20/07/2024
Dariiqada ay ku fikirayso Sheekhad Muna Ahmed waa mid khilaafsan oo ka horimaanaysa mabaadi’da diinta Islaamka. Waa wax aan la aqbali karin in faqriga laga dhigo sabab lagula kaco cunsuriyad iyo xaqiraad. Diintu waxay na faraysaa inaan u sinaano oo aan is jeclaanno oo ka hortagno midab-takooridda iyo xaqiraadda dadka saboolka ah. Waxaa muhiim ah inaan mar walba xasuusano in hodantinimada iyo saboolnimadu ay ka imanayaan Allaah, waana wax uu qofka si fudud ku heli karo ama ku waayi karo sida uu Allaah doono.
Sheekhad Muna Ahmed waxay tiri, “Nin faqiir ah ha guursanina Hablow, xitaa haddii uu yahay Sheekh gadh weyn yahay isagay u taala.” Hadalkan wuxuu si cad uga hor imanayaa mabaadi’da diinta Islaamka iyo tusmooyinka ku sugan Qur’aanka Kariimka ah iyo axaadiista Rasuulka (SCW). Diintu waxay si cad u qeexday in guurka lagu saleeyo diin, akhlaaq, iyo suubanimo, ee aan lagu saleyn dhaqaalaha. Haddaba, waxaan halkan ku soo bandhigayaa warbixin faahfaahsan oo ay ka buuxaan daliilo Qur’aan iyo Axaadiis Rasuulka (SCW) oo ka soo horjeeda hadalkaan xadgudubka ah.
1. Aayadaha Qur’aanka Kariimka ah:**
1:
- **﴿وَأَنكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ﴾ (النور: 32).**
- **Turjumad:** "Guuriya kuwa aan guursan oo idinka mida iyo kuwa suuban oo addoomadiinna iyo haweenkiinna ah. Haddii ay faqiir yihiin, Ilaahay waa ka hodmin doonaa fadligiisa, Ilaahay waa ballaaran wax walbana og."
Aayaddan waxay si cad u muujineysaa in faqrigu uusan noqon karin sabab lagu diido guurka. Waxaa faral ah in guurka lagu saleeyo suubanimo iyo akhlaaqda wanaagsan, halkii dhaqaalaha looga dhigi lahaa shuruud.
2:
- **﴿إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ﴾ (التغابن: 15).**
- Turjumad: "Hantiihiinna iyo carruurtiinnu waa fitno (imtixaan), Ilaahay agtiisana waxaa yaala ajar weyn."
Aayaddan waxay xasuusinaysaa in hantida iyo carruurta ay yihiin imtixaan, lagama maarmaanna in aanan ku xad-gudbin oo aanan qiimeynin qofka kaliya dhaqaalihiisa darteed.
2. Axaadiista Rasuulka (SCW):**
1
- **"إِذَا جَاءَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دِينَهُ وَخُلُقَهُ فَزَوِّجُوهُ إِلَّا تَفْعَلُوا تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ عَرِيضٌ". (الترمذي)**
- **Turjumad:** "Haddii idiin yimaado qof aad ku qanacdaan diintiisa iyo akhlaaqdiisa, guuriya. Haddii kale, waxaa jiri doona fitno iyo fasahaad ballaaran oo dhulka ka dhaca."
Xadiiskan wuxuu cadeynayaa muhiimadda ay leedahay diin iyo akhlaaq wanaag in lagu saleeyo guurka. Haddii la diido qofka suuban sababtuna ay noqoto dhaqaalihiisa, waxaa jiri doona fitno iyo fasahaad ballaaran.
2:
- **"لَا فَضْلَ لِعَرَبِيٍّ عَلَى عَجَمِيٍّ وَلَا لِعَجَمِيٍّ عَلَى عَرَبِيٍّ وَلَا لِأَحْمَرَ عَلَى أَسْوَدَ وَلَا لِأَسْوَدَ عَلَى أَحْمَرَ إِلَّا بِالتَّقْوَىٰ". (مسند أحمد)**
- **Turjumad:** "Ma jiro fadli u dhexeeya Carab iyo Cajami, iyo Cajami iyo Carab, mid cas iyo mid madow, mid madow iyo mid cas midkoodna, laakiin waxaa fadliga ugu jira cabsida Eebbe."
Xadiiskan wuxuu muujinayaa in aysan jirin wax fadli ah oo ku saleysan midabka ama dhaqaalaha, balse cabsida Eebbe (taqwo) ay tahay midda ugu muhiimsan.
#
Hadalkan ay sheegtay Sheekhad Muna Ahmed waa mid si cad uga hor imanaya diinta Islaamka. Diinteena suubban waxay inoo sheegtay in guurka iyo xiriirka bulshada lagu saleeyo diin, akhlaaq, iyo suubanimo, ee aan lagu saleyn dhaqaalaha. Waxaa lagama maarmaan ah inaan ka hortagno fikirka noocan ah oo aan bulshada ku baraarujino in aysan raacin hogaamiyeyaal ku saleynaya fikir xadgudub ah.
Dariiqada ay ku fikirayso Sheekhad Muna Ahmed waa mid khilaafsan oo ka horimaanaysa mabaadi’da diinta Islaamka. Waa wax aan la aqbali karin in faqriga laga dhigo sabab lagula kaco cunsuriyad iyo xaqiraad. Diintu waxay na faraysaa inaan u sinaano oo aan is jeclaanno oo ka hortagno midab-takooridda iyo xaqiraadda dadka saboolka ah. Waxaa muhiim ah inaan mar walba xasuusano in hodantinimada iyo saboolnimadu ay ka imanayaan Allaah, waana wax uu qofka si fudud ku heli karo ama ku waayi karo sida uu Allaah doono.
:
Sheekhad Muna Ahmed waxay ku kacday danbi weyn oo ah in ay ku booriso dadweynaha in ay ku qiimeeyaan qofka dhaqaalihiisa oo kaliya, iyada oo aan tixgelin akhlaaqda iyo diinta. Tani waa arrin waxyeello weyn u leh bulshada, waxayna horseedaysaa fitno iyo fasahaad, sida uu Rasuulka (SCW) ku sheegay xadiiskiisa. Waxaa jira sabab wanaagsan oo diinta Islaamka ay u farageliso in guurka lagu saleeyo diinta iyo akhlaaqda, taasoo hubinaysa in xiriirka uu noqdo mid barako leh oo waara.
Waxaan ku boorinayaa bulshada Muslimiinta ah inay si adag uga hortagaan fikirka noocaas ah oo aan salka ku hayn diinta Islaamka. Guurka waa mid ka mid ah tiirarka muhiimka ah ee bulshada Islaamka, waxaana muhiim ah in lagu saleeyo mabaadi’da diinta iyo akhlaaqda wanaagsan. Waxaan xasuusineynaa in Allaah uu ballan qaaday inuu hanti ku siiyo qofka saboolka ah haddii ay tahay guur lagu saleeyo diin iyo suubanimo, sida ku cad aayadda: **"إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ"** (النور: 32).
Fadlan ha ka leexanina dariiqa saxda ah, kuna saleeya guurkiinna iyo xiriirkiinna bulshada ee wanaagsan diinta, akhlaaqda iyo suubanimo. Hadii kale, waxaad noqon doontaan kuwa waxyeello u geysta naftooda iyo bulshada inteeda kale.
```
"Allaah wuxuu idiin bixin doonaa haddii aad sabool yihiin." - Qur'an 24:32
"Guuriya qofka aad ku qanacdaan diintiisa iyo akhlaaqdiisa." - Xadiis.
"Ma jiro fadli u dhexeeya Carab iyo Cajami, laakiin waxaa fadliga ugu jira cabsida Eebbe." - Xadiis.
W/Q : Daaci saalax
