02/11/2024
VALENTINO: Padi, Martir ken Santo
ADUN ti nagkauna a Kristiano a martir ti agnagan iti Valentino. Dagiti Valentino a madaydayaw iti Pebrero 14 ket isu da Valentino ti Roma [Valentinus presb. m. Romae] ken Valentino ti Terni [Valentinus ep.Interamnensis m. Romae].
Ti umuna a Valentino ket padi ti Roma a nagbalin a martir idi AD 269 ken naitanem iti Via Flaminia. Ti relikia ni Valentino ti Roma ket makita iti Church of St. Praxed ti Roma, ken iti Whitefriar Street Carmelite Church iti Dublin, Ireland.
Nagbalin nga obispo ni Valentino ti Terni iti Interamna idi AD 197 ken makuna a nagbalin a martir bayat iti panagabuso a panagturay ni Emperador Aurelian. Kas iti umuna a Valentino, naitanem met iti Via Flaminia, ngem iti sabali a lokasion. Makita ti relikia ni Valentino ti Terni iti Basillica of St. Valentine ti Terni.
Rimmuar met ti maikatlo a santo nga agnagan iti Valentino a nadakamat iti nagkauna a martirolohia [martyrologies] iti babaen ti petsa a Pebrero 14. Mapapati a napapatay daytoy idiay Africa a kaduana ti sumagmamano a gagayyemna, ngem awanen ti sabali pay a pakasaritaanna.
Nagtalinaed a misterio agingga ita ti pudno a naggapuan ni Valentino ken no mano ti bilangda a San Valentino. Ngem adda pattapatta dagiti dadduma a daytoy a Valentino ket maysa a Romano a napapatay gapu iti panagkedkedna nga isuko ti kina-Kristianismo a pammati.
Kuna dagiti sabsabali a historiador a ni San Valentino ket maysa a padi iti templo a nabalud gapu ti panangkontrana ti panagturay ni Claudius.
Ngem asino man daytoy, mabalin a pudno nga adda Valentino gapu ti pannakakali dagiti arkeolohista ti katakomba wenno panteon iti babaen ti datar ti nagkauna a simbaan a naidedikar ken ni San Valentino. Idi 496 AD, intuding ni Papa Gelasius ti Pebrero 14 nga aldaw ti pananglagip ken panagdaydayaw iti kinamartir ni San Valentino.
Iti opisial a listaan dagiti sasanto [Martirolohia ti Romano] ti Katoliko a simbaan, nagtalinaed ti Pebrero 14 nga aldaw a panangrambak/pananglagip ken ni San Valentino, ngem gapu ti kinakurang wenno kinakisang ti impormasion maipanggep iti kinatao ken aramidna, naikkat ti pananglaglagip kenkuana iti Kalendario Heneral ti uniberso a liturhia ti venerasion, wenno panangbigbig ti kinasanto idi marebisar daytoy iti tawen 1969.
Nairaman iti lokal a kalendario ti lugar ti Balzan idiay Malta.
Adda pay la dagiti nagtalinaed a nangobserba ti Kalendario iti Ritual ti Romano manipud ti Tridentine Calendar agingga iti tawen 1969 a no sadino a ditoy ti nakarambakan ti umuna a fiesta ni San Valentino agingga iti tawen 1955 idi ipaababa ni Papa Pius XII ti pannakadakamat ti nagan ni San Valentino no maangay ti misa.
Nagtalinaed ketdi a panglaglagip babaen ti Traditionalist Roman Catholics a mayannatup iti otorisasion ni Papa Benedict XVI a motu proprio Summorum Pontificum idi Hulio 7, 2007, a mausar ti General Roman Calendar of 1962 ken ti liturhia ni Papa Juan XXIII a 1962 edition ti Roman Missal, ken, kas Simple a Fiesta babaen ti panangusar ti Traditionalist Roman Catholics ti General Roman Calendar ti 1954.
Ni San Valentino ti Santo a Patron dagiti agtutubo, ayat, dagiti agayan-ayat, naragsak a panagdenna dagiti agasawa, dagiti agayan-ayat a nagtulag iti panagasawa, affianced couples, agay-aywan kadagiti alimbubuyog, dagiti adda nasakitna a kissiw, pannakatalimudaw/agkulipattay, dagiti kablaaw, peste, ken dagiti agbaniaga. Irepresentar iti ladawanna ti tumatayab ken sabong ti rosas.
VALENTINO: Padi, Martir ken Santo
Di Nakapappapati, Ngem Pudno
Fil-Am OBSERVER
filamobserverarticles.blogspot.com
[nabulod ti ladawan a nausar]
