28/06/2024
#อริยมรรคมีองค์แปด
“อริยอัฏฐังคิกมรรค” หรือ “อริยมรรคมีองค์ 8” คือทางอันประเสริฐแห่งความหลุดพ้น อันประกอบด้วยองค์ 8 ประการ เป็นแนวทางการปฏิบัติตนที่สำคัญที่สุดในพุทธศาสนา องค์ประกอบทั้ง 8 มีดังต่อไปนี้
1. สัมมาทิฏฐิ คือ ความเห็นชอบ มีทรรศนะหรือมุมมองที่ถูกต้อง เห็นความเป็นจริงของสรรพสิ่งตามกฎ “ไตรลักษณ์” เห็นนิพพานเป็นจุดมุ่งหมาย เห็นความเป็นเหตุผล หรือสาเหตุปัจจัยตามหลักปฏิจจสมุปบาท เห็นความดีว่าเป็นสิ่งที่พึงกระทำ เห็นความชั่วว่าเป็นสิ่งที่พึงละเว้น
2. สัมมาสังกัปปะ คือ ดำริชอบ มีความคิดที่ดีงาม เป็นกุศล เว้นจากความคิดอกุศล
3. สัมมาวาจา คือ วาจาชอบ การเจรจาด้วยวจีสุจริต ไม่นินทาว่าร้าย ไม่ยุแยง ไม่ส่อเสียด ไม่เพ้อเจ้อ
4. สัมมากัมมันตะ คือ การกระทำชอบ ประพฤติแต่ความดี ตั้งมั่นอยู่ในศีลธรรม ไม่ประกอบกรรมชั่ว
5. สัมมาอาชีวะ คือ การหาเลี้ยงชีพชอบ ทำมาหากินด้วยความสุจริต ไม่คดโกง ไม่ฉ้อโกง
6. สัมมาวายามะ คือ ความพยายามชอบ ประกอบความเพียรในทางดีงาม
7. สัมมาสติ คือ ความระลึกชอบ มีสติรู้เท่าทันความคิด คำพูด และการกระทำของตน ไม่ให้ตกไปอยู่ในฝ่ายอกุศล
8. สัมมาสมาธิ คือ ความตั้งมั่นแห่งจิตชอบ ตั้งมั่นจิตอยู่ในอารมณ์เดียว ไม่ฟุ้งซ่าน สงัดจากอกุศลธรรมทั้งหลาย
อริยมรรคนี้ สามารถกล่าวโดยย่อลงเป็น “ไตรสิกขา” หรือการศึกษาทั้ง 3 อันได้แก่ ศีล สมาธิ และปัญญา โดยที่
- สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ และสัมมาอาชีวะ จัดเป็นศีล
- สัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ จัดเป็นสมาธิ
- สัมมาทิฏฐิ และสัมมาสังกัปปะ จัดเป็นปัญญา
และไตรสิกขานี้ กล่าวโดยย่อลงอีกทีก็คือ “มัชฌิมาปฏิปทา” หรือ “ทางสายกลาง” เท่ากับว่า อริยมรรคแห่งการหลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวง ก็คือทางสายกลางนั่นเอง
cr. trueplookpanya
