Vat Makara

08/21/2024

06/11/2024

👀

សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច

​១.និយមន័យ
​សម្បទានដី ជាសិទ្ធិស្របច្បាប់ ដែលបានចែងក្នុង ឯកសារគតិយុត្តចេញដោយអាជា្ញធរមានសមត្ថកិច្ច តាមអំណាចឆន្ទានុសិទ្ធិឲ្យ​ រូបវន្តបុគ្គល ឬក្រុមមនុស្សដើម្បីកាន់កាប់សិទិ្ធលើដីនោះ កំណត់នៃច្បាប់ ។

​សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច សំដៅដល់យន្ដការសម្រាប់ផ្ដល់ដីឯកជនរបស់រដ្ឋ តាមរយៈកិច្ចសន្យាសម្បទានមួយជាក់លាក់ទៅឲ្យសម្បទានិក ដើម្បីប្រើប្រាស់សម្រាប់ធ្វើអាជីវកម្ម​ និងកសិ-ឧស្សាហកម្ម​ ។

ហើយការធ្វើអាជីវកម្ម​ កសិ-ឧស្សាហកម្ម សំដៅដល់ ៖
- ការដាំដំណាំស្បៀង ឬដំណាំឧស្សាហកម្ម រាប់ទាំងការដាំដើមឈើ
- ការចិញ្ចឹមសត្វ និងវារីវប្បកម្ម
- ការសាងសង់ ដូចជារោងសិប្បកម្ម ឬរោងចក្រ និងការបំពាក់បរិក្ខារនានាសម្រាប់កែច្នៃវត្ថុធាតុដើម ដែលជាកសិផលក្នុងស្រុក ។
​
សម្បទាន អាចមានរូបភាពផ្សេងទៀតដូចជាការអនុញ្ញាតឲ្យប្រើប្រាស់​ រៀបចំឬធ្វើអាជីវកម្មដីដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ទោះជាភ្ជាប់ ឬមិនភ្ជាប់ទៅនឹងការបំពេញសេវាសាធារណៈក៏ដោយមានជាអាទិ័ សម្បទានរ៉ែ សម្បទានកំពង់ផែ សម្បទានព្រលានយន្ដហោះ សម្បទានរៀបចំតំបន់ឧស្សាហកម្ម សម្បទាននេសាទ(សម្បទានទាំងនេះ មិនឋិតនៅក្រោមបទបញ្ញត្តិនៃច្បាប់ភូមិបាលទេ)។

​សម្បទានដី មិនអាចឈានដល់ការបង្កើតនូវសិទ្ធិលើដីដែលផ្ដល់ជាសម្បទាន ជាប្រយោជន៍ដល់សាមីជននោះទេ​ លើកលែងតែចំពោះសម្បទានដែលឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គម។

​សម្បទានដី មិនអាចកើតចេញពីស្ថានភាពកាន់កាប់ដីជាក់ស្ដែងបានទេ គឺត្រូវសំអាងលើលិខិតគតិយុត្ដជាក់លាក់ ដែលបានចេញមុនការកាន់កាប់ដី ដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចគឺរដ្ឋ ឬសមូហភាពដែនដីសាធារណៈ ឬគ្រឹះស្ថានសាធារណៈដែលជាកម្មសិទ្ធិករនៃដីដែលត្រូវបានផ្ដល់ជាសម្បទាន។ សម្បទាននោះត្រូវចុះបញ្ជីនៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់។
​សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចធ្វើឡើងតែនៅដី របស់ឯកជនរបស់រដ្ឋ។ សម្បទានដី មិនអាចប៉ះពាល់ ផ្លូវគមនាគមន៍ និងដីចាំបាច់សម្រាប់ថែទាំក៏ដូចជា ផ្លូវទឹក ត្រពាំង បឹង និងដែនទឹកបំរុងដែលមានប្រយោជន៍ដល់ការរស់នៅ របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។

​២.ប្រភពផ្សេងៗ
​បន្ទាប់ពីបានចុះកិច្ចព្រងព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ សន្ដិភាពក៏ចាប់ផ្ដើមកើតឡើងហើយសេដ្ឋកិច្ចក៏លូតលាស់សន្សឹមៗផងដែរ។ រដ្ឋាភិបាលខិតខំប្រឹងប្រែងស្ដារប្រទេសជាតិ និងធ្វើការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិឲ្យរីកចម្រើន មានស្ថេរភាព ហើយថែមទាំងបានចូលជាសមាជិកនៃអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) នៅឆ្នាំ២០០៤។​
​ប្រភពសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច ចេញពីច្បាប់ភូមិបាល(២០០១) និង អនុក្រឹត្យ ស្ដីពី សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។

​៣.គោលបំណង
​សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចអាចត្រូវបានផ្ដល់ឲ្យ ដើម្បីសម្រេចបំណងដូចខាងក្រោម​ ៖
- អភិវឌ្ឍសកម្មភាពកសិកម្ម និងកសិ-ឧស្សាហកម្ម ដែលតម្រូវឲ្យមានការវិនិយោគដើមទុនដំបូងក្នុងអត្រាខ្ពស់ និងកម្រិតសមស្រប
- សម្រេចបាននូវការព្រមព្រៀងមួយចំនួនជាក់លាក់ពីអ្នកវិនិយោគ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍដីក្នុង លក្ខណៈសមស្រប និងប្រកបដោយចីរភាព ដោយផ្អែកលើផែនការប្រើប្រាស់ដីនៃតំបន់នោះ
- បង្កើត​ភាពមានការងារធ្វើនៅជនបទ ក្នុងក្របខណ្ឌ័នៃការធ្វើប្រពលវប្បកម្ម និងការធ្វើឲ្យមានកាលានុវត្តភាពនៃការរកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតមានលក្ខណៈសម្បូរបែប​ និងក្នុងក្របខណ្ឌនៃការគ្រប់គ្រងធម្មជាតិ តាមប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីសមស្រប
- លើកទឹកចិត្តរាល់ការវិនិយោគក្នុងគម្រោងសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច
- បង្កើតចំណូលរដ្ឋ ឬចំណូលខេត្តក្រុង ឃុំសង្កាត់ តាមរយៈការប្រមូលថ្លៃប្រើប្រាស់ដី ពន្ធ និងកម្រៃលើសេវាពាក់ពន្ធ
- កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ៖ សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច ក៏បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈការទទួលបាននូវចំណេះដឹងបច្ចេកទេស ជាពិសេសអ្នកដែលរស់នៅតាមតំបន់នៃការធ្វើសម្បទាននោះ និងទទួលបានប្រាក់កម្រៃផងដែរ
- ប្រើប្រាស់ដីឲ្យអស់លទ្ធភាព
​សម្បទានដីឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច អនុញ្ញាតឲ្យអ្នកទទួលប្រយោជន៍កាប់ឆ្ការ ទាញយកផលដោយធ្វើអាជីវកម្មលើដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ សម្បទានដីមិនអាចប្រគល់ឲ្យដោយឥតគិតថ្លៃទេ លើកលែងតែសម្បទានឆ្លើយតបទៅនឹងប្រយោជន៍សង្គមដែលប្រគល់ឲ្យគ្រួសារក្រីក្រសម្រាប់តាំងទីលំនៅ ឬដាំដាំដំណាំចិញ្ចឹមជីវិត។

៤.ប្រភេទដី នៃសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច
​សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច អាចត្រូវបានផ្ដល់ឲ្យចំពោះតែដីដែលមានលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យទាំង៥​ ដូចជា៖
- ដីដែលត្រូវបានចុះបញ្ចី និងធ្វើចំណាត់ថ្នាក់ ថាជាដីឯកជនរបស់រដ្ឋ ស្របតាមអនុក្រឹត្យស្ដីពីការគ្រប់គ្រងដីរដ្ឋ និងអនុក្រឹត្យ ស្ដីពីនីតិវិធីនៃការកសាងប្លង់សុរិយោដី និងសៀវភៅគោលបញ្ជីដីធ្លី ឬអនុក្រឹត្យស្ដីពីការចុះបញ្ជីដីធ្លីមានលក្ខណៈដាច់ដោយដុំ
- ដីដែលមានផែនការប្រើប្រាស់ អនុម័តដោយគណៈកម្មាធិការគ្រប់គ្រងដីរដ្ឋថ្នាក់ខេត្តក្រុង​ ហើយការប្រើប្រាស់មានលក្ខណៈស្របតាមផែនការនោះ
- ដីដែលបានធ្វើការវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមចំពោះការប្រើប្រាស់ និងការអភិវឌ្ឍដី សម្រាប់គម្រោងសម្បទាន
- ដីដែលមានដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហាតាំងទីលំនៅថ្មី ស្របតាមក្របខណ្ខគតិយុត្ត និងវិធីជាធរមាន។ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចចុះកិច្ចសន្យាត្រូវធានាថា មិនមានការបង្ខំឲ្យធ្វើការតាំងទីលំនៅថ្មីដោយគ្មានការស័្មគ្រចិត្តពីអ្គកកាន់កាប់ដីស្របច្បាប់ និងត្រូវធានាចំពោះការគោរពសិទ្ធិមានច្រកចេញចូលទៅកាន់ដីឯកជន
- ដីដែលមានការពិគ្រោះយោបល់ជាសាធារណៈអំពីគម្រោង ឬ សំណើសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចជាមួយអាជ្ញាធរដែនដី និងប្រជាពលរដ្ឋដែលនៅក្នុងតំបន់។

ការវាយតម្លៃសំណើសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច ត្រូវផ្អែកលើលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យដូចខាងក្រោម៖
- ការបង្កើតផលិតផលកសិកម្ម និងកសិ-ឧស្សាហកម្ម​ ដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសទំនើប
- បង្កើតឲ្យមានការងារធ្វើកាន់តែច្រើន
- ការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ
- ការការពារបរិស្ថាន និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយចីវភាព
- ការជៀសវាង ឬការកាត់បន្ថយឲ្យនៅតិចបំផុតនូវហេតុប៉ះពាល់អវិជ្ជមានសង្គម
- ការផ្សារភ្ជាប់ និងការគាំទ្រទៅវិញទៅមករវាងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច និងសម្បទានដីសង្គមកិច្ចបើមាន និងការកែច្នៃវត្ថុធាតុដើម ជាកសិផលដែលត្រូវកំណត់ក្នុងកិច្ចសន្យាសម្បទាន។

៥. រយៈពេលនៃការផ្ដល់សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច
​ក. ការជួលរយៈពេលវែង
​ការជួលរយៈពេលវែង មានរយៈពេល១៥ឆ្នាំរហូតដល់៩៩ឆ្នាំ (សិទ្ធិជួលអចិន្ដ្រៃយ៍)។ សិទ្ធិជួលអចិន្ដ្រៃយ៍ អ្នកជួលអាចយកវត្ថុជួលទៅជួលបន្ដបាន។
ហើយត្រូវធ្វើលេខាចារឹកនៅប័ណ្ណសម្គាល់សិទិ្ធកាន់កាប់អចលនវត្ថុ ឬនៅលើវិញ្ញាបនត្រសម្គាល់អចលនវត្ថុ នៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ត្រូវចេញវិញ្ញាណបនបត្រសម្គាល់សិទ្ធិជួលរយៈពេលវែង ឬវិញ្ញាណបនបត្រសម្គាល់សិទ្ធិសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។
​ខ. ការជួលរយៈពេលខ្លី
​កិច្ចសន្យាជួលរយៈពេលមិនកំណត់ ឬរយៈពេលខ្លី ហើយអាចជួលជាថ្មីបាន​ បង្កើតបានជាទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ខ្លួនរវាងភតិបតី និងអ្នកជួល។ ហើយការជួលរយៈពេលខ្លីមានរយៈពេលចាប់ពី១៥ឆ្នាំចុះក្រោម។ ការជួលរយៈពេលខ្លី គ្រាន់តែជាសិទិ្ធផ្ទាល់ខ្លួនដែលអាចអនុវត្តបានតែរវាងអ្នកជួល និងភតិបតីប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺអាចអនុវត្តបានតែរវាងភាគីដែលបង្កើតកិច្ចសន្យាតែប៉ុណ្ណោះ។

05/22/2024

05/16/2024

💔