17/01/2024
#ချယ်ရတီနဲ့ဝိမုတ္တိ (1)
#ရက်မြတ်ဇော်
ရည်ရွယ်ဦးတည်တဲ့အကြောင်းအရာ (သိမှု)တစ်ရပ်အပေါ် တစ်ဦးချင်း တစ်ယောက်ချင်း(individaul)က ကိုယ်စီကိုယ်ငှ ဝိုင်းဝန်း အဆိုပြု မှတ်ချက်ချတဲ့ ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုမှာ ပါဝင်ပြောဆိုသူတွေရဲ့ တစ်သီးပုဂ္ဂလ အလိုက် နေရာယူရပ်တည်ရာတွေ မတူရင် မတူသလို၊ များရင်များသလို ထွက်ပေါ်ရရှိမယ့် အမြင်နဲ့ဆိုချက် အကောက်အယူတွေ အမျိုးမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် တချို့သော ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ရပ်တွေမှာ တစ်စုံတစ်ယောက်က အကြောင်းအရာတစ်ခုနဲ့ပတ်သက်ပြီး တင်ပြပြောဆိုမှုတွေ၊ မှတ်ချက်ချမှုတွေ လုပ်ပြီဆိုတဲ့အခါ သူဘယ်လို ရှုထောင့်ကကြည့်ပြီး ပြောတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို ဖြစ်စဉ်ရဲ့ အရေးကြီး အခြင်းအရာတစ်ရပ် အဖြစ် ကြည့်မြင်ဖို့ လိုအပ်မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဘဝရဲ့တန်ဖိုးဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြောမယ် ဆိုတဲ့အခါ ကျွန်တော့်ခေါင်းထဲရောက်လာတဲ့ စကားလုံးနှစ်ရပ်က ချယ်ရတီနဲ့ ဝိမုတ္တိတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ချယ်ရတီက အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိမုတ္တိက ပါဠိဝေါဟာရဖြစ်ပြီး အင်္ဂလိပ်လို အသံထွက်ရင် Liberation “လွတ်မြောက်ခြင်း”လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။ ဘဝရဲ့တန်ဖိုးဆိုတဲ့ သိမှုတစ်ခုကို ကျွန်တော်က ချယ်ရတီနဲ့ဝိမုတ္တိကို ယူလိုက်ပါတယ်။
ချယ်ရတီဆိုတဲ့ စကားလုံးကို “လူမှုအကူအညီပြု”ဆိုပြီး မြန်မာမှု ပြုမိပါတယ်။ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ဒီစကားလုံးကို “ပရဟိတ”လို့ ခိုင်းနှိုင်းပြန်ဆိုနိုင်ပါတယ်။ အများအကျိုးကို ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ပါ တယ်။ Charity, Charitable တို့ကို “ရန်ပုံငွေ”လို့ အချို့က ကောက်ယူ သုံးစွဲကြတာလဲ တွေ့ရပါတယ်။ အကူအညီပေးခြင်း၊ အခြေအနေမဲ့ ချို့တဲ့သူတွေကို စာနာထောက်ပံ့ခြင်းဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်အပြင် ထို့ထက် ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့ အနက်သဘောဆောင်တာကို အင်္ဂလိပ်စာအရေးအသား တွေကို သေချာလိုက်ဖတ်ကြည့်ရင် သိနိုင်ပါတယ်။ မိမိကိုယ်ကလွဲပြီး အခြားသူ လူအများအတွက် ရှေးရှုရည်ရွယ်ပြီးပြုတဲ့ မည်သည့်ကုသိုလ် ကိုမဆို ချယ်ရတီရဲ့ အဓိပ္ပာယ်အောက်မှာ ထည့်သွင်းပြောဆိုနိုင် ပါတယ်။
ဝိမုတ္တိက ထေဝရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာရဲ့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ဘာသာ စကား (litorgical language) ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိမုတ္တိဆိုတဲ့ ဝေါဟာရအတွက် အနီးစပ်ဆုံးအဖြစ် ဘာသာပြန်တဲ့ မြန်မာစကားလုံး “လွတ် မြောက်ခြင်း” နဲ့ အင်္ဂလိပ်စကားလုံး liberation တို့ဟာ သူတို့ချည်းပဲ အလွတ်ဆိုရင် အမျိုးမျိုးသော ဆိုလိုချက်အသီးသီးအတွက် ကိုယ်စားပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝိမုတ္တိကို ပြောဆိုရာမှာ ပြောသူနဲ့နားထောင်သူ အကြား တူညီတဲ့ ပလက်ဖောင်း(ယုံကြည်မှု)ရှိနေဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒါကတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အချင်းချင်း သို့မဟုတ် ဗုဒ္ဓဘာသာကို လေ့လာသူနဲ့ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သူတစ်ယောက်ဖြစ်မှ ဝိမုတ္တိကို သူ့အန္တိမအဓိပ္ပာယ် အထိ မြင်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဇိန(ဂျိန်း) အစရှိတဲ့ အခြားအိန္ဒိယဘာသာ အယူဝါဒတွေမှာ လည်း ဝိမုတ္တိ(လွတ်မြောက်ခြင်း) သဘောတရားကို ဟောတာရှိပေမယ့် သူတို့ဟောတဲ့လွတ်မြောက်မှုနဲ့ ဗုဒ္ဓဘုရားဟောကြားတော်မူတဲ့ လွတ် မြောက်မှုတို့ဟာ ပရမတ္တအရာမှာ အနက်မတူပါဘူး။ ဒီနေရာမှာ ဗုဒ္ဓ ဘုရားဟောကြားတဲ့ ဝိမုတ္တိကိုသာ ဆိုလိုရင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာ ဘုရားဟောတော်မူတဲ့ တရားအစုစု၊ ဒေသနာအလုံးစုံရဲ့ ဦးတည်ရာ အချုပ် ပန်းတိုင်က သံသရာမှလွတ်မြောက်မှု ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် ဝိမုတ္တိ (ဝါ) အဆုံးစွန်လွတ်မြောက်ခြင်းကို ရဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
------------
ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်