22/04/2024
Często trudno zrozumieć, jak dwóch braci może prowadzić diametralnie odmienne życia. Podczas gdy jeden co rusz się potyka, zaliczając wpadkę za wpadką lub jest uwikłany w cykle uzależnienia, drugi ma harmonijne życie bez większych problemów, satysfakcjonującą rodzinę i udaną karierę. Jak to możliwe, skoro oboje wychowali się w tej samej rodzinie?
Na to pytanie można odpowiedzieć krótko: nie ma dwojga dzieci, które dorastałyby w tej samej rodzinie – przynajmniej w sensie psychologicznym. Tyle, ile jest dzieci w rodzinie, tyle jest różnych sytuacji emocjonalnych, w których się rodzą, nie wspominając o tym, że każde z nich ma inny wrodzony temperament. Stąd każde dziecko ma bardzo odmienne doświadczenia i żyje swoim własnym, niepowtarzalnym życiem. Alfred Adler, pierwszy współpracownik Freuda, a później
jego pierwszy nielojalny uczeń, już dawno badał, w jaki sposób kolejność urodzenia kształtuje bieg życia, był bowiem przekonany, że na charakter osoby ma wpływ jej miejsce w rodzinie. Różne grupy badawcze pozytywnie weryfikują tę tezę jednego dnia, by obalić ją rok później. To, w jaki sposób konstelacja rodzeństwa wpływa na nasz los, jest z pewnością pytaniem, które trapi specjalistów. Nie ulega wątpliwości,
że nasze relacje z rodzeństwem są najdłuższymi, jakie mamy w życiu, a zatem ich wpływu – czy to pozytywnego, czy negatywnego – nie można łatwo zignorować, gdy zastanawiamy się, w jaki sposób staliśmy się tym, kim jesteśmy.
Jeden z moich klientów opowiada, jak w odmienny sposób rodzice traktowali jego rodzeństwo. „Mój starszy brat nigdy nie musiał wstawać wcześnie w niedziele. Gdybym odważył się poleżeć w łóżku dłużej niż do siódmej rano, miałbym kłopoty!”. „Po uwadze: »Ktoś powinien odkurzyć ten pokój«, moja mama zawsze wskazywała na mnie. W tym przypadku zawsze byłem »tym kimś«, podczas gdy moja starsza siostra była »nikim«. Chciałem być »nikim« – chociaż raz!”. Można by pomyśleć, że faworyzowane dziecko poradzi sobie lepiej, ale doświadczenie dowodzi, że jest inaczej. Sposób traktowania przez rodziców może mieć głęboki wpływ na rozwój osobowości każdego dziecka. Peter, pewien mężczyzna po trzydziestce, wciąż pamięta, że nie ochronił swojego młodszego brata przed przemocą ze strony ich ojca, i ma z tego powodu ogromne wyrzuty sumienia. Podczas gdy ojciec nigdy nie podniósł ręki na Petera, regularnie bił i obrażał jego młodszego o dwa lata brata. Do dziś Peter żywi ambiwalentne uczucia do ludzi symbolizujących władzę: boi się ich, ale jednocześnie stara się zrobić wszystko, by ich zadowolić. Ze swoim młodszym bratem stracił kontakt, nie rozmawiali ze sobą od lat.
🔵 Fragment książki „Los, który dziedziczysz” Noémi Orvos-Tóth w tłumaczeniu Ryszarda Zielińskiego. W księgarniach 15 maja.
Fot. Péter Máté, Jelenkor Publishing
