31/07/2024
Opinion-Editorial
π πππ π¨ π©π¦. ππππ§πππ¨π₯π¬π!
Sa probinsiya sa Zamboanga del Norte, duha lamang ka pundok ang giilang magkumbati sa bugnong lugaynon karong sunod tuig nga eleksiyon 2025. Ug kini mao ang pundok sa I LAB U ( Kusog Kalamboan) nila Cong. Ian Amatong, Mayor Labadlabad ug Uy brothers, ug ang pundok sa APP nga gidominahan lamang usa usa ka tawo nga mao si Nonong Jalosjos, ang giilang maoy labing hawod sa ilang pundok sa politika. Mao ra ang magbuot, mao sab ang miobarug nga gamhanan panahon nga modaog ang iyang mga manok. Samtang ang pundok sa I LAB U, ang gikomposahan sa mga batan-ong politico, nga adunay panglantaw sa kalamboan sa komunidad ug kaayohan sa katawhan, buot pasabot kining maong mga politico, alagad sa maayong pang-gobyerno. Dili hakog sa gahom ug tawo gayud ang gi-alagaran, dili pamilya ug interes sa negosyo, sukwahi sab sa mga Jalosjos nga nailado nga mogamit sa rekorsos sa gobyerno aron lang modaog sa eleksiyon ug molambo ang ilang patigayon.
Atong kahinumduman nga ang pundok sa APP, sa dugay nga panahon maoy nagdominar sa pamolitika sa Dapitan ug unang Distrito, ug bag-uhay lamang sa kapitolyo, apan sulod sa maong gitas-on sa ilang panerbisyo, wala gayud mabati o masinati sa mga katawhan ang kaayohan sa publiko, pinaagi sa mga proyekto ug mga serbisyong tiunay diha sa publiko.
Sulod sa 28 ka tuig, ang unang distrito, Jalosjos maoy kongresista, apan milambo lamang ang mga lungsod ug siyudad niini, sa dihang nanginlabot na gayud si kanhi Gov. Berto Uy diha sa pagpanghatag ug proyekto sa maong mga lungsod sa unang distrito. Tungod kay dili niya maantos ang mga katawhan nga naglisod sa dalan, kawad-on sa supply sa tubig ug ang kawalay programa panginabuhian sa maong distrito.
Kung imong susihon, si kanhi Gov. Berto Uy mao ang nagpasemento sa tibuok dalan sa Sibutad, gikan sa Potungan sa Dapitan, hangtud sa barangay Libay sa coastal area niini, tadlas sa ilang sentro sa lungsod. Sa La Libertad mao sab sa gihapon, gikan kanto sa highway padong sulod sa ilang lungsod gani milahos pas New Bataan ug El Paraiso ang maong mga sementadong dalan, apil na niini ang mga lungsod sa Mutia, Sergio Osmena, siyudad sa Dapitan, Pinan, Rizal ug Polanco. Dili lamang sa sementadong dalan kon dili lakip na sa patubig, mga eskwelahan, ug panginabuhian pang-agrikultura. Ang administrasyong Uy sa kapitolyo kaniadto mao ang gihatagan ug kredito sa mga katawhan sa nahimong mga sementadong dalan sa ilang mga dapit. Samtang ang mga Jalosjos, ilado na nga kansang mga proyekto ang walay kahumanan, bisan gani sa ilang mga covered court katunga ray mahuman, patubig nga dili nimo makit-an ( Barcelona-Sulangon waterworks project), tulay sa Polo (Pungkol Bridge), wa matarbaho nga San isidro Bridge ( Sergio Osmena) ug uban pang daghang mga proyekto nga wala gayud hatagi ug kahumanan niini. Kon baga, mao kini βbrandβ sa mga Jalosjos, proyektong way kahumanan ug dili makit-an.
Lahi ra kaayo kon itandi nimo sa mga proyekto sa mga Uy, Amatong ug Labadlabad. Plastado kaayo nga makita nimo ang agi, mabalanse nimo ang kwarta sa mga katawhan nga gipadapat gayud sa mga kaayuhan sa katawhan, mao man gali ginadayeg ang maong pundok sa politika. Si Cong. Pinpin Uy ug Mayor Darel Uy, batan-on pa ug kusgan, adunay taas nga panglantaw sa umalabot, in terms sa kalamboan sa mga katawhan. Gani napamatud-an na kini ni Mayor Darel Uy multi-billion projects ang gipabarug niini sulod sa iyang pamunuan sa dakbayan sa Dipolog. Si Cong Pinpin Uy bisan wa pay tuig sa iyang paglingkod, napamatud-an na niya ang dakong kalainan sa serbisyong pinasutoy ug sa pundok sa mga Jalosjos, samtng sa parte sa mga Labadlabad ug Amatong, tan-awon lang nimo ang Sindangan unsa na ka malamboon ug ang mga lungsod sa tersero distrito sa ilang sab nga naangkon nga kalamboan.
Kabahin sa mga Jalosjos di na ka moabot pag layo, tan-awon na lang nimo ang ilang agi sa Dapitan, 1st district ug sa kapitolyo. Dili nimo malilong sa imong kaugalingon nga wala gayud silay ikapasegarbo nga agi. Ang nakaanindot pa gayud niini, tungod kay bag-ong dugo ang maong mga politico nga misakbang sa mga jalosjos, samtang ang mga ginikanan niini, ilado nga maayong mang-gobyerno, sama ni kanhi Gov. Berto Uy ug kanhi Cong. Gani Amatong, walay mantsa ang ilang mga pagdumala, mao man gani ang ilang mga sumosunod nga mga anak, wala maglisod nga magpaila sa ilang mga kaugalingon, ug nahimong mananaog sa ilang kaugalingon nga merito. Walay lama sa pangwarta, dili sama sa APP sa pagka-karon nga way laing gihuna-huna unsaon sa pag-gabas ang salapi sa kagamhanan alang sa ilang personal nga kalihukan sa politika. Gani naghulaw na sila sa mga dagkong lideres nga maoy padaganon ug mayor sa mga lungsod, tungod kay kwarta ang nahimong barometro sa ilang pamolitika, wala na bisan kinsa nga ligdong nga lider ang motindog pa alang kanila sa mga lungsod. Busa nalugsan sila nga ang mga anak, pag-umangkon ug apo na ang managan diha sa mga kalungsuran. Dakong timaan nga wala nay dagkong local leaders nga modala kanila sa maong mga lungsod.
Kahakog sab sa gahom ang timailhan niini, nga buot nilang hutdon ang tanang posisyon sa gobyerno alang sa ilang kaugalingon. Tungod kay ilado ang mga Jalosjos nga walay maayong programa sa imprastraktura, makahunahuna ka, asa na lang man dayon padolong ang kwarta sa mga katawhan? Mabahinan pa ba kaha kita niini, diha sa natad sa maayong panerbisyo ug proyekto, o momho na lang ba ang atong mapaabot nga bahin kon sila ang tugtan nimo nga magdumala sa atong kagamhanan.
Hinumdumi baya nga sa pundok sa APP, usa lamang ka tawo ang gamhanan, usa lamang ka tawo ang magbuot sa tanan, diktadorya kini nga kinaiya. Usa lamang ka tawo ang atong tugyanan sa atong kaugmaon, milyones ang atong gidaghanon sa probinsiya sa Zamboanga del Norte, unya usa lang ka tawo ang atong tamdan, sa tanang butang sa atong kinabuhi? Seguro sayup na gyud kita kung ugaling mahitabo nga sila ang atong padag-on. Ang I LAB U preskong dugo sa politika, puno sa kusog, idealism ug panglantaw alang sa kaayuhan sa mga katawhan, anaa sa ilang dugo ang pagmahal ug pangalagad sa tawo. Butang nga ato gayud nga hinuktukan.