عمومی زراعت

عمومی زراعت Knowledge about agriculture

د الوګانو د کرلو لپاره لاندې میتود او لارښوونې په پام کې نیول کیږي ترڅو ښه حاصل ترلاسه کړئ: د خاورې چمتو کولخاوره: الوګا...
10/10/2024

د الوګانو د کرلو لپاره لاندې میتود او لارښوونې په پام کې نیول کیږي ترڅو ښه حاصل ترلاسه کړئ:

د خاورې چمتو کول

خاوره: الوګان په ښه او عضوي موادو سره بډایه، نرمه او ښه اوبه لرونکي خاوره کې وده کوي. خاوره باید د pH اندازه 5.5-7.0 ترمنځ وي.

ژور خړوب: د کرلو ځای کې باید خاوره ژوره او ښه نرمې کړل شي، لږ تر لږه ۳۰ سانتي متره ژوره.

کمپوست او عضوي سرې: د کرنې څخه مخکې کمپوست او د حیواني سرې کارول ښه پایله ورکوي.

د الو چمتو کول

غوره الو: د الو لپاره د ښه کیفیت لرونکو الوګانو غوراوی وکړئ چې د ناروغیو څخه پاک وي.

قطع کول: که چیرته الو ډیر لوی وي، نو کولی شئ هر الو د یوې ګوتې په اندازه کوچني ټوټې کړئ. هره ټوټه باید لږ تر لږه یو د سترګو یا ټوپ لرونکی ځای ولري.

کرل

واټن او ژوروالی: الو په ۱۰-۱۵ سانتي متره ژورۍ کې کښینول کیږي، او د هرې ریښې ترمنځ باید ۳۰ سانتي متره واټن وساتل شي. د کتارونو تر منځ فاصله باید ۷۵ سانتي متره وي.

د اوبو لګولو تنظیم: الوګان په ښه اوبو سره وده کوي. په خاص ډول په پیل کې او د غوټې جوړولو پر مهال اوبه مهمې دي، خو ډیرې اوبه مه ورکوئ ترڅو له خرابۍ او ناروغیو څخه مخنیوی وشي.

د سرې استعمال

فاسفورس او پوټاشیم: د غنمو په څیر، الوګان هم له فاسفورس او پوټاشیم سرې څخه ګټه پورته کوي.

عضوي سرې: د عضوي موادو لکه حیواني سرې، کمپوست، او هومیک اسید کارول د خاورې جوړښت ښه کوي او وده زیاتوي.

د ناروغیو او آفتونو مخنیوی:

فایټوفتورا او ډاندي ناروغۍ: دا ناروغۍ ډیری وختونه الوګان زیانمنوي. د دې ناروغیو څخه د ژغورنې لپاره، د ځمکې او اوبو توازن وساتئ او مقاومت لرونکي الو وکاروئ.

درمل: د آفتونو کنټرول لپاره مناسب کیمیاوي درمل وکاروئ. تاسو کولی شئ د المکه زراعتي معیاري مرکز څخه د الوګانو د آفتونو ضد درمل وکاروئ ترڅو پر وخت اغېزمنه کنټرول ترلاسه کړئ.

پای:

راټولولو وخت: الوګان عموماً ۳-۴ میاشتو وروسته تیار وي، کله چې د نبات پاڼې زړې شي او ژیړې شي. الوګان باید په نرمۍ سره راټول شي ترڅو زیانمن نه شي.

دا لارښونې که په سم ډول عملي کړئ، نو کولی شئ ښه کیفیت لرونکي او لوړ حاصل ترلاسه کړئ.

کاپی

زعفران روزنهاقليم: زعفران وچ او تود اوړې او لږ اندازه ګرم ژمى خوښوي له غرني اب و هوا څخه ډار نلري په سويس او اطريش کي په...
08/10/2024

زعفران روزنه
اقليم: زعفران وچ او تود اوړې او لږ اندازه ګرم ژمى خوښوي له غرني اب و هوا څخه ډار نلري په سويس او اطريش کي په (m٨٠٠) ارتفاع او په کشمير کي پتر (١٨٠٠)متره پوري د هغه کرل ليدل شوي دي بايد په يادولرو جي د زعفدانو کرنه ټوله د فصل مخالفه ده ژمني وده او داوړي استراحت لري له وچکالې سره هم زيات ټکر نلرى. ښه حاصلات وروسته له يو وچ اوړې او يو وريدونکى خزان څخه پلاس راځي.

له (٦٠٠-٧٠٠)ملى متره اورښت ورته مناسب دي ليکن پداسي مناطقو کي چي باران يي (٣٠٠-٣٥٠)ملي متره وي هم کرل کيداي شي د زعفران پياز له دوامداره کنګل کيدوسره حساسيت لري که چيرى درجه د حرارت دخاوري لاندي منفي(١٠-١٣) څخه تر منفي ديارلس وي نو پياز کنګل کيږي او له مينځه ځي.

زعفران لمر خوښوي او يوه لمرينه ځمکه کي بايد وکرل شي زعفران (٤٠-٤٥)سانتي ګريد درجه دحرارت پور زغملاى شي ځکه پدي وخت کي زعفران د استراحت په حالت کي وي.

مناسبه خاوره : زعفران داسي ګياه ده چي د جهان د ځينو خاصو نقاطو له خاوري (soil) څخه علاوه د زياتو زراعتي خاورو سره (Adaptation) او د توليد قابليت لري د زعفران د مزرعي خاوره بايد څه ناڅه نرمه ،سړه او زهکشي (Drainage) شوي وي.

دا ګيا له ګچي خاورو سره چي کلسيم ولري ښه حاصل ورکوي ځکه چي کلسيمي خاوروکي مواد ښه تجزيه کيږي ځيني علما واي چي کمبود دکلسيم په خاوره کي د زعفران د حاصل دکميدو يو عامل ګڼل کيږي .

زعفران د نمو لپاره مرطوبي خاوري مناسبي نه دي ځکه هلته د زعفران بوټي ژر خوساکيږي .

او همدارنګه زعفران په هغه خاورو کي چي (٦-٧) پي ايچ ولري خوښوي . په داسي ځمکه کي چي اوبه ډنډيږي د زعفرانو کرنه مناسبه نه ده ، ځکه کيداي شي اوبه ريښي ته ورسيږي .او ډيره سړه ځمکه په ژمى کي د پياز خوساتوب رامينځته کوي.

دزعفرانو دکرلو عمليه :

لومړي داسي ځمکه چي ښه (Drainage) شوي وي انتخاب کوو او ښه يي نرموو تيګي او بيهوده ګياوي ور څخه ټولو وروسته يي د بيل په زريعه يوه وړه جويچه چي (١٥-٢٠)سانتي متره غوچوالي ولري او وروسته په هري جوي کي (٣-١٥) جوړي پياز دزعفرانو ږدو پدي ترتيب چي دغوزوپه مينځ کي (٨-١٠) سانتي متره فاصله او دقطارونو په مينځ کي (١٢-١٨) سانتي متره فاصله وي او قطردهري غوزي (٢.٥)سانتي متره وي او وزن يي د(١٠) ګرامو څخه کم نه وي انتخابوو.

همدارنګه دهرو څلورو جويچو تر مينځ دتګ اوراتګ لپاره (٤٠) سانتي متره په اندازه لاره پرږدو . کولاي شو زعفران د سنبلي له اول تاريخ څخه دميزان تر اخيره پوري وکرو ممکن وروسته هم وکرل شي ليکن ګل يي اطمناني نه دي .

زعفران د(٢٠) سانتي متروپه اندازه کرو چي دا اندازه دژمي له يخني او د دوبي له ګرمۍ اونورو محيطي شرائطوڅخه حفاظت کوي.

د(٤-٥) څلورو څخه تر پنځو نفرو پوري دکرلو دعمليي لپاره پکار دي پدي ترتيب چي لمړ نفر به د بيل په زريعه جوي جوړوي دوهم اودريم نفر به دزعفرانو غوزي دري دانه يي يا پنځلس دانه يي جوړوي يعني له دريو نه تر پنځلس جوړو د زعفرانو غوزي ترتيب کوي چلورم نفر به پياز په ټاکل شوي فاصله په جوي کي ږدي او پنځم نفر به خاوره ورباندي اړوي.

وروسته د مزرعي مخ دهمواري مالى په زريعه هموارو تر څو خاوره د غوزو سره ښه په تماس کي شي او دخړوبولو تروخت پوري يي همداسي پريږدو او مخکي له خړوبولوڅخه حيواني سره پکي شيندواو همدارنګه د (١)متر مربع لپاره (٦٠) پياز په کار دي او دسل متره مربع لپاره (٦٠٠٠) عد ده پياز پکار دي او د يو جريب لپاره به (١٢٠٠٠٠) عدده پياز پکاردي .
کاپی

ماهیان د پروټین یوه غنی سرچینه ده چي د وخت په تیریدو سره د ماهیانو طبیعی سرچینی د زیات استعمال له وجی د منځه تللی او یا ...
22/09/2024

ماهیان د پروټین یوه غنی سرچینه ده چي د وخت په تیریدو سره د ماهیانو طبیعی سرچینی د زیات استعمال له وجی د منځه تللی او یا د لمنځه تلو په حالت کی دی مګر د ماهیانو غوښی ته اړتیا ورځ په ورځ مخ په ډیریدو ده نو ددی اړتیا د پوره کولو لپاره موږ مجبوره یو تر څو په تجارتی شکل ماهیان ورزو.
د ماهیانو روزل د اقتصاد له نطره:

• ماهیان ډیر په چټکی سره وده کوی چه (د ۶—۸ میاشتی کی ( 1.5_1 ) کیلو پوری وزن واخلی.اوخپل د لومړنی قیمت ۲۵ ځله زیات قیمت باندی و پلورل شی.
د ماهیانو فارم جوړول د رود یا ویالی ترڅنګ باید د پاکو او تازه اوبو یوه منبع موجوده وی.
• ماهيان ډیر لږ د ناروغیو سره مخ کیږی نسبت نورو فارمی حیواناتو ته.او هر وخت کولای شی چه مارکیټ ته یی عرضه کړی
• هغه مځکی چی د کرنی وړ نه وی یعنی جبه زاری او ډیر رطوبت ولری موږ کولای شو په هغه کی د ماهیانو فارم جوړ کړو.
• د ماهیانو فارم چی یو ځلی جوړ شو بیا د هغه ساتنه او ترمیم ډیر لږ لګښت غواړی.
• ماهیان د زیاتو منرالونو او پروټین په درلودلو سره یو ډیره قوی غذا ده په خاص ډول د مور او ماشوم د ودی لپاره.
کوم ډول ماهیان وروزو؟
هغه ماهیان باید وروزو چی ژر غټیږی،روزنه یی اسانه وی،ښه خوند او بازار ولری او همداشان د محیط سره توافق ولری. لکه ځینی نوعی ( ګراس کارپ ـ سلور کارپ ـ کامن کارپ ) چه د ګرمو اوبو ماهیان دی او په افغانستان کی یی ښه نتیجه ورکړی
ددی لپاره چی د ماهیانو یو فارم جوړ کړو نو لاندی مرحلی باید ترسره کړو:
۱.د ځمکی انتخاب:

• داسی ځمکه باید انتخاب کړو چی ځوړتیا(slope) ولری په مناسبه اندازه لویه وی.
• د حوض په شاوخوا کی باید هیڅ ډول ونی شتون ونه لری او هم باید ټوله ورځ حوض ته د لمر شعاوی ورسیږی.
• حوض باید داسی جوړ شی چی هیڅ اوبه جذب نه کړی.
• یوه باوری او دوامداره د پاکو اوبو منبع باید شتون ولری خو کلورین لرونکی اوبه د ماهیانو لپاره زهری دي او باید استعمال نشی.
۲.د حوض جوړه ول:

• د حوض ساحه له نباتاتو پاکه کړی.
• رجه واچوی(د فارم اوږدوالی او بر د ځمکی پر سر په نښه کړي )
• حوض باید مربع یا مسطتیل شکله وی(۱۰×۱۰ یا ۵۰×۱۰۰متره وی) او یا هم د ځمکی اندازی ته په کتو سره باید ډیزاین شی او همداشان ځوړتیا باید ولری تر څو په اسانی سره یی تنطیم وشی.
• د حوض ته د اوبو داخلیدلو خوا باید (۵۰cm) ژوره وی او د اوبو وتلو خوا باید (۱۵۰cm) ژوره وی.
کاپی

در اثر شرایط نامساعد اقلیمی ،باران  های مکرر، آسمان ابری متداوم، دهاقین و باغداران محترم از گسترش امراض و آفات در باغات ...
25/04/2024

در اثر شرایط نامساعد اقلیمی ،باران های مکرر، آسمان ابری متداوم، دهاقین و باغداران محترم از گسترش امراض و آفات در باغات شان شکایت دارند، با در نظر داشت این چالش من منحیث یک فرد مسلکی خواستم لیست از ادویه جات مصؤن را جهت جلوگیری امراض و آفات مختلف گذاشتم
به امید افغانستان سرسبز و شگوفا♡♡♡

قارچ کش

Colranile
1
210 ملي گرام بركيلو گرام
محافظت از پوسیدگی چوبها ودرخط ریل استفاده میشود
قارچ کش
P*P
2

جهت معامله با تخم های بزری بکارمیرود
قارچ کش
Farm aldehide
3
5000 ملي گرام بركيلو گرام
علیه بلایت وقتینه وپسینه ،پوسیده ریشه
،داغ برگها، آتشک ،بلایت آتشی،پژمرد
گی شفتالو،وغیره
قارچ کش
Zineb
4
درگندم 200گرام برکیلوگرام
علیه ضد عفونی کردن تخم غلجات به کارمیرود
قارچ کش
Vatavax thiram
5

علیه خاکسترک تاک انگورسیب،وغیره
قارچ کش
Votable salfer
6
2-3grدریک لیتراب
علیه پیچ خوردگی برگ شفتالو،جرب سیب ،ناک،قرغنه تاک وغیره به کارمیرود
قارچ کش
Cuper oxy chloride
7
2-3gr دریک لیتر آب
علیه امراض قارچی ،خاکسترک،پیچ خوردگی برگ شفتالو وغیره
قارچ کش
Mancozib
8
بشکل پودر استعمال ودر سلاختن لایمسلفر نیز ازآن استفاده میشود
علیه امراض قارچی استفاده میشود مانند خاکسترک تاک ،سیب، مرسل وغیره
قارچ کش
sulfer
9
بشکل پودر استعمال میگرددونيز2گرام دريك ليتر اب است .
علیه امراض قارچی استفاده میشود
قارچ کش
Antracol
10
25-65ملي گرام بر كيلو كرام
علیه جرب سیب در زمیستان بالای درختان استعمال شده شپشک نباتی را ازبین میبرد
حشره کش
DNOC
11
20-30 ملي گرام بر كيلو گرام
علیه حشرات وکنه های نباتی استعمال میشود
حشره کش
Schradan
12
200-300 ملي گرام بر كيلو
علیه شپشکهای نباتی وشپشکهای آردی
حشره کش
Dimathioate
13
به قسم پودر استعمال میشود
علیه مورچه عقرب کنه ها شوتک وغیره استعمال میشود
حشره کش
Naboud
14
250ملي گرام بركيلوگرام
علبه تمام حشرات استعمال میشود
حشره کش
DDT
15
400 ملي گرام بركيلو گرام
علیه سرخرطومی های رشقه استعمال میشود
حشره کش
Methaoxychlor
16
9-29ملي گرام بر كيلو گرام
تمام حشرات چون شپشک های نباتی شپشکهای سپر دار خسکهای نباتی کرم مغزخورسیب حشرات برگ خوار وغیره را از بین میبرد
حشره کش
Methyl parathion
ديرپاه است استعمال نشود
17
150 ملي گرام بركيلوگرام

کنه کش موثر است وزنجره را ازبین میبرد
حشره کش
Nissol
18
145-150 ملي گرام بر كيلو
درگدامهای غله جات استعمال میگردد
حشره کش
EDB
19
یک الا یکنیم سی سی دریکلیتر
آب تعین شده است
علیه شپشکهای نباتی ،شکرک ،انوع ملخها ،انواع کفشکها ،آفات مکنده شیره خوارساقه وغیره استعمال میشود
حشره کش
Dnadiam
20
Sumicidin
حشره کش
علیه ملخها ،شپشکها وغیره استعمال میشود
یکنیم الا دوسی سی دریک لیتر
آب
23
Diazinon powder
حشره کش
علیه شپشک نباتی مانند شفتالو ،زردالو،مورپت، وغیره
یک الا یکنیم سی سی دریک
لیتراب
24
Depterex
حشره کش
علیه کرم مغزخوارسیب ،بهی ،ناک،زردآلومورپت دار وغیره
یک تا دوگرام دریک لیتراب
25
Super top (16)
حشره کش
به درجه اول علیه آفات دهن جونده بکارمیرود
یک الا یکنیم کیلوگیرام دریک هکتاربکارمیرود
26
Sypermetawat
حشره کش
برای ازبین بردن ترپس پیاز،بادنجان رومی ،درختان میوه کاهو،نخد ،لوبیا،مگس سفید درمزرع پالیز،کفشک گندم درمزارع پخته وغیره استعمال میشود
يك الي يكنيم گرام دريك ليتر آب براي آفات زميني بكارميرود
27
Dmeline
حشره کش
علیه ملخها ،کفشک گندم ،شپشکهای نباتی درمزارع پخته غلات ،سبزیجات ودرختان میوه
یک الا یکنیم سی سی دریک لیتر آب
28
Carbaryl sevin
حشره کش
علیه ملخها ،کفشک گندم ،شپشکهای نباتی درمزارع غلات ،سبزیجات ودرختان میوه استفاده میشود
0.4-0.5gr دریک لیترآب است

29
Dnteul
حشره کش
علیه کرم تخم خوارسیب وشفتالوکفشک گندم ،انواع ملخها ،شپشکهای مورپت داروغیره
دوتاسی گرام دریک لیترآب
30
Malathion
حشره کش
حشره کش وکنه کش موثربوده درباغات میوه، مزارع سبزیجات استعمال میشود
یک الا یکنیم سی سی دریک لیترآب
31
Sypermetren
حشره کش
علیه شپشکهای نباتی وغیره استعمال میگردد
یک الا یکنیم سی سی دریک لیتر آب
32
Larsben
حشره کش
علیه کرمهای لشکری وقطع کننده استعمال میشود
یکنیم الادوسی سی دریک
لیتراب
33
Fonoriret
حشره کش
علیه شپشکهای خونی وحشره سپردار استعمال میگردد
نیم الا یک سی سی دریک
لیترآب
34
Dinadiol
حشره کش
علیه شپشکها کرمهای نباتی وغیره استعمال میشود
یکنیم سی سی دریک لیترآب
35
2-4 D

گیاه کش
herbicide
علیه شپشکهای نباتی ،چیچکهای نباتی ،مورپت دار استعمال میشود
یکنیم سی سی دریک لیتر آب
36
Pumagrass
گیاه کش
علیه گیاهان هرزه پهن برگ درمزارع گندم وجو استعمال میگردد
چهارسی سی دریک لیت ر آب
37
Diclophop
گیاه کش
علیه جودردم اسپ ودیگرسوزنی برگان استعمال میشود
دونیم لیردریک هکتارزمین است
38
Koril
گیاه کش
علیه باریک برگان استفاده میشود
دونیم لیتر دریک هکتارزمین
39
Batralin
گیاه کش
درمزارع پیازوسیرین پهن برگان را کنترول میکند
40 ملي گرام بركيلوگرام
40
Diclofop metyle
گیاه کش
گندمی برگها ،پهن برگان را کنترول میکند
2500 ملي گرام بركيلو گرام
41
2-4D--+M-C-P-A
گیاه کش
علیه گیاهان هرزه سوزنی برگ درمزارع گندم وجواستعمال میشود
481-693 ملي گرام بركيلوگرام


42
Propanil
گیاکش
علیه گیاهان هرزه یک ساله وچند ین ساله پهن بررگ درمزارع گندم وجواستعمال میشود
1870-2280ملي گرام بركيلو گرام
43
Zinc phosphide
موش کش
(16)
شماق وچندین گیاه هرزه گندمی برگ رادرمزعه شالی کنترول میکند
50گرادریک کیلو گرام طعمه مخلوط میگردد
44
Aluminum phosphide
موش کش
علیه موشهای خانگی صهرائی وغییره استعمال میشود
به قسم طعمه انداخته ميشود
45
Dicofol
کنه کش
علیه موش صهرائی وگدام های غله جات استفاده میشود
یک تا دوسی سی دریک لیتر آب است
46
Ferbam
قارچ کش
علیه کنه های نباتی استعمال میشود
1000mgr بریک کیلوگرام آب
47
Ziram
قارچ کش
عیله بیماریهای لکه سیاه سیب وگلابی بلایت گرجی فرهنگی وسیب زمینی ،انتراکنوز ،وبیماری غربال درختان خسته سنگی ،وغیره استعمال میشود
1400mgr دریک کیلوگرام آب
48
Vapam
قارچ کش
عمومی
این ادویه درظروف فلزی گرفته شود بی تاثیر است سبیزی ها ،ونباتات زینتی ضد عفونی کردن تخم ها به کارمیرود
110-220ملی لیتردرهرمترمربع مربع زمین میباشد در2-7لیترآب به شکل پاشان درسطح خاک پاش میدهم
49
ویتاواکس، کاربوکسین
قارچ کش
جهت ضد عفونی خاک علیه ،نیماتودها ، بیماری قارچی استفاده میشود زمان مصرف واپام درزمینهای سبک 15روزودرخاکهای سنگین یک ماه قبل ازکشت استعمال میگردد
LD50 2820mgrبرکیلوگیرام درآب
50
کرانیل
Cranil
قارچ کش
علیه ضد عفونی کردن بزرسیاگک پوشیده وآشکارگندم وعلیه درختان ،وعلیه لکه سیاه وگلابی سیب وپوسیده گی سفید ریشه بکار میرود
LD50درلیبل بوتل موجوداست
51
Thiophanates
Cecobin "Topsin
قارچ کش
برای ضد عفونی کردن تخم ،شبدر ،برنچ ،پنبه،بامیه ،کاهو،نخود،خیار،بادنجان رومی ،کرم ،لوبیا،تربز،وبزرگیاهان دیگراستفاده میکنیم
LD50 1500mgr برکیلوگرام
آب است
علیه اکثرامراض قارچی ازجمله بیماری لکه سیاه سیب ،بلاست برنج ،سفیدکهای ستطحی ،کپک های آبی ،خاکسترک میوه وغیره استعمال میشود

روبرداشت از صفحه محترم احمد جواد نعیمی( درگی)

د غنمو سرخی ناروغی ( Stem rust of wheat )چی عامل یی (puccinia graminis f triticina) دی دا ناروغی په غنمو کی د توری سرخی ...
30/03/2024

د غنمو سرخی ناروغی ( Stem rust of wheat )
چی عامل یی (puccinia graminis f triticina) دی دا ناروغی په غنمو کی د توری سرخی په نوم یادیږی اود (black rust) د عنوان لاندی مطالعه کیږی چی عامل یی puccinia graminis f triticina فنګس دی.
دا ناروغی په غنمو کی ډیر واقع کیږی چی غنمو ته زیان ۱۵ نه تر ۲۰ ٪ پوری دی اوربشی ، یولاف او جودر هم ددی افت نه په امن کی نه دی. دا ناروغی ځکه د سرخی په نوم یادیږی چی پاڼو باندی سرخی ډوله نارنجی رنګه وده لیدل کیږی .
د مخنیوی لاری چاری (prevention methods)
کرنیز تناوب او د مقاویمو ورایټو( مقاوم 09, 09 roshan 09 , khosan ) کښت سپارښتنه کیږی لاندی فنجی وژونکی استعمال سره هم د ناروغی د زیان اندازه کمیږی
Dichlone, propaconizole, sulfure, tridemefon, zineb/ maneb mixture
د غنمو د سرخی دوهمی میزبان چی د زرشک بوټی دی چی د 45-Diathan M درمل دوه ګرامه په یو لیټر اوبو کی استعمالیږی.
کاپی

دبادامو دباغ جوړونهدباداموباغ بايدپه لويديځي ياجنوبي خواووکي جوړشي داځکه چي په شمالي خواکي دپسرلي دسړي هواخطرنسبت دلويدي...
26/03/2024

دبادامو دباغ جوړونه
دباداموباغ بايدپه لويديځي ياجنوبي خواووکي جوړشي داځکه چي په شمالي خواکي دپسرلي دسړي هواخطرنسبت دلويديځي اوجنوبي خواووته ډيردي .
دبادامودپيوندي نهال ځاي بايد١×١×١مترسوراوږدوالي اوژوروالي ولري او حداقل ١٥ورځي مخکي ترنهال کينولوبايدجوړشي دبادامودنيالگيوترمنځ فا صله دخاوري دشيرازي ،ورايټي اونوروکرنيزوعملياتوپه نظرکي نيولوسره ٥×٦يا٦×٦کي کرل کيداي شي .
په هغه سيموکي چه ژمي يي تودوي دبادامونيالګي په مني اوپه هغه سيمو کي چه ژمي يي سوړوي دبادامونيالګي په حوت کي کينول کيږي .
ځرنگه چي بادام په پسرلي وختي گل کوي ،که چيري په پسرلي دبادامودنيا لګيودناغه کيدوسبب گرځي .دباداموتقريباټولي ورايټي گاني په خپله حاصل نشي توليدوﻻي چي دي حالت ته self unfruitful وايي چي سبب يي په خپله غيرمطابقت ياself incompatibility دي .
له دي وجهي بايددباداموديوي ورايټي ځخه زيات بادام په باغ کي وکرل شي .يوه ورايټي بله ورايټي گرده افشاني کوي .دگرده توليدونکي وريټي دگل کولووخت بايدداصلي ورايتي دگل کولودوخت سره سمون ولري ياداچي دگرده توليدونکي ورايټي دگل کولوپه وخت داصلي ورايټي په پرتله اوږدوي .دبادامو په باغ کي بايددري قطاره داصلي ورايټي اويوقطاردگرده توليدونکي ورايټي ځخه وکرل شي .گرده توليدونکي ورايټي بايدداصلي وراتټي ځخه لري ونه کرل شي.دباداموگرده افشاني دشاتودمچيو اودبادپه واسطه کيږي .دبادامودښه گرده افشاني اولوړحاصل دﻻسته راوړلولپاره په هرجريب باغ کي بايددشاتود
مچيويوفاميل يايوصندوق کيښودل شي .

25/03/2024
پالونیا Paulowniaدښارونو په څنډواو شاوخواکی دپالونیا نیالګی کښینوی او یوازی په 3 کالونوکی به مونږ داړتیا څخه اضافی لرګی ...
24/03/2024

پالونیا Paulownia

دښارونو په څنډواو شاوخواکی دپالونیا نیالګی کښینوی او یوازی په 3 کالونوکی به مونږ داړتیا څخه اضافی لرګی ، علوفه اوعسل ولرو.
دپالونیا ونی ځانګړتیا وی په لاندی ډول دی:
1. په نړی کی چټکه وده کوونکی ونه چی په لمړی کال کی لوړوالی یا ارتفاع و 4 متروته رسیږی اودښه خدمت اولمر ته دلاس رسی په صورت ممکن له دی ارتفاع څخه نورهم لوړ شی.
2. حتی په 50 درجی دسانتی ګراد تودوخه کی هم کولی وده وکړی.
3. دکږیدو، اور سوزیدنی او رطوبت په وړاندی دلرګی ښه کیفیت او مقاومت دی چی په فرنیچر اوکورجوړولو کی دهغه دغوره والی سبب ګرځی.
4. دونو پاڼی په سلوکی تر 18% پروتین لری اوکولی شو له هغوی څخه دحیواناتو دعلوفی په توګه ګټه واخلو.
5. کولی شو دفاضلاب اوبوڅخه په ګټی سره هغه آبیاری کړو.
6. پالونیا دښکلو ګلانو لرونکی ده که چیری دهمدی هدف لپاره کښینول شی کولی شو دشاتو مچیو دتغذیی او جادو او پارکونو دښکلا لپاره ګټه واخلو.
7. دعسلو دیوه غوره معدن په توګه ګڼل کیږی ځکه ددغی ونی پریمانه ګلان دشاتو دمچیو دروزلو لپاره یو مناسب ځای ګڼل کیږی.
8. که چیری دونوړفاصله د 4 مترو څخه زیاته وی کولی شو ډیری محصولات دونو په داخل کی وروزو.
9. په شپږ کلنی کی ونه په ناوړه شرایطو کی دنیم متر مکعب څخه کم لرګی تولیدوی.
10. په دریو کالونوکی کولی شو ځنګل جوړ اوهغه په یوه تفریحی اوتوریستی ځای بدل کړو.
11. کولی شو دالوتونکو او حیواناتو په راټولولو سره طبیعت ته دوحشی ژوو په راګرځیدوکی مرسته وکړو.
12. له هغی څخه دزیاتی ګټی په نسبت ډیر خدمت ، زحمت او لګښت ته اړتیا نلری.

درنښت

فیض الرحمن ابراهیمی

22/03/2024

ځنګل او د هغې اقتصادي ارزښت:
په هېواد کې دځنګلونو پراخوالى د خداي پاک له لوري غوره ډالۍ ګڼل کېږي چې د هسکو غرونو ښکلا د همدغې ځنګلونو منندوي دي که ځنګلونه نه واي چاپيريال بدرنګه او وران معلوميږي . وچې دښتي او بيابانونه د هيڅ درد نه دوا کيږي. که د يوه پلوه شنه فصلونه او باغونه چاپيريال خايسته کوي . له بله پلوه د انسان د ښه ژوند تظمين کوي.
نن ورځ دککړتيا د لړي ګرده نړي انديښمنه کړي ده او ماهيرينو او ماحول او ککړتيا د ختمولو لپار په نړي واله سطحه خپلي هلي ځلي پيل کړي دي .
خو تر دي دمه داسي فرمول نده پيدا کړي چي د خراب او ککړ چاپيريال په پاکه او صفا هوا بدل کړي . هغه چي د چاپيريال د ککړتيا په ختمولو کي مرسته کوي يوازي شنه فصلونه او باغونه او ځنګلونه دي له بده مرغه تر کومه چي انسان په ساينسي تکنالوژي او نورو علومو کي وړاندي تګ کړي او خپل ژوند کي بدلون راوستي د خپل تمدن د اړتياو د پوره کولو لپاره د ځنګلونو په بيرحمانه ډول د پريکولو څخه هم ډده نه د کړي چي تر ټولو ناوړه پايله د ککړ چاپيريال د زمونږ مخ ته پرتي دي .
ځنګلونه چي چاپيريال پاک ساتي د سيلابونو مخه نيسي د وحشي ژوو کورونه په خپل غيږ کي لري د طبي بوټو په وده او نمو کي مهم رول لوبوي. او د زمونږ دپاره پاکه او تازه هوا برابروي .
د ځنګل تعريف Forest Definition :
ځيني علما وائي چې ځنګل لاتيني کلمه ده يعني Silva څخه اخيستل شوي ده .
ولي ځيني نور بيا وائي چې د Forest څخه اخيستل شوي ده دا هم يو لاتيني کلمه ده چې ځنګل معنى ورکوي. د نباتاتو د علم خاوندانو د ځنګل مختلف تعريفونه کړي دي . چي په لاندې ډول دي .
١-حسنيار : ځنګل يو د نباتي ټولني څخه عبارت دي چې د ونو، د بوټو د پيچ کولنو چې په يو خاص وخت کې ئي يو ځانګړي ساحه نيولي وي .
٢- کارمين په وينا ځنګل د ژوند Bio ، ځمکي يا Geo او ټولني په معنىٰٰ دي .
٣- موزوف ، د ځنګل لپاره هر اړخيزه تعريف ورکړي دي يعني په يو ځانګړي ساحه کې د ونو د يوې ټولني څخه عبارت دي چې يو ځانګړى ايکوسيسټم ولري.
٤- په عمومي ډول ځنکل د هغه ټولني څخه عبارت دى چې د ونو يا Trees بوټو يا Shrubs او رنګارنګ وښو يا Grass څخه تشکيل شوي وي . او په يوځانګړي وخت کې يو خاصه ساحه پوښلي وي .
ونه : هغه نبات دي چې ځانګړې يا واحده لرګينه تنه ولري او ارتفاع تقريباً د ٢ مترو څخه زياته وي .
بوټي : هغه نباتات دي چې قد يې لنډ او د کرون په برخه کې د اصلي تني څخه څو نورې تني منځ ته راځي .
ګراس يا واښه :په عمومي ډول سره د وښو او علفي نباتانو څخه عبارت دي چې لرګينه برخه نه لري او د حيواناتو د تغذيه په ډول ورڅخه ګټه اخيستل کيږي .
د ځنګل اقتصادي اهميت
د ځنګلونو اقتصادي اهميت په دي کې نغښتى دى، چې د ځنګل د هغه طبيعي زيرمو له جملې څخه دى چې د ګټي اخيستني په صورت کې په بشپړه توګه له منځه نه ځي بلکه بيازرغونيدل پکې صورت نيسي. دا په دي معني ده چې کله هم د ځنګل څخه د خپلو اړتياو د پوره کولو لپاره ګټه اخيستل کيږي . بايد د ځنګل راتلونكى په پام کې ونيول شي . په هم دي خاطر د ځنګل اهميت د وخت په تيرودو د صنعت او تکنالوژي د انكشاف په صورت کې پراختيا مومي. ځکه که له يوې خوا د صنعت او تکنالوژۍ د پرمختګ په صورت د ځنګل محصول ته اړتيا ډيريږي. خو له بلې خوا څخه د ځنګلونو احيا او پراختيا د روشت د ورکولو لپاره شرايط برابريږي په خلاصه ډول سره د ځنګل اقتصادي اهميت په لاندې دري برخو کې خلاصه کوو.
د ځنګل اقتصادي اهميت
۱. لرګي
۲.ميوه
۳.غوښه او نور توليدات
الف : لرګي : په ساختماني چارو کې د لمړي خامو موادو څخه چې په مختلفو موادو لکه کورونو پټولو د کړکيو او دروازو جوړو ل مسطح کول ، کادر جوړولو، د تيليفون دستنو جوړول ، د ګاډي په خطونو ، پولونو او همداراز دکښتيو په جوړولو کې په پراخه پيمانه ګټه ورنه اخيستل کيږي .
علاوه له دي څخه چې موبل ، سلولوز او کاغذ جوړولو په صنعت کې کار اخيستل کيږي . همدارنګه ددوخې د انرژي د توليد لپاره هم ترې د لمړۍ مادې په توګه کار اخيستل کيږي .
د خوراک او زراعت نړيوال پروګرام ( ايف اي او )ديوراپور په اساس چې په كال ١٣٥٧ كښې خپور کړي.د يو نفر کلنى مصرف د سکرو او لرګيو ٢٥ منه يا ١٨٠ ګرامو ته رسيږي.
ب : د ميوې توليد: د ځنګلونو څخه ډيرې ميوې په لاس راځي چې د غذائي موادو په نوم کارورنه اخيستل کيږي. لکه جلغوزه، پسته ، کنجد، عناب، تور املوک ، ګورګوري او داسي نور چي خاص اقتصادي اهميت لري.
د پورتنيو ميووله جملي څخه په هيواد کې جلغوزه او پسته د يادولو وړ ده چې هم په داخل او هم په بهرنيو هيوادونو کې ډير په زړه پوري بازار لري چي له دي درکه يو زياته اندازه ګټه هيواد ته رسيږي ، د هيواد په اقتصاد په لوړولو کې ځانګړى رول لري.
ج: د غوښي توليد: د ځنګلونو څخه څلور ډوله غوښه په لاس راځي.
١ – د ځمکنۍ غوښې يا مرخيړي : د مړخيړيو يا سمارق دودې لپاره ځنګل په زړه پوري چاپيريال جوړي چې مرخيړي تقريبا يو سلو پنځوس ډوله لري .چې ځنګلونو پيدا کيږي د دې له جملې څخه ئي دريرش نوعي خاص غذائي ارزښت لري . د توس Betala د ونو د يو هکتار ځنګل څخه يو سل پنځوس ١٥٠ کيلوګرامه ځمکني غوښه يا مرخيړي په لاس راځي .
پټه دې نه وي چې مرخيړي نه يواځي دا چې غذائي ارزښت لري بلکي خاص طبي اهميت او ارزښت لري . چې له دې جملي څخه يو نوع مرخيړي د کونړ او نورستان په ځنګلونو کښي پيدا کيږي . د سيمي د خلکو په واسطه ټوليږي. د وچولو څخه وروسته يو کيلوګرام ٥٠٠٠ – ٧٠٠٠ افغانيو پوري په بازارونو كښې پلورل کيږي.
د هغو وګړو لپاره چې ځنګلونو ته تږدې ژوند کوي خاص مصروفيت او ځانګړي عايداتي منبع ګڼل کيږي . څرنګه چې پورته ډول اشاره وشوه د ١٥٠ نوعو څخه ديرش نوع غذائي ارزښت لري او د استفادي وړ دي . په نورو ډولونو کې داسي ډولونه شته که چيري د غذائي موادو په ډول استعمال شي. دانسانانو د مړينې سبب ګرځي . البته زهري خواص لري .
٢- د وحشي حيواناتو او الوتونکو ښکار
د وحشي حيواناتو د ښکار څخه لکه د مختلفو انواعو او نورو وحشي حيواناتو لکه د مارکوپولو پسه ، هوسۍ د ښکار څخه زياته اندازه غوښه په لاس راځي .
علاوه له دې څخه وحشي حيوانات د باکيفته پوستکو دلرلو له امله هم ښکار کيږي چي پوستکي ورڅخه وباسي اوبياپه لوړ قيمت په بازار کې پلوري
٣- د کورنيو او اهلي حيواناتو د روزلو لپاره د علفي د تحيه کولو امله هم ځنګلونه يو خاص ارزښت او رول لري. چې په ټوليز ډول هغه خلک چې ځنګلي سيمو ته اوسيږي د څارويو روزل يې پيشه او کسب وي .علت ئي څړ ځاى او دعلفې ډيرښت وي چې له دې لاري څخه نه يوازې داچې غوښه په لاس راځي بلکي نور حيواني محصولات( لبنايات )هم په لاس راځي .چې دا هم يو ستره عايداتي منبع ګڼل کيږي .
په لنډ ډول بايد ووايو چي مالداري لپاره ځنګل يو بهرني چاپيريال ګڼل کيږي .
٤- ماهي نيول : نه يوازي داچې ځنګلونه د څارويو لپاره مناسب چاپيريال جوړوي بلکي د ماهيانود روزلو لپاره هم ځانګړى ارزښت لري ځکه هغه رودونه، ډندونه او سيندونه چې په ځنګلي سيمو کې موقيعت لري . له يو پلوه د رڼو او پاکو اوبو په لرولو او له بله پلوه دغذائي موادو پراخو زيرمو د لرولو له امله د ماهيانو د روزلو او توليد نسل لپاره ډير ښه ګڼل کيږي. چې اوس هم په داسي سيمو کې په طبيعي ډول سره دماهيانومختلفي انواع په پراخه پيمانه پيدا کيږي چې دماهيو د ښکار لپاره ښه محل جوړوي او له دي لاري څخه زياته پيمانه غوښه لاس ته راځي.
چي د اقتصادي په پياوړتيا کې ستر رول لوبوي .
د ځنګلونو صحي ارزښت
ځنګلونه د انسانانو د سلامتۍ، تندرستي او جسمي روحي ارامتيا کې خاص ارزښت لري ځکه چې ځنگل هوا تصفيه کوي مکروبونه جذبوي . او همدارنګه د هوا ترکيب اصلاح کوي. په عمومي توګه ځنګلونه په درى ډوله سره هوا تصفيه کوي.
١- د مضره ګازاتو ګرد او دوړو جذبولو له امله
٢-د ترسناکو او ويرونکو اوازونو د کمولو له امله
٣- تودوخي د درجي د تغير له امله
ځنګلونه د طبيعي فلتر په ډول کار کوي يعني هوا تصفيه کوي.ګرد غبار جذبوي مکروبونه هم جذب او له منځه ئي وړي . په يو وخت کې کاربن داي اکسايد ازادوي . يو هکتار ځنګل کولاى شي ٣٥ ټنه ګرد او غبار جذب کړي همدا علت دى کله چې انسانان په ځنګلونو کې تګ او راتګ کوي د هوا پاکي او لطافت احساسوي . چې روح سکون او ارام ورته حاصلوي او د خوشحالۍ حس کوي .
ډير ځل ليدل شوي دي چې د طيارو(چورلکو) نامطلوبه اوازونه، ډير صنعتي فابريکي او د خلکو ګڼه ګوڼه د انسانانو د ناراحتي سبب ګيږ:ي چې دا رنګه ستونزي او مشکلات د انسان صحت لپاره ډيرې ناوړه اغيزي له ځان سره لري .
تجربو ښودلې ده چې هغه وګړي چې په ځنګلونو او يا ځنګلونو ته په نژدي سيمو کې ژوند کوي جسماً او روحاً تکړه او تندرسته وي . نظر هغه کسانو ته چي په صنعتي مرکزونو او هوائي ډګرونو ته نژدي ژوند کوي . همدارنګه د څيړنو په نتيجه کې ثابته شوي ده هغه خلک چې هوائي ميدانونه ته نږدې او يا په صنعتي مرکزونو کې اوسيږي تدريجاً د غوږونو په ناروغيو اخته کيږي چې بلاخره د کوڼ والي سبب ګرځي ولي ځنګلونه د دي ستونزو او مشکلاتو د مخنيوي لپاره د يو ديوال او پردي شکل غوره کړي دي.
همدارنګه څنګلونه کولاى شي چې د تودوخې درجې ته تغير ورکړي يعني د اوړي له ډيرې تودوخې او د ژمي له سختي يخني څخه مخينوي کوي دا په دي معني چې په ځنګلونو کې د شنو ونو تاجونو او ښاخونو کولاى شي چې د لمر وړانګو د شدت مخنيوي وکړي او دځمکي مخ ته ونه رسيږي
همدا علت دي چې په ځنګلونه د ځمکي د مخ تودوخه د اوړي په موسم کې کموي او هوا يخه ساتي. او له بل پلوه ځنګلونه کولاى شي چې په ژمي کې د سختو بادونو د لګيدو څخه مخنيوي وکړي او نه پريږدي چې د ژمي د بادونو سړه هوا ځنګلونو داخل ته ورسيږي چې دا د ځنګل په داخل کي د يخني د کموالي سبب ګرځي نظر هغه سيمو ته چي ساړه بادونه پکي لګيږي په همدې اساس ويلاي شو هغه سيمه او ساحه چې په اوړي کې ډيره تودوخه لري کولاى شو چې د ځنګلونو په جوړولو او د سيمي په شينوالي سره د تودوخې درجه کې د پام وړ تغير راوړو. همدارنګه کولاى شو چې د ډيرو سختو او سړو بادونود مخنيوى لپاره له ځنګلونونه دمخنيوي کمر بند کړو .
د جلال اباد ښار د سر سبزۍ وروسته تقريباً ٥ درجه فارنهايډ تودوخه په داوړي په موسم کې کمه شوې ده.
ځنګلونو مکروبونه وژني
د ځنګلونو ونې کولاى شي چې ځيني داسي مواد توليد کړي چې فرا ر کوونکي وي او مکروبونه له منځه يوسي مثلا د ناجو يا د نښتر ونې کولاى شي ځيني مکروب وژونکي مواد هوا ته چې د سل يا ټي بي مرض د عامل د مکروب وژلو سبب وګرځي،ازادكړي.. همدا علت چي په بادنيو هيوادونو کې په سل اخته ناروغان په هغه ځايونو کې تداوي کيږي چې د ناجو د ونو ځنګلونو وي . همداراز د يو کالفتيس د ونو ځنګلونه کولاي شي د ملاريا غوماشې له منځه يوسي.
ډير مکروبونو ته وژونکي مواد د ځنګلونو څخه ترشح کيږي. چې مضره مکروبونه له منځه وړي
د ځنګلونو مضره او ناوړه ګازاتو دجذبولو توان
دا يو څرګنده حقيقت دي چې د صنعت او تکنالوژي په وده او پراختيا سره د چاپيريال د ککړتيا تر څنګ هواهم ككړه شوې ده.ځکه هر کال ٦٠٠٠ متر ه متريک ټنه څخه زيات د کاربن داي اکسايد دصنعتي تاسيساتو څخه هوا ته ازاديږي چې د هوا د ککړتيا سبب ګرځي د چاپيريال ساتني د حفظ الصحي د متخصيصنو د راپور په اساس هره ورځ ٥٠٠٫٠٠٠ ټنه کاربن مونو اکسايد ، ١٠٠٫٠٠٠ هايدورجن سلفايد، ٢٦٠٫٠٠٠٠ نايتروجن اکسايد د اتمي بټيو څخه هوا ته الوزي . چي په هوا کي د نوموړو ګازاتو د حجم په زياتوالي سره په تيره بيا د کاربن داي اکسايد زياتوالي سره د ځمکي د کره د تودوخه درجه زياتيږي. که چيري دا لړۍ داسۍ دوام ولري نو ځمکه ته به ئي ډير خطرناک عواقب پاتي شي، چې په نتيجه کې به د شمال او جنوب قطبونو واورې په تدريج سره ويلي شي، چې د بحرونو د اوبو سطحي د لوړوالي سبب ګرځي او په نتيجه کې به تقريباً لس فيصده ځمکه تر اوبو لاندي شي . او همدارنګه د خوږو اوبو فيصدي به هم کمه شي.
که چيرې انسانان ککړه هوا تنفس کړي د سږوپه سرطان به اخته شي مګر ځنګلونه دي چې د کاربن داي اکسايد او نورو مضره ګازات جذبوي او له منځه يي وړي او انساني نړۍ د هر يو خطر څخه ژغوري. يو هکتار ځنګل کولاى شي د اوړي په مناسبو ورځو کي د ٢٢٠ – ٢٧٥ کيلوګرامه کاربن داي اکسايد غاز جذب او ١٨٠ – ٢١٥ کيلوګرامه پوري د اکسيجن غاز هوا ته ازادكړي .
په عمومي ډول د ځمکي د مخ ټول نباتات په يو کال کې د ١٨٠ ميليارد ټنه کاربن داي اکسايد غاز جذبوي چې له دې جمله څخه تقريباً ٢٥ ميلونه د ځنګلونو په واسطه جذبوي .
د جنګل په موجوديت کې د مچيو روزل د اقتصاد له اړخه
د شاتو د مچيو د روزلو لپاره ځنګلونو يو مناسب چاپيريال ګڼل کيږي د شاتو مچۍ يو خوږه ماده نکتار يا شيره ګڼل کيږي چۍ په ګلانو کۍ وجود لري د غذا په ډول ورنه استفاده کوي . او په شاتو باندې يې اړوي. د ځنګلونو ونې کولاى شي چې د ګلانو او نکتار يو ښه غذائئ منبع د شاتو د مچيو لپاره برابره کړي او ور څخه با کيفيته عسل لاس ته راشي او په ښه قيمت بازار ته وړاندې شي د مثال په ډول په دې وروستيو کې د پاکستان د بيري د ځنګلونو د شاتو بازارونه ډير تاوده دي چې د يوكيلوګرام شاتو قيمت ئي د ٣٠٠ – ٦٠٠ کلدارو پوريې رسيږي.
د ځنګلونو محافظوي اهميت
په اوسنيو وختونوکي ځنګلونه د انسانانو اوځمکې لپاره يو ساتونکي کارډ وظيفه په غاړه لري تر دې پوري چې د ځنګلونو محافظوي ارزښت ته قيمت ورکول يو ګران کاردي .
د ځنګلونو محافظوي اهميت په لاند ې ډول دي .
١- د غرونو په لمنو کې د خاوري د تخريب څخه مخنيوي کوي ( د باد او باران څخه )
٢-د سيندونو او رودونو او ويالو د سمت د تغير څخه مخنيوي کوي .
٣- د اوبو د منابعو ساتل
٤- د سيلابونو او سختو بادونو څخه مخنيوى کوي .
٥- د وحشي حيواناتو لپاره ساتن ځاي دي .
٦- چاپيريال ته ښکلا ورکوي .
٧- په هوا کې د اکسيجن تعادل ساتي
٨- د تدريجي ساحو ساتل
٩- د طبيعي بوټو انواعو ساتل
کاپی

  !په غنمو کي د لاندي او زړو پاڼو ژړيدل يوازي په مرض پوري اړه نه لري بلکي د پسرلي په دغه موسم کي د غذايي موادو په خاصه ت...
16/03/2024

!
په غنمو کي د لاندي او زړو پاڼو ژړيدل يوازي په مرض پوري اړه نه لري بلکي د پسرلي په دغه موسم کي د غذايي موادو په خاصه توګه د نايتروجن کمښت دئ چي دې ته بې نظمي هم ويل کيږي .
#علت: کله چي اولني پاڼي زړې سي او نوي پاڼي راپورته کيږي نو نبات د دغه عنصر د کمښت له خاطره نسي کولاى چي زړو پاڼو ته دي هم پوره غذا ورکړي ځکه نو نبات مجبوره وي چي نوي پاڼي په غذا تقويه کړي .
: اصلي يعني په قېمت لوړ سپين کود/انبار چي Urea ورته ويل کيږي رانيسئ پر يو جريب غنمو د 25-40 کيلو ګرامه د خپل اقتصاد او غنمو د ژړوالي دغه علايمو ليري کولو لپاره وکاروئ !
په درنښت
کاپی

 #يوريا / Ureaپه نوې لاتيني ژبه کي ورته Urea او په فرانسوي ژبه کي ورته Uree ويل کيږي همدارنګه په پخوانۍ ګريک ژبه کي ورته...
16/03/2024

#يوريا / Urea
په نوې لاتيني ژبه کي ورته Urea او په فرانسوي ژبه کي ورته Uree ويل کيږي همدارنګه په پخوانۍ ګريک ژبه کي ورته Oupov ouron يعني "Urine" هم ويل کيده .
که څه هم د يوريا کشف اکثراً فرانسوي کیمیا پوه هیلیر راول ته منسوب کیږي خو لمړى ځل يوريا په Urine يا بولو کي په 1727 م کال کي د آلماني ساينس پوه Herman Boerhaave لخوا موندل سوې ده .
: سونا ، سپينه سره ، ښيښه يي سره ، سپين انبار ، سپين کود .
کيمياوي فارموله : CH₄N₂O
ماليکولي کتله: 60.06 g/mol
په دغو مايعاتو کي د حل وړ دئ :
اوبه : Water :
په ( 20 سانټي ګراډ کي ) 1079 ګرامه پر يو ليټر اوبو حليږي .
په ( 40 سانټي ګراډ کي ) 1670 ګرامه پر يو ليټر اوبو حليږي .
په ( 60 سانټي ګراډ کي ) 4000 ګرامه پر يو ليټر اوبو حليږي .
په يو ليټر Ethanol کي 50 ګرامه يوريا حليږي .
په يو ليټر Glycerol کي 500 ګرامه يوريا حليږي .
په يو ليټر acetonitrile کي 4 ګرامه يوريا حليږي .
په يوريا کي د نايتروجن فيصدي : 46%
يوريا په تي لرونکو حيواناتو او ماهيانو کي د لويو نايتروجني سرو د پروټين د ميتابوليکي تجزيې اخري توليد دئ . دا مواد يوازي د حيواناتو په بولو کي نه بلکي د ټولو تي لرونکو حيواناتو په وينه ، صفرا، شيدو ،او خولو کي پيدا کيږي .
يوريا ته همدارنګه Carbamide هم ويل کيږي . همدارنګه د انسانانو په بولو او مثانه کي هم زياته موجوده وي ،چي د امينو اسيدونو د تجزيې په صورت کي د پروټين جوړولو له خاطره پيدا کيږي .
يوريا د څه شي څخه جوړيږي ؟
مصنوعي يا کيمياوي يوريا د مصنوعي امونيا او کاربن ډاى اکسايډ څخه په مايع او جامد شکلونو جوړيږي ، يوريا عموماً هغه وخت جوړيږي کله چي ينه پروټين يا امينو اسيدونه او امونيا تجزيه کوي .وروسته پښتورګي يوريا د ويني څخه بولو ته انتقالوي .
په وينه کي د يوريا زياتوالى څه ته وايي ؟
په وينه کي د يوريا يا نايتروجن د سطحي زياتوالي دا معنى لري چي پښتورګي سم کار نه کوي .
چي موضوع راڅخه اوږده نسي نو راځم لږ وضاحت لا ورکوم .
پورته معلومات د يوريا د پيژندي لپاره کافي دي ، دا چي د يوريا زياتوالى او کموالى په ژونديو موجوداتو په خاصه توګه په نباتاتو کي ستونزي زيږوي نو ځکه موږ مجبوره يو چي کښتونو ته نه تر حد ډېره او نه تر ټاکلي اندازې کمه يوريا ورکړو ځکه د کمي يوريا په نتيجه کي په نبات کي بې نظمي رامنځته کيږي او د زياتوالي په صورت کي ئې انټاګونيزم عمليه رامنځته کيږي .
#مثلاً
که تاسي لږ يوريا وکاروئ نو د بوټي پاڼي به مو سپينچکه ژړ يا خام نخودي بڼه ولري او که ډېره وکاروئ نو په عوض کي ئې د پوتاشيم او کلسيم عنصرونه کميږي ، ځکه نو نه بيا د ميوې کميت سميږي او نه کيفيت پاتيږي .
د نايتروجني سري يا يوريا ګټه دا ده چي نبات شين ساتي ، د نبات په جګوالي کي رول لري ، د ګل په توليد کي ګټوره تماميږي او د پوتاشيم او کلسيم زيات مقدار را ټيټوي .
پخوا ډيري ښې نايتروجني سري موجودي وې خو متاسفانه چي اوس اکثره کيمياوي سري يوازي تجارتي او په نامه دي ځکه تجار ، عمده فروش او حتى چکنه فروش ترحد اضافه ګټه غواړي ، لمړۍ ستونزه د دولت نه کنټرول ،دوهمه د بې احساسه تجار احساس نه درلودل ،دريمه ستونزه د خلګو بې علمي او څلورمه ستونزه ددې سري د فابريکو نشتون دئ .
ماته هغه وخت افسوس مخته ودريدئ چي کله ما د قزاقستان هيواد د يو ملګري څخه د دې سري د في ټن قېمت وغوښتئ وروسته مي 50 کيلويي پارسل ته حساب وکړئ هلته په 1100 افغانۍ د ټن له حسابه بې پارسله تماميدئ ، هغه وخت ماځيګرى وو نو سمدستي مي د ښار يو ساده دوکاندار ته زنګ ووهئ چي يوريا 50 کيلو په څو دئ ؟
هغه جواب راکئ چي تقريباً 1050 افغانۍ باندي دئ نو مي هر څه ښه ذهن ته راغله ځکه د قزاقستان څخه تر کندهار خامخا د يوه پارسله لګښت 500-700 افغانۍ کيږي نو ولي دلته دومره آرزانه دئ او دا خو لا د تجار لالا ، عمده فروش او دوکاندار ګټه هم پاته ده ، د ګمرک محصول او سفريه خو لا جلا پريږده .
خو خير په هر صورت موږ بدبخته ځکه يو چي د افغان ، پښتون او مسلمان کليمې ځان ته کاروو خو مسلماني،افغانيت او پښتونولي مو سل فيصده هير دي .
د چين يو تجار ويل چي زه هغه وخت ډېر حيران سوم چي کله يوه افغان مسلمان تجار ماته ويل چي په دا پلاني شي کي دومره مواد کم که او د آذان په اوريدو ئې سمدستي وويل چي جماعت ته ځم ،افسوس د ده پر حال چي د خداى ج د مخلوقاتو سره ظلم کوي او د خداى ج مخ ته په دې سپيره مخ دريږي .
نو راځو د مجبوريت پر آساس بيرته د دې کود يا سري د رانيولو سپارښتنه درته کوم .
په بازار کي د ايراني ، پاکستاني ، روسي او مزاري په نامه دغه کودونه پيدا کيږي چي په نتيجه کي تر ټولو ښه لاندي دوه دي .
1: مزارى
2: پاکستانى
او د ګزارې دا ئې لاندي دوه دي :
1: ايرانى
2: روسى

#يادونه : ښه کود ئې د تجربې پر آساس څنګه معلومولاى سو؟
لمړى د يو دبلي سر پوښ را اخلو يو څو څاڅکي اوبه پر اچوو بيا د کود يوه يا دوې دانې په هغه اوبو کي اچوو او د شهادت د ګوتي په سر ئې پر مښو په دې وخت کي به کود هم کوچنى کيږي او ورکيږي او د ګوتي په حرکت سره به د ګوتي سره مښتى حرکت کوي لکه مقناطيس او ټوله به د مښلو مښلوسره سم د 1-2 دقيقو ورکيږي .
سرچينه :Google , wikipedia
پوسټ درسره شېر کړئ !
په درنښت
کاپی

Address

Khost

Telephone

+93784499499

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when عمومی زراعت posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Share

Category