06/10/2024
सुरासम्पूर्णकलशं रुधिराप्लुतमेव च।
दधाना हस्तपद्माभ्यां कूष्माण्डा शुभदास्तु मे॥
कूष्माण्डा: सृष्टिको आरम्भ गर्ने देवी
कूष्माण्डा देवी नवदुर्गाको चतुर्थ स्वरूप हुन्। उनको नामले नै 'कूष्माण्डा' भन्ने शब्दबाट अर्थ लगाउन सकिन्छ, जसले ‘कुम्हडो’ (कूष्माण्डा) भन्नाले ‘कुम्हडोको आकारको संसार’ भन्ने अर्थ लगाउँछ। हिन्दू धर्मशास्त्रमा मानिन्छ कि देवी कूष्माण्डाले ब्रह्माण्डको सृष्टि आफ्नो मुस्कानद्वारा गरिन्। उनी आदिशक्ति मानिन्छिन्, जसले सूर्य मण्डलको मध्य भागमा आफ्नो निवास गर्छिन् र संसारको सृष्टि गरिन्। उनको पूजा गर्दा भक्तजनलाई शक्ति, ऐश्वर्य, स्वास्थ्य, समृद्धि र दीर्घायु प्राप्त हुने विश्वास छ।
कूष्माण्डा देवीको महत्त्व
देवी कूष्माण्डाको उपासनाले साधकलाई दीर्घायु, स्वास्थ्य, ऐश्वर्य, र सृष्टिको जिज्ञासाको प्राप्ति हुन्छ। उनले सम्पूर्ण ब्रह्माण्डलाई सिर्जना गरेकी थिइन्, र उनको पूजा गर्दा साधकको आत्मबल र मानसिक शान्तिमा वृद्धि हुन्छ। कूष्माण्डालाई ऊर्जा र प्रकाशको देवीका रूपमा मानिन्छ, जसले अज्ञानताको अन्धकारलाई दूर गरेर ज्ञानको उज्यालो प्रदान गर्छिन्।
उनको उपासनाले साधकलाई सृजनात्मकता र सकारात्मक ऊर्जा प्रदान गर्छ। कूष्माण्डा देवीको कृपाले साधकको जीवनमा सुख, समृद्धि, र शान्ति प्राप्त हुन्छ। उनी मातृवत् स्नेह र शक्तिकी देवी हुन्, जसले आफ्नो भक्तहरूलाई आशीर्वाद दिँदै जीवनमा उन्नति र ज्ञान प्रदान गर्छिन्।
कूष्माण्डा देवीको कार्यरूप
कूष्माण्डा देवीले संसारको सृष्टि गर्नमा मुख्य भूमिका निभाएकी हुन्। उनको साधनाले जीवनको सृजनात्मक र सकारात्मक पक्षलाई महत्त्व दिन्छ। साधकलाई सृजनात्मकता र जीवनको नयाँ आयाममा प्रवेश गर्न उनको कृपा आवश्यक हुन्छ। कूष्माण्डा देवीको उपासनाले व्यक्ति जीवनमा नयाँ सुरुवात र सृजनात्मक कार्यहरू गर्न सक्षम हुन्छ।
कूष्माण्डा देवीले साधकको जीवनमा सकारात्मक ऊर्जा र समृद्धि ल्याउँछिन्। उनको आशीर्वादले साधकले भौतिक र आध्यात्मिक दुनियाँबीचको सन्तुलन प्राप्त गर्न सक्छन्। कूष्माण्डा देवीको कृपाले साधकलाई स्वास्थ्य, ऐश्वर्य, र जीवनका सबै पक्षमा उन्नति हासिल गर्न प्रेरित गर्छ।
कूष्माण्डा देवीको पूजा विधि
कूष्माण्डा देवीको पूजा गर्न विशेष विधिहरू छन्। साधकले शुद्ध मनले, श्रद्धाले, र निष्ठाले पूजा गर्नुपर्छ। देवीको पूजा गर्दा साधकले देवीको आह्वान गरेर, पवित्र जल र पुष्प अर्पण गरेर पूजा आरम्भ गर्नुपर्छ।
१. पूजा सामग्री:
- शुद्ध जल (गंगाजल)
- तामाको कलश
- सुपारी, पान, बेसार, कुंकुम
- पुष्प (लाल वा सेतो फूल)
- अक्षता (कुंकुम मिसाइएको चामल)
- मिठाइहरू (विशेष गरी दुग्ध पदार्थबाट बनेको)
- दीप (घिउको बत्ती), धूप (अगरबत्ती)
२. पूजाको विधि:
- स्थान तयारी: नवदुर्गा स्थापना गरिएको स्थानमा पूजाका लागि सफा र पवित्र स्थान बनाइन्छ। पूजाका लागि पूर्व वा उत्तर दिशा उपयुक्त मानिन्छ। देवीको मूर्ति वा चित्र स्थापना गरेर पूजा गरिन्छ।
- कलश स्थापना: पवित्र जल भरिएको तामाको कलशमा सुपारी, बेसार, पान, र अक्षता राखेर कलश स्थापना गरिन्छ। कलशलाई देवीको रूप मानिन्छ।
- दीप प्रज्वलन: दीप र धूप प्रज्वलन गरी पूजा कोठालाई पवित्र बनाइन्छ। यसले वातावरणलाई सकारात्मक ऊर्जा दिन्छ।
- देवीको आह्वान: देवी कूष्माण्डाको आह्वान गर्न निम्न मन्त्र उच्चारण गरिन्छ:
“ॐ देवी कूष्माण्डायै नमः”
यस मन्त्रले देवीलाई सृजनाको शक्ति र आशीर्वाद दिन आह्वान गरिन्छ।
- अभिषेक: देवीलाई शुद्ध जलले अभिषेक गरिन्छ। अभिषेकले पूजा स्थललाई पवित्र बनाउँछ र साधकको मनलाई शान्त बनाउँछ।
- पुष्प अर्पण: देवीलाई ताजा पुष्प अर्पण गरिन्छ। साधकले ध्यान केन्द्रित गर्दै पूजा सम्पन्न गर्छन्। देवीलाई रातो वा सेतो फूल विशेषगरी प्रिय मानिन्छ।
- प्रसाद अर्पण: देवीलाई मिठाइहरू, विशेष गरी दुग्ध पदार्थबाट बनेका मिठाइहरू अर्पण गरिन्छ। फलफूल पनि अर्पण गर्न सकिन्छ।
- आरती: अन्त्यमा दीप जलाएर देवीको आरती गरिन्छ। आरतीले पूजाको सम्पूर्णता प्राप्त हुन्छ र साधकले देवीबाट सृष्टिको शक्ति र आशीर्वाद प्राप्त गर्छन्।
३. कूष्माण्डा देवीको ध्यान:
साधकले पूजाको समयमा देवी कूष्माण्डाको ध्यान गर्दै आफ्नो मनलाई शुद्ध राख्नुपर्छ। ध्यान गर्दा सृजनात्मक ऊर्जा र सकारात्मक सोचको अनुभव गर्न सकिन्छ। देवीको ध्यान गर्नाले साधकलाई जीवनमा नयाँ सुरुवात र सफलताको आशीर्वाद प्राप्त हुन्छ।
कूष्माण्डा देवीको पूजा महत्त्व
कूष्माण्डा देवीको पूजा गर्दा साधकले जीवनमा सकारात्मकता, सृजनात्मकता, र आत्मबल प्राप्त गर्छन्। उनको उपासनाले अज्ञानताको अन्धकारलाई दूर गरेर ज्ञानको उज्यालो प्रदान गर्छ। साधकलाई शारीरिक स्वास्थ्य, मानसिक शान्ति, र पारिवारिक सुख प्राप्त गर्न कूष्माण्डा देवीको कृपा आवश्यक हुन्छ।
कूष्माण्डा देवीको पूजा विशेष गरी तिनका लागि महत्त्वपूर्ण हुन्छ, जो नयाँ सुरुवात गर्न चाहन्छन्। उनको कृपाले जीवनमा नविन ऊर्जा र प्रेरणा प्राप्त हुन्छ। साधकको जीवनमा समृद्धि, शान्ति, र दीर्घायु प्राप्त हुन्छ।
निष्कर्ष
कूष्माण्डा देवी नवदुर्गाको चौथो स्वरूप हुन्, र उनको पूजा गर्नाले साधकलाई जीवनमा सृजनात्मकता, सकारात्मक ऊर्जा, र समृद्धि प्राप्त हुन्छ। कूष्माण्डा देवीको उपासनाले साधकलाई जीवनका नयाँ सुरुवात र सफलता प्राप्त गर्न मद्दत गर्छ। उनका भक्तहरूलाई जीवनमा सुख, समृद्धि, र शान्तिको आशीर्वाद प्राप्त हुन्छ।
