10/04/2022
5 HỘI CHỨNG TÂM LÝ BẤT THƯỜNG VÀ HIẾM GẶP
1. Hội chứng Capgras (Capgras Syndrome)
Trong phiên tòa xét xử Clay Shaw trong phim JFK, một nhân chứng truy tố nói rằng anh ta đã có mặt khi Shaw và David Ferrie thảo luận về kế hoạch ám sát tổng thống. Khi thẩm vấn chéo, luật sư của Shaw đã hỏi nhân chứng này những câu hỏi sau:
Luật sư: Có đúng không khi anh thường xuyên lấy dấu vân tay con gái mình khi nó lên đại học?
Nhân chứng: Vâng.
Luật sư: Và anh cũng lấy dấu vân tay của cô ấy khi cô ấy trở về từ trường đại học?
Nhân chứng: Vâng
Luật sư: Tại sao anh lại làm như vậy?
Nhân chứng: Bởi vì tôi muốn chắc chắn rằng đứa con gái mà tôi gặp lại chính là đứa con gái mà tôi đã gửi đi học đại học.
Cuộc trao đổi kỳ lạ này thực sự đã xảy ra tại phiên tòa xét xử Clay Shaw, khi nhân chứng thể hiện hành vi thuộc Hội chứng Capgras. Giống như các nhân vật trong Invasion of the Body Snatchers, những người mắc chứng này tin rằng những kẻ mạo danh đã thay thế một hoặc nhiều người mà họ biết. Nhà tâm thần học người Pháp, Joseph Capgras, lần đầu tiên xác định chứng hoang tưởng này vào năm 1923, khi một bệnh nhân khăng khăng rằng chồng cô và một số người quen đã bị thay thế bằng những cặp đôi khác y hệt.
2. Hội chứng Fregoli (The Fregoli Delusion)
Hội chứng Fregoli là niềm tin rằng những người khác nhau trên thực tế là cùng một người. Ví dụ, một người đàn ông ở độ tuổi hai mươi yêu một người phụ nữ từ chối anh ta, sau đó tin rằng tất cả bạn bè trên Facebook của anh ta thực sự là người phụ nữ này giả dạng. Điều này khiến anh nghĩ rằng việc cô cải trang và đóng giả nhiều người khác nhau có nghĩa là cô bị ám ảnh bởi anh cũng như anh đang ám ảnh với cô. Không cần phân tích nhiều để thấy được sự hoang tưởng của chàng trai trẻ này như một biện pháp bảo vệ bản ngã sơ khai của anh ta.
3. Hội chứng Subjective Doubles
The Sixth Day và The Stepford Wives là hai bộ phim kịch tính hóa hoàn cảnh của các nhân vật phải đấu tranh với các nhân vật “doppelgängers” - bản sao chính xác của họ, những người có cuộc sống riêng biệt và tính cách khác nhau. Trong tiểu thuyết văn học, Vụ án kỳ lạ của Tiến sĩ Jekyll và Ông Hyde cũng bàn về khái niệm “cặp song sinh ác quỷ”.
Một người chống chọi với hội chứng Subjective Doubles tin rằng có một bản sao giống hệt mình, nhưng với tính cách khác. Người này có thể tin rằng bản sao là một “người song sinh ác độc” hoặc chỉ là một “doppelgänger” với những suy nghĩ và hành vi khác biệt. Ví dụ: một thiếu niên tin rằng người hàng xóm kế bên đã tự “sửa đổi” mình (giống như nhân vật của Jennifer Jason Leigh trong Single White Female) thành một cặp song sinh giống hệt nhau. Trong một trường hợp khác, sau cuộc phẫu thuật, một người đàn ông tin rằng não của anh ta đã được cấy ghép vào một người khác, và người kia giờ đây chính là bản sao của anh ta.
4. Hội chứng Ekbom (Ekbom Syndrome)
Một phụ nữ, 77 tuổi, đã phàn nàn với các bác sĩ về sự xâm nhập của những con bọ bên dưới da và bò xung quanh trong cơ thể cô. Cô ấy cũng tưởng tượng ra những con bọ trên bề mặt da của mình. Tất nhiên, chẳng có con bọ nào cả. Hội chứng Ekbom, hay chứng hoang tưởng ký sinh trùng, là niềm tin rằng một người bị nhiễm bọ, giun hoặc ký sinh trùng khác. Những người mắc chứng hoang tưởng này thường tìm kiếm sự chăm sóc y tế hơn là điều trị tâm lý, vì họ coi sự lây nhiễm trong tưởng tượng của họ là có thật và cần được chữa trị. ("Bệnh" Morgellons là một dạng cụ thể của hội chứng Ekbom, khiến mọi người tin rằng họ bị ô nhiễm bởi sợi, bụi bẩn hoặc các chất khác.)
Bộ phim Bug, do Ashley Judd thủ vai chính, có một nhân vật tin rằng anh ta đã bị nhiễm bọ bởi các nhà khoa học xấu xa của chính phủ. Anh ta đã lôi kéo nhân vật của Judd vào một mối quan hệ và cô bắt đầu tin vào những thuyết âm mưu ngày càng kỳ lạ của anh ta. Điều này đưa chúng ta đến với hội chứng tiếp theo…
5. Hội chứng Folie a Deux
Một phụ nữ trẻ lớn lên khi nghe cha mẹ mình kể câu chuyện về trải nghiệm tuyệt vời mà họ đã có ở Florida khi họ mới kết hôn. Họ ở tại một khách sạn với "một con chim hồng hạc lớn." Khi trưởng thành, cô con gái nghĩ rằng sẽ rất vui khi đến thăm Florida, ở cùng khách sạn đó và đi cùng thuyền bay đó. Cha mẹ cô không thể nhớ tên khách sạn có chú chim hồng hạc lớn màu hồng nhưng cô con gái nghĩ rằng mình có thể xác định được khách sạn từ những bức ảnh gia đình.
Nhưng những bức ảnh chỉ làm tăng thêm sự bí ẩn. Chúng cho thấy rằng mẹ của cô đã ở tại một khách sạn ở Florida, và đã đi — nhưng với một người đàn ông khác. Người đàn ông lạ mặt này trong ảnh là ai, và cha cô ấy ở đâu? Người mẹ thú nhận rằng người đàn ông đó là người chồng đầu tiên của cô, người mà cô đã ly hôn trước khi con gái chào đời. Cô con gái chưa bao giờ được kể về cuộc hôn nhân đầu tiên. Nhưng tại sao cha của cô con gái - người chồng thứ hai của mẹ cô - cũng kể câu chuyện như thể ông đã từng ở đó?
Câu trả lời là một tình trạng được gọi là Folie a deux. Một ảo tưởng bắt nguồn từ một người được truyền sang người khác. Người thứ hai bị “nhiễm” ảo tưởng và tin nó mạnh mẽ như thể đã tạo ra nó. Folie a deux đòi hỏi một cuộc sống thân mật hoặc kín kẽ để việc tiếp xúc liên tục với ảo tưởng khiến nó lan rộng.
Khi nhiều hơn hai người bị ảo tưởng, nó được gọi là Folie a beaucoup. Ví dụ, vào năm 1962, một nhóm phụ nữ làm việc trong một nhà máy tin rằng họ đã bị một con bọ cắn. Một phụ nữ (“người mang” chứng hoang tưởng) bắt đầu có các triệu chứng bệnh và cho rằng đó là vết cắn của bọ. Những người khác, từng người một, bắt đầu biểu hiện các triệu chứng và quy chúng là vết cắn của bọ. Không có con bọ nào bị nhiễm bệnh được tìm thấy và các bác sĩ không xác định được nguyên nhân cho các triệu chứng của họ. Toàn bộ quá trình được cho là do sự hoảng tưởng hàng loạt và được gọi là Đại dịch bọ tháng sáu (The Great June Bug Epidemic).
|LỜI KẾT|
Những hội chứng này thường đồng thời xảy ra với bệnh tâm thần phân liệt hay các chứng rối loạn tâm thần nghiêm trọng khác, hoặc do hậu quả của chấn thương não.
Người đàn ông lấy dấu vân tay con gái mình tin rằng những suy nghĩ đã được cấy vào đầu anh ta thông qua thôi miên không tự nguyện. Anh ta cũng tin rằng mình đang bị theo dõi và điện thoại của anh ta đã bị nghe trộm. Ảo tưởng cũng có thể tồn tại song song với nhau. Ví dụ, một người mắc hội chứng Capgras cũng có thể mắc chứng hoang tưởng Fregoli và / hoặc hội chứng Subjective Doubles (hoặc bất kỳ ảo tưởng nào khác).
Cre: Tâm lý học phạm tội và những điều cần biết
_______________
👉 Gợi ý bạn về một cuốn sách của Oliver Sacks - Thi sĩ ngành Y đã kể về những hội chứng tâm lý thần kinh hiếm gặp trên thế giới: https://bit.ly/nguoidanong-tiki