The Kommon

16/01/2025

สนามเด็กเล่นของเด็กแต่ละคนอาจมีรูปร่างหน้าตาที่แตกต่าง แต่สิ่งที่ไม่ต่าง คือ ความรู้สึกสนุกที่เกิดจาก ‘การเล่น’ แน่นอนว่าสนามเด็กเล่นของเด็กในวันนี้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม บางแห่งก็มีวิสัยทัศน์ไปไกลกว่าแค่เครื่องมือให้ได้สนุกกับการเล่น แต่เป็นเครื่องมือให้ได้สนุกกับ ‘การเรียนรู้’
‘โรงเล่น พิพิธิภัณฑ์เล่นได้’ คือ พื้นที่แห่งการเล่นขนาดไม่เล็กไม่ใหญ่ ตั้งอยู่ในอำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย ซึ่งอัดแน่นไปด้วยความสนุก เพราะมาจากความตั้งใจของ ปุ๊-วีรวัฒน์ กังวานนวกุล ที่เชื่อว่าการเล่นก็เป็นการเรียนรู้ได้ โดยมี จิ๋ว-วีรวรรณ กังวานนวกุล มาช่วยดูแลพื้นที่นี้ให้เป็นไปตามความเชื่อของปุ๊ ในฐานะนักออกแบบกระบวนการเรียนรู้
ก่อนจะมาเป็นโรงเล่น พื้นที่แห่งนี้เคยเป็นพิพิธภัณฑ์เล่นได้ ซึ่งก่อตั้งขึ้นโดยคนเฒ่าคนแก่ในหมู่บ้านที่ชักชวนกันมาทำของเล่นที่ตัวเองเคยเล่นเพื่อสะสมไว้ พอโยกย้ายมาจากที่เดิมในบริเวณด้านหน้าวัดป่าแดดมาอยู่ที่นี่ ปุ๊มองว่าเป็นแค่พิพิธภัณฑ์ยังไม่พอ แต่ต้องทำให้ของเล่นเหล่านี้มีชีวิตขึ้นมา จึงขยับขยายไอเดียและต่อยอดจนกลายมาเป็น ‘โรงเล่น’ ที่เชื่อว่าของเล่นยุคเก่ากับการเรียนรู้ยุคใหม่สามารถผสมผสานกันได้ และช่วยลดช่องว่างระหว่างวัยในพื้นที่ด้วย
ในพื้นที่ของโรงเล่น มีทั้งพื้นที่ให้เล่นแบบไม่ต้องพึ่งพาสิ่งของ ไม่ว่าจะเป็นบ่อทรายกลางแจ้งที่ให้ทุกคนได้ลองไปขลุกตัวเล่นสนุก พื้นที่ปีนป่าย ลานสนามกว้างโล่งพร้อมให้ทุกคนวิ่งเล่น รวมไปถึงพื้นที่ให้หยิบจับของมาเล่น ทั้งของเล่นภูมิปัญญาชาวบ้าน ของเล่นไม้ หรือหนังสือนิทาน แถมด้วยมุมเมกเกอร์สเปซเล็กๆ ให้เด็กได้ลองคิด ได้ลองสร้างของเล่นตามจินตนาการแบบไม่มีกรอบกำหนด โดยทุกกิจกรรมที่เกิดขึ้นมีแนวคิดว่า ‘การเล่นเท่ากับการเรียนรู้’ เสมอ
โรงเล่น เป็นพื้นที่สำหรับใครก็ตามที่ไม่จำเป็นต้องเป็นวัยเด็ก แต่มีหัวใจที่สนใจเรื่องการเรียนรู้ การเล่น การศึกษา ทุนทางสังคม และเครื่องมือชุมชน เรียกได้ว่าเป็นพื้นที่เพื่อความหลากหลายและพร้อมโอบรับทุกคนให้ได้มาทำความเข้าใจซึ่งกันและกัน
อ่านบทความได้ https://www.thekommon.co/playablemuseum/
เรื่อง: พลอยรุ้ง สิบพลาง
ภาพ: https://www.facebook.com/PlayableMuseum
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้
#พิพิธภัณฑ์เล่นได้ #โรงเล่น

16/01/2025

101 บทเรียนสำหรับนวัตกร
ตอนที่ 51 เหตุผลหลักที่ทำให้สตาร์ทอัปล้มไม่เป็นท่า
เราต่างทราบกันดีถึงความสำเร็จของ Google, Airbnb, Twitter (ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็น X) และ Uber แต่มีสตาร์ทอัปเพียงไม่กี่แห่งที่จะทำเช่นนั้นได้
สำนักสถิติแรงงานสหรัฐอเมริกา (U.S. Bureau of Labor Statistics) ได้ศึกษาสตาร์ทอัปในประเทศ จำนวน 2,000 แห่ง ซึ่งได้รับเงินจากการร่วมทุนระหว่างปี 2004-2010 และได้เผยว่าสตาร์ทอัปกว่า 95% ไม่สามารถทำกำไรได้ตามคาด ประมาณ 30-40% ต้องขายสินทรัพย์ทำให้นักลงทุนต้องสูญเสียเงินทั้งหมด มี 60% ที่ดำเนินกิจการได้เกิน 3 ปี และราว 35% อยู่รอดจนถึง 10 ปี
ผลการวิเคราะห์ความล้มเหลวของสตาร์ทอัป 101 แห่ง (analysis of 101 start-up post-mortems) โดย CB Insights ชี้ให้เห็นว่า เหตุผลหลักซึ่งทำให้สตาร์ทอัปล้มเหลว คิดเป็น 42% คือ ผู้ก่อตั้งมี ‘แนวคิดที่ยิ่งใหญ่’ ที่มักจะมาพร้อมกับ ‘รูปแบบสินค้าและบริการที่ตลาดไม่ต้องการ’
Patient Communicator (แพลตฟอร์มช่วยเหลือผู้ป่วยสื่อสารกับสถานพยาบาล) กล่าวว่า “พูดกันตามตรง ฉันตระหนักได้ว่าเราไม่มีลูกค้าเลย เพราะไม่มีใครสนใจโมเดลที่เรานำเสนอสักเท่าไร หมอต้องการคนไข้มากขึ้น ไม่ได้ต้องการออฟฟิศที่มีประสิทธิภาพ Treehouse Logic (ผู้พัฒนาแพลตฟอร์มส่งเสริมการขาย) พูดถึงการทำงานว่า “เรายังไม่ได้แก้ปัญหาใหญ่ที่เกิดขึ้นคล้ายๆ กันเป็นจำนวนมาก ด้วยวิธีการที่สามารถนำไปขยายผลปฏิบัติได้ทุกแห่ง เรายังไม่มีเทคโนโลยีหรือโมเดลธุรกิจที่แก้ไขปัญหาลูกค้าได้ทั่วถึงและเป็นจำนวนมากขนาดนั้น”
นอกจากทีมงานที่เยี่ยมยอดแล้ว สตาร์ทอัปจะประสบความสำเร็จได้ ต้องมีองค์ประกอบอีก 3 อย่าง คือ ความสอดคล้องกับความต้องการของตลาด ทางออกที่ทำได้ง่ายแต่เป็นไปได้ และโมเดลธุรกิจซึ่งทำได้จริง
อ่านบทความที่ https://www.thekommon.co/51-the-main-reasons-start-ups-fail/
ที่มา: หนังสือ Inspiration for Innovation: 101 Lessons for Innovators เขียนโดย Gijs van Wulfen
แปล: บุษกร บุษปธำรง (โดยได้รับการอนุญาตจากผู้เขียน)
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้

15/01/2025

การเหยียดผิวและเชื้อชาติ (racism) เป็นปัญหาด้านสิทธิมนุษยชนที่ฝังรากลึกมายาวนาน แม้ในยุคหนึ่งจะไม่ใช่
เรื่องคอขาดบาดตาย แต่เมื่อวันเวลาผ่านไป ทัศนคติและพฤติกรรมที่สะท้อนการเหยียดเพื่อนมนุษย์ที่มีความ
แตกต่างหลากหลาย กลายเป็นสิ่งที่สังคมไม่อาจยอมรับได้
สิ่งที่น่าสนใจคือ สื่อในอดีตจำนวนไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นหนังสือหรือภาพยนตร์ เมื่อนำกลับมาดูหรืออ่านใหม่ในเวลานี้ กลับมีเนื้อหาที่ขัดแย้งกับค่านิยมของยุคสมัย
ไม่เว้นกระทั่งในวรรณกรรมเยาวชน ซึ่งเป็นประตูบานแรกๆ มีช่วยบ่มเพาะความคิดและตัวตนของเด็กๆ
ดร.ซูสส์, บ้านเล็กในป่าใหญ่, การผจญภัยของฮัคเกิลเบอร์รี ฟินน์ คือตัวอย่างของวรรณกรรมในดวงใจใครหลายคนที่ถูกวิพากษ์ว่ามีเนื้อหาอ่อนไหว และอาจปลูกฝังทัศนะเหยียดผิวและเชื้อชาติให้เด็กโดยไม่รู้ตัว
The KOMMON จะพาไปดูว่าคนในแวดวงการศึกษาและห้องสมุดระดับนานาชาติ มีวิธีจัดการกับประเด็นนี้อย่างไร พร้อมตีแผ่ให้เห็นเหรียญทั้งสองด้านของปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น
https://www.thekommon.co/racist-kids-books

#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #หนังสือสำหรับเด็กและเยาวชน #การเหยียดผิวและเชื้อชาติ

          เหตุการณ์เสียชีวิตของจอร์จ ฟลอยด์ (George Floyd) ชายชาวแอฟริกัน-อเมริกัน จากการขาดอากาศหายใจ เนื่องจากการเข...

14/01/2025

‘อ่าน ๑๐๑’ หรือ อ่านร้อยเอ็ด ได้รับแรงบันดาลใจมาจากจังหวัดบ้านเกิดของ สุริยกานต์ พรมมงคล หรือ บ.ก.ดอยล์ ผู้ก่อตั้งสำนักพิมพ์ และคำว่า ๑๐๑ ตีความในแง่การอ่านเบื้องต้นได้ด้วย หรือแปลว่าอ่านแบบเกินร้อย เกินร้อยเล่ม สำนักพิมพ์ตั้งเป้าว่าถ้าจะให้อยู่รอดต้องทำให้เกินร้อยเล่ม
การเข้ามามีบทบาทของ อ่าน ๑๐๑ ได้เพิ่มความหลากหลายให้แก่ระบบนิเวศการอ่านเมืองไทย ด้วยวรรณกรรมคลาสสิกรูปปกแปลกตาทันสมัย อาทิ สิทธารถะ (Siddhartha) แวร์เธ่อร์ระทม (Die Leiden des jungen Werther) หรือ ประตูแคบ (La Porte étroite)
“วรรณกรรมคลาสสิกในมุมของผมคือความท้าทาย ท้าทายที่จะทำความเข้าใจ ขบคิด ตีความเนื้อหาของแต่ละเรื่อง” นี่คือคุณค่าที่สุริยกานต์ยึดถือ และต้องการจะส่งต่อวรรณกรรมดีๆ เหล่านี้ให้กับคนรุ่นใหม่ได้มาสนใจวรรณกรรมคลาสสิก ซึ่งถือว่าเป็นโจทย์สำคัญของสำนักพิมพ์ “เราพยายามจะสื่อสารกับผู้อ่านรุ่นใหม่ พยายามเชื่อมโยงผลักดันให้เข้าถึงคนรุ่นใหม่ เราพิถีพิถันเรื่องการออกแบบปกหนังสือมาก”
นอกจากนี้ อ่าน ๑๐๑ ยังเพิ่มโอกาสการเข้าถึงวรรณกรรมคลาสสิกให้กับเยาวชน โดยเมื่อผู้อ่านบริจาคหนังสือหนึ่งเล่ม สำนักพิมพ์จะสมทบให้อีกหนึ่งเล่ม
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #อ่าน๑๐๑ #อ่านร้อยเอ็ด #สุริยกานต์พรมมงคล #สิทธารถะ #แวร์เธ่อร์ระทม #ประตูแคบ

แดดเปรี้ยง ณ ใจกลางกรุงเทพฯ บรรณาธิการผู้ก่อตั้ง สำนักพิมพ์ อ่าน ๑๐๑ สุริยกานต์ พรมมงคล หรือที่ผู้อ่านเรีย...

13/01/2025

ห้องสมุดในประเทศแคนาดาได้รับผลกระทบจากความเปลี่ยนแปลงและเทคโนโลยีพลิกผัน (Disruptive Technology) ไม่แตกต่างจากประเทศอื่น ทว่าองค์ความรู้และบทเรียนที่มีการถ่ายทอดแบ่งปันระหว่างกันข้ามภาคพื้นทวีป ได้นำมาสู่การเปลี่ยนแปลงที่น่าสนใจไม่น้อยไปกว่าสิ่งที่เกิดขึ้นกับห้องสมุดในฟากฝั่งยุโรป
พบกับเรื่องราวการปรับตัวอันน่าทึ่งของห้องสมุดเมืองโตรอนโต การกำเนิดของห้องสมุดดิจิทัลครอบครัวเทย์เลอร์ การแก้ปัญหาพื้นที่การใช้งานของห้องสมุดกลางฮาลิแฟกซ์และห้องสมุดกลางแวนคูเวอร์ แนวคิดการออกแบบห้องสมุดกลางแห่งใหม่ของเมืองคัลการี และ Idea Exchange Old Post Office ห้องสมุดไร้หนังสือแห่งแรกของแคนาดา
อ่านเรื่องเดียวเหมือนได้ไปเที่ยวห้องสมุดแคนาดาพร้อมกัน 6 แห่ง !
https://www.thekommon.co/hidden-value-behind-modern-libraries-canada

#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #ห้องสมุดต่างประเทศ

          เป็นเวลากว่าสิบปีมาแล้วที่ห้องสมุดประชาชนในโลกตะวันตกต่างก็ต้องต่อสู้เพื่อความอยู่รอด ปี 2553 เพียง.....

12/01/2025

ห้องสมุดควรถูกออกแบบให้มีหน้าตาอย่างไร หากกลุ่มเป้าหมายหลักคือเด็กๆ
คำตอบของห้องสมุดเด็กลิซ-มอห์น (Liz-Mohn-Children’s Library) ห้องสมุดเด็กแห่งใหม่ล่าสุดของเมืองกือเทอร์สโล (Gütersloh) ประเทศเยอรมนี คือพื้นที่ห้องสมุดจะต้องเปิดโอกาสให้เด็กๆ ได้แสดงออกและเรียนรู้ ด้วยการออกแบบที่น่าดึงดูดใจ เพื่อนำเสนอทั้งสิ่งที่พวกเขาคุ้นเคยและคาดไม่ถึง
ห้องสมุดแห่งนี้ตั้งอยู่ใจกลางย่านประวัติศาสตร์ของเมือง เป็นส่วนหนึ่งของห้องสมุดเมืองกือเทอร์สโล ที่ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี 1984 ด้วยเงินบริจาคของนักธุรกิจเจ้าของสำนักพิมพ์ จนเกิดห้องสมุดซึ่งเป็นที่ร่ำลือทั้งในระดับประเทศและระดับนานาชาติว่าเป็นสถาปัตยกรรมห้องสมุดแบบโมเดิร์นแห่งแรกๆ ในยุโรป
ในช่วงเวลาที่ผ่านมา ห้องสมุดเมืองกือเทอร์สโลมีการบูรณะปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงด้านการเรียนรู้ของผู้คน ล่าสุดเมื่อปี 2021 มีการปรับปรุงพื้นที่ชั้นใต้ดินให้กลายเป็น ‘ห้องสมุดสำหรับเด็กลิซ-มอห์น’ (Liz-Mohn-Children’s Library)
บริษัท Aat Vos ซึ่งรับหน้าที่ในการออกแบบและตกแต่งภายใน ได้นำทฤษฎีการเรียนรู้แบบพหุปัญญา (Multiple Intelligence) มาเป็นแนวคิดหลัก บนพื้นฐานความเชื่อว่า สติปัญญาของมนุษย์มีหลากหลายด้าน เด็กทุกคนสามารถพัฒนาปัญญาแต่ละด้านให้สูงขึ้นได้ ถ้ามีการฝึกฝนที่ดี มีการให้กำลังใจที่เหมาะสม ในสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้
การปรับปรุงห้องสมุดใช้กระบวนการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) เจาะลึกความเข้าใจผู้ใช้บริการ เพื่อให้ห้องสมุดเป็นพื้นที่การเรียนรู้ที่เด็กอายุ 0-12 ปี ได้เล่นและเคลื่อนไหวอย่างมีความสุข
บริเวณชั้นใต้ดิน มีลักษณะเปิดโล่งและเชื่อมต่อกับพื้นที่ชั้น 1 เด็กๆ สามารถมองเห็นแกลเลอรีและความเคลื่อนไหวของผู้คน โดยไม่รู้สึกถูกแยกขาดจากกัน เส้นทางภายในห้องสมุดเด็กได้รับการออกแบบให้เหมือนกับการเดินทางสำรวจดินแดนมหัศจรรย์ ซึ่งได้แรงบันดาลใจมาจากบทละครคลาสสิกของกุสตาฟ เฟรย์แท็ก (Gustav Freytag) นักประพันธ์ชาวเยอรมัน ชั้นหนังสือดูลึกลับราวกับป่าในเทพนิยาย ระหว่างผนังและชั้นหนังสือถูกเว้นให้มีช่องว่างเพื่อให้เด็กๆ สามารถเข้าไปเล่นซ่อนตัว
ห้องสมุดมีบรรยากาศที่อบอุ่น ผ่อนคลาย และมีสีสันสดใส ใจกลางห้องสมุดมีที่นั่งแบบอัฒจันทร์ และ ‘สระหนังสือ’ ขนาดใหญ่ บุด้วยวัสดุอ่อนนุ่ม เหมาะสำหรับการทำกิจกรรมอ่านนิทาน มีพื้นที่สำหรับเล่นเกมและทำการบ้าน เหนือขึ้นไปบนเพดานมีรังนกขนาดใหญ่ทำจากหวาย เป็นที่อ่านหนังสือที่เด็กๆ ได้ปลดปล่อยจินตนาการอย่างเพลิดเพลิน นอกจากนี้ รายรอบห้องสมุดยังมีช่องเล็กช่องน้อยรูปทรงต่างๆ ที่เหมาะสำหรับการคุดคู้อ่านหนังสืออย่างเป็นส่วนตัวด้วย
อ่านบทความได้ที่
https://www.thekommon.co/liz-mohn-childrens-library/
ที่มา
https://www.includi.com/pressroom/
เรื่อง: ทัศนีย์ แซ่ลิ้ม
ภาพ: Marco Heyda/aatvos
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้
#ห้องสมุดเด็กลิซมอห์น

11/01/2025

ใจกลางอำเภอเมือง จังหวัดศรีสะเกษ มีห้องสมุดตั้งอยู่ใกล้เคียงกันจำนวน 3 แห่ง หนึ่งในนั้นคือ ‘ห้องสมุดผีเสื้อ’ ซึ่งเกิดจากความตั้งใจของ ‘ครูอ้อ – หทัยรัตน์ สุดา’ นักวิชาการอิสระ ที่อยากเปลี่ยนพื้นที่บางส่วนของบ้านให้เป็น ‘พื้นที่สาธารณะ’ เพื่อเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างชาวชุมชน
เดิมที ครูอ้อ ทำงานในกรุงเทพฯ จนเมื่อถึงจุดอิ่มตัว จึงเลือกหันหลังให้เมืองหลวง แล้วมุ่งหน้ากลับบ้านเกิด ห้องสมุดผีเสื้อเปิดให้บริการเป็นครั้งแรกเมื่อ ปี 2558 โดยใช้งบประมาณส่วนตัวและไม่เก็บค่าใช้จ่ายในการบริการ ชื่อนี้มาจากสัญลักษณ์ของหลักสูตรบัณฑิตอาสาสมัคร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รุ่น 24 ที่เธอเรียนจบมา
นอกจากมีหนังสือให้นั่งอ่านแล้ว ที่นี่ยังมีกิจกรรมเพื่อสุขภาวะทางจิต และการพัฒนาอาสาสมัครในนามบ้านพอกธรรม กลุ่มผู้ใช้บริการ ได้แก่ ชาวบ้าน เด็กในชุมชน คุณครูตามอำเภอต่างๆ รวมถึงอาสาสมัครและเจ้าหน้าที่โรงพยาบาล
เมื่อเปิดให้บริการได้ระยะหนึ่ง ครูอ้อ ทราบว่าครูในศรีสะเกษหลายโรงเรียนขาดแคลนสื่อการสอน และความรู้ด้านการพัฒนาห้องเรียน จึงจัดหาหนังสือประเภทเสริมความรู้สำหรับเด็กเพิ่มเติม และจัดทำโครงการ ‘ผีเสื้อสัญจร’ ครูสามารถยืมหนังสือไปใช้ประกอบการสอนที่โรงเรียน 1 – 2 เดือนต่อครั้ง ครั้งละ 30 – 40 เล่ม ปัจจุบันมีโรงเรียนจากอำเภอต่างๆ ร่วมเป็นเครือข่ายของห้องสมุดผีเสื้อประมาณ 15 แห่ง นอกจากนี้ ยังจัดกิจกรรมบุ๊กคลับ และการอบรมครู เช่น การสอนเรื่องเพศศึกษา และการจัดการเรียนรู้เชิงรุก ฯลฯ
“เราคิดว่า เอาหนังสือไปให้คนที่เขาขาดหรือไม่มีดีกว่า บางโรงเรียนคือเขาไม่มีจริงๆ งบค่าอาหารกลางวันเด็กยังแทบไม่พอ จะเอาเงินที่ไหนไปซื้อหนังสือนิทานดีๆ การไม่มีหนังสืออาจทำให้คนเข้าใจผิดว่า เด็กๆ ไม่ชอบอ่าน แต่พอคุณครูยืมหนังสือไปให้ ก็พบว่าจริงๆ แล้วเขาชอบอ่าน”
หนังสือ พื้นที่การอ่าน และกิจกรรมต่างๆ ของห้องสมุดผีเสื้อ สร้างโอกาสการเข้าถึงความรู้ให้แก่ทุกคน รวมถึงนักเรียนและครู ที่นี่เป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีชีวิตจิตใจและเป็นพื้นที่ปลอดภัยสำหรับผู้คน และในอีกด้านหนึ่ง ก็เป็นกระจกสะท้อนให้เห็นว่า ยังมีชุมชนอีกมากในประเทศไทย ที่ยังไม่สามารถเข้าถึงการอ่านได้อย่างเพียงพอ ทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ
อ่านบทความได้ที่
https://www.thekommon.co/butterfly-library/
ที่มา
https://peacefuldeath.co/%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%9C%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD/
เรื่อง: เน รัชอำนวยวงษ์
ภาพ: ห้องสมุดผีเสื้อ, หทัยรัตน์ สุดา
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #ห้องสมุดผีเสื้อ #ห้องสมุดศรีสะเกษ

11/01/2025

ย้อนกลับไปวัยเด็กของ สุลักษณ์ ศิวรักษ์ สิ่งที่เป็นดั่งคำเชิญชวนเขาก้าวขาเข้าสู่ดินแดนแห่งการอ่าน โดยไม่มีวันจะหันหลังให้กับโลกใบนี้ คือ หนังสือ ‘ไทยรบพม่า’ พระนิพนธ์ของ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
“ผมเริ่มอ่านหนังสือตั้งแต่ตอนบวชเณร อายุประมาณ 12-13 ก่อนนั้นผมไม่ชอบอ่านหนังสือ ขณะไปบวชเณรโดยบังเอิญ ได้อ่านเรื่อง ไทยรบพม่า ของ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ผมเลยติดใจ ก็เลยเป็นแฟนท่านเรื่อยมาจนบัดนี้ ท่านมีอิทธิพลกับผมมาก ผมอ่านงานของท่านเกือบจะทุกเล่มแล้วมั้ง”
ช่วงที่กำลังศึกษาอยู่โรงเรียนอัสสัมชัญ สุลักษณ์เข้าไปมีส่วนร่วมในการจัดทำนิตยสารยุววิทยา เขาใช้ความคิดและความสามารถด้านการเขียน ช่วยแสวงหาแหล่งเรียนรู้ใหม่ๆ เนื่องจากทางโรงเรียนยังไม่มีห้องสมุด
“ตอนนั้นที่โรงเรียนไม่มีห้องสมุด ด้วยความที่ผมเป็นคนแปลกแหวกแนว ผมก็เสนอ เช่น ควรเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เช่น ตู้ไทยลายกนกต่างๆ แล้วเราก็จะได้ความรู้ ผมก็เสนอให้เรียนรู้จากพวกนี้ เสนอเป็นบทความ ส่วนใครอยากเขียนนวนิยายก็เขียนนวนิยาย ใครอยากเขียนเรื่องสั้นก็เขียนเรื่องสั้น ใครอยากเขียนบทความก็เขียนบทความ”
ไม่ว่าจะหนังสือ การอ่าน การเขียน หรือความคิด สิ่งเหล่านี้ล้วนแต่ได้หล่อหลอมให้ สุลักษณ์ ศิวรักษ์ เป็น ส. ศิวรักษ์ เฉกเช่นปัจจุบัน บทสัมภาษณ์นี้...อยากชวนทุกคนอ่านเรื่องราวที่ซ่อนไว้ระหว่างบรรทัด มิติชีวิตคนทำหนังสือ https://www.thekommon.co/sulak-sivaraksa/
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #สุลักษณ์ศิวรักษ์

10/01/2025

จะเป็นอย่างไร ถ้าห้องสมุดหันมาส่งเสริมกิจกรรมอีสปอร์ต (E-Sport) ด้วยอุปกรณ์เฉพาะทาง อินเทอร์เน็ตความเร็วสูง และผู้เชี่ยวชาญที่จะช่วยพัฒนาทักษะการเล่น
TK Spark พาไปรู้จักกับ 3 ห้องสมุดที่มีโครงการสนับสนุนเหล่าเกมเมอร์หรือผู้ที่มีความสนใจ ให้มีโอกาสก้าวไปสู่การแข่งขันในลีกระดับชาติ หรือการเป็นผู้ประกอบการด้านเกม ผ่านความร่วมมือกับหน่วยงานต่างๆ
ห้องสมุดประชาชนไวปาฮู (Waipahu Public Library) รัฐฮาวาย สหรัฐอเมริกา ประสานความร่วมมือกับภาครัฐและเอกชน จัดสนามฝึกซ้อมอีสปอร์ต มีการอบรมเพื่อพัฒนาซอฟต์แวร์เกมและการเขียนโค้ด
ห้องสมุดประชาชนเมืองไครสต์เชิร์ช (Christchurch City Libraries) ประเทศนิวซีแลนด์ ได้รับการสนับสนุนจากสภาเทศบาลเมืองในการสร้างศูนย์เรียนรู้ด้านอีสปอร์ต มีอินเทอร์เน็ตและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ประสิทธิภาพสูงไว้ให้บริการ
ห้องสมุดประชาชนคลีฟแลนด์ (Cleveland Public Library) รัฐโอไฮโอ สหรัฐอเมริกา ไม่ได้เพียงจัดการแข่งขันอีสปอร์ต แต่ยังทำงานร่วมกับทีมอีสปอร์ต สมาคมบาสเกตบอลแห่งชาติ (NBA) บริษัทเกม รวมทั้งเชิญผู้เชี่ยวชาญมาอบรมด้านการพัฒนาเกมและการเป็นผู้ประกอบการ
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #บริการห้องสมุด #อีสปอร์ต

10/01/2025

บรรณบำบัด (Bibliotherapy) มีหลักการคือ ใช้การอ่านหนังสือแก้ไขความคิดด้านลบที่ส่งผลต่ออารมณ์และพฤติกรรมเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน โดยอาจแบ่งได้เป็น 4 ประเภท
⓵ การบำบัดเชิงสร้างสรรค์โดยใช้วรรณกรรม เป็นกระบวนการกลุ่มที่เปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมได้อภิปรายแลกเปลี่ยนกัน
⓶ การบำบัดด้านพัฒนาการ เป็นการใช้หนังสือเพื่อแก้ปัญหาของเด็กและวัยรุ่น
⓷ การบำบัดตามใบสั่งแพทย์ ใช้การอ่านช่วยปรับเปลี่ยนรูปแบบความคิด ความรู้สึก และการกระทำ
⓸ การใช้หนังสือร่วมกับวิธีการรักษาอื่นๆ เพื่อแก้ไขปัญหาทางจิตวิทยา
ทำความรู้จักกับ บรรณบำบัด หรือ การบำบัดด้วยหนังสือ ได้ใน TK Spark EP. 9 ‘บรรณบำบัด’ ขจัดซึมเศร้า บรรเทาความเครียด
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #นักบรรณบำบัด #บรรณบำบัด

09/01/2025

สมุทรสาครเป็นเมืองปากแม่น้ำซึ่งผู้คนส่วนใหญ่มีวิถีชีวิตที่สัมพันธ์กับท้องทะเลฝั่งอ่าวไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาชีพด้านประมงและอุตสาหกรรมอาหารทะเล แต่ปัจจุบันท้องทะเลไทยกำลังขาดความยั่งยืนโดยสาเหตุหลักมาจากน้ำมือของมนุษย์ การให้ความรู้และปลุกจิตสำนึกเรื่องการอนุรักษ์ธรรมชาติเป็นสิ่งสำคัญและสามารถเริ่มได้ตั้งแต่วัยเด็ก นี่เป็นแนวคิดที่แฝงอยู่ในโครงการ ‘Anubarn Submarine’ ในการพลิกโฉมห้องสมุดโรงเรียนอนุบาลสมุทรสาคร ให้กลายเป็นห้องสมุดที่น่าเรียนรู้และตอบโจทย์สำคัญในท้องถิ่น
เมื่อทีมงานนักออกแบบของบริษัทกรีนบ็อกซ์ดีไซน์ (Greenbox Design) หวนนึกถึงความทรงจำว่าด้วยห้องสมุดเมื่อวัยเด็กและตั้งคำถามกับห้องสมุดในฝันก็พบว่า เด็กๆ ไม่ได้ต้องการห้องสมุดที่เงียบขรึม แต่ใช้ห้องสมุดเป็นพื้นที่ทั้งสำหรับเล่น วิ่งซน งีบหลับ หรือเล่นเกม การออกแบบจึงคำนึงถึงพื้นที่ 2 ลักษณะ คือ พื้นที่การเรียนรู้แบบตั้งรับ (Passive Learning) เช่น การอ่านหนังสือ และการสอน ส่วนพื้นที่การเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) เน้นให้ผู้เรียนมีบทบาทในการแสวงหาความรู้ หรือมีปฏิสัมพันธ์จนสามารถนำไปสู่ความรู้ เช่น การทำงานเป็นกลุ่ม การเล่น การพูดคุย และการสืบค้นทางอินเทอร์เน็ต
บรรยากาศของห้องสมุดชวนให้เด็กๆ โลดแล่นไปกับจินตนาการราวกับกำลังอยู่ในเรือดำน้ำ มีการใช้สีสันแบ่งพื้นที่การใช้งานแต่ละห้อง โซนห้องหนังสือมีธีมสีเลียนแบบท้องทะเล ห้องแรกมีสีเหลืองทองเหมือนหาดทราย ห้องถัดไปมีสีฟ้าอ่อนเหมือนผิวน้ำทะเล และด้านในเป็นห้องสีน้ำเงินเข้มเหมือนทะเลน้ำลึก มีการออกแบบช่องทรงกลมสำหรับนั่งคู้ตัวอ่านหนังสืออย่างเป็นส่วนตัว และมีพื้นไล่ระดับเป็นขั้นสำหรับนั่งเล่นกับเพื่อน
บริเวณโถงสีขาวมีเคาน์เตอร์บรรณารักษ์ให้บริการยืมคืนหนังสือ ใกล้กันมีเวทีและอัฒจันทร์ขนาดเล็กพร้อมจอฉาย สำหรับชมสื่อโสตทัศน์และทำกิจกรรมต่างๆ ท้ายห้องสมุดเป็นห้องสำหรับการเรียนรู้ที่ต้องใช้สมาธิ มีที่นั่งทั้งแบบเดี่ยวและแบบกลุ่ม ส่วนบริเวณปีกด้านข้างเป็นพื้นที่สำหรับเล่น พบปะพูดคุย ใช้คอมพิวเตอร์ และมุมเล็กๆ สำหรับทำงานเป็นกลุ่มย่อย
เฟอร์นิเจอร์และการตกแต่งห้องสมุดพยายามสร้างแรงบันดาลใจเรื่องการนำวัสดุที่ไม่ใช้แล้วนำกลับมาใช้ใหม่ เช่น เคาน์เตอร์บรรณารักษ์ทำจากวัสดุพลาสติกที่ผ่านกระบวนการอัปไซเคิล ถังเหล็กถูกดัดแปลงให้เป็นสื่อการเรียนรู้เรื่องการคัดแยกขยะ เก้าอี้ทำจากตะกร้าที่ไม่ใช้แล้วสามารถบรรจุสิ่งของไว้ภายใน โคมไฟรูปปลาสร้างสรรค์มาจากตะแกรงเหล็ก ฯลฯ
โรงเรียนอนุบาลสมุทรสาครมีห้องสมุดจำนวน 3 ห้อง ห้องสมุดที่เพิ่งปรับปรุงใหม่นี้เป็นพื้นที่การเรียนรู้สำหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษา ครูแต่ละวิชาจะหมุนเวียนกันพานักเรียนเข้ามาใช้พื้นที่ห้องสมุดเพื่อเปลี่ยนบรรยากาศการเรียนรู้ให้สร้างสรรค์ ผ่อนคลาย และเกิดกระบวนการเรียนรู้หลายหลายมิติ ประการสำคัญคือผู้เรียนไม่ได้มีบทบาทเพียงฟังครูสอน แต่สามารถมีส่วนร่วมในการแสวงหาความรู้ด้วยตนเองควบคู่กันไปด้วย
อ่านบทความได้ที่ https://www.thekommon.co/submarine-library-anubarn-samutsakorn-school/
ที่มา
https://www.greenboxdesign.studio/portfolio
เรื่อง: ทัศนีย์ แซ่ลิ้ม
ภาพ: Greenbox Design
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #ห้องสมุดเรือดำน้ำ #อนุบาลสมุทรสาคร

09/01/2025

101 บทเรียนสำหรับนวัตกร
ตอนที่ 50 จงสร้างจิตวิทยาการขายแบบอิเกีย
‘ย่อหน้าทั้งหลายด้างล่างนี้จัดเรียงแบบสุ่ม คุณต้องเรียบเรียงบทความให้เสร็จสมบูรณ์ด้วยตัวเอง’
The Economist จั่วหัวบทความเกี่ยวกับปัจจัยแห่งความสำเร็จของ IKEA (อิเกีย) ด้วยประโยคดังกล่าวนี้ แม้ว่ามันจะเป็นเพียงมุกตลก แต่กลับอธิบายปัจจัยแห่งความสำเร็จของอิเกีย ผู้จำหน่ายเฟอร์นิเจอร์อย่าง เตียง เก้าอี้ และโต๊ะ ได้อย่าง ‘ตรงเป้า’ เลยทีเดียว วัดจากจำนวนสาขาที่มีมากถึง 415 แห่ง ใน 49 ประเทศ
อิเกียประสบความสำเร็จ เพราะสินค้าของเขาได้รับการออกแบบมาเป็นอย่างดี มีราคาถูก และอีกปัจจัย คือการให้ผู้ซื้อ ‘ประกอบเฟอร์นิเจอร์ด้วยตัวเอง’ ผลการศึกษาของ Harvard Business School เผยว่า การประกอบเฟอร์นิเจอร์ด้วยตนเองจะทำให้ผู้ซื้อรู้สึกหวงแหนและให้คุณค่ากับของสิ่งนั้นมากกว่าการซื้อผลิตภัณฑ์ที่ประกอบสำเร็จมาแล้ว คำตอบมันช่างง่ายนิดเดียว...การลงแรงจะนำไปสู่การมองเห็นคุณค่าและเกิดความรักในของสิ่งนั้น
ผมใช้ประโยชน์จาก ‘อิเกียเอฟเฟกต์’ ตอนทำงานครั้งแรก เป็นงานด้านการตลาดซุปแห้งแบรนด์ชั้นนำสัญชาติเนเธอร์แลนด์ ชื่อว่า Honig เราขายแพ็กเกจให้ผู้บริโภคในประเทศได้มากกว่า 50 ล้านแพ็กต่อปี ซึ่งถือว่าไม่แย่เลยหากพิจารณาจากจำนวนชาวเนเธอร์แลนด์ที่มีเพียง 16 ล้านคนเมื่อตอนนั้น เคล็ดลับของเราคือการสร้างสโลแกน ‘ทำซุปด้วยกันกับ Honig’
โดยส่วนมากผู้ซื้อจะต้มน้ำให้เดือด เทผงซุปใส่หม้อ หลังจากนั้นผู้ซื้อกว่า 90% จะเติมผัก เนื้อสัตว์ รวมถึงพวกสมุนไพรและเครื่องเทศลงไปด้วย เมื่อถึงเวลาเสิร์ฟอาหารบนโต๊ะ ซุปในถ้วยก็จะไม่ใช่ซุปของ Honig อีกต่อไป มันกลายเป็นซุปของพ่อครัวแม่ครัวแต่ละบ้าน เคล็ดลับความสำเร็จคือ เราปล่อยให้ผู้ปรุงอาหารเป็นฮีโร่ ได้รับคำชมเชยอย่างเต็มที่ ทำให้พวกเขามีความภักดีต่อแบรนด์สูงมาก
เมื่อการทุ่มเทแรงกายนำมาซึ่งความรัก คุณจะนำแนวคิดนี้ไปใช้กับธุรกิจได้อย่างไร ลองคิดดูว่าลูกค้าของคุณจะสามารถร่วมผลิตสินค้าหรือออกแบบบริการได้ด้วยวิธีใดบ้าง
แบรนด์ใหญ่ๆ เองก็พบว่าการร่วมออกแบบผลิตภัณฑ์เป็นแนวคิดที่ส่งเสริมให้ธุรกิจประสบความสำเร็จ เช่น โปรเจกต์ NIKEiD (ปัจจุบันใช้ชื่อ Nike By You) ของ Nike (ไนกี้) ลูกค้าสามารถออกแบบสินค้าให้มีความเฉพาะตัวได้ โดยลูกค้าสามารถเข้าถึงบริการได้ทั้งจากร้านค้าออนไลน์ หรือสาขาย่อยซึ่งเรียกว่า NIKEiD Studio มีจำนวนมากถึง 102 แห่ง
ดังนั้น คุณอาจมองหาวิธีใหม่ๆ ที่จะสร้างสรรค์ธุรกิจของคุณ ด้วยการส่งเสริมให้ลูกค้าสามารถร่วมออกแบบผลิตภัณฑ์หรือบริการด้วยกัน
คำเตือนคือ อย่าทำให้มันซับซ้อนมากเกินไป การทุ่มเทแรงกายจะนำไปสู่ความรักได้ก็ต่อเมื่อการทุ่มเทนั้นก่อให้เกิดความสำเร็จ
อ่านบทความได้ https://www.thekommon.co/50-create-an-ikea-effect
ที่มา: หนังสือ Inspiration for Innovation: 101 Lessons for Innovators เขียนโดย Gijs van Wulfen
แปล: ศรันภัทร โชติมนกุล และ บุษกร บุษปธำรง (โดยได้รับการอนุญาตจากผู้เขียน)
ภาพ: Getty Images on Unsplash
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้

08/01/2025

คำว่า “พิพิธภัณฑ์” มักถูกเชื่อมโยงไว้กับอดีต อารยธรรม หรือประวัติศาสตร์ แต่สำหรับ “Museum of the Future” ที่เปิดตัวเมื่อปี 2022 พิพิธภัณฑ์แห่งอนาคตใจกลางกรุงดูไบ ซึ่งจะพาทุกคนไปสัมผัสโลกในปี 2071 เพื่อเรียนรู้และร่วมกันออกแบบวันพรุ่งนี้ที่ดีกว่า
ยลโฉม “Museum of the Future” ทุกซอกทุกมุมผ่าน 5 ไฮไลต์หลักเปี่ยมด้วยประสบการณ์สุดล้ำที่จะช่วยให้ทุกคนกลับบ้านพร้อมความตระหนักรู้ถึงปัญหาของโลกในทุกวันนี้ซึ่งจะส่งผลถึงอนาคต เพราะพรุ่งนี้เปลี่ยนแปลงได้เสมอถ้าวันนี้ทุกคนพร้อมร่วมมือกัน
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้

          หากพูดถึงคำว่า ‘พิพิธภัณฑ์’ หลายคนอาจนึกถึงสถานที่เรียนรู้อดีต อัดแน่นไปด้วยเรื่องราวของประวัติ.....

07/01/2025

สุลักษณ์ ศิวรักษ์ หรือชื่อที่คุ้นเคยกันอย่างดีว่า ‘ส. ศิวรักษ์’ คือ ปัญญาชนชาวสยามผู้อุทิศตนให้สังคม ดังปรากฏร่องรอยในงานเขียนแนวประวัติศาสตร์ การเมือง ศาสนา และปรัชญา หลายชิ้น ที่เจ้าตัวกล่าวว่าเป็นหนึ่งในช่องทางนำพาแนวคิดใหม่ๆ มาสู่สังคมไทย อีกทั้งยังไม่ละทิ้งบทบาทอื่นๆ เช่น การผลักดันให้เกิด วารสารสังคมศาสตร์ปริทัศน์ ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อสร้างตำราเรียนเมืองไทย “สมัยนั้นไม่มีตำราเรียนเลยแม้กระทั่งมหาวิทยาลัย อาจารย์ก็แค่บอกคำให้นักเรียนจดเท่านั้น”
หรือแม้แต่การเปิดร้านหนังสือศึกษิตสยาม แหล่งพบปะทางความคิดของหนุ่มสาวแห่งยุคสมัย จนกลายเป็นวงเสวนาของสังคมศาสตร์ปริทัศน์ ที่ในเวลาต่อมากระบวนการจากวงเสวนานั้นจะถูกนำไปใช้ตั้งเป็นสภากาแฟ ของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สภาหน้าโดมของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และหนุ่มสาวเหล่านั้นก็เติบโตขึ้นไปกลายเป็นนักคิด นักเขียน คนสำคัญอย่างทุกวันนี้
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #สุลักษณ์ศิวรักษ์

          ส. ศิวรักษ์ เป็นนามปากกาของ สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ผู้มีชื่อเสียงทั้งในและนอกประเทศ เขาเกิดเมื่อวันที่ 27...

06/01/2025

ชม 6 ห้องสมุดในประเทศฝรั่งเศส กับการเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์เดิมๆ จากพื้นที่อ่านและเก็บรักษาหนังสือ สู่การเป็นผู้ให้บริการและสร้างประสบการณ์ทางวัฒนธรรม ที่ส่งผลให้บทบาทห้องสมุดต่อสังคมมีความหลากหลายมากขึ้น เช่น การเป็นศูนย์วัฒนธรรมและแหล่งพักผ่อนของเมือง การเป็นศูนย์กลางความสัมพันธ์ของชุมชนที่ยังคงรักษาคุณค่าดั้งเดิมและประวัติศาสตร์หรือความเป็นมาของเมือง และการเป็นพื้นที่ปลอดภัยของทุกคนโดยไม่มีการแบ่งแยกกีดกัน
ความสำเร็จในการปรับตัวให้เป็นส่วนเดียวกับสิ่งอำนวยความสะดวกของเมือง ตอบโจทย์ความต้องการตามบริบทชุมชน ออกแบบพื้นที่โดยนึกถึงการใช้งาน ออกแบบบรรยากาศที่กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์และการเรียนรู้อย่างอิสระ และออกแบบบริการให้เป็นทั้งแหล่งเรียนรู้และพื้นที่สาธารณะด้านวัฒนธรรม บทบาทเหล่านี้ช่วยตอกย้ำถึงเหตุผลของการมีห้องสมุดได้
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #ห้องสมุดฝรั่งเศส

          ปัจจุบัน ห้องสมุดส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นเพียงสถานที่เก็บรักษาหนังสือหรือพื้นที่อ่านอีกต่อไป แต่อยู่ใ...

05/01/2025

หากพูดถึงพื้นที่การเรียนรู้ เชื่อว่าสถานที่ที่หลายคนนึกถึงเป็นอันดับต้นๆ คงหนีไม่พ้น ‘มะขามป้อม’ (Makhampom Art Space )
มะขามป้อม ผลิตนักสร้างกระบวนการเรียนรู้มาแล้วหลายต่อหลายรุ่น และผลิดอกออกผลเป็นคนในแวดวงการศึกษาที่อยากขับเคลื่อนเรื่องการเรียนรู้ในไทย มีทั้งสาขาที่ตั้งอยู่ทั้งในกรุงเทพฯ และอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
ชื่อของหลักสูตรที่คุ้ยเคยกันมีทั้ง โรงเรียนไท มหาวิทยาลัยเถื่อน มาสเตอร์คลาส และโรงเรียนวิทยากร จึงพูดได้ว่านี่เป็นพื้นที่การเรียนรู้สำหรับทุกคนตั้งแต่มือใหม่จนถึงผู้เชี่ยวชาญ
แต่ที่ไม่พูดถึงไม่ได้คือการเรียนรู้ผ่าน ‘ละคร’
ในพื้นที่เชียงดาวนั้นเป็นเหมือนพื้นที่ฮีลใจ ไปพร้อมกับชวนเรียนรู้ความหลากหลายไปด้วยกัน เพราะการเรียนรู้ของที่นี่เชื่อใน 3 คำสำคัญ คือ ‘ละคร ศิลปะ สังคม’ โดยตัวพื้นที่แบ่งเป็นโรงศิลปะร่วมสมัย โรงละคร ลานประติมากรรม บ้านศิลปิน ที่พักสำหรับผู้เข้าร่วมเวิร์กชอป และคาเฟ่
จากความตั้งใจอยากสร้างสังคมประชาธิปไตยเมื่อ 40 ปีก่อน ในยุคที่สื่อยังมีเพียงไม่กี่ช่อง ทำให้มะขามป้อมก่อตั้งขึ้นมาเพื่อเป็นสื่อสำหรับชาวบ้าน เป็นสื่อเล็กๆ เพื่อคนรากหญ้า คอยเป็นกระบอกเสียงให้คนตัวเล็กตัวน้อย และส่งเสริมให้พวกเขาได้มีพื้นที่ในการพูด
ก๋วย–พฤหัส พหลกุลบุตร เลขาธิการมูลนิธิสื่อชาวบ้าน (มะขามป้อม) เป็นหนึ่งในคนที่เริ่มต้นจากการเข้ามาเรียนรู้จนกลายเป็นหนึ่งในผู้ขับเคลื่อนงานสำคัญในพื้นที่ และมองเห็นว่า ‘ละคร’ คือ สื่อการเรียนรู้ที่ทรงพลังและจะทำให้ทุกคนได้เรียนรู้ร่วมกันอย่างเข้าใจ
🌿เครื่องมือการเรียนรู้ที่ทรงพลังในนามของ ‘ละคร’
เมื่อนึกถึงการเรียนละคร หลายคนอาจนึกถึงคลาสแอ็กติ้ง คลาสการแสดงที่สอนให้เป็นนักแสดงที่ดี แต่การเรียนละครในมะขามป้อมนั้นต่างออกไป ที่นี่ไม่ได้สอนว่าร้องไห้ทำอย่างไร ยิ้มอย่างไรให้เป็นธรรมชาติ แต่หัวใจสำคัญ คือ การสอนเพื่อเข้าใจตัวเอง ไปพร้อมๆ กับเข้าใจความเป็นมนุษย์ และเข้าใจความแตกต่างของคน ด้วย ‘ละคร’
วิธีการเรียนรู้ของที่นี่มีหลากหลายวิธีแล้วแต่สิ่งที่อยากสื่อสาร มีทั้งละครสร้างสรรค์เพื่อเข้าใจตัวเอง ละครสำหรับนักเรียนรู้ ละครถกแถลงที่ชวนมาแลกเปลี่ยนความเห็นกัน ที่แต่ละวิชาก็จะมีกระบวนการเรียนรู้ที่แตกต่างกันไป เช่น การชวนยืดเส้นยืดสาย ปล่อยร่างกายเป็นอิสระเพื่อให้ได้รู้จักและเข้าใจการเคลื่อนไหวของตัวเอง การลองเดิน ลองยืน เพื่อหาสมดุลของร่างกาย สังเกตร่างกายทางกายภาพและเชื่อมโยงกับจิตใจ
นอกจากนี้ก็ยังมีเรื่องท่าทางที่สามารถใช้ตีความเพื่อการเรียนรู้ เช่น การขยับเขยื้อนร่างกายที่ตีวงกว้างอาจไปแตะกับขอบของคนอื่น เป็นการเรียนรู้เรื่องการอยู่ร่วมกับคนที่มีความหลากหลาย
หลังจากนั้นก็จะมีกระบวนการเรียนรู้ผ่านการเล่าเรื่องที่จะเลือกจากประเด็นหรือปัญหาที่ผู้เรียนอาจรู้สึกเกี่ยวข้องหรือถูกกดทับ เช่น เป็นนักเรียนก็ชวนทำละครเกี่ยวกับสิทธิของนักเรียน การถูกตัดผม การบูลลี่ในโรงเรียน
ซึ่งหากจะบอกว่าผลลัพธ์จากการเรียนรู้ผ่านละครคืออะไร ก็ต้องบอกว่าสิ่งที่ประจักษ์อย่างหนึ่ง คือ การเติบโตของก๋วยเอง ที่ผ่านกระบวนการเรียนรู้ด้วยละครในมะขามป้อม กลายเป็นคนที่ค้นพบตัวเอง ได้เห็นศักยภาพตัวเอง และมีสำนึกทางสังคม
การเรียนรู้ผ่านละครจึงไม่ใช่เพียงเรื่องบันเทิงหรือการเต้นกินรำกิน แต่ละครสามารถเป็นเครื่องมือการเรียนรู้ที่ทรงพลังได้
🌿เรียนละครเพื่อเรียนรู้ความเห็นต่าง
มากไปกว่าการเข้าใจตัวเอง ในพื้นที่ของมะขามป้อมนั้นได้มีการพยายามช่วยเหลือหรือแก้ไขปัญหาความขัดแย้งต่างๆ โดยเฉพาะความขัดแย้งทางชาติพันธุ์ โดยละครคือส่วนหนึ่งในการช่วยให้เกิดการเรียนรู้ซึ่งกันและกัน
วิธีการของมะขามป้อมคือนำเสนอละครถกแถลง โดยพยายามเปิดพื้นที่กลางให้ตัวละครจากทุกแง่มุมมาอยู่ในเวทีเดียวกันแล้วพูดคุย หลังจากนั้นก็ให้ผู้ชมลองเลือกฝั่งตามตัวละครที่พวกเขาเห็นด้วย ก่อนจะเกิดเป็นกระบวนการคุยกันเพื่อเรียนรู้ความแตกต่าง
ก๋วยเล่าให้ฟังว่าจริงๆ แล้วละครถกแถลงเป็นละครที่ใช้เวลาแสดงสั้นมาก แต่สิ่งที่ใช้เวลามากกว่าคือบทสนทนาของคนที่คิดต่าง ว่าแต่ละฝ่ายคิดอย่างไร เชื่ออย่างไร ต้องการอะไร
เมื่อทุกคนหันหน้าคุยกันอย่างรับฟัง สันติจึงเกิดขึ้น และเกิดการเรียนรู้ที่จะยอมรับความแตกต่าง
🌿โรงละครที่ไม่เน้นหรู แต่เน้นเปิดกว้างและปรับได้ตามใจ
ด้วยคลาสที่มีการหมุนเวียนเปลี่ยนและเปิดรับคนหน้าใหม่เข้ามาตลอด ไม่ว่าจะเป็นนักเรียน ครู คนทำงานเพื่อสังคม หรือแม้แต่แพทย์ ก็เข้ามาเรียนรู้ผ่านวิชาการละครของมะขามป้อมนี้ ที่นี่จึงเป็นชุมชนการเรียนรู้ขนาดย่อมที่มีการแลกเปลี่ยนข้ามศาสตร์กันเสมอ
ตัวพื้นที่ของโรงละครที่นี่เป็นเพียงลานกว้างว่างเปล่า ที่มีอุปกรณ์หยิบเข้าหยิบออกได้ง่ายๆ ไม่ว่าจะเป็นเสื่อที่ใช้ปูนั่งเมื่อต้องปรับเป็นคลาสเรียน แสงไฟสำหรับการแสดง จอโปรเจคเตอร์ที่มีเสาค้ำเป็นไม้ไผ่ หรือกระดานที่เป็นเพียงกระดาษปรู๊ฟง่ายๆ แต่แต่งแต้มสีสันได้เต็มที่
การเป็นลานกว้างที่แต่งเติมด้วยผู้มาเรียนรู้ได้ไม่รู้จบนี้ยิ่งสร้างความสัมพันธ์ระหว่างพื้นที่กับคนเรียนได้เป็นอย่างดี อย่างน้อยก็เป็นความรู้สึกของการมีส่วนร่วมที่สำคัญกับการเรียนรู้นั่นเอง
🌿หลากหลายและลึกซึ้ง เมื่อพื้นที่การเรียนรู้ต้องมีจุดแข็งเป็นของตัวเอง
แม้กระบวนการเรียนรู้จะเหมือนเดิม แต่ก๋วยเองเชื่อว่ามีความแตกต่างและสิ่งที่ได้เรียนรู้อยู่เสมอ ก็คือบทสนทนาและละครที่เกิดจากกลุ่มคนใหม่ๆ ที่สร้างเรื่องราว สร้างการพูดคุยที่ไม่เหมือนเดิม เป็นการเรียนรู้ความแตกต่าง และพาออกจากโลกที่หลายคนคุ้นชิน ออกจากคอมฟอร์ตโซน ออกจาก echo chamber เดิมๆ เปิดประตูมาเจอโลกใบใหม่
และจากประสบการณ์การมีส่วนร่วมในการสร้างพื้นที่การเรียนรู้ ก๋วยเชื่อในการลงมือทำและทำให้แตกต่าง
“ในระยะเริ่มต้น ขอแค่ลงมือทำ อยากทำก็ทำเลย เราสนับสนุน แต่พอทำไปถึงจุดหนึ่ง เราเชื่อในความลึกซึ้งของสิ่งที่เรียนรู้ หาลายเซ็นของตัวเองให้เจอ หาความแตกต่างให้เจอ
“แน่นอนว่าต้องใช้เวลาเหมือนกัน อย่างมะขามป้อมที่ผ่านมาหลายสิบปีกว่าจะตกตะกอนว่าเราทำอะไรได้ดี เราอ่อนเรื่องอะไร ซึ่งอันไหนที่เราทำได้ดี ก็พัฒนาต่อไปให้กลายเป็นจุดแข็ง แล้วจะไปรอด
“ถ้าเรายิ่งดําดิ่งไปกับความเชี่ยวชาญของเรา ไม่ใช่แค่พื้นที่ของเรามีความแตกต่าง แต่คนเรียนก็ได้ประโยชน์ด้วย ใครเก่งคอมพิวเตอร์ เก่งกราฟิก เก่งในการสร้างบทสนทนา ก็ลึกซึ้งกับสิ่งนั้นไป จะทำให้เกิดการเรียนรู้ที่หลากหลาย แล้วดีต่อทุกคน”
นี่คือสิ่งที่ก๋วยมองเห็นในช่วงเวลาหลายสิบปีที่เขาได้ลองมาเป็นผู้ให้และผู้รับสำหรับชีวิตการเรียนรู้ ที่ไม่เคยหยุดนิ่งที่มะขามป้อมแห่งนี้
อ่านบทความได้ https://www.thekommon.co/makhampom-art-space/
เรื่อง: พลอยรุ้ง สิบพลาง
ภาพ: Makhampom Art Space
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #มะขามป้อม

04/01/2025

ห้องสมุดประชาชนแนชวิลล์ (Nashville Public Library) สหรัฐอเมริกา มีพื้นที่จัดแสดงภาพจิตรกรรมและภาพถ่าย กว่า 60 ภาพ สิ่งที่พิเศษกว่าแกลเลอรีทั่วไปก็คือ หากผู้เยี่ยมชมถูกใจภาพไหน ก็สามารถยืมกลับไปประดับตกแต่งบ้านได้ โดยไม่มีค่าใช้จ่าย

ปลายปี 2020 ซึ่งเป็นช่วงที่ COVID-19 เริ่มแพร่ระบาดไปทั่วโลก ศิลปินหลายรายประสบปัญหาขาดช่องทางในการจัดแสดงผลงานและสื่อสารกับสาธารณชน ห้องสมุดประชาชนแนชวิลล์จึงร่วมมือกับ Metro Arts หน่วยงานส่งเสริมด้านศิลปวัฒนธรรมของเมือง จัดซื้อผลงานของศิลปินในท้องถิ่น เพื่อนำมาให้บริการยืมคืนที่ห้องสมุด

“เรามองว่านี่เป็นทางออกแบบวิน-วิน ชาวแนชวิลล์สามารถเลือกได้ว่าจะเพลิดเพลินกับงานศิลปะที่แหล่งเรียนรู้สาธารณะหรือที่บ้านของตัวเอง เหนือสิ่งอื่นใดเราได้สนับสนุนศิลปินท้องถิ่น ในห้วงเวลาที่พวกเขาต้องการที่สุด” ผู้อำนวยการ Metro Arts กล่าว

ปัจจุบันห้องสมุดประชาชนแนชวิลล์เปิดจุดให้บริการยืมคืนภาพศิลปะที่ห้องสมุด 2 สาขา ทุกภาพถูกติดตะขอพร้อมสายแขวน ผู้ยืมมีเพียงตะปู 1 ตัว ก็สามารถติดตั้งภาพที่ผนังบ้านได้ ห้องสมุดจะบรรจุภาพลงในกล่องกันกระแทกอย่างดี เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายระหว่างขนส่ง ทั้งนี้ มีระยะเวลายืมภาพ 30 วัน และสามารถต่ออายุได้ 1 ครั้ง หากพ้นกำหนดการคืนเกินกว่า 1 เดือน ห้องสมุดจะคิดค่าปรับเป็นเงิน 50 ดอลลาร์

นอกจากห้องสมุดประชาชนแนชวิลล์แล้ว ยังมีแหล่งเรียนรู้หลายแห่งที่ให้บริการในลักษณะเดียวกัน เช่น ห้องสมุดในเพนซิลเวเนีย ห้องสมุดมหาวิทยาลัยชิคาโก พิพิธภัณฑ์ร่วมสมัยเดนเวอร์ ในสหรัฐอเมริกา และมาร์เก็ตแกลเลอรี เมืองกลาสโกว์ ในอังกฤษ ฯลฯ สิ่งที่แตกต่างไปจากพิพิธภัณฑ์ศิลปะหรือแกลเลอรี ซึ่งใช้ช่องทางการยืมงานศิลปะเป็นโอกาสในการซื้อขายงานชิ้นนั้นๆ ก็คือ ห้องสมุดจะเน้นที่การแลกเปลี่ยนภาพผ่านบริการยืมคืนโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย เพราะห้องสมุดได้ซื้อภาพศิลป์นั้นไว้เป็นกรรมสิทธิ์แล้ว

ปัจจุบัน ห้องสมุดหลายแห่งทั่วโลกมีบริการให้ยืมสิ่งของต่างๆ กลับไปใช้ที่บ้าน หรือ Library of Things เช่น เกม อุปกรณ์กีฬา อุปกรณ์ศิลปะ เครื่องมือช่าง เครื่องครัว เครื่องดนตรี อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ฯลฯ การปรับเปลี่ยนรูปแบบการให้บริการดังกล่าวสอดคล้องกับแนวคิดเศรษฐกิจแบ่งปัน (Sharing Economy) ซึ่งคนรุ่นใหม่นิยมความคล่องตัวและเปลี่ยนแปลงไว ประกอบกับมีเงินทุนจำกัด ทำให้ไม่ต้องการซื้อสิ่งของจำนวนมากเกินไป แต่หันไปเช่าหรือยืมมากขึ้น ห้องสมุดแห่งสรรพสิ่งจึงมีส่วนช่วยลดค่าครองชีพได้อีกทางหนึ่ง
อ่านบทความได้ที่ https://www.thekommon.co/arts-lending-nashville-public-library/
ที่มา
https://www.nashville.gov/departments/arts/news/metro-arts-commission-approves-artists-lending-library-collection
https://www.metroartsnashville.com/lending-library
https://www.powersmethai.com/sme-article/sharing-economy-business-trend/
https://library.nashville.org/collections/metro-arts-lending-library-collection
https://hyperallergic.com/437125/art-lending-libraries/
เรื่อง: ทัศนีย์ แซ่ลิ้ม
ภาพ: Metro Arts: Nashville Office of Arts + Culture
#สนุกกับการคิดสนุกกับการเรียนรู้ #ห้องสมุดประชาชนแนชวิลล์