27/01/2023
Απόσπασμα από το άρθρο της κας Τζένης Γεωργάκη «Μια χιμαιρική βόλτα στη Σύρα του Μεσοπολέμου με την ηρωίδα του Καραγάτση, Μαρίνα Μπαρέ-Ρεΐζη»
Συριανά Γράμματα, περίοδος Β’, Δεκέμβριος 2022, «Η Σύρος τα χρόνια 1920 -1940».
«….η Μαρίνα και η Σάρα στην Οδό Απόλλωνος
Αν και ο Καραγάτσης δεν περιγράφει πουθενά στη Μεγάλη Χίμαιρα έναν περίπατο της ηρωίδας του στην οδό Απόλλωνος, προς τον Άγιο Νικόλαο και τα Βαπόρια, είναι βέβαιο ότι η πραγματική Μαρίνα Ρεΐζη, πέρασε πολλές φορές από αυτόν το δρόμο, έναν από τους πιο εντυπωσιακούς της Ερμούπολης.
Δεν υπάρχει βέβαια τρόπος να γνωρίζουμε εάν η Μαρίνα ήξερε για τη σχέση της Σάρας Μπερνάρ με τη Σύρο ή για τη διαμονή της στο σπίτι του πρώην Δημάρχου, Αμβρόσιου Δαμαλά -ένα από τα πρωϊμότερα αυτής της περιοχής, (όταν ακόμη η θέα προς τη θάλασσα, τη Δήλο και τα άλλα νησιά ήταν απρόσκοπτη), το οποίο ανεγέρθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με το Λύκειο του Ευαγγελίδη, κάπου στα 1842.
Αν και εικάζεται ότι η ιστορία της Μαρίνας Μπαρέ και του Γιάννη Ρεΐζη είναι πέρα για πέρα αληθινή και ο απόηχός της πλανάται ακόμα στο νησί και τους κατοίκους του, θα ήταν τόσο ενδιαφέρουσα η υπόθεση ότι ο Καραγάτσης εμπνέεται από μια άλλη, επίσης πέρα για πέρα αληθινή, ιστορία ερωτικού πάθους: αυτή ανάμεσα στον Ζακ Δαμαλά και τη Σάρα Μπερνάρ. Μια -ακόμη- «ξένη και ανήθικη γαλλίδα» που διαλύει οριστικά τον φέρελπι γιο μιας από τις σημαντικότερες οικογένειες του νησιού και -τί σύμπτωση!- κόρη μιας εκδιδόμενης γυναίκας και αυτή, όπως η Μαρίνα.
Είναι δύσκολο να μη φανταστούμε τη Μαρίνα Ρεΐζη να περνά κάτω από το παράθυρο της μεγάλης σάλας του μεγάρου Δαμαλά στην Ερμούπολη, κάτω από το παράθυρο που η Σάρα είχε χαράξει, με το διαμάντι του δακτυλιδιού της, τη φράση:
“Souvent femme varie bien fous qui s’ y fie”
«Συχνά η γυναίκα αλλάζει τρομερά, ανάλογα με το ποιόν εμπιστεύεται».
Σε κάποιον από τους τοίχους αυτού του εντυπωσιακού σπιτιού, εικάζεται ότι υπήρχε η φωτογραφία τής -ήδη διάσημης σε όλο τον κόσμο- ηθοποιού. Η Σάρα Μπερνάρ σε ένα φωτογραφικό πορτρέτο της οδού Χαρίτων και η Μαρίνα να περνά δίπλα, κάτω από το βλέμμα της. Σαν ένα τάμα, «προσκύνημα» σε μια κοινή καταγωγή….»
Tzeni Georgaki