03/07/2025
ประวัติของส้มตำ
ส้มตำเป็นอาหารพื้นบ้านของคนไทยที่มีต้นกำเนิดจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน) และมีอิทธิพลมาจากอาหารลาวดั้งเดิม โดยคำว่า “ส้ม” ในภาษาอีสานและภาษาลาวหมายถึง “เปรี้ยว” ส่วนคำว่า “ตำ” หมายถึงการใช้สากตำในครก รวมกันจึงหมายถึงอาหารที่มีรสเปรี้ยวและต้องตำในการปรุง
จุดเริ่มต้นของส้มตำ
ส้มตำมีจุดเริ่มต้นจากการนำพืชผักที่มีอยู่ในท้องถิ่นมาตำรวมกัน เช่น มะละกอสด ซึ่งในอดีตชาวบ้านมักปลูกไว้ตามบ้าน
การตำพริก กระเทียม มะนาว น้ำปลา และน้ำตาล ถือเป็นวัฒนธรรมอาหารที่มีมานานแล้วในภาคอีสานและประเทศลาว
เดิมทีส้มตำใช้ผักพื้นบ้านหรือแตงกวาแทนมะละกอ แต่เมื่อมีการนำ มะละกอ เข้ามาปลูกในประเทศไทย ชาวบ้านจึงเริ่มนำมะละกอมาดัดแปลงเป็นส้มตำแบบที่เรารู้จักในปัจจุบัน
การแพร่กระจายและความนิยม
ช่วงที่คนอีสานอพยพเข้าสู่กรุงเทพฯ และเมืองใหญ่ ส้มตำจึงเริ่มเป็นที่รู้จักในวงกว้าง
จากส้มตำแบบดั้งเดิม เช่น ส้มตำปลาร้า ได้มีการพัฒนาเป็นหลายรูปแบบ เช่น ส้มตำไทย (ไม่ใส่ปลาร้า), ส้มตำปู, ส้มตำผลไม้ เพื่อให้เข้ากับรสนิยมของแต่ละภูมิภาค
วัตถุดิบหลักของส้มตำดั้งเดิม
มะละกอดิบขูดฝอย
พริกสด กระเทียม
น้ำปลา น้ำปลาร้า (ขึ้นอยู่กับสูตร)
น้ำมะนาว หรือน้ำมะขามเปียก
น้ำตาลปี๊บหรือน้ำตาลทราย
มะเขือเทศ ถั่วฝักยาว
ความสำคัญของส้มตำ
ส้มตำไม่ได้เป็นแค่อาหารธรรมดา แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของชาวอีสาน
เป็นอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง มีใยอาหาร วิตามิน และไขมันต่ำ
ปัจจุบันส้มตำได้รับความนิยมไปทั่วประเทศและเป็นที่รู้จักในระดับนานาชาติ
👉 ข้อสังเกต:
ส้มตำลาวจะมีรสจัด ใส่ปลาร้าและข้าวเหนียวเป็นเครื่องเคียง
ส้มตำไทยจะหวานนำ เปรี้ยวตาม และไม่ใส่ปลาร้า