Content creators ออกแบบคอร์สลดน้ำหนัก ให้ความรู้ดีๆ
27/01/2025
🍔 เครียดเรื้อรังมักทำให้หิวบ่อยขึ้น เพราะ hypothalamus ปรับตัวให้สร้างพฤติกรรมสะสมพลังงานมากขึ้น
Stress กับ พฤติกรรมการกิน เป็นของคู่กันเสมอ เพราะต้องปรับพฤติกรรมให้แบ่งเวลาไปกิน กับแบ่งเวลาไปสู้กับ stress
เวลามี Stress เข้ามา ไม่ว่าจะทางอารมณ์ความรู้สึก หรือทางความผิดปกติในร่างกาย (เช่น บาดเจ็บ ติดเชื้อ) จะกระตุ้นระบบฮอร์โมนที่สำคัญ เรียกว่า HPA-axis
▪️ระบบนี้เริ่มต้นจากสมองส่วน hypothalamus หลั่งฮอร์โมน CRH
▪️CRH ลอยไปกระตุ้นต่อมใต้สมองส่วนหน้าให้หลั่งฮอร์โมน ACTH
▪️ACTH ลอยมาถึงต่อมหมวกไตส่วนนอก กระตุ้นให้หลั่ง Cortisol
▪️Cortisol จะเป็นตัวหลักนี่แหละ ที่จะปรับให้ร่างกายสู้กับ stress
ในช่วงเครียดแบบเฉียบพลัน (Acute stress) เช่น ฟังข่าวร้าย, แฟนบอกเลิก, ผลการเรียนออกมาไม่ดี ฯลฯ
ระบบ HPA-axis จะกระตุ้นอย่างเฉียบพลัน ทำให้ตัวฮอร์โมนแรกสุดชื่อ CRH พุ่งสูงมาก อาบสมองบริเวณใกล้ๆ ซึ่งมีศูนย์หิวอยู่ ทำให้ระงับความหิว เพื่อเทพฤติกรรมทั้งหมดไปสู้กับ stress ตรงหน้าก่อน
แต่เมื่อเวลาผ่านไปยังจัดการกับ stress ไม่ได้ เครียดอยู่ทุกวันแบบเรื้อรัง (Chronic stress) ระบบ HPA-axis ที่กระตุ้นมายาวนาน จะเริ่มมีฮอร์โมน cortisol สูงขึ้นเรื่อยๆ จนถึงจุดที่สามารถสั่งให้เกิดการหิวเพิ่มขึ้นได้
และยังไปทำให้สมองส่วนที่มีความสุขกับการกิน (VTA-nAC) ที่เรียกว่า Brain reward system ไวต่อการกระตุ้นอีก
ดังนั้นเครียดเรื้อรัง มักจะหิวเพิ่มขึ้น กินผิดเวลามากขึ้น บางคนหิวตลอดเวลา เพราะสิ่งมีชีวิตถูกพันธุกรรมฝังกลไกมาว่า ถ้าเจออันตรายแบบเรื้อรัง ต้องรีบสำรองอาหารก่อน
แต่ในบางคน เครียดเรื้อรัง จะตามมาด้วยผลเสียของ cortisol นั่นคือ เร่งการฝ่อของสมองหลายจุด ไม่ก็เปลี่ยนแปลงการหลั่งสารสื่อประสาท บางคนมีศูนย์ที่ทำงานเกี่ยวกับความสุขจากการกิน ทำงานลดลง
ทำให้ความสุขจากการกินหายไป ไม่อยากอาหาร ก็จะกลายเป็นกลุ่มที่เครียดเรื้อรังแล้วไม่อยากอาหารไป
ในคนที่พัฒนาเป็นโรคซึมเศร้าแล้ว เลยมักจะมีพฤติกรรมการกินที่ฉีกออกไปสองทางเลยค่ะ คือกินมากขึ้น กับ เบื่ออาหารไปเลย
🔮 สรุป:
▪️เครียด ผลระยะสั้นคืออยากอาหารน้อยลง ผลจาก CRH
▪️เครียดเรื้อรัง ทำให้อยากอาหารมากขึ้น ผลจาก cortisol
▪️เครียดเรื้อรังในบางคน อาจเบื่ออาหาร จาก cortisol ลดการทำงานของสมองหลายจุด
ดังนั้นย้ำอีกทีว่า สุขภาพจิตสำคัญมาก
อย่าลืมหนี stressor ที่ตัดไม่ได้ก็ไม่รู้จะทำไง
แต่ stressor ที่ตัดได้ แต่แค่ใจไม่กล้าพอ
ให้ตัดเลยค่ะ สมองน้อยๆ ของเรากำลังโดนเล่นงานนะ
สุดท้ายเปลี่ยนที่รูปร่างด้วยนะ น้ำหนักเพิ่มขึ้นเลยก็มี
