta badan leh iney sababi karaan dufan badan inuu jirkeenna ku keydsamo taasina ay caafimaad darro noo horseeddo.

Haddaba waxaa dhici karta qofka inuu isweyddiiyo cuntooyinka nafaqada ama Barootiinka uu ku badan yahay haddii la badsado maxaa ku jaban?

Khabiirka oo ka jawabaya su'aashaasi wuxuu yiri markasta oo cuntooyinka dufanka uu ku badan yahay aan badsanno waxay sababaan dufanka jirkeenna ku keydsamayo inuu bato, taasina ay jirka u horseedi karto cudurro badan oo dufanka ka yimaaddo sida Riix, Isgooysyada xubnaha oo qofka xanuuno iyo kalliyaha oo shaqadi ay qabanayeen culeys badan uu ku keeno.

Hay'adda caafimaadka adduunkana waxay dajisay qofka caafimaadka qaba maalinti inuu isticmaalo barootiin aan ka badneen 0.83 garaam Tusaale ahaan qofka 40 jirka ah miisaankiisuna uu gaarayo 60 kiilo maalinti waa inuu isticmaalaa Barootiin aan ka badneen 50 garaam waxaana ka sii wanaagsan toddobaadki inuu isticmaalin barootiin aan ka badneen 0.35 garaam

Waxayna Khubaradu ku talinayaan si marwalba aan caafimaadkeenna ula soconno caafimaad darrana aan uga sii gaashaamanno iney lagama maarmaan tahay inaan had iyo jeer aad ula soconnaa xaddiga barootiinka ee aan maalinti qaadanayo.

2. CUUNTOYINKA WARSHADAYSAN

Cuntooyinka warshadeysan noocey doonaanba ha ahaadeene waxay ka khatar aad u weyn ku keenaan caafiamaadka qofka.

Inkasta oo waddamada qaaraddan Afrika intooda badan isticmaalka waxyaabaha warshadeysan uu ku yar yahay caalamka intiisa kale marka loo eego haddana magaalooyinka waxaa marba marka ka sii dambeysa ku soo badanaya isticmaalka cunnooyinkaasi.

Cuntooyinkaasina waxyaabaha ay khubaradu uga deyrinayaan ayaa waxay tahay maadaamaa lagu daro sokor iyo cusbo aad u badan.

"Cuntooyinka warshadaha soo mara noocey doonaanba ha ahaadaane waxaan ku talinayaa isticmalkooda iney dadku joojiyaan haddii ay joojin karinna isticmaalkooda ay aad u yareeyaan," ayuu yiri Dr Qala-Ab oo cunnooyinka ku takhasusay oo wax ka dhiga Jamacadda Addis Ababa.

Waxyaabaha caafimaadka qofka saameeya ee cunnooyinka la warshadeeya ay khubaradu uga digayan waxay tahay in loo isticmaalo waxayaabo aan dabiici ahayn oo lagu midabbeeyo ama lagu carfiyo.
Cunnooyinka ama Sharaabka la warshadeeyo qaarkodna qofku balwad ayey ku noqonayaan

Cunnooyinka ama Sharaabka la warshadeeyo qaarkoodna qofku balwad ayey ku noqonayaan, qofka sheyga balwadda ku noqdana si joogta ah ayuu u isticmalayana waxaana qofkaasi la soo dersi karto cafimaad darro baahsan.

"Gaar ahaanna hilibka digaagga ama hilibka cas ee xoolaha ee la warshadeeyo waxay keenaan cudurka Kaansarka oo aan weli dawo buuxda loo helin caalamkana ku soo badanaya," ayuu yiri Dr Qala-Ab

06/12/2022

Waxaad aad cunto ma ku qalman ?

QAYBTA 1AAD

KALA BARO CUNTADA(ha cunin waxwalbo sida dhurwaagu)

Kala baro noocyada cuuntada sii aad caafimadka uu horumarisid,

Wiixi ad aragtiidba ha iska cuunin uune😄.
Iska ilaali Cuuntoyinkan hoose 👇
Waxaa siidan ku galay waa iska ilaalin la.aantada cuuntoyinka calool buuxin moyane faaido kale aan lahaynee

1. MIILIXDA AMA CUUSBADA

Milxda ama Cusabadu caafimaadka jirka waxtar badan ayey u leedahay taa caksigeedana cusbada badan ee jirka gasho waxaa laga dhaxlaa caafimaad darro.

"Cuntada haddii ay cusbo ku jirin qofka wuu dhibsanayaa inuu si wanaagsan uu u qaato carrabkana macaanka cuntada ma daremayo hase yeeshee cusbada badan dhanka caafimaadka laguma ammaanin." ayuu yiri Barafasoor Yihune Ayele oo Jaamacadda Dillaa wax ka dhiga takhasuskiisana yahay cuntooyinka caafimaadka qaba.

Cusbada waxaa ku jirta maaddada Sodium. Sodium haddii uu jirka ku batana wuxuu keenaa iney biya badan ay galaan xididdada dhiigga wada. Haddii xididda dhiigga wadana biya badan ay galaan waxaa halkaasi ka dhalanaya dhiig kar maadaamaa socodki caafimaadka qabaya ee dhiigga uu sodium jirka ku batay uu khalkhal galinayo.

Dhiig karka dhibaatada uu leeyahay waan ka wada dharagsannahay waxana ka mid ah qofka oo madaxa ama wadnaha dhiig uga murmo, faalug (qofka oo dhinaca qallalo) iyo caafimaad darro soo wajahdo kalliyaha iyo wadnaha.

2. CUUNTOYINKA SONKORTA AMA MACAANKU KU BADAN YAHAY

Sokortu waxay ka mid tahay waxyaabaha daruuriga ah ee bulshooyinka dunida ku nool oo dhan ay isticmalaan walow ay ku kala duwan yihiin xaddiga ay sokortaasi ka isticmalaan. Sokortu sida uu jirka ugu baahan yahay haddana sokorta badan jirka waxay dhaxal siin kartaa cudurro badan oo aan qaarkood dawo buuxda loo helin.

"Markasta oo aan Sokorta badsanno waxaa jirkeenna ku badanaya waxyaabaha tamarta dhaliya, tamarta badan ee jirka gashana caafimaad ahaan uma fiicno maadaamaa jirka inta uu isticmaalo mooyaane wixi ka soo hara ay jirka u horseedayaan caafimaad darro", ayuu yiri Dr Maasresha Tesema oo ka tirsan machadka cilmi baarista cunnooyinka ee dalka Itoobiya.

Tamarta Sokorta ka dhalata oo jirkeenna ku badata caafimaad darrada ay qofka ku keenayaan waxaa

Tamarta Sokorta ka dhalata oo jirkeenna ku badata caafimaad darrada ay qofka ku keenayaan waxaa ka mid ah cayil ama miisanka qofka oo kordho. Cayilkana waxaa ka dhasah cudurro badan sida beer subagga, dhig-karka, macaanka, wadna xanuunka, iwm.

Sokortu waxay kulansatay ama ku jira maaddooyinka Glucose iyo Fructose. Haddaba sokorta aan isticmaalno Glucose-ka ku jira wuxuu la fal galaa jirka qaybahiisa kala duwan halka Fructose ay jirka uu ku uruuro caafimaad darrana ay ka dhalato.

Cuntooyinka macaanka ama sokorta ay ku badan tahayna waxaa ka mid ah Doolshada, Nacnaca, Ice cream, Sharaabka warshadeysa oo ay sokorta badan ku jirto, sokorta caadiga ah ee shaaha iyo waxyaabaha la midka ah lagu darsado.

💙