18/03/2024
TỶ LỆ VÀNG TRONG KIẾN TRÚC 🏛🏛
-
Video tái hiện lại cách mà các kiến trúc sư thời xưa tính toán tỉ lệ khi xây dựng Đền Parthenon. Thoạt nhìn video trông chẳng có gì hấp dẫn nhưng càng xem đảm bảo bạn sẽ càng mê đắm trong sự chính xác đầy cuốn hút của toán học. Để mọi người hiểu hơn về video, mình có tìm hiểu đôi chút về công trình Parthenon và Tỷ lệ vàng. Nếu có sai sót gì mong các bạn góp ý thêm nha.
-
Đền Parthenon là một trong những kiệt tác kiến trúc của nền văn minh Hy Lạp còn được lưu giữ cho đến ngày nay. Đứng sừng sững trên thành cổ Acropolis ở Athens, công trình này được nhiều nhà sử học và khảo cổ học nhìn nhận là biểu tượng của nền dân chủ Athen và cái nôi của nền văn minh phương Tây.
Phidias, nhà điêu khắc nổi tiếng nhất thời cổ đại, là người thiết kế công trình này, trong khi đó hai trong số các kiến trúc sư có tầm ảnh hưởng lớn nhất, Ictinus và Callicrates, là người trực tiếp giám sát quá trình thi công.
Công trình biểu tượng này là một đền thờ theo kiểu kiến trúc Doric, có 8 cột ở phía mặt tiền, với 4 mặt tạo thành hình chữ nhật, mỗi mặt đều có một hàng cột, với một vài đặc điểm của kiến trúc Ionic, bao xung quanh bởi các dãy gồm 8 cột theo chiều ngang và 17 cột theo chiều dọc (4 cột ở góc được đếm hai lần).
Đo ở bậc cao nhất, kích cỡ của nền đền Parthenon là 69,5 m × 30,9 m (228,0 × 101,4 ft). Căn phòng bên trong dài 29,8 m và rộng 19,2 m (97,8 × 63,0 ft), với dãy cột kiểu Doric bên trong theo hai tầng, cấu trúc cần để chống đỡ mái đền. Ở bên ngoài, các cột Doric có đường kính 1,9 m (6,2 ft) và cao 10,4 m (34,1 ft). Các cột ở góc có đường kính hơi lớn hơn một chút. Bệ đỡ hàng cột có độ cong lên phía trên về phía trung tâm 60mm (2,36 inch) về đầu phía Đông và phía Tây, và 110 mm (4,33 inch) ở hai bên. Một số kích thước đã tạo thành hình chữ nhật vàng diễn tả tỉ lệ vàng, được đề xuất bởi Pythagoras vào thế kỉ trước đó.
-
Tỉ lệ vàng (hay còn biết dưới nhiều cái tên khác như Tỉ lệ thần thánh, ký tự Phi (φ) trong bảng chữ cái Hy lạp, giá trị trung bình, tiết diện vàng) tồn tại khi lấy 1 đường thẳng chia làm 2 đoạn thẳng – đoạn thẳng dài hơn (a) chia đoạn nhỏ hơn (b) sẽ bằng tổng chiểu dài 2 đoạn (a+b) chia cho a, kết quả sẽ được con số xấp xỉ 1.618.
Một feet Athens là khoảng 0.30803 m, hay 1/2 φ, trong đó φ = 1.61803, cũng được biết đến là Tỷ lệ Vàng. Con số vàng F, hay con số 1,618, thường được tìm thấy trong tự nhiên, trong các đặc điểm trên khuôn mặt (người), trong các số đo kích thước cơ thể người, trong các bông hoa và các loài thực vật khác, trong nghệ thuật, trong hầu hết các sinh vật sống trên Trái Đất, trong vỏ ốc, trong tổ ong, v.v.. nhưng quan trọng nhất là, nó thường được liên hệ với cấu trúc vũ trụ và quỹ đạo chuyển động của các hành tinh trong Hệ Ngân hà.
Trong thiết kế, tỉ lệ vàng hướng đến tính thẩm mĩ, kiến tạo và nâng tầm cái đẹp thông qua sự hài hòa và cân đối. Khi đem vào áp dụng, tỉ lệ vàng đại diện cho tính nghệ thuật, là nhân tố X đóng vai trò chủ chốt, là một je ne sais quoi đích thực (tiếng Pháp – dùng để ám chỉ một sự thu hút, lôi cuốn kì lạ).
Sự hài hòa, cân đối này hiện diện từ hàng thế kỉ trước: từ kim tự tháp Giza tới đền Parthenon ở Hi Lạp; từ bức tranh The Creation of Adam của Michelangelo trên trần nhà nguyện Sistine đến bức hoạ Mona Lisa của Da Vinci; ngày nay, bạn có thể bắt gặp tỉ lệ này trong logo Pepsi, Twitter. Ngay cả cơ thể và khuôn mặt của chúng ta cũng tuân theo một tỉ lệ toán học nhất định.
Cre: Mẫn Nhi
