26/12/2024
urround sound system ဖြစ်အောင်ဖန်တီးထားတဲ့ တချိန်က လိပ်ခုံး ( 1955 )
-------------------------------
ပြည်လမ်း၊ စိုက်ပျိုးရေးမှတ်တိုင် အနီးမှာရှိခဲ့တဲ့ လိပ်ခုံးဆိုတာ နာမည်ကြီးခဲ့တဲ့ နေရာတစ်ခုပေါ့။
ဒီအဆောက်အဦကို ၁၉၅၅-၁၉၅၆ ခုနှစ်လောက်က ဗြိတိန်အင်ဂျင်နီယာတွေ ဆောက်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ဗြိတိန် နာမည်ကြီးဗိသုကာပညာရှင် Raglan Squire နဲ့ အဖွဲ့ရဲ့ ဒီဇိုင်းလို့ သိရပါတယ်။ အလွန်လက်ရာမြောက်တဲ့ ဒီအဆောက်အဦရဲ့
အမိုးခုံးဟာ အလျား ၁၅၃ပေ ၊ အနံ ၉၃ပေ ရှိပါတယ်။လိပ်ခွံနဲ့တူတဲ့ အမိုးခုံးကို အစွဲပြုပြီး လိပ်ခုံး လို့ခေါ်ကြတယ်။
ဒဏ္ဍာရီထဲက ရေနဲ့ အသံထိန်းစနစ်
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဝန်းထဲမှာ ပြည်လမ်းပေါ်က ကြည့်ရင် လိပ်ခုံးခန်းမလို့ ခေါ်ဆိုတဲ့ အဆောက်အုံငယ်တခု ရှိခဲ့ဖူးတယ်။ လိပ်ကျောကုန်းနဲ့တူတဲ့ အမိုးရယ်၊ ရေကန်ငယ်လေးနဲ့ မြက်ခင်းပြင်လေးက လိပ်ခုံးခန်းမရဲ့ အလှကို
ဖေါ်ညွှန်းနေပါတယ်။ သူ့အနောက်ဘက်မှာ
ဆေးတက္ကသိုလ် စာသင်ခန်းမ ၊ အရှေ့ဘက်မှာ အဆင့်မြင့်ပညာဦးစီးဌာန အဆောက်အအုံ ရှိတယ်။
လိပ်ခုံးခန်းမဟာ အနံ ၉၃ပေ၊ အလျား ၁၅၃ပေ ရှိပါတယ် (ဧရိယာစတုရန်းပေ ၁၄၂၂၉ ပေ ပါ)။
အဲဒီ လိပ်ခုံးခန်းမနဲ့ မြက်ခင်းပြင်လေးမှာ
ဟောပြောပွဲတွေ၊ မင်္ဂလာဧည့်ခံပွဲတွေ ကျင်းပကြတယ်။
ဘာလို့ အဲဒီနေရာလေးမှာ ကျင်းပခဲ့ရသလဲဆိုရင်
ဧရိယာစတုရန်းပေ ၁၄၂၂၉ ပေ အကျယ်အဝန်းထဲမှာ
ဘယ်နေရာကနေပြောပြော ဘယ်နေရာကနေ နားထောင်နားထောင် အသံကို ပီပီသသ ကြည်ကြည်မြမြ
ကြားနေရလို့ပါဘဲ။
အဲဒီလိုထူးခြားချက် ဖြစ်စေတာကတော့
ရေကနေ အသံထိန်းစနစ် ( Surrounding Sound System ) နဲ့ လိပ်ခုံးခန်းမကို တည်ဆောက်ထားလို့ပါဘဲ။
တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အဖွဲ့ကတော့ ဗြိတိသျှက
Raglan Squire အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး လိပ်ခုံးခန်းမ နဲ့
ဗိသုကာဒီဇိုင်းဆု ( ၁၉၆၀) ကို ရရှိတဲ့ အဖွဲ့ပါ။
၃-၃-၁၉၅၄ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနုက အုတ်မြစ်ချပေးခဲ့ပြီး ၁၉၅၇ ခုနှစ်မှာ ပြီးစီးခဲ့ပါတယ်။ အင်ဂျင်နီယာကျောင်းသားတွေအတွက် ရည်ရွယ်တည်ဆောက်ခဲ့ပေမယ့် ၁၉၅၇-၅၈ ခုနှစ် ပညာသင်နှစ်
တခုတည်းသာ အင်ဂျင်နီယာသင်တန်းကို ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၁၉၆၀-၆၁ ခုနှစ်မှာ ဥပစ အပိုင်း(က)(ခ) သင်တန်း ၊
၁၉၆၄ မှစတင်ပြီး ဆေးတက္ကသိုလ်(၁) အဖြစ်
ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။
မှတ်မိသမျှ ပုံဖေါ်ရရင် အောက်ကြမ်းခင်းကို
ဆဋ္ဌဂံ ပျားအုံကွက် မှန်အထူတွေ ခင်းထားတယ်။
အလယ်တိုင်မပါတဲ့ ခန်းမကျယ် ဖြစ်တယ်။ ခြေထောက်၂ချောင်းထောက် ပေါ်တီကို ရှိတယ်။
မျက်နှာကျက်ကို လျှာထိုးသစ် ၃လွှာခင်းထားပြီး
တလွှာနဲ့ တလွှာအကြားမှာ ကတ္တရာပြားတွေ ပါတယ်။
အမိုးကို ကြေးပြားတွေနဲ့ မိုးထားပြီး ကြေးမှိုရိုက်ထားတယ်။ အဆောက်အအုံ ပါတ်လည်မှာ ရေမြောင်းတွေရှိပြီး
မှန်အထူတွေနဲ့ အုပ်ထားတယ်။
အဆောက်အဦ ရဲ့ ထောင့်၄ထောင့်မှာ ၄ပေ ပါတ်လည်အကျယ် ရေကန်တွေ ရှိတယ်။ အဆောက်အဦအောက်မှာ ရေလှောင်ကန် တခုရှိတယ်။ လူအင်အားနဲ့ အသံကို
ချိန်ညှိတဲ့စနစ်ပါ။ လူအင်အားများရင် ရေများများဖြည့်ပြီး ထိန်းညှိရတယ်ဆိုပါတယ်။
အဲဒီခေတ်က ကျောင်းသားတွေ ရဲ့ စိတ်နှလုံးထဲမှာ
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်အကြောင်းပြောရင်
ကန့်ကော်ပင်တန်းတွေ ၊ သစ်ပုတ်ပင်နဲ့ဂျပ်ဆင်၊
အင်းလျားကန် ၊ လိပ်ခုံးခန်းမ တို့က မပါမဖြစ်တဲ့ အရာတွေပါ။ ၁၉၉၀ခုနှစ်အရောက်မှာ လိပ်ခုံးအဆောက်အအုံကို
ကျပ် ၂၅သိန်း ၁သောင်း နဲ့ ရောင်းစားခံခဲ့ရပြီးနောက်ပိုင်းမှာတော့ ---
အင်ဂျင်နီယာကျောင်းသားတွေအတွက်ကတော့
ရေနဲ့ အသံထိန်းစနစ် တခုဖြစ်တဲ့ (Surrounding Sound System)ကိုလေ့လာဖို့ အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးခဲ့ရခြင်းပါဘဲ။ အခုတော့ မိုက်ခရိုဖုန်းမလို ၊ ဆောင်းဘောက်မလိုဘဲ
ရေနဲ့ အသံထိန်းညှိတဲ့ လိပ်ခုံးခန်းမ ရှိခဲ့ဖူးတယ်ဆိုတာ
ဒဏ္ဍာရီတခုအဖြစ် ရှိနေပါတော့တယ်။
* လိပ်ခုံးအကြောင်း စိတ်ဝင်စားစရာ comments
(1)၁၉၆၀ခုနှစ်တုန်းက 'နိုင်ငံတကာ ဗိသုကာ ဒီဇိုင်းဆု'
ရခဲ့ပါသည်။ အဆောက်အဦ၏ အခြားထူးခြားချက်မှာ အဆောက်အဦအောက် ရေလှောင်ခန်း ရှိခြင်းပါ။
စက်ဖြင့်ရေသွင်း၊ ရေထုတ်လုပ်နိုင်ကြောင်း ကြားဖူးပါသည်။ လူအင်အားနည်းသော အခန်းအနားတွင် ရေစုပ်ထုတ်ထား၍ ဟောပြောသံတွင် လှိုင်သံ echo sound ပေါ်ပါသည်။
လူပရိတ်သတ် များချိန်တွင် ရေအပြည့်သွင်းကာ
ဆူညံသံလျော့စေသည်ဟု ဆိုပါသည်။
(2)လိပ်ခုံးအဆောက်အဦးရဲ့ထူးခြားချက်
အခန်းအနားများမှာ microphone songbox သုံးစရာမလိုပါ။ အဆောက်အဦရဲ့ ညာဘက်ထိပ်နားအပြင်မှာ underground ရေမြောင်း ရှိပါတယ်။
မြောင်းထဲ ရေဖြည့်ထားရင် ရှေ့က စကားပြောတာနဲ့
နောက်ကကြားရပါတယ်။
surounding sound system လိုပါဘဲ။
(3)ကျွန်မမိဘတွေ အဲ့ဒီအကြောင်း ပြောပြခဲ့ဖူးပါတယ်။
ရေထည့်တာ အနည်း အများပေါ် မူတည်တယ်။
အသံကို ထိမ်းပေးတယ်လို့ ပြောပြဖူးပါတယ်။
စိတ်ဝင်စားစရာ သိပ်ကောင်းပါတယ်။
အစက အမိုးကရေကျဖို့အတွက် ရေနှုတ်မြောင်းလို့
ထင်ခဲ့တာ။ အဲ့လို မဟုတ်ပါဘူး။ ရေကို အချိန်အဆနဲ့
ထည့်ပြီး အသံထိမ်းဖို့ လုပ်တာ ဖြစ်နေပါတယ်။
ပန်းချီပြပွဲတစ်ခု လိပ်ခုံးမှာကျင်းပတုန်းက
မြောင်းဖုံးမှန်ကြည်အထူ ခင်းပြီးလရေသွင်းမြောင်းအတွင်း က မီးချောင်းထွန်းပြီး ကျင်းပပါတယ်။
ပဲ့တင်သံနည်းသွားပါတယ် ပြောပါတယ်။
၁၉၇၀-၇၅ ခုနှစ် ကျွန်မတို့ ပုဂံဆောင်သူတွေရဲ့
ရင်းနှီးခင်မင်တဲ့ လိပ်ခုံးပါ။
၁၉၅၅/၅၇ခုနှစ်ဝန်းကျင်က ဆောက်နေစဉ်ကာလမှာ
ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မှာ ဥပစာ(ခ)တန်း တက်နေတုန်းဖြစ်လို့မကြာခဏ ညနေဘက်လမ်းလျှောက်ရင်း သွားကြည့်ဖူးတယ်။ အမိုးကို လျှားထိုး သစ်၃/၄လွှာ တထပ်စီ ကန့်လန့်ဖြတ်မိုးပါတယ်။
တလွှာနဲ့တလွှာကြားမှာ မိုးရေလုံအောင် ကတ္တရာပြားတွေ
ခင်းပြီးအပေါ်ဆုံးက ကြေးပြားတွေကို သံချေးမတက်နှိုင်တဲ့ ကြေးမှိုများနဲ့ ရိုက်ပြီး ကပ်တာကို တွေ့ဖူးပါတယ်။
ဒီလိုစံနစ်တကျ ခိုင်ခန့်အောင် ဆောက်ခဲ့တဲ့အဆောက်အဦ ပျက်သွားခဲ့ရတယ်ဆိုတာ မယုံနှိုင်အောင် ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။
အင်ဂျင်နီယာကောလိပ်အဖြစ် ဆောက်ခဲ့တာပါ။
ဆေးကောလိပ် ဖြစ်သွားတာကတော့
တချိန်မှာ သမီးတော်တပါး ဆေးကျောင်းရောက်ချိန်နဲ့ တိုက်ဆိုင်နေတာ သတိပြုမိပါတယ်။
ဒီအဆောက်အဦအပြင် ပြည်လမ်းကလပြည်ထောင်စုရိပ်သာ၊ နတ်မောက်လမ်းက စက်မှုကျောင်း၊
မင်္ဂလာဒုံလေဆိပ်တို့ဟာ နိုင်ငံခြားအထောက်အပံ့နဲ့
ဆောက်ခဲ့တာလို့ မှတ်သားဖူးပါတယ်။
(4)For the College of Engineering, Rangoon University, Burma, a very unusual single-curvature free-form shell was designed and built during 1955 and 1956 by British engineers and contractors – the former, architects Raglan Squire & Partners, the latter Taylor Woodrow Ltd.
The span was 93 ft. (28 m) and the length 153 ft. (46.6 m). Unlike the hypars and conoids, this was essentially a free-form shape, intended to evoke a turtle shell. It was also a rare example in being built entirely of teak. An architectural model of this structure was exhibited at the Building Exhibition in London in 1955.
(5) ကျွန်တော်တို့ ၁၉၈၀ခုနှစ် 2nd M. B.တက်တော့
လိပ်ခုံး ရှိသေးသည်။ တက္ကသိုလ်ပွဲတွေ၊ မင်္ဂလာဆောင်တွေကျင်းပသေးသည်။ အတွင်းဖဂဘက် ကြမ်းခင်းတွေက
ပျားအုံလို ဆဌဂံကွက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
တချို့နေရာတွေမှာ ရေကန်လေးတွေလို ဖြစ်နေပါတယ်။
တချို့နေရာမှာ မှန်ထူအုပ်ထားခင်းထားပါတယ်။
ရှေ့ကပေါ်တီကိုက ခြေထောက်နှစ်ချောင်းထဲဘဖြစ်ပြီး
အပေါ်က ကြည့်ရင် လိပ်ဦးခေါင်းပုံ ဖြစ်ပါတယ်။
အမိုးကတော့ အပေါ်က ကတ္တရာလိပ်မိုးထားတယ်လို့
ထင်ပါတယ်။ ဒီလိုအဆောက်အဦမျိုး B.P.ဘရှိနိုင်ပါတယ်။
အဓိကက အင်္ဂလိပ်လက်အောက်က မြန်မြန်လွတ်ချင်ဇောနဲ့ လွတ်လပ်ရေးယူလိုက်တဲ့အခါ အင်္ဂလိပ်က
ဘာကိုမှ စနစ်တကျလွှဲချိန် မရှိတော့ပါ။
အဲဒီ (တက္ကသိုလ်များ နယ်မြေအင်ဂျင်နီယာဌာန) မှာ
လုပ်တုန်းက Sewage lines တွေဆိုလည်း
ပိုက်ပေါက်မှ အောက်မှာ လိုင်း ရှိမှန်းသိရတာပါ။
တက္ကသိုလ်ထဲ မပြောနဲ့ ရန်ကုန်မြို့အတွက်လည်း
အင်္ဂလိပ်ခေတ်က လုပ်သွားတဲ့ Underground Services တွေအတွက်လည်း Drawings တောင်မရှိပါ။
အဲဒါဟာနှောင်းလူတွေတွေအတွက်အကြီးအကျယ်ဒုက္ခများရပါတယ်။
(6)74' မှာ1stMB စတက်တော့ လိပ်ခုံးက ကျွန်တော်တို့အတွက် အပမ်းဖြေစရာနေရာတစ်ခု ဖြစ်လာတယ်။
စာကျက်စရာနေရာ၊ ကြက်တောင်ရိုက်၊ခြင်းခတ်၊
ဘော်လုံးကန်၊ စစ်တုရင်ထိုး အမျိုးမျိုးသော
အားကစားလုပ်ရာနေရာပါ။ ပန်းချီပြပွဲ အခမ်းအနား၊
ညစာစားပွဲ ကျင်းပရာနေရာ အမျိုးမျိုး အသုံးခံခဲ့တယ်။
RASU မှာ ဂုဏ်ယူစရာက ဘွဲ့နှင်းသဘင်ခန်းမ၊
သစ်ပုပ်ပင် RC ။ ဆေး ၁ ရဲ့ဂုဏ်ယူစရာက လိပ်ခုံး။
လူသိနည်းတဲ့ အချက်တစ်ချက်က
လိပ်ခုံးခန်းမရဲ့ ဒေါင့် ၄ ဒေါင့်မှာ ၄ ပေ ပတ်လည်ခန့်ရှိ
ရေကန်ငယ်၄ ခုရှိနေတာပါဘဲ။
အခန်းအနားလုပ်ရင် တက်ရောက်မယ့်
ဧည့်သည်အရေအတွက်ပေါ်မူတည်ပြီး ကန်တွေကို
ရေအနိမ့်အမြင့် ထည့်ရပါတယ်။
ဟောပြောပွဲလုပ်တဲ့အခါ ထပ်ဆင့်အသံလှိုင်းတွေ
မထွက်ပေါ်စေဘဲ အသံကို ကြည်ကြည်လင်လင်
ကြားရအောင် တွက်ချက်စီမံ တည်ဆောက်ခဲ့တာ
အတုယူစရာပါ။ ရှေးဟောင်းလက်ရာဖြစ်တာရယ်၊
အင်္ဂျင်နီယာအတတ်တွေ မဖွံ့ဖြိုးခင်က တီထွင်
တွက်ချက်ဆောက်လုပ်ခဲ့တဲ့ နည်းပညာတွေ
ကွယ်ပျောက်သွားရတာကိုတော့ အရမ်းနှမျောမိပါတယ်။
(7)အဲဒီမှာ လိပ်ခုံးက တအိအိ ပြိုဆင်းနေပါပြီ။
Structue calculation မပြောနဲ့ Drawing တောင်မရှိပါ။
ဒီတော့ ထပ်ပြိုမကျအောင် အောက်က ငြမ်းဆင်ပြီး ထောက်ထားရပါတယ်။ ဘယ်လို လုပ်နိုင်မလဲဆိုတာ အစည်းအဝေးပေါင်းများစွာ ထိုင်ခဲ့ပေမယ့်
နည်းလမ်းမတွေ့ပါ။
တဖြည်းဖြည်း:ပြိုဆင်းနေတာကို မကုစားနိုင်တဲ့အဆုံး လေလံပစ်ပြီး ရောင်းစားလိုက်တာပါ။
သိရှိသူတွေ ခုထိ သက်ရှိထင်ရှားရှိနေဆဲပါ။
မေးလို့ရပါတယ်။ အဆင်ပြေရင် ကျွန်တော်နဲ့လည်း
တွေ့ပြီး မေးနိုင်ပါတယ်။ သိရှိသူတွေနဲ့ တွေ့ချင်တယ်ဆိုလည်း ကျွန်တော် လက်ဆွဲခေါ်သွားပေးပါ့မယ်။ စိတ်ကြိုက်မေးပါ။ အခုထိပင်စင် မယူရသေးသူတွေ ရှိနေဆဲပါ။
(😎 နောက်လိပ်ခုံးတခု ရှိသေးတယ်၊
တက္ကသိုလ်ရိပ်သာလမ်းနဲ့ အင်းလျားလမ်းထောင့်မှာပါ။
သူကနည်းနည်း ငယ်တယ်။ ပြည်လမ်းလိပ်ခုံးထက်အရင် ဖြိုဖျက်ခံရပြီး ယခုအခါဒီနေရာမှာ အမေရိကန်သံရုံးရဲ့ အဆောက်အဦ တခုဆောက်လုပ်ထားတာ အမှတ်ရမိတယ်။
(9) လိပ်ခုံးထဲမှာ ဘာအခန်းအနားလုပ်လုပ်
စပီကာ ဆောင်းဘောက် ဘာမှမလိုပါ။
ရိုးရိုးပြောတာနဲ့တင် တခန်းလုံး ကြားရပါသည်။
အဲ့ထဲမှာ ဘောလုံးလည်း ကန်ဖူးတယ်။
stage အကန့်ရဲနောက်ထဲမှာလည်း ဖဲခိုးရိုက်ဖူးတယ်။
ဆေးကျောင်းတက်တုန်းက လွမ်းတာ....
မှန်ကူကွက် အဆောက်အဦက
ကျွန်တော် ဦးလေးတွေခေတ်က B.Sc.(Engg.)
တက်ခဲ့ကြတဲ့နေရာ
ကျွန်တော်တို့ခေတ်ကျ ဆေး(၁)။
(10) လိပ်ခုံးကတော့ ကျွန်တော် ညနေပိုင်း IFL
ပြင်သစ်ဘာသာ အချိန်ပိုင်း တက်ခဲ့ရတဲ့ နေရာ။
၁၉၆၄ ခုနှစ်က I.Sc.(A) ဥပစာသိပ္ပံ(က)ကို လိပ်ခုံးမှာ
တက်ခဲ့ရတယ်။
အင်္ဂလိပ်စာ ကျူတာ ဆရာမက ဒေါ်နွဲ့ယဉ်ဝင်း(အဆိုတော်)၊ သင်္ချာဆရာက ဦးစိန်ရှမ်း၊ အားလုံးဆရာတွေ ဝတ်ရုံအမဲကြီးတွေ (ရှေ့နေဝတ်ရုံမျိုး)ဝတ်ပြီး စာသင်ကြတယ်။
မြန်မာစာကလွဲရင် ကျန်ဘာသာတွေကို
အင်္ဂလိပ်လို ပြောသင်တယ်။
နယ်stateကျောင်းသား မောင်မှတ်တို့ ပါးစပ်ဟောင်းလောင်းနဲ့ ဘာမှနားမလည်ပါ။ ကျောင်းတက်ပြီး ၁ လကြာတော့
ပါချုပ်ခေါ်တွေ့တယ်။ Physics,Chemistry, Math
အားလုံး tutorial တွေမှာ (zero)ထွက်နေလို့။
မင်းတို့ အချိန်မီသေးတယ်။ RASUဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ်ပြောင်းခိုင်းတယ်။ ဒါကို "ဆရာကြီးရယ်-အင်ဂျင်နီယာ
ဖြစ်ချင်လို့ပါ၊ ကြိုးစားပါ့မယ်ဆိုပြီး တောင်းပန်တဲ့အတိုင်း ကြိုးစားတာ အင်ဂျင်နီယာ ဖြစ်လာတယ်။
အဲဒီတုန်းက ပညာရေးစံနစ်ပြောချင်တာ။
လိပ်ခုံးအောက်မှာ အအေးပေး ရေမြောင်းစံနစ်က
ရေက အသွားအပြန်ရေမြောင်းတွေနဲ့ ရှေ့က ရေကန်ကြီးကိုပို့၊ ရေပန်းနဲ့ အအေးခံတယ်။
ရွှေရောင်ခေတ်ကို သတိရလွမ်းမောမိပါရဲ့။
ဆရာမနွဲ့ယဉ်ဝင်း က သိပ်ချောပါသည်ဗျာ။ 💛
(11)၁၉၈၉-၉၀ခုနှစ်လောက်မှာ အဆည က
ပြုပြင် ထိမ်းသိမ်းနိုင်တော့ခြင်းမရှိတော့တဲ့အတွက် လေလံတင်ရာ ကြက်တန်းကုလားတွေက
၂၅သိန်း ၁ သောင်း နှင့် လေလံဆွဲ ၀ယ်သွားပါတယ်။😊🥲
ဆေးရေးပန်ချီကားနှင့် လိပ်ပြာတောင် အမိုးလေး ကျန်ခဲ့သော်လည်း ယခု မရှိရှာတော့ပြီ။
Credit .
Burmese Past - မြန်မာ့အတိတ်
