Gazeta Dielli - Faqja Zyrtare

01/16/2024

GAZETA DIELLI NJOFTON VATRANËT DHE ABONENTËT

Të nderuar Vatranë dhe abonentë të gazetës Dielli, në kuadër të fillimit së vitit kalendarik 2024, dëshirojmë t’iu kujtojmë likujdimin e detyrimeve financiare ndaj Gazetës Dielli dhe saktësimin e adresave të reja për të gjithë ata vatranë apo abonentë të Diellit që kanë ndryshuar adresën e dërgimit të gazetës.

Kriza ekonomike globale ka rritur ndjeshëm kostot e shtypshkronjës dhe çmimin e postës për dërgimin e gazetës.

Ju lutemi brenda mundësive, deri më 20 Janar 2024, dërgoni pagesat dhe adresat e përditësuara, në të kundërt e kemi të pamundur dërgimin e gazetës për ju.

Duke filluar nga Numri i Diellit Janar 2024, kush nuk shlyen detyrimet, nuk do të mund të pajiset me gazetë.

Pagesa për gazetën duhet të dërgohet në adresën e Vatrës: 2437 Southern Blvd, Bronx, NY 10458. Adresat e reja të dërgohen në email zyrtar të gazetës: [email protected].

Për çdo ndihmë, sqarim apo paqartësi financiare ju lutemi kontaktoni Arkëtarin e Vatrës z.Besim Malota cel: 203 455 7167.

Lutemi dhe shpresojmë në mirëkuptimin tuaj.

01/16/2024

https://gazetadielli.com/nje-jete-te-tere-per-zgjidhjen-e-ceshtjes-shqiptare-ne-hapesiren-etnike-dhe-clirimin-e-kosoves-hafez-jusuf-azemi-1920-2023/

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

01/16/2024

PUSHTIMI TURK I BALADAVE SHQIPTARE

Isida Dervishhasani

Çfarë ndodhi me baladën e mrekullueshme “Sytë e tu” të Frederik Ndocit? Përse u shua balada e pavdekshme “Kur një ditë të kthehesh ti” e mbretëreshës së këngës, Nexhmije Pagarusha?
Balada e mirëfilltë shqiptare pothuajse po shkon drejt zhdukjes. Në mbarë botën shqiptare gjithnjë e më shumë pëlqehet të këndohet zhanri tallava ose balada me ritme melankolike turke dhe arabe. Qëllimi i këtij shkrimi është që të pasqyrojë orientalizimin e baladës shqiptare, si dhe problematikat e saj në këto dy dekadat e fundit.
Rryma muzikore e turkobaladave ka lindur ne vitet 1990 në Kosovë dhe në Maqedoninë shqiptare. Këto balada e kane prejardhjen nga zhanri kontroversial i muzikës turke i quajtur ARABESK. Muzika Arabesk në Turqi u krijua nga emigrantë që erdhën nga provincat e Anadollit dhe u shpërngulën në qytetet e mëdha të Turqisë. Në vitet 1970, Radiotelevizioni shtetëror turk, TRT, e ndaloi këtë zhanër sepse meloditë e tij ishin tepër arabe dhe në tekstet e këngëve përcillej pesimizëm i skajshëm. Gjate koncerteve të këngëtarit legjendar të muzikës arabeske, Muslum Gurses, adhuruesit e tij prisnit damarët duke vuajtur e qarë me tekstet e tij që ndjellnin shumë dhimbjen.
Në mes të viteve 1990, kryesisht në Kosovë dhe në Maqedoninë Veriore, të frymëzuar nga këngëtarë turq si Ibrahim Tatlses, këngëtarë të rinj shqiptarë si Zyber Avdiu, Muharrem Qalili [Memi], Adem Ramadani, Xhemil Saliu e të tjerë sollën për arsye kulturore dhe fetare stilin e baladave dëshpëruese 100% lindore e aspak vendore shqiptare.
Ndonëse jo shumë, këngëtarët e famshëm si Sinan Hoxha, Artjola Toska dhe Gena kanë eksperimentuar me turkobaladen në Shqipëri. E keqja është se dalëngadalë këto balada po shkrihen me muzikën popullore shqiptare.
Ndikimi i kulturës osmane mbi muzikën e Shqipërisë së mesme sidomos në këngët e kësaj zone nuk mund të mohohet. Gjithsesi ato ruajnë një lloj dallimi vendor dhe nuk ngjasojnë me baladat arabeske. Është e pa kuptimtë që këngëtaret e këtij zhanri ta quajnë veten këngëtarë të muzikës popullore. Muzika tallava e tyre nuk i ngjan muzikës sonë popullore. Një fakt ironik është se këngëtarët shqiptarë në Turqi e ruajnë me fanatizëm muzikën tradicionale shqiptare. Ata nuk e shtrembërojnë muzikën e të parëve të tyre megjithëse janë të lindur e rritur në Turqi. Mbetet e pa shpjegueshme mungesa e atdhetarisë së artistëve vendas veçanërisht atyre të Kosovës, të cilët e poshtërojnë muzikën e atdheut tre tyre me turkobaladat.
Një prej problemeve të këtyre baladave janë tekstet e tyre vajtuese. Këto këngë në përmbajtjen e tyre kanë çështje standarte si kurbeti, humbja e një dashurie, vdekja e prindërve dhe tradhtia. Çka është më e keqja është kur një këngëtar nëpërmjet turkobaladës së tij përcjell mesazhin e vetvrasjes sepse e ka braktisur i dashuri ose e dashura. Këto tematika i bëjnë dëm shëndetit mendor të shoqërisë sonë. Rinia e ditëve të sotme ka shumë nevojë të ushqehet me optimizëm, sepse kjo moshe është e rrethuar nga kotsia e kafeneve dhe pesimizmi i qoftoreve. Një këngëtar duhet të krijojë dëgjues që t’i harrojnë për pak çaste problemet e përditshme. Dëgjuesit dhe pëlqyesit e saj ose e tij qëllon që të kenë hallin më të madh në jete dhe një baladë vajtuese mund t’i shtyjë deri në vetvrasje.
Kur thuhet fjala baladë të vjen në mend një këngë me melodi te ngadaltë dhe me tekst që shpreh thellësisht ndjenja të çfardolloji. Balada e vërtetë shqiptare nuk është e tëra me elemente lindorë dhe ritmet e saj kanë anim perëndimor. Është e vërtet se baladat në përgjithësi përçojnë dhembje, por një baladë shpreh bukurinë dhe triunfin e dashurisë. Për shembull, [Eja, eja luleborë, se me ty do thur kurorë.] Lulebore është një baladë e vërtetë shqiptare ku mbizotëron optimizmi për dashurinë.
Si përfundim, baladat e sotme janë më shume turke se shqiptare. Është paradoks sesi këngëtarët shqiptare që duhen të jenë elita e kombit e injorojnë luftën e heroit tone Gjergj Kastrioti ndaj turqve. E ardhmja e baladave është e mjegullt. Le të punohet që rryma e turkobaladave të largohet dhe të mbesin vetëm baladat tona, sa të bukura aq edhe origjinale.

01/16/2024

In Memoriam: Adem Gashi(1953-2024)

Skënder Karaçica

TË SHPETOJMË DJALIN E RI POET NGA DRENICA

Vdekja për poetët është fjala e fundit,ata mbesin të gjallë në frymën e popullit të vet. Me Adem Gashi, kujtesa merr me veti kohën e grupit letrar "Migjeni" në Normalen e Prishtinës, ku lexonim vjersha, bisedonim për letërsinë dhe kur bëheshim gati për të marrë udhën e mësuesit e të shkollës shqipe në Drenicë...!

Për shpirtin e tij kryengritës,pushteti serb e mbylli pas grillave dhe ia ndaloj me censurën politike hovet e tij poetike. Në një takim në Gjalovë, poeti Din Mehmeti, i shqetësuar me shpirtin e tij prush zjarri të diellit të Kosovës, më thoshte të shpëtojmë djalin e ri poet nga Drenica, Adem Gashin...!

Poetët vdesin me fjalën e fundit, ata mbesin të gjallë në frymën e popullit të vet, thotë kritika letare e përbotshme. Poeti Adem Gashi sot nuk erdhi në orën letrare dhe, na la testamentin poetik krijimtarinë e tij për brezat dhe për kohën...!

Lamtumirë mjeshtër i fjalës poetike Adem Gashi!Shpirti dritë në tokën e Drenicës!

Çikago, më 16 janar 2024

01/16/2024

Vatra dhe çështja shqiptare sot në Ballkan

Artur Vrekaj, Massachusetts

Noli, Konica, Dako, Çekrezi dhe shumë burra të tjerë të kombit e bënë Vatrën organizatën më të fuqishme të periudhës së Rilindjes kombëtare kur shqiptarët në Ballkan nuk kishin shtet. Për këtë Tirana e dekoroi Vatrën me titullin e lartë “Nderi i kombit “ .
Vatra është një trashëgimi e pastër dhe e dielltë për mirëorganizimin dhe fuqizimin e Shqiptarëve të Amerikës edhe sot. Ndaj Vatrën duhet ta ruajmë si vlerë e muar për kombin.
Shumë Shqiptaro-Amerikanë të mirëedukuar janë pjesa më e shëndoshë e mendimit dhe veprimit intelektual që i mbushin me krenari e dinjitet Shqiptarët e Amerikës. Këta janë një kapital i florinjtë për ne këtu dhe Shqiptarët kudo në botë.
Fare mirë kjo elitë e mërgatës duhet të afrohet te Vatra dhe të bashkëpunojë për lobim, por edhe që të thellojë punën studimore për shqiptarët etnikë në trojet Shqiptare. Kështu këtë lëndë studimore mund ta përdorë më pas në doktoratura apo dhe në klasa të veçanta në ndihmë të pasurimit të Albanologjisë.
Çështja Shqiptare do të jetë në rend të ditës për Shqiptarët e Amerikës deri në anëtarësimin e plotë të shteteve të Ballkanit perëndimor në BE dhe në NATO. Vatra historikisht ka lobuar për çështjen Shqiptare që me themelimin e saj. Peshën më të madhe të lobimit këto katër dekadat e fundit e kanë mbajtur Federata Vatra, Liga Qytetare e Dioguardit dhe Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan.
Koha po thërret sërish Vatrën ta udhëheqë lobimin në Amerikë për çështjen Shqiptare me program të qartë e të detajuar për shqiptarët e trojeve etnike. Sot duhet një bashkëveprim brilant me të gjithë organizimet e mërgatës Shqiptare në botë, sepse do ta bënte më frytdhënëse këtë nismë kombëtare. Vatra eshte historia, krenaria dhe identiteti i shqiptarëve te Amerikës. Te gjithë duhet ti bashkangjiten Federates Vatra ne misionin e saj patriotik.
Nuk mund të lobosh me sukses të plotë në Amerikë përshëmbull pa përfshirë mërgatën disamilionëshe vetëm në Turqi apo pa bashkëkuvenduar me mërgatën e Europës, sepse lobimi duhet njësuar me program si për në Kongresin Amerikan edhe në parlamentin Europian.
Duke parë se takimet e Mërgatës në Tiranë janë kthyer në një dokumentar televiziv pa përmbajtje nga politikanët Shqiptarë partikapur e shtetkapur nevoja për një forum të përvitshëm intelektual të të gjitha organizimeve dhe individëve me peshë në Mërgatë është kërkesë e kohës për shqiptarinë.
Mërgata disamilionëshe Shqiptare e bashkuar është një lumë malor që po ta krahasojmë me Drinin ku derdhen rrëke e lumenj e deri tek bashkimi i dy Drinave Bardh e Zi do ta përndritë ardhmërinë e kombit, ashtu sikundër Drini u dhuron dritë vatrave Shqiptare në Ballkan përditë.
Mërgata në tërësi, duhet të harxhojnë më shumë energji se si mund të organizohen më mirë në komunitetin ku banon. Duke qënë lokalisht të organizuar bëhemi faktor, bëhemi të besuar për Amerikanët edhe më shumë. Por çështë më e rëndësishmja ne duhet të fuqizojmë Vatrën dhe të bëjmë më të sigurt lobimin e pastër për çështjen Shqiptare.
Le ti shërbejmë kombit perjete e mot. Le ti shërbejmë ardhmërisë së Shqiptarëve kudo që janë, që të jemi NJË dhe trojet tona të lulëzojnë nga Shqiptaria.
Sllavët dhe grekët ende mundohen të tkurrin territore Shqiptare në Shqipëri e Kosovë, ndërsa me metoda të kthjellëta antishqiptare bazuar në ligjet që ata bëjnë kërkojnë ta përhumbin faktorin Shqiptar dhe vetë Shqiptarin pa identitet, pa flamur Shqiptar, pa emra në Shqip të rrugëve e vëndbanimeve, pa adresë apo shenja vëndbanimi a vëndvarrimi në Mal të Zi, Serbi dhe Maqedoni. Krimet Serbe në Kosovë nuk janë ndëshkuar ende.
Vetëm fakti se ka më shumë Shqiptarë në mërgatë se në Ballkan është një thirrje e kohës për bashkëveprim në të mirën e kombit. Kombi pret ende nga mërgata.
Nëse mërgata e bashkuar punon me një strategji kombëtare, shumë probleme të çështjes Shqiptare në trojet etnike do të marrin rrugën e zgjidhjes më shpejt se deri më tani. Por nëse mërgata merr urdhra nga Tirana apo Prishtina, lumi i mërgatës që ujit shqiptarinë do shterojë Edhe për këtë shkak shpërngulja e detyruar e Shqiptarëve nga sllavët apo dhe nga makutëria e gjithë klasës politike Shqiptare do të jetë e pandërprerë në shifra që do të tronditin fuqinë e Shqiptarëve në Ballkan.
Vatra ka shpirt te paster patriotik dhe atdhetar e do ishte e udhës që të marrë nismën e ta udhëheqë forumin e mërgatës Shqiptare që ta detyrojë klasën politike Shqiptare të bashkëudhëheqin çështjen Shqiptare jo për prezantime televizive në Ballkan a Europë, por se duhet të bëjnë çfarë thotë kushtetuta për ta mbajtur gjallë identitetin kombëtar në trojet etnike.
Kosova ende e ka plagë çështjen e pazgjidhur me Serbët e Veriut. Perëndimi në luftë të hapët me Rusinë nuk po e sheh të udhës zbatimin e reciprocitetit për Serbët në Kosovë sikundër për Shqiptarët në Serbi.
Sot është nevojë emergjente për konsullata Shqiptare në Pazar të Ri dhe në Preshevë dhe për një buxhet ndihmues për Shqiptarët e Kosovës Lindore dhe të Sanxhakut të Pazarit të Ri përfshi Malin e Zi. Vatra duhet ti adresojë fuqishem këto kërkesa pranë qeverive shqiptare jo vetëm me takime formale, por me projekte duke treguar se çfarë ka bërë dhe mund të bëjë vetë dhe çfarë mund të bëjë në bashkëpunim me shtetet Shqiptare.
Për një punë me program e të detajuar për bashkëpunim me mërgatën dhe shtetet Shqiptare Vatra duhet të ketë koordinatorë të punës saj në çdo shtet të Ballkanit perëndimor ku ka Shqiptarë me qellim që ta parandalojë përkeqësimin e detajeve të çështjes Shqiptare në trojet etnike.
Shqiptarët e Pazarit të Ri ose Masbjeshkës kanë qënë të harruar për tre shekujt e fundit. Këta janë Shqiptarët e mbijetuar nga genocidi Turko-Serbo-Malazez që kanë provuar metodat më çnjerëzore në sy të fuqive Europiane që në fundshekullin e shtatëmbëdhjetë e deri sot.
Sot për sot vetëm shoqata “Kosova për Sanxhakun” me kryetar Ismet Azizi, KKSH dhe gazetari Marin Mema me programin “Gjurmë Shqiptare” kanë mbjellë shpresën e ringjalljes së Identitetit kombëtar në krahinën e Sanxhakut me shumicë Shqiptare. Shtetet Shqiptare ende heshtin për Shqiptarët e Sanxhakut.
Tashmë, prej këtij ndërveprimi Shqiptar në Peshter dasmave u janë shtuar muzika dhe vallja Shqiptare. Në Pazar të Ri zyra e Shqiptare e KKSH kujdeset për mësimin e gjuhës Shqipe dhe veprimtari kulturore me temë kombëtare. Ky është vetëm fillimi i një pune kombëtare që do kujdes dhe përkushtime njerëzore.
Problem parësor në Sanxhak të Pazarit të Ri mbetet vetëdeklarimi i kombësisë nga Shqiptarët. Kjo do të ndodhë më shpejt nëse mërgata dhe shtetet Shqiptare punojnë së bashku.
Krahina e Sanxhakut është nën një vëmëndje të veçantë këtë vit nga regjimi i diktatorial i Vuçiç për të mbajtur nën kontroll partitë politike dhe njëkohësisht lëvizjet fetare, me qëllim për ta shuar kërkesën për statusin e veçantë të kësaj krahine në kuadrin e autonomisë ose të një zone gjeografike ndërshtetërore me kujdes të veçantë nga BE.
Ora e Shqiptarëve të Sanxhakut tashmë është kurdisur për të ecur me hapin e kohës. Vëllezërit Shqiptarë etnikë, sidomos në Serbi, kanë nevojë për dorën e ngrohtë të shteteve Shqiptare dhe të mërgatës. Atyre u ndalohet deklarimi i hapur Shqiptar, gjuha Shqipe në shkolla, përdorimi i flamurit kombëtar, përdorimi adresave si dhe u pengohet pjesëmarrja në vendimmarrje me mënyra të ndryshme.
Në Senatin dhe Kongresin Amerikan as që është specifikuar Sanxhaku i Pazarit të Ri si problem kombëtar i Shqiptarëve. Kur shumica e Shqiptarëve do të vetëdeklarojnë kombësinë Shqiptare në Pazar të Ri e Peshter, Serbët dhe Perëndimi do të jenë përballë faktit se Shqiptarët e Sanxhakut janë tre herë e më shumë se ata të Kosovës Lindore sot. Serbët e dinë. Perëndimi do të dëgjojë, verifikojë e veprojë vetëm kur të deklarohet kombësia Shqiptare në regjistrimin e popullsisë brenda kuadrit ligjor Serb.
Por ne duhet të punojmë që tani me bashkëpunim në terren që të dokumentojmë faktet e genocidit ndaj Shqiptarëve dhe vetëdeklarimin e Shqiptarëve sipas adresave dhe vëndbanimeve të tyre. Këtë paketë dokumentare duhet t’ja dorëzojmë pastaj parlamentit të Serbisë, kuvëndit lokal të Pazarit të Ri, qytetit dhe qarqeve administrative të Sanxhakut nën Serbi, parlamentit Europian, OKB-së dhe Kongresit Amerikan.
Vetëm kështu do ta detyrojmë Serbinë që të njohë Shqiptarët e Sanxhakut të Pazarit të Ri si komunitet. Pastaj hapërimi kombëtar vjen vetvetiu, por të paktën si fillim i jepet fund përgjithmonë dhunimit e mohimit të deklarimit të kombësisë Shqiptare në Serbi.
Kështu, këtë dekadë ne mund të shpresojmë që edhe prej Sanxhakut shqiptarët në Serbi të rritin numrin e përfaqësimit të tyre në parlamentin e Serbisë me një subjekt të mirëorganizuar të kombësisë Shqiptare.
Lobimi i sotshëm në SHBA sidomos nga Vatra kërkon gjithëpërfshirje nga te gjithe faktoret rreth Vatres si zeri me i fuqishem i shqiptareve te Amerikes. Të jesh Vatran është përgjegjësi e madhe kombëtare. Veprat duan veprimtarë që sot.

01/16/2024

Një takim i veçantë për poezinë

Monda Mara

Kështu do ta cilësonte Anna Lattanzi(Annina Anninetta), kryeredaktore e Albania Letteraria, veprimtarinë e pasdites së dielë, datë 14 janar, zhvilluar në Qendrën Kulturore Slow Mill Milano. Një bashkëpunim ky midis LSHASHI - LIDHJA E SHKRIMTAREVE DHE ARTISTEVE SHQIPTARE NE ITALI dhe Konsullës së Republikës së Shqipërisë në Milano. Dhe do të ishte pikërisht ajo, që në cilësinë e drejtueses së kësaj veprimtarie, do t'i jepte udhë rrugëtimit tonë drejt poezisë. Fillimisht duke u uruar mirëseardhjen poetëve: Valbona Jakova, Mimoza Leskaj, Fatmir Gjata dhe të pranishmëve në sallë. Më pas, një paraqitje e shkurtër e gjendjes në të cilën ndodhet letërsia sot, rrjedhimisht edhe poezia: numri i paktë i lexuesve, vështirësitë që hasin botuesit etj.
Në emër të Lidhjes, do të përshëndetnin presidenti Skender Lazaj dhe sekretarja Lori Duka. Në fjalën e tyre ndihej vlerësimi dhe kënaqësia e bashkëpunimit, që si fryt solli këtë takim.
E nisëm me tingujt: filli përçues i mbrëmjes. Pikë së pari ato të muzikës. Soprano lirike Anila Hoxha Gjermeni, do të na mahniste me interpretimin e një kolazhi nga repertori i saj. E njohur tashmë në Itali, por jo vetëm, pjesë e Teatro alla Scala, ajo si çdo herë, përcolli emocione me "Bareshën", "Bishtalecat" e këngë të tjera. Paraqitje të tilla pa më të voglin dyshim, pasurojnë dhe u japin ngjyra takimeve tona.
Radha tashmë u kishte ardhur poetëve. Nën interpretimin e Arjeta Previzit, që tashmë ka krijuar një profil të sajin si interpretuese, u gjendëm në poezinë e Valbona Jakovës nëpërmjet vargjeve "I thashë diellit: jam një udhëtare/ Ai më ngrohu me shumë rreze dashurie". Ajo vetë do ta përkufizonte poezinë si një lloj bashkeshoqërueseje në udhëtimin e jetës. Aspak i lehtë, po të kemi parasysh persekutimit që ka kaluar familja Jakova në regjimin e kaluar. Poezia e saj do të pasqyrojë vuajtjet, por vetë Valbona nuk kërkon të shprehë vetëm këto. Tema të tilla si: dashuria, bukuria, pasuria shpirtërore, do të zënë një vend të rëndësishëm në krijimtari. Duke qenë se ajo është njëkohësisht dhe një përkthyese e njohur, do ta prekte këtë çështje të mprehtë, duke i mëshuar faktit se nuk mjafton vetëm të njohësh gjuhën. Nevojitet formim i gjithanshëm për të sjellë siç duhet krijimin në një gjuhë tjetër. Gjë e cila, u miratua dhe nga bashkëbiseduesja, Ana Latanzi.
"E kështu eci nëpër shtigje/ që të tjerët as nuk dinë që ekzistojnë". Është përsëri Arjeta me përcjelljen e poezive, këtë herë të Mimoza Leskajt. Për poeten, procesi i krijimit është një lloj strehe, që i ka dhënë mbrojtjen e duhur ndaj botës së jashtme. Edhe në poezinë e saj ndihet persekutimi për shkak të diktaturës. Nisi të shkruante që në moshën 8 vjeçare dhe, siç deklaron ajo vetë, shpirtin do t'ia dorëzonte poezisë. Për Mimozën, poezia lind brenda njeriut dhe ai identifikohet me të në kohë. Trajtimi i temave sociale, do të përbëjë një veçori dalluese të kësaj krijimtarie të pasur, jo vetëm në poezi, por edhe në prozë.
"Do të jemi harruar, në një pjergull përqafuar/ veshur vetëm me buzëqeshjen tënde". Këto vargje do të na paraprinin drejt një poeti tashmë: Fatmir Gjata. "Poezia të ndihmon të jetosh më mirë", do të niste rrëfimin e tij ky poet. Si një pjesë e rëndësishme e jetës, tashmë krijimi artistik është shndërruar në një zë të brendshëm për të. Në kordat e tij, poezia shqipe është melodia vetë, dhe bukuria si kategori estetike, gjendet pikërisht ndërmjet vargjeve. Sidomos gjuha shqipe me tingujt e saj, bën që ajo të marrë të gjitha trajtat dhe format e përkryera.
Nëse gjatë gjithë kohës, publiku në sallë kishte qenë tepër i vëmendshëm për të ndjekur poetët, poezitë, rrëfimin e secilit, tashmë ishte radha e tij. Shkëmbim idesh, mendimesh në lidhje me poezinë, letërsinë, futjen e asaj shqipe në procesin letrar italian, vendin që zë në ditët e sotme, do të ishin temat kryesore të këtij diskutimi, i cili përfshiu të pranishmit në sallë, poetët dhe drejtuesen e takimit.
Dhe përsëri muzikë, por kësaj here për të shënuar fundin e mbrëmjes. "Lule borë" nën interpretimin e Artan Lika bass (i ardhur enkas nga Novara sëbashku me miqtë e tjerë të Associazione URA, shoqatës "Ura"), në duet me Anila Hoxha Gjermenin, do t'i jepnin fund këtij udhëtimi poetik dhe muzikor.
U ndamë me mesazhin e Anës "Poezia është bukuri, gjithmonë duhet ta ushqejmë shpirtin me të".

01/16/2024

NË PËRKUJTIM TË 321 VJETORIT TË KUVENDIT TË ARBNIT

Dom Nikë Ukgjini

Lezhë - Mërqi, 15 janar 2024

Bashkia Lezhë, në bashkëpunim me ipeshkvin e Lezhës, më 15 janar, 2024, sollën në kujtesë 321-vjetorin e Kuvendit të Arbrit, një nga ngjarjet të rëndësishme kombëtare, kulturore e fetare të popullit shqiptar. Ky Kuvend i mbajtur në Mërqi të Lezhës, më 14 -15 janar 1703, i cili bashkojë prelatët të lart kishtar të Kishës Katolike nga të gjitha trevat Arbërore, nga Shkupi e Tivari, ka shërbyer si një themel i fortë për mbrojtjen dhe ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar. Në veprimtarin përkujtimore, morën pjesë, autoritetet lokale: nënkryetari i Bashkisë, Ermal Pacaj, prefekti i Qarkut të Lezhës, z. Gjergj Prendi e tjerë; përfaqësues të klerit katolik, sekretari i ipeshkvisë së Lezhës, Dom Angjelin Krygja, ndërsa nga Shkodra, famullitari i Katedralës së Shkodrës, Dom Vlash Palaj dhe organizuesi i punimeve restaurues në Kishën e Kuvendit të Arbrit, Dom Nikë Ukgjini. Në këtë event ishte i pranishëm dhe konsulli i Nderit i Austrisë z. Gjergj Leqejza dhe banor të zonës që kanë kontribuua në mënyrë modeste në rindërtimin e kësaj qendre të rëndësishme kombëtare. Folësit vlerësuan, punimet e bëra në këtë objekte, më shumë profesionalizëm, të realizuara me fonde private gjatë vitit 2022 - 2023, si dhe rëndësinë e Kuvendit të Arbrit, i mbajtur nga Kryeipeshkvi i Tivarit, Imzot Vincenz Zmajevich. Duhet kujtuar se Kuvendi kishte marrë një sërë vendimesh të rëndësishme për kombin dhe bëri një serë analizash në aspektet e brendshme kishtare: administrimin e Sakramenteve e kremtimin e riteve liturgjike, lirinë fetare e të kultit, reformën e zakoneve e tjera dhe në anën tjetër gjendjen e popullsisë në realitetin shoqëror, nën sundimin otoman, më të gjitha problemet e rënda që përjetonte çdo ditë, e sidomos me rrezikun e humbjes së identitetit kombëtar e të gjuhës shqipe. Imzot Zmajevichu iu kujtonte ipeshkvijve pjesëmarrës të Kuvendit të Arbrit, detyrën për ringjalljen e jetës fetare të popullit, siç ka qenë në kohen para pushtimeve të perandorisë osmane.

Ky Kuvend i nxitur nga vet Papa, Klementit XI, - Gjon Françesk Albanit, (1700 -1721) me prejardhje shqiptare, mori në shqyrtim dhe mbrojte çështjet më jetike për shqiptarët: identitetin kombëtar, historinë, e jetën fetar të shqiptarëve të kohës së Gjergj Kastriotit.
Kisha ku më ketë rast është zhvilluar aktiviteti, kësiheri mbante në vete një shkëlqim të jashtëzakonshëm! Nga brenda më shtatoren e Papa Albanit e Imzot Zmajevichut, dritaret xhami më vitrazhe të tipit klasike, më imazhin e pajtorit të dioqezave pjesëmarrëse të Kuvendit të Arbrit, etj; ndërsa jashtë më oborrin e mirë sistemuar, e ku në qendër dominon simboli madhështor i Kuvendit të Arbrit dhe zëri i kambanës duke na ftuar në lutje, rrëfime e reflektime neve si besimtar dhe të tjerët që e duan dhe e kanë për zemër, Zotin e kombin Arbërorë.
Ky përkujtim u begatua më lajmin se, skulptori i njohur nga Mërqia, Gjergj Kola, i cili vepron e punon në Itali, ka bërë enkas dy piktura kuadër, më dimension 80 x 60 cm. vaj, akrilikë në kanavace më anë të cilave ka paraqitur ngjarjen e Kuvendit të Arbrit, si ardhja e klerikëve të lart më shoqëruesit në Kishën të Gjon Pagëzuesit dhe momentin e mbajtjes së këtij Kuvendi. Këto dy piktura dhuratë, së shpejti do vendosen në Kishën mesjetare të Mërqisë, të cilat do qëndrojnë me dinjitet krahas orendive të tjera artistike që gjenden brenda këtij objekti të rëndësishëm sakral.
Organizatoret shprehen, falënderime të sinqerta për të gjithë të pranishmit, të cilët nderuan me prezencën e tyre këtë aktivitet, i cili e meriton të shpallet Festë zyrtare Kombëtarë .

01/16/2024

Koncert kushtuar Pavarësisë së Kosovës në New York

01/16/2024

Sot, kujtojmë lindjen e Babait të Kombit, Ismail Qemali, udhëheqës i Lëvizjes Kombëtare Shqiptare

Muzeu Hisorik Kombëtar

Lindi në Vlorë më 16 Janar 1844 në një nga familjet më të mëdha të Shqipërisë së Jugut. Pasi kreu shkollën fillore në vendlindje, vijoi studimet në shkollën plotore turke në Selanik, ku ishte internuar familja e tij dhe më pas kreu gjimnazin “Zosimea” në Janinë. Në vitin 1860 punoi si përkthyes pranë zyrës së përkthimit të Portës së Lartë. Nga vitet 1862-1864 shërbeu në administratën vendore në Janinë e më pas u transferua në Tërhallë (Thesali) e përsëri në Stamboll. Ai mori pjesë, së bashku me Jani Vreton, Hoxhë Tahsinin, Kostandin Kristoforidhin, Pashko Vasën e Sami Frashërin, në mbjedhjen e parë për caktimin e alfabetit të shqipes dhe për formimin e një shoqërie kulturore shqiptare. Ismail Qemali pati në vijim një varg detyrash të larta në administratën turke si: kryesekretar i Ministrisë së Punëve të Jashtme në Stamboll, mytesarif i Varnës (Bullgari), guvernator i Danubit të Poshtëm (Tulxhë-Bullgari) etj. Më 1877 Porta e Lartë e akuzoi si kundërshtar të politikës së Sulltan Abdyl Hamitit II dhe përkrahës të pikëpamjeve liberale të Mithat Pashës (funskionar i lartë i Perandorisë, reformator, opozitar). Me këto akuza Porta e Lartë e dënoi me 7 vjet internim në qytetet Kytahja, Eskishehir dhe Bursa në Anadoll. U lirua më 1884 dhe u emërua si mytesarif i sanxhakut të Galiopolit dhe guvernator i Vilajejtit të Tripolit Libi. Më 1900 për t’u shpëtuar ndjekjeve të sulltanit, u arratis nga Turqia dhe i dorëzoi dorëheqjen sulltanit, duke e motivuar largimin e tij nga Stambolli, se në këtë mënyrë do t’i shprehte më mire idetë e tij dhe do t’i kushtonte kujdesin e duhur çështjes shqiptare.
Ismail Qemali qëndroi në vende të ndryshme të Europës ku vendosi lidhje dhe bashkëpunoi me rrethet politike të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare. U aktivizua në lëvizjen patriotike shqiptare, mori pjesë në përpjekjet për caktimin e një alfabeti të përbashkët të gjuhës shqipe dhe për formimin e një shoqërie kulturore shqiptare. Ismail Qemali zhvilloi gjithashtu veprimtari të ngjeshur politike në Europë për njohjen e kombit dhe të të drejtave të tij. Ai shpejt do të shpallte në shtypin e kohës, vendas dhe të huaj, platformën e tij politike për autonominë e plotë të Shqipërisë ndaj Perandorisë. Mori pjesë në lëvizjen xhonturke, në krahun përparimtar të saj, që ishte për njohjen e e të drejtave të kombeve të Perandorisë, por u hodh kundër Xhonturqve, kur këta morën pushtetin dhe vendosën diktaturën ushtarake. Më 1909 mori pjesë në kundërrevolucionin kundër Xhonturqve dhe u zgjodh kryetar i Partisë Liberale (Ahrar). U dallua si frymëzues dhe organizator i kryengritjes kundërosmane të viteve 1910-1912. Së bashku me Luigj Gurakuqin e patriotë të tjerë hartoi Memorandiumin e Greçës të qershorit 1911 dhe në fund të atij viti mori nismën për organizimin e Kryengritjes së Përgjithshme të vitit 1912. Më 19 nëntor 1912 njoftoi bashkëatdhetarët se do të mblidhej në Shqipëri një Kuvend Kombëtar. Në këtë kuvend, që u mblodh nën kryesinë e tij më 28 nëntor 1912 lexoi deklaratën e shpalljes së Pavarësisë të Shqipërisë dhe ngriti flamurin kombëtar. Pas kësaj u caktua kryetar i Qeverisë së Përkohshme dhe minister i Punëve të Jashtme. Në politikën e tij të jashtme Ismail Qemali u bë i papajtueshëm ndaj çdo cënimi të pavarësisë e të sovranitetit kombëtar. Pavarësisht kushteve të vështira të brendshme e të jashtme, qeveria e kryesuar nga Ismail Qemali mori një varg masash për organizimin dhe ndërtimin e shtetit të pavarur. Në të gjitha këto veprimtari Ismail Qemali u tregua burrë shteti dhe diplomat largpamës, mbrojti me vendosmëri shtetin e pavarur shqiptar.

01/16/2024

Vetëm peshku i ngordhur shkon me rrymën

Dr. Bledar Kurti

Më 3 janar 1521, Papa Leo X lëshoi ​​urdhrin papal Decet Romanum Pontificem, duke shkishëruar Martin Luterin, priftin dhe teologun gjerman i cili nisi Reformacionin Protestant.

Perandori Charles V i ofroi Luterit mundësinë të pendohej e të shpëtonte veten nga burgosja apo edhe ekzekutimi. Por Luteri iu përgjigj:

“Unë nuk mund dhe nuk do të heq dorë nga asgjë, sepse të shkosh kundër ndërgjegjes nuk është as e drejtë dhe as e sigurt. Ky është qëndrimi im, nuk mund të bëj ndryshe.”

Përpos përhapjes së menjëhershme të Protestantizmit në trevat gjermane, vendet e ulëta, ato nordike, britanike e më pas në kolonitë amerikane, qëndrimi i Luterit themeloi konceptin e ndërgjegjes së individit në raport me veten, shoqërinë, besimin dhe ideologjinë. Nga ky qëndrim i Luterit ndërgjegja u bë matësi dhe guida e aktivitetit njerëzor duke çuar ndër epoka lëvizje transformuese, revolucione dhe ideologji sfiduese ndaj shtypjes dhe kontrollit. Kjo është arsyeja që edhe të arrestuarit për shkak të mendimeve apo ideologjive të tyre quhen të burgosur të ndërgjegjes pasi e vënë atë mbi normat e imponuara apo të diktuara.

Mesazhi i Luterit u integrua e u cimentua në shoqërinë evropiane duke u përhapur edhe më tej, duke i bërë njerëzit e popujt të vetëdijshëm se vetëm peshku i ngordhur shkon me rrymën, dhe se të shkosh kundër ndërgjegjes nuk është as e drejtë e as e sigurt, por është vetëm skllavëri e verbëri.

Sot, ky parim themeltar dhe e drejtë njerëzore aplikohet në vendet e zhvilluara ndaj edhe shohim në mënyrë të vazhdueshme qëndresa popullore ndaj çdo diktimi e imponimi vertikal dhe kjo është arsyeja kryesore pse vendet perëndimore janë më pak të korruptuarat në renditjen botërore sepse ndërgjegja luan rolin themeltar në jetën e individit, qoftë ai apo ajo në pozicione qeverisëse e drejtuese qoftë edhe në ato zbatuese dhe në hallkat e fundit të hierarkisë së pushtetit.

Shoqëria shqiptare do jetë më e emancipuar dhe në anën e drejtësisë nëse secili do e dëgjojë zërin e ndërgjegjes së vet duke mos e kompromentuar kurrë atë, e nuk mos shkuar e vepruar asnjëherë kundër saj.

Është dhurata më e çmuar që ne kemi si individë dhe si shoqëri.

Është garantja e vetme e drejtësisë dhe e zhvillimit.

01/16/2024

Dr. Osman Jonuzi (1879-1966) dhe anëtarësimi i Shqipërisë në Organizatën Botërore të Shëndetësisë në vitin 1926

Prof.as.dr. Hasan Bello

Babai i kirurgjisë dhe gjinekologjisë moderne shqiptare Dr. Osman Jonuzi lindi në Gjirokastër në vitin 1879. Arsimin fillor ai e mbaroi në Janinë ku familja e tij u zhvendos për arsye ekonomike. Më pas ai u regjistrua në gjimnazin e Manastirit.

Studimet e larta Dr. Osmani i vijoi në Fakultetin e Mjekësisë në Stamboll. Për disa kohë ai shërbeu si mjek i ushtrisë osmane në Mekë, Jemen dhe Tuniz. Me krijimin e shtetit të pavarur shqiptar, ai kthehet në atdhe ku vihet në shërbim të Qeverisë së Vlorës dhe nevojave që kishte populli shqiptar.

Pas Kongresit të Lushnjës në vitin 1920 Dr. Osmani bëri përpjekje për organizimin e sistemit shëndetësor. Për këtë, ai u emërua drejtor i spitalit civil në Tiranë dhe së bashku me ndihmësin e tij Dr. Ruzhdi Pobrati fillimisht hapën dy pavione, atë të kirurgjisë dhe gjinekologjisë. Një ndihmesë të madhe në këtë drejtim dha kryetari i Bashkisë, kleriku dhe patrioti Ismail Efendi Ndroqi. Ai aprovoi në Këshillin Bashkiak propozimin e Drejtorit të Përgjithshëm të Shëndetësisë Prof. Dr. Rifat Frashërit dhe Dr. Osman Jonuzit për hapjen e spitalit të parë të Tiranës tek Hani i Pashës (Hani i Elbasanit) në krahun e djathtë të Kullës së Sahatit. Ky spital qëndroi i hapur deri në vitin 1932 kur u ndërtua spitali tjetër modern “Zogu I”. Ai kishte një kapacitet prej 50 shtretërish dhe ishte i organizuar në disa reparte. Në këtë spital kryeheshin vizita të ndryshme ambulatore dhe ndërhyrje kirurgjikale.

Më 21 qershor 1926, Dr. Osman Jonuzi i cili vazhdonte specializimin për kirurgji dhe gjinekologji si bursist i shtetit shqiptar në një nga spitalet më të njohur të Parisit, nënshkroi me urdhër të ministrit të Jashtëm Hysen Vrioni anëtarësimin e Shqipërisë në Organizatën Botërore të Shëndetësisë. Kjo marrëveshje u regjistrua në Sekretariatin e Përgjithshëm të Lidhjes së Kombeve më 18 korrik 1926. Nga kjo konventë Shqipëria përfitoi bursa për studentët dhe mjekët, ndihma mjekësore dhe shëndetësore nga fondacione të ndryshme nga e gjithë bota, e sidomos nga fondacioni Rokfeler i SHBA-së.

Në foto spitali civil i Tiranës pranë Kullës së Sahatit i cili funksionoi nga viti 1920-1932 dhe Dr. Osman Jonuzi (1879-1966)