Әркин Асия Радиоси

12/20/2024

Қәшқәр 6-оттура мәктәпниң пенсийәгә чиққан Химийә оқутқучиси Ибраһим Давут Қәшқәр тәвәсидә тонулған Уйғур зийалийлиридин бири болуп, униң 2019-йили 7-айниң 28-күни тутқун қилинип, шу йили 10-айниң 6-күни тутқун мәзгилидә өлгәнлики һәққидики хәвәр йеқинда ашкариланди.

Қәшқәр 6-оттура мәктәпниң пенсийәгә чиққан химийә оқутқучиси ибраһим давут қәшқәр тәвәсидә тонулған уйғур зиялийлиридин бири болуп, униң 2019-йили 7-айниң 28-күни тут....

12/20/2024

Уйғур Кишилик Һоқуқ Қурулуши тәтқиқат ишханисиниң директори Һенрик Шаҗивиски бу һәқтә җиддий инкас қайтуруп, мундақ деди: «Мениңчә, уларниң Уйғур мәҗбурий әмгикини инкар қилишидики сәвәбләрниң бири дәл иқтисадий мәсилидур. Хитай һөкүмити түрлүк тәшвиқат қаналлири арқилиқ, Уйғурларниң җәмъийәтниң нормал ишләпчиқириш әзалириға айланғанлиқини ташқи дунйаға намайан қилишни пилан қилған, дәп қараймән.»

Хитай компартийәси мушундақ бир хәлқаралиқ йиғин чақирип, бир тәрәптин мәҗбурий әмгәк мәсилисини рәт қилишқа урунса; йәнә бир тәрәптин хитай компартийәсиниң тәшв...

12/20/2024

Уйғур ирқий қирғинчилиқини бир чәткә қайрип қойуп, Хитайлар билән «Йешил Енергийә Һәмкарлиқини Қанат Йайдуруш» чүшини көрүватқан Германийә, бу саһәдә Хитайларниң алдам халтисиға чүшүп кетидиғанлиқини ойлапму бақмиған. Германийә һөкумитиниң Йәр Шариниң йилсери иссип кетишиниң алдини елиш, екологийәлик муһитниң булғинишини азайтиш үчүн сәрп қилинидиған «Карбон Инавәт Чеки» намлиқ хәйрийәт мәблиғи 2019-йилидин башлапла Хитайларниң көзини қизартқан. Хитай ширкәтлири бу мәбләғгә арқа-арқидин илтимас қилишип, һәр хил йоллар билән Германийәниң 1 милйард йавродин артуқ пулини қойувәткән.

Уйғур ирқий қирғинчилиқини бир чәткә қайрип қоюп, хитайлар билән “йешил енергийә һәмкарлиқини қанат яйдуруш” чүшини көрүватқан германийә, хитайларниң алдам хал....

12/20/2024

18-Өктәбир, Шивейтсарийәниң Зуг шитатлиқ оттура мәктипидә Дунйа Уйғур Қурултийи Сәһийә Комитети вә Шивейтсарийә Уйғур Җәмъийити тәрипидин йуқири йиллиқ синипниң оқуғучилириға Уйғур Ирқий Қирғинчилиқини тонуштуруш елип берилған.

Паъалийәттә Шивейтсарийә Уйғур Җәмъийитиниң сабиқ рәъиси Әндили Қарахан мәхсус тәййарланған, Уйғур ирқий қирғинчилиқи әкс әттүрүлгән һөҗҗәтлик филим арқилиқ тонуштуруш елип берип, үч синипниң оқуғучисиға лексийә бәргән.

18-Өктәбир, шивейтсарийәниң зуг шитатлиқ оттура мәктипидә дуня уйғур қурултийи сәһийә комитети вә шивейтсарийә уйғур җәмийити тәрипидин юқири йиллиқ синипниң оқу....

12/20/2024

Йеқинда Алмута шәһириниң Султанқорған мәһәллисигә орунлашқан Мәсим Йақупоф намидики 101-мәктәп-гимназийәдә «Илһам» мукапатини тарқитиш мурасими өткүзүлди. Униңға җәмъийәтлик бирләшмиләр вәкиллири, зийалийлар, оқутқучи-оқуғучилар вә йурт-җамаъәт вәкиллири қатнашти.

Мурасим Қазақистанда тонулған тиҗарәтчи Дилмурат Қузийефниң оқутуш Уйғур тилида йүргүзүлидиған мәктәпләрдә бала топлаш мәсилисини җанландуруш вә оқуғучилар санини көпәйтиш тәшәббуси билән санаъәтчиләр, тиҗарәтчиләр, йеза игилики хадимлири бирләшмиси, метсенатлар кулуби тәрипидин уйуштурулди. 2017-йилдин буйан «Илһам» мукапатиға берилидиған мәбләғ Пирмуһәммәт Һаҗим Қузийеф намидики хәйрихаһлиқ фонди тәрипидин аҗритилидиған болған.

Мурасимда «Тинчлиқ Дунйаси» хәлқъара Қазақ иҗадий бирләшмиси тәркибидики хәлқләр достлуқи иттипақиниң рәъиси Азтекин Ибраһимоф бир милләтниң мәвҗутлуқини көрситидиған һайат әйники-ана тил вә уларниң миллий маъарипи икәнликини, миллий маъарипниң аҗизлиши шу милләтни йоқилиш гирдабиға елип келидиғанлиқини, ана тилини, миллийликини йоқатмиған әвладниң милләт истиқбалиниң капалити болалайдиғанлиқини илгири сүрди.

Тәпсилатини тор бекитимиздин аңлиғайсиз.

Йеқинда алмута шәһириниң султанқорған мәһәллисигә орунлашқан мәсим яқупоф намидики 101-мәктәп-гимназийәдә “илһам” мукапатини тарқитиш мурасими өткүзүлди. Униңғ....

12/20/2024

17-Декабир Түркийәниң Бурса шәһиридики Техника Университетиниң саһибханилиқида мәрһум Әйса Йүсүп Алиптекин вапатиниң 29 йиллиқи мунасивити билән «Дәпсәндичилик, експлататсийә, ассимилйатсийәгә учраватқан ата йуртимиз Шәрқий Түркистан» темисида доклат бериш йиғини өткүзүлди.

Йиғинда Измирдики Әгә Университети пирофессор доктор Алимҗан Инайәт «Әйса Йүсүп Алиптекинниң һайати вә күрәшлири» темисида доклат бәрди. У, доклатида Әйса әпәндиниң вәтән ичи вә сиртидики паъалийәтлири тоғрисида тәпсилий мәлумат бәрди. Мәрһумниң 95 йиллиқ өмриниң вәтән милләт дәваси билән өткәнликини, дунйада болупму Түркийәдә Шәрқий Түркистан дәвасиниң символ исмиға айланғанлиқини тәкитлиди.

17-Декабир түркийәниң бурса шәһиридики техника университетиниң саһибханилиқида мәрһум әйса йүсүп алиптекин вапатиниң 29 йиллиқи мунасивити билән “шәрқий түркист....

12/19/2024

Қәшқәрлик оқутқучи Ибраһим Давутниң лагерда өлгәнлики ашкариланди

12/19/2024

ДУҚ рәъиси Турғунҗан Алавудун вә ДУҚ'ниң сабиқ рәъис Долқун Әйса башчилиқидики бир гуруппа Уйғур вәкилләр 17-Декабир Германийә пайтәхти Берлинға келип, Германийә Парламентида өткүзүлгән «Диктатор Дөләтләрниң Чегра Һалқиған Бастуруш сийасити» намлиқ йиғинға қатнашқан.

Мәзкур йиғинға Германийә Парламент әзалиридин тәркиб тапқан «Уйғур Достлуқ Гурупписи»ниң әзалири, мутәхәссисләр, тәтқиқатчилар, Хоңкоң, Тәйвән, Вейтнамлиқ кишилик һоқуқ паъалийәтчилири болуп көп сандики кишиләр қатнашқан. Турғунҗан Алавудун әпәндиниң билдүрүшичә, бу йиғинда Уйғурлар мәсилиси нуқтилиқ темилардин бири сүпитидә оттуриға қойулған.

Алдимиздики айда өткүзүлидиған сайламда қандақла бир һөкүмәт һакимийәт бешиға чиқмисун, германийә парламентидики “уйғур достлуқ гурупписи” ни йәнә қайтидин қу....

12/19/2024

12-Айниң 13-күни мәркизи Лондондики «Мирас Йипәк Йоли Сәнәт Гурупписи»ниң иҗрасида Истанбулда сәнәт кечилики өткүзүлди. Истанбулдики Йилдиз Техника Университети йиғин залида өткүзүлгән сәнәт кечилики Уйғур нахша-музикилирини тунҗи қетим биваситә аңлаш имканийитигә игә болған Түрк тамашибинларни вә Хитайниң чәклимиси түпәйлидин көп йиллардин буйан вәтинигә баралмай мусапирчилиқ дәрдини тартиватқан Уйғур тамашибинларниң қәлбини ләрзигә селип һайаҗанландурди.

Бир күни әркинликкә чиққанда қәшқәрдә қәһвә вә чилан чейи ичишкә, достлар билән қучақлишип көрүшүш вә сөһбәтлишишкә несип болғуси

12/19/2024

Америкадики «Коммунизм Қурбанлири Хатирә Фонди»ниң алий тәтқиқатчиси, доктор Адрийан Зенз вә Илин Лин 12-Декабир күни «Шинҗаңниң йеза игилик ишләпчиқиришида мәҗбурий әмгәк, йәр тартивелип ишлитиш вә мәҗбурий ассимилйатсийә қилиш» намлиқ бөсүш характерлик тәтқиқат доклатини елан қилған. Доклатта Хитайниң Уйғур Елидики деһқанчилиқ саһәсидә, болупму Пәмидур, Қизилмуч, Сәбдәгүл вә тәбъий титеқу қатарлиқ мәһсулатларни ишләпчиқиришта мәҗбурий әмгәкниң кәң көләмдә ишлитилгәнликини ашкарилиған.

Мәзкур доклатта дейилишичә, Хитайда ишләпчиқирилидиған Пәмидурниң 50 пирсәнттин көпрәки вә дунйадики Қизилмуч мейиниң 65 пирсәнти Уйғур Елидә ишләпчиқирилидикән.

Америкадики “коммунизм қурбанлири хатирә фонди” ниң алий тәтқиқатчиси, доктор адриян зенз (Adrian Zenz) вә илин лин (I-Lin Lin) 12-декабир күни “шинҗаңниң йеза игилик ишләпч...

12/19/2024

Қизиқ йери шуки, йиғинға қатнашқан 200 гә йеқин чәт әлликләрму бу икки нуқтида Хитай билән ортақ қарашта икәнликини билдүргән. Демәк, бу кишиләр дәл биз йуқирида тилға елип өткән йа тәшвиқатта каллиси йуйулғанлар вә йаки мәнпәъәтни һәқиқәттин үстүн билгән кишиләрдур. Бу йәрдики әң муһим мәсилә Уйғурлар зади мәҗбурий әмгәккә селиниватамду-йоқму дегән ноқтини дәлилләштур. Әлвәттә, биз бу ноқтини мәзкур обзор арқилиқ омумйүзлүк дәлилләп берәлмисәкму, лекин мәсилиниң мәвҗутлуқи һәққидики қарашлиримизни мәнтиқилиқ оттуриға қойалаймиз.

Һәрқандақ бир инсан үчүн ейтқанда, өз ихтиярлиқи билән болмиған һәрқандақ ишниң характери “мәҗбурланған” болидиғанлиқи бир һәқиқәттур.

12/18/2024

12-Декабир, Австралийәниң Аделайд шәһиридики Җәнубий Австралийә Парламентида мәхсус йиғин чақирилип, Австралийә ташқи ишлар министири Пәний Воң, Парламент әзаси Тоний Заппийа, «Австралийә Уйғур Тәңритағ Ханим-Қизлар Уйушмиси»ниң әзалири вә Аделайдта йашайдиған бир қисим Уйғурларниң қатнишишида «Австралийә Парламенти Уйғур Достлуқ Гурупписи»ниң қурулғанлиқи елан қилинған.

Бу достлуқ гурупписида уйғурларниң қийин әһвалиға көңүл бөлидиған, ярдәм қилидиған һәр қайси партийәләрдин бир түркүм кеңәш палата әзалири вә парламент әзалирин....

12/18/2024

Ма Җү әпәндиниң радийомизға бәргән зийаритидә ейтишичә, Ма Йувей чәт әлдә оқуған вә йуртиға қайтип дадиси имамлиқ қилған мәсчиттә имамлиқ қилған. Йәни Ма Йүвий аъилиси икки әвлад имамлиқ қилған аъилә икән.

У вәқә һәққидә мундақ деди: «Бу вәқә Хитай Компартийәсиниң ирқий қирғинчилиқиниң бир қисми. Улар Уйғурларға ирқий қирғинчилиқ йүргүзүватқанда, Туңганларни Хитайда Мусулманлар хатирҗәм ибадәтлирини қилалайду дәйдиған тәшвиқати үчүн ишләтти. Әмәлийәттә Уйғурларни лагерларға солиған вақитларда, нурғун Туңганларниңму түрмигә соланғанлиқиға аъит нурғун испатлар бар... »

12-Айниң 15-күни X дә “ли муәллим сизниң муәллимиңиз әмәс” (李老师不是你老师) нами билән тонулған һесабатта йолланған учурда, йүннәнниң йүши шәһиридики тонулған туңган ....

12/18/2024

Йеқинда Германийәниң даңлиқ аптомобил ширкити Волкисваген Уйғур Елидин чекинип чиқидиғанлиқини елан қилғиниға бир ай болар-болмайла, Һикvисион ширкитиму Уйғур Елидики йәрлик һөкүмәт билән түзүшкән бәш парчә һәмкарлиқ тохтамини бикар қилидиғанлиқини елан қилди.

Бу хәвәр елан қилиниши билән тәңла хәлқъарада күчлүк ғулғула қозғаш билән тәң бу һәқтики түрлүк пәрәзләр хәлқъара учур васитилиридә қизиқ тема болушқа башлиди. Хәвәрниң бунчә күчлүк диққәт қозғишиға дәл Һикvисион ширкитиниң Уйғур ирқий қирғинчилиқи билән болған мунасивити сәвәб болған.

Hikvision Ширкити тәминлигән бу хил назарәт системиси шәһәр вә районлардики һәрқайси йол бөләклири, асаслиқ йол һалқиси вә мәһәллә йол һалқилирини өз ара гирәләштүрүп...

12/18/2024

Вәзийәттин хәвәрдар бирәйләнниң инкас қилишичә, йеқинда Корлидики йәрлик алақидар кәспий органлар йәр асти байлиқлирини тәкшүрүш җәрйанида, Корлиниң җаңгал вә терилғу йәрлиридә рухсәтсиз ечилған көп сандики қудуқларни байқиған. Нәтиҗидә бу әһвалға Җ Х тармақлири қол тиққан вә көп санда қанунсиз су оғрилаш делосини паш қилған. Әмма, су оғрилиғанлар биңтүән аһалилири болғачқа «муқимлиқ» вә «милләтләр иттипақлиқи» көздә тутулуп, бу делолар җәмъийәттин сир тутулған.

Телефонимизни қобул қилған бәзи алақидар хадимлар соъаллиримизға җаваб беришни рәт қилған болсиму, әмма Корлида Хитай көчмәнлириниң су оғрилаш делолири йүз бәргәнликини инкар қилмиди.

Су талишиш - уйғур елидики ишләпчиқириш-қурулуш армийәси(биңтүән) билән йәрлик аһалиләр арисида узундин бери давам қилип келиватқан ихтилап вә маҗира болуп, бу маҗ...

12/18/2024

15-Декабир Дунйа Уйғур Қурултийи Вәхпи вә Әйса Йүсүп Алиптекин Вәхпиниң ортақ саһибханилиқида мәрһум Әйса Йүсүп Алиптекин вапатиниң 29-йили мунасивити билән Истанбулда «Әйса Йүсүп Алиптекин вә үч әпәндини хатириләш вә чүшиниш» темисида муһакимә йиғини өткүзүлди.

15-Декабир дуня уйғур қурултийи (д у қ) вәхпи вә әйса йүсүп алиптекин вәхпиниң ортақ саһибханилиқида мәрһум әйса йүсүп алиптекин вапатиниң 29-йили мунасивити билән и....

12/18/2024

Индиъана Университетниң Мәркизий Йавро-Асийа Тәтқиқат Факултети (СӘУС) вә Оттура Асийа Тиллири Мәркизи (СәЛСАР) ниң күч чиқириши билән мәзкур университеттики «Уйғур Һәптилики» 9-Декабирдин 12-Декабирғичә давам қилғаниди. Мәзкур университетиниң Оттура Асийа Тиллири Мәркизиниң мудири, Уйғур тили оқутқучиси Гүлниса Назарова ханимниң тонуштурушичә, Хитай һөкүмитиң тосқунлиқиға қаримай бир һәптилик паъалийәт күн тәртипи билән интайин рәңдар вә нәтиҗилик тамамланған.

Университетимизниң уйғурларни өз ичигә алған оттура асия хәлқлириниң узақ мәдәнийитини вә уйғур тилини өгитиш пирограммиси узун йиллиқ тарихқа игә

12/17/2024

Hikvision Ширкити Уйғур елидики тохтамлирини бикар қилди