23/06/2022
Kampi famëkeq i Tepelenës në kujtimet e të internuarve
Hyrie Kupi, Dine Dine, Pal Macaj dhe Simon Prifti tregojnë, ndër të tjera, për Kujto.al për episode që mbajnë mend nga trajtimi dhe kushtet çnjerëzore në kampin e internimit në Tepelenë. Rrëfimet e plota të tyre mund t`i ndiqni në kanalin tonë Kujto Albania në YouTube.
***
Hyrie Kupi rrëfen për kampin e Tepelenës
Kur shkova unë atje, deri tek kazani dhe më thonë: Ajo është gjella që do të marrësh. Çfarë është ajo gjellë, thashë. Ajo, tha, atë gjellë po hamë të gjithë. Ne kemi disa ditë që po hamë këtë, tha. Ai mbushi nja tre katër garuzhde, i futi në një tas, dhe mbi tas, dolën dy gishtë krimbat e vegjël.
Filluam pastaj, u mësuam, me gjellën e kazanit njëherë. Kjo ishte e përditshme, ndaç haje ndaç jo, ajo ishte gjella. E do, nuk e do, mos e ha, nuk i bëhet vonë askujt. Vdis kur të duash, atë do haje. Atë kemi ngrënë. Kishim 600 gram racionin e bukës. Me ato 600 gram, do e ndanim mirë, si mëngjesin, drekën, darkën. Urija kishte mbërritur kulmin!
***
Simon Prifti/ Armik i popullit në moshën 3-vjeçare
Kampi i Tepelenës ishte një kamp shfarrosje, nuk kam ndonjë numër të saktë por kanë vdekur shumë. Kanë vdekur mbi 300 veta. Një fëmijë korçar nja katër vjeç në orën dy të natës vë një britëm të madhe, ne u çuam të gjithë. Kazermat ishin të mëdha, 500-600 veta në një kazermë, krevat poshtë krevat lartë, si në ushtri me dërrasa. U alarmuam të gjithë. Fëmijës i preu miu gjysmën e vesh*t.
***
Internim i përjetshëm/ Dëshmi nga Dine Dine
Atje në Tepelenë, nënën e shihja që po bëhej kockë e lëkurë se më jepte për të ngrën edhe racionin e vetë. Dihet është thën nga të gjithë që ishte bollgur me krimba. Në fillim nëna fillonte t’i hiqte nga pak e nga pak në një tas. Sishte një aty kishte shumë. Pastaj u mësuam se uria ishte e tmerrshme.
Thuhet se kanë vdekur rreth 300 vetë. Po të më pysësh mua, aty çdo ditë dëgjoja vdiq ky fëmijë vdiq ai fëmijë. Për ditë vdisnin nga dy tre fëmijë. Kampi i Tepelenës ka qenë kamp shfarosje mos flasim pastaj për ata që shkonin në malin e Bënçës atje. Ngarkonin dru që ishte e tmerrshme, mos kesh për të ngrën, mos kesh fuqi për të mbajtur një pesh të vogël dhe je i detyruar të mbash kunjtal mbi shpin dhe nga Bënça duhet ti zbrisnin atje poshtë.
***
Dëshmia/Pal Macaj: Si e vranë para syve tanë priftin që na mësonte uratën
Po. Ishte një prift. I internuar ishte, por bënte atë punë fetare. I ri nga mosha, jo i gjatë nga trupi. Na merrte tu na mësue ne uratën pas kazermave. Kazerma u thoshin atyre ku flinim ne. Një ditë na e mori një polic, dy, jo një, por një e mori për krahu më shumë.
E kishte ndjek policia atë priftin se na merrte ne, 10 kalamaj sot, 20 nesër, 15 pasnesër, sipas rasteve. E na nxirrte diku pas kazermave, në një vend ku binte diell se ishte dhe vend i ftohtë Tepelena. Le që ne ishim…Zot ruajna! E na mësonte uratën, në rrugën fetare. Për vete ai kishte vetëm një bluzë të bardhë që dukej që ishte prifti se s’kishte gjë tjetër. Kur një ditë erdhën dy policë, por njëri i futi krahun, me forcë. E mori. Ne na tha: "Shpërndahuni!". Na bërtiti, na bëri presion. Kalamaj ishim, u shpërndamë, por kthenim kryet prapa për priftin se e donim priftin. Nuk shkoi larg, as 50 metra. Nuk ma merr mendja se ka shkuar 50 metra. I futi një fishek, 'dekun prifti! Ne fëmijët u shkremë në vaj, krejt tu qa. Qamë për priftin ne se e donim.
Rrëfimet e plota:
https://kujto.al/hyrie-kupi-rrefen-per-kampin-e-tepelenes/
https://kujto.al/armik-i-popullit-ne-moshen-3-vjecare/
https://kujto.al/deshmia-pal-macaj-si-e-vrane-para-syve.../
https://kujto.al/internim-i-perjetshem/
