24/02/2024
İKİ FARKLI İÇTİMAİ KELAM ANLAYIŞI
https://www.academia.edu/115357173/%C4%B0K%C4%B0_FARKLI_%C4%B0%C3%87T%C4%B0MA%C3%8E_KELAM_ANLAYI%C5%9EI
Çağımıza gelinceye kadar, bilim, felsefe ve düşünce alanında çeşitli değişimler olmuş; klasik şekliyle kelam ilmi yetersiz hâle gelmiştir. Bu durum karşısında kelamda yenilenme çabaları bağlamında bir sosyal kelamın ilminin inşa edilmesi gerektiği de dile getirilmiştir. Sosyal kelam konusunda ülkemiz akademi camiasında farklı yaklaşımlar söz konusu olmakla birlikte, temelde iki farklı öneri olduğu söylenebilir. İlki M. Şerefeddin Yaltkaya’ya ait olup bir yandan klasik kelamın akaidi aklî delillerle ispat çabasının sonuçsuz kaldığı; diğer yandan Allah’ın sezgisel olarak bilinebileceği ve kutsiyetin kaynağının içtima ve maşeri ruh hâli olduğu esaslarına dayalı bir içtimai kelamın klasik kelam ilminin yerini alması gerektiği şeklindedir.
Diğer öneri ise tarafımıza ait olup, sistematik kelamın yenilenmesi yanında kelam ilminde alt disiplinlere ayrılması ve bunlardan biri olarak sosyal kelamın teşekkülüdür. Burada sosyal kelam sosyolojik bir görüşün teolojiye aktarılması olmadığı gibi, dinin ve dindarlığın kaynağı konusunda ortaya konan yeni bir teori değil, bir ilimdir. O, kelam ilminin konu, amaç, metodoloji ve terminolojisini koruyarak, klasik literatüre sahip çıkarak; ilahî olanı beşerî olana indirgemeksizin, Allah'ı konu edinen kelamın, insan kavramı ve toplumsal alana ilkesel düzeydeki izdüşümlerini; ortak konularda sosyal bilimlerle çok yönlü (alma, yorumlama ve eleştirme) bir ilişki içinde ortaya koymaktır.
Anahtar Kelimeler: Yaltkaya, içtimai kelam, yenilenme, sosyal bilimler, veri, teori
TWO DIFFERENT UNDERSTANDINGS OF SOCIAL THEOLOGY
Abstract
Until our time, there have been various changes in the fields of science, philosophy and thought, and kalam (the Muslim theology) in its classical form has become inadequate. Therefore, in the context of renewal efforts in theology, it has also been expressed that a science of social theology should be built. Although there are different approaches to social theology in the academic community of our country, it can be said that there are basically two different proposals. The first one, which belongs to M. Şerefeddin Yaltkaya, is that on the one hand, the classical kalam's attempt to prove the İslamic creeds with rational proofs was fruitless; on the other hand, a social theology based on the principles that God can be known intuitively and that the source of sanctity is collectivity and the state of public spirit should replace the classical theology.
The other suggestion, which belongs to us, is the renewal of systematic theology as well as the division of theology into sub-disciplines and the formation of social theology as one of them. Here, social theology is not a transfer of a sociological view to theology, nor is it a new theory on the source of religion and piety, but a science. It is a science that preserves the subject matter, purpose, methodology and terminology of the kalam, preserving the classical literature, without reducing the divinity to the humanness, and without reducing the kalam to a social science like sociology, social history or religion history.
Keywords: Yaltkaya, social theology, renewal, social sciences, data, theory.
Çağımıza gelinceye kadar, bilim, felsefe ve düşünce alanında çeşitli değişimler olmuş; klasik şekliyle kelam ilmi yetersiz hâle gelmiştir. Bu durum karşısında kelamda yenilenme çabaları bağlamında bir sosyal kelamın ilminin inşa edilmesi gerektiği de
