Maan-dhis

06/03/2024

Khilaafka Qoyska( Parental conflict).

Qoysku waa seeska ay iskugu imanaayaan hooyadda,Aabbaha iyo ilmahu. Waa tiir adag oo ay ku taagan tahay bulshado. Guri walba oo dhisan waxaa ka dhex dhaca khilaaf iyo kala duwaanaan aragtiyeed si maalin la ah,iyadoon loo eegayn heerka dhaqan-dhaqaale, qowmiyad, ama waxbarasho ee qoyska. Waxuuna noqon karaa dood ,qallafsanaan iyo gacan qaad jireed.

Mid ka mid ah saameynta ugu weyn ee khilaafka waalidku ku yeesho carruurtanna waa carqalad uu ku keeno nolol maalmeedkooda. Carruurta goob joog ka ah iskahorimaadka u dhexeeya waalidkood waxa ay noqdaan kuwa werwersan oo walaac ka qaba waxay muddan doonaan mustaqbalka. waxaana laga yaabaa inay la kulmaan dhibaatooyin ay kamid tahay is beddal dabeecadeed, darreeneed ,jireed iyo dib u dhac waxbarashada iyo aqoontaa. Waxay noqdaan kuwa aan kalsooni badannaa ku qabin naftooda iyo dadka ku xeerran, aynna u fududahay inay danbiyo geystaan.

Marka la fahmo saameynta khilaafka waalidka oo la qaado tillaabooyin lagu yareynayo saameyntiisa, waalidiintu waxay gacan ka geysan karaan hubinta in carruurtoodu ku koraan deegaan caafimaad qaba, taageero ay ka helayaan waalidkood . Iyadoo loo marayo wada-xiriir wax ku ool ah oo ka dhaxeeya waalidka , xallinta khilaafaadka, iyo dhisida xiriirka togan oo ay la yeeshaan carruurtooda.


Maan-dhis

29/01/2024

Xilliga uurka wuxu ka mid yahay xilliyada ay hooyadu dareemadeeda aadka ukacanyihiin, hadii ay hooyadu ku jirto marxallad walwal iyo walbahaar ah marka ay uurka leedahay waxaa minka hooyada soo galaya dheecaanada(sida cortisol)bata marka qofka uu ku jiro marxallada walwal taasna waxay keenaysaa in uurjiiftina cabto biyihii uurka oo wata dheecaanadii.
Dheecaanadaas waxay dhib gaarsiinayaan maskaxda ilmaha taasoo sameyn ku yeelanaysa kobaca maskaxeed ee ilmaha.
Dhibkaas soo gaaraya maskaxda ilmaha waa mid ka yimid farxad la’aanti hooyada.

Dhakhaatiir ahna cilmi baarayaal ayaa sheegay in ay jirto wakhti xasaasi ah kaas oo ah isbuucyada ugu dambeeya ee uurka iyo labbada sanno ee u horaysa nolosha ilmaha waana wakhti ay si joogto ah usamaysmaan shabakado(networks) maskaxda dhexdeeda. Wakhtigaas waxaa muhiim ah in hooyada iyo ilmuhuba ay hellaan daryeel baddan.

Fiiro gaar ah daryeelka hooyada la siinayo waa mid la rabo inuu jiro xilli walba si khaas ahna la rabo in lasii xoojiyo xilliyada uurka iyo naas nuujinta.

23/01/2024

15/01/2024

Xaalladaha ku dhaca maanka iyo diinteenna Islaamka, waxaa noo soo gudbinaya Shiikh Mursal Shire, Mahadsanid Shiikh.

12/01/2024

Dadka oo idil dhammaantood waa kuwa khaldama oo uu danbi kadhaco. Ha ahaato danbi ay ka galeen rabbigood, ama basharka ay la noolyihiinba. Marka uu qofku danbi galo waxa uu qalbiga ka dareemaa ;xanuun, cabsi , walwal iyo ciriiri farabadan . Waxa uu noqdaa mid u arka naftiisa mid hooseeysa , isaga oo dareema xishood iyo deggenaan la’aan. Maskaxdiisanna ay kusoo noqnoqdaan hadallada ku saabsan danbiigii uu sameeyay , isaga oo marwalba oo uu xasuusto eed ujeediya naftiisa.

Xadiis laga wareeyiya Nabiga (Naxariis iyo Nabadgelyo Korkiisa Ha Ahaatee). Ayaa dhahaya “Bini’aadanka oo dhammi waa kuwa danbaabaa, danbaabayaashanna waxaa ugu khayr badan , kuwa towbad dalbada”.

Tawbadduna waa in uu qofku qirto danbiigiisa, iskunna dhiibo rabbigiisa, isaga oo ka qoomameysan danbiigiisa,lana yimaado acmaal wanaagsan ,oo uu ku meyraayo ficilladii ka dhacay.

Marka uu qofku qirto danbigiisa, cafisna weydiisto rabbigiisa, waxa uu noqdaa mid ruux ahaan deggan, xasillooni gudeed dareemaya. Naftiisanna u arka mid wanaagsan oo rabbigeed ku xirran, dareen ahaanna waxa uu noqdaa mid deggan oo danbi la’aan ah .
Acmaasha wanaagsan oo ay ugu horreyso astaqfaartuna waxa ay dajiyaan qalbiga ruuxa iyaga oo siiya dareen gudeed oo raaxo leh.

Danbi walba oo aad isleedahay wuu kaa dhacay, u laabo rabbigaa , isagu waa mid cafiya dhammaan danbiyada, aqballana tawbad keenka.
-dhis

12/01/2024

Happy follow-versary to my awesome followers. Thanks for all your support!

Abdullahi Mursal Mohamed

09/01/2024

Farxaddaadu waa mid ka imaaneysa gudahaaga,mahan mid ku xirran jaceylkaaga, saaxiibbadda iyo bulshadaba. Badqabkaagu mahan mas’uuliyad ayagga saaran,tooduna mahan mid adiga ku saaran.
Qof walba isaga ayaa laga rabaa in uu ka shaqeeyo daganaanta maankiisa, uuna abuurto jawi farxadeed oo uu ka helo nasiino nafsiya. Cid iyo walaxtoonna haku xirrin , farxada noloshada.



Maan-dhis

03/01/2024

Inaad la lahaato xariir wanaagsan oo caafimaad qaba qoyskaga, asxaabta iyo dadka aad wada shaqaysaan ,waxay hoos udhigtaa in ay qofka ku dhacaan .Xaaladdaha maanka sido kalana waxay kor uqaadaa isku kalsoonaanta.

- [ ] Qofka inuu xariir fiican la leeyahay bulshada uu ku dhex noolyahay waxay siisa qofka inuu dareemo in uuyahay qof muhiim ah waxayna hoos udhigtaa in uu katoormo( social isolation ).
- [ ] Inaad xariir fiican la yeelato deegaanka/dabiiciga(Nature) waxay noqon kartaa mid si togan kuu dhiirigellisa maskaxdaadana siisa nasiino ay ka qaadato wallaacyada maalin laha ah.

Xooji xiriirka aad la leedahay dadka iyo deegaanka.

20/12/2023

Haka cabsan in aad fursad raadiso, in ay fursadi ku dhaafto ,ayaa ka xanuun badan in aad weyso.

Qorshahaaga iyo hadafkaaga marnaba haka leexan, yeeysan ku niyad jabin diidmadda baddani.

Raadi, raadi.

19/12/2023

Waa maxay isla-hadalka togan?

Isla-hadalka togani waa hab aad si dabiici ah u qabato saacadahaaga soo jeedka oo dhan. Dadku waxay aad ugu baraarugsan yihiin in hadalka wanaagsani uu yahay aalad awood badan oo lagu kordhiyo kalsoonidaada ,laguna xakameynayo dareenka xun. Dadka isticmalaa isla-hadalka togan waxa la qirsan yahay in ay ka kalsooni badan yihiin, dhiirigelin badan yihiin, oo ka wax soo saar badan yihiin, dadka aan ula hadal naftooda si togan oo wanaagsan.

Isla-hadalku waa wada hadalka gudaha naftaada iyo maskaxdaada miyir-qabka ah( Subconcious mind), waxayna saameysaa fikraddahaaga, caqiidadaadda, su'aalahaaga, aragtiyahaaga iyo aamminaadaadda.

Is-hadalku wuxuu noqon karaa mid taban iyo mid togan labadaba. Waxa uu noqon karaa dhiirigelin, waxa uu noqon karaa murugo. Inta badan isla-hadalkaagu waxa uu ku xiran yahay shakhsiyaddaada. Haddii aad tahay qof yididiilo leh, hadalkaagu wuxuu noqon karaa mid rajo leh oo wanaagsan. Qof niyad jabsana haddii aad tahayna waxa uu u badnaan doonaa mid quus ah.

Fikirka wanaagsan iyo yididiilada ayaa noqon kara hab lagu maareeyo walbahaarka oo wax ku ool ah. Runtii, in aad noloshu aragti wanaagsan ka yeelato waxa ay ku siin kartaa faa'iidooyin caafimaad. Tusaale ahaan, daraasad la sameeyay 2010 ayaa muujisay dadka rajada leh in ay yihiin dad leh nolol tayo wanaagsan.

Haddii aad aamminsantahay in hadalkaagu yahay mid xun, ama haddii aad rabto inaad xoogga saarto isla-hadalka togan, waxaad baran kartaa inaad beddesho wada-hadalladaada gudaha .Waxayna kaa caawin kartaa inaad noqoto qof aad u wanaagsan.

Isla-hadalka wanaagsani waa taageero iyo xaqiijin. Tusaale ahaan; labadaan odhaah ee soo socda:

- "Waxaan doonayaa inaan ka hadlo kulanka maanta sababtoo ah waxaan hayaa wax muhiim ah oo aan ku biirin karo." Tani waxay u egtahay qorshe iyo dabeecad togan.

"Uma maleynayo inaan doonayo inaan ka hadlo kulanka maanta sababtoo ah waxaan u ekaan doonaa nacas haddii aan sheego wax qaldan." Is bar-bar dhig faalladan xun iyo hadalka sare.

Hadba sida aad ula hadasho naftaada ayaad noqoneysaa ku dedaal naf-lahadalka wanaagsan.


Maan-dhis

17/12/2023

Sannadka cusub ee dhalan doono aan ka dhigano mid aan xoogga saarno badqabka caafimaad ee maanka.
Illaahay hana waafajiyo inuu noqdo sannad aan iska tirtirno ceebaynta iyo khaladka laga aamminsanyahay xaaladdaha ku dhaca maanka.

Muhiim weeye in bulshadeennu aamminto in badqabka caafimaad ee maanku la midyahay badqabka caloosha, lafaha, kilyaha iyo xubnaha kale ee jirka.

14/12/2023

Noqo mid ogol in uu qaado mas’uuliyadda ficilladiisa, aqbalanna ,natiijadda ka dhalata xisaabtankooda , si aad u noqoto mid si fudud ku saxa khaladaadka naftiisa.

26/11/2023

Haddii qad ka kullanto amabba aad dareento xaaladdaha nafsiga ee saameya qaluubta dadka ,mahan in uu iimaankaagu hooseeyo oo aadan xiriir xooggan la lahayn Rabbigaa.

Waa calaamaddo iyo marxaladdo ay dadku la kulmaan, in aad xanaaqdo, ciishooto, niyad jabto ama aad murugooto k**a dhigna in aad tahay qof daciifa oo aan lahayn adkeysi, ee waa calaamad muujineysa in aad tahay noole dareen leh .

Marnaba ha qarsan shacuurtaada gudeed ee aad la nooshahay, isbeddel walba oo kugu yimaada la wadaag waalidkaa ,saaxiibkaa iyo qof walba oo aad isleedahay wax ayuu ku tari karaa.Si aad iskaga yareeyso culayska iyo ciriiriga ruuxigaa ee laabtaadu dareemeyso.

Haddii aad la kullanto ruux ka cabanaya xaaladdaha nafsigaa isku day in aad waqti siiso ,dhageysto, kuna caawiso sidii uu uga bixi lahaa.



Maan-dhis

08/11/2023

Colaaddaha iyo dagaaladda waxaa ka dhasha saameyn caafimaad oo maanka ah ; aragagaxa , cabsida , welwelka , geerida iyo dhaawaca soo gaara dadka. Dhammaantood waxa ay qofka kaga tagaan sameyn maskaxeed oo dhaawici karta qofka qalbigiisa iyo dareenkiisa.

Cawaaqibta nafsiyeed ee ka dhasha colaaddaha iyo musiibooyinka ku hoos lamaan waxaan kamid ah:
1.Isbeddel dabeecadeed
2. Barashada balwadaha noocyadooda kala duwan
3.Hab-dhaqan cusub

Jawaab celin cidhiidhi
1. Darreemo nuglaan
2. Hurdo la’aan

Xanuunada dhimirka
1. PTSD( post traumatic stress disorder)
2. Depression( qulub)
3:walbahaar ( Anxiety)

Dadka ku nool meelahaa ay kajiraan dagaaladda dabada dheeraaday iyo dagaalyahanaddo labaduba waxa ay u nugulyihiin xanuunnadda maanka , waxaa siyaada fursadda ay ku qaadi karaan xalaaddaha dhimirka, waxaana la rabaa qof walba oo la kulma dhacdooyinkaa in si dhow looga warqabo isbeddelada gudeed ee ku imaanaya.

04/11/2023

Habka ay u dhacdo bugsiimo dareemmeedku:
Bugsiimo daremeedku waxa uu maraa todobbo hab oo is xigxiga;

1: Ogaansho (awareness): waa habka ugu horreeya ee bugsiimo dareemaadka, waana in uu qofku ogaado nooca xanuun iyo dhaawac ee uu rabo in uu ka bugsoodo. Waa in uu garto nooca darreen ama dabeecad ee uu kusoo kordhiyay dhaawacaas naftiisa iyo halka uu kasoo gaaray ama cidda dhaawacday.
2: Qirasho( acknowledgment): qofku waa in uu qirto xanuunka iyo dhaawaca gaaray naftiisa, aqballana in ay tahay qayb kamid ah noloshiisa, Qaatana masuulliyada dhaymada iyo bugsiinta naftiisa.

3: Aqballid(acceptance) : qofku waa in uu aqballo in uu bugsoon karo, joogteeyana safarkiisa dhaymo nafeed, isagga oo booska ka saaraya cabsida uu ka qabo in uu bogsoon waayo , aamminana in ay macquul tahay in uu ka bogsoonayo dhaawaca gaaray ruuxdiisa.

4: In uu xanuunka dareemo( feel the pain): marxaladdani waa in uu qofku dareemo dhaawaca iyo xanuunka haya naftiisa, isagga oon cidna ee deyneyn ama ka cabsaneyn, in si dhaba uu qofku u dhex qaado dareenka shacuureed ee uu dhaawaco u geystay , xitaa haddii ay yihiin kuwa xun-xun ama xanuun badan.

5: Murugo( grieving) tani waxay la xariirtaa in qofku garto waxa ku dhacay ee sababay dhaawiciisa ama meesha uu uga yimid, haddii ay tahay waayitaanka qof uu jeclaa, kalsooni uu lumiyay iyo cabsi uu dareemay. Waa in uu qofku qirto waxa uu wayay ee ku sababay dhaawaca, uuna ka murugoodo natiijadooda.

6: Cafis(forgiveness): qofku waa in uu cafiyo qofkii ama dadkii u geystay dhaawaca, waa in uusan eedeyn, u xanaaqin ama cishoon wixii sababay dhaawiciisa ee uu fahmo naftiisa iyo dad ka kalabba.

7: Horo u socosho (moving forward): waa marxallada ugu danbeysa bugsiimo dareemaadka, qofkana waxaa laga rabaa in uu ka socda wax walba oo horay ugu dhacay, una dhaqaaqo jiha cusub oo nololeed, in uu sameysto qorshayaal ku aadan mustaqbalkiisa iyo aragtiyo uu run uga dhigayo ahdaaftiisa, in uu raadsado caawimaad si uu durbo uga bugsoodo iyo inuu isku dhiirrigeliyo qabashada shaqooyin dadajinaya bugsiimo dareemmeedkiisa.

10/10/2023

Waa maxay caafimaadka maskaxdu.

Waa badqabka caafimaadka qofka ee dareen ahaaneed, maskax ahaaneed, iyo la dhaqmid bulshaba. Waxa uu saameeyaa habka aan u fakarno, wax u fahanno ugana falcelinno, isaga oo innaga caawiya sida aynu ka yeelno mushkilladaha iyo go'aammada nolosha ee saameynta nagu leh.

Badqabka caafimaadka maskaxdu wuxuu muhiim u yahay marxalad walba oo nololeed-carruurnimo ilaa cirroolanimo.

8 qof ba 1 qof ayaa la nool xaalladaha caafimaad ee maanka, adduunkanna dad baddan ayaan helin daryeel caafimaad oo maanka ah ,iyadoo ay jiraan sababo badan oo u keenaya in aysan helin daryeelkaas ,waxaa kamid ah dadka qaybtood oo aan haysan xarrumihii lagu dabiibayay xaalladaha ku dhaca maanka, qaarkood waa fakhri oo ma awoodaan u tegidda dhaqtar , qaarna waxa ay ka baqaan caqabaddaha uga imaanaya bulshada ay la noolyihiin oo takoor iyo dhibaateen ku keenaya marka ay maqlaan in qofkaas ay haysato xaalad caafimaad darro oo maanka ah.

Hada bulshadeenna Soomaaliyeed waxaan ku baraarujinaynaa in qofkasta oo xaalladaha maanka ka cabta ama dhakhtar ku sheego in uu san waalneyn. Waxaa habboon in la daryeelo oo lala sheekaysto qofki sheegta ama lagu arko calaamaddaha caafimaad darro ee maanka ,sababtoo ah daawada xalladahaas qayb muhiim ah waxaa ka qaata amabba daawo u ah kaliya qofka in uu sheekeeyo,la fahmo , lagana dhageysto waxa uu ka cabanayo ,
oo aan marnaba lagu takoorin marxallada uu kujiro .

Qofkasta wuu la kulmi karaa xaalladaha maanka , ma ahan wax aan ku dhicin dad gaar ah .
Fadlan aan ku baraarugsanaano isbeddelada ku yimaada dadka guriga nagula nool, asxaabta iyo ehelkabba, si xilli fiican loo ogaado ,loogana daaweeyo xaalladahaas.
**aankuwaaxaquuquuqofwalbaaleeyahay.

28/09/2023

Bugsiimo dareemmeed/Emotional healing

Bugsiimo dareemmeedku waa habka uu jirka iyo qalbiga qofku ugu bogsoodo dhaawac soo gaaray oo xanuun ku reebay , waana hab isku xiran oo u bahaan dulqaad iyo waqti .Muddada lagu guda jiro safarka bugsiimo dareemeedka dadku waxay maraan marxaladdo kala duwan taas oo ku xiran nooca dhaawaca ee qofka soo gaaray iyo hab falcellintaanka shacuureed ee jirkiisa. In uu qofku ka bogsado dhaawaca soo gaaray durba iyo innay ku qaadato waqti dheer ba waxay ku xiran tahay sida uu qofku ug garto nooca dhaawaca ee soo gaaray, waqtiga uu aqbalay in uu dhaawacan yahay iyo taageerrada uu helo si uu uga bogsado.

5 darajo ama marxalladdood ee bogsasho dareemeedka:

Waxaa markii uhoraysay lasoo bandhigay 5 darajo ee bogsashada dareenka sannadka markuu 1969 kaaso ay Elisabeth Kubler-Ross ku sheegtay buugeeda “On Death and Dying” iyadoo lagu dabaqay habka bogsashada dareenka.

1. Inkirid ama diidmo-marxalladdaan wuxuu qofka diidaa inuu aqbalo in dhaawac soo gaaray, waxa uu isku dayaa qofka in uu iska fogeeyo dareemmadiisa hoosna udhigo darnaanta xaaladdiisa caqliga .Waxa uu indhaha ka qarsadaa run ahaansha dhaawaciisa isaga oon dhageysan dhawaqa maskaxdiisa ee tilmaamaya nabarka gaaray qalbigiisa.
2. Xanaaq- goorti ay soo dhammaato marxallada diidmada waxa uu qofka bilaaba xanaaq uu naftiisa ku xanaaqayo iyo dadka ku heeraarsan. Waxa uu qofka dareemaa ciil badan, caawimaad la’aan iyo niyad jab.
3. Gorgortan- marxaladdaan waxa uu qofka isku dayaa inuu naftiisa la wada xaajoodo, waxa uu qofka yeeshaa awood uu ku baaba’in karo dhibki so gaaray ama uga bixi karo .
4. Qulub/depression- Goorti uu qofka arko in uu san baabi’in karin dhibki soo gaaray wuxuu gali karaa xaallad murugo baddan, shaleyto iyo dareen rajo la’aan ah .
5. Aqballaad- marxaladda ugu dambaysa waa in uu qofka aqbalo inuu dhibkaas soo gaaray, ka dibna uu qorshe ka dhigto bogsashada dhaawiciisa iyo inuu horay usocdo oo uu ilaawo xanuunkiisa.



Maan-dhis

23/09/2023

Koritaanka badqabka caafimaad maanka ee ilmuhu waxa uu ku xiranyahay jaceylka ay siiyaan waalidka ama qofka ugu jira booska waalidnnimada. In ilmaha la siiyo jaceyl iyo farxad waqtiga ay yaryihiin waxa ay kor u qaadaa kalsoonidooda , waxa ayna dareemaan inay yihiin kuwa muhiim ah oo la daneynaayo. Iyaga oo noqda kuwa ay sarreyso aamminada ay ku qabaaan naftooda iyo dadka , hormarna kasameeya waxbarashada iyo la dhaqanka bulshadaba. Waxa ay noqdaan kuwa leh shaqsiyad wanaaagsan oo si wacan u yaqaana dareemayaashooda.

Carruurta aan helin daneynta ,daryeelka iyo jaceylka waalidka markii ay yaraayeen, ahaa kuwa aan la dhageysan jirrin shacuurtooda iyo cabashooyinkooda , fursadna aan u helin in ay helaan qof ay la wadaagaan waxa ay dareemayaan , waxa ay noqdaan kuwa aan isku kalsooneyn nafsad ahaan , isku arka in aysan ahayn muhiim, cid rabtana aysan jirrin. Ma ahan arday ku wanaagsan waxbarashada , waxa ay cuqdad u qaadan dadka , waana kuwa ugu badan oo geysta danbiyada iyo dilalka.

Hooyo iyo Aabbe sii ilmahaaga jaceyl , farxad iyo daneyn si ay u noqdaan kuwa naftooda ku kalsoon oo leh shaqsiyad wanaagsan.

Maan-dhis

21/09/2023

Fiiro gaar ah:

Lacala hadi aadan maqlin maanta waxaan rabaa inaad ogaatid inaad tahay qof muhiim , qof la jecelyahay, qof isku filan oo muhiim ah .

Farxad ku wajah maalintaada ,shaqadaada iyo waxbarashadaadaba.

Maan-dhis

14/09/2023

Xadgudubka iyo dhaawaca caafimaadka maskaxda.

Xadgudubku, ha ahaato mid jireed, mid laxow (caadifad), hadal, ama kufsi, waxay saameyn waqti dheer ah ku yeelan karaan caafimaadka maskaxdaada. Dhaawacu wuxuu saamayn karaa sida aad naftaada u dareemayso iyo sida aad ula xirriirto dadka kale.

Haweenka la kulma xadgudubka ama dhaawacyada kale ee maskaxdu waxay leeyihiin halis sarre oo ah inay ku dhacaan xaaladdaha maanka , sida niyad-jabka, walaaca, ama xanuunka kadeedka ee ka dambeeya dhaawac maskaxda ah (PTSD).

Dhaawaca maskaxda iyo xadgudubku marna ma aha qaladkaaga. Waxaadse heli kartaa caawimo si aad u ga bogsato nabarrada jireed, maskaxeed, iyo Laxoweed (shucuureed) ee kaa soo gaaray ayagga.
Maan-dhis

09/09/2023

Waxyaalo ay tahay in aad xasuusnaato

1: berri waa maalin cusub , haka welwelin in aad ku dhexjirto haddii ay maalintaado adkeyd maanta , wax badan ayaa qabsan kartaa oo way kuu qurux badnaaneysaa.
2: in aad khalad gasho ,wax gafto ama guul dareysato waa wax caadiya , oo kamid ah nolosha dadka.
3:in aad tiraahdo kalmada “Maya” waxa aadan rabin ama qaban karin waa wax fudud oon dhibaato lahayn, bar nafsadaada in ay diido wixii aan u rooneyn.
4: qof walbaa adiga oo kale mahan, ma dhaceyso in aad simantihiin, ha isku howlin dadka in ay sidaada oo kale noqdaan.
5: quruxda ,xooga ,kalsoonida iyo wax walba oo wanaagsan adiga ayay kugu dhexjiraan, adaa lagaa rabaa in aad usoo saarto banaanka . Marnaba ha dhayalsan shaqsiyada gudaha ee naftaada.

Maan-dhis

06/09/2023

Dadka ku xeeran noloshaada iyo saaxiibbada aad sameysaneyso ha noqdeen kuwo u roon badqabka caafimaad ee maskaxdaada.
Wehel ka dhigo dad ku dhiirigellinaya oo kugu caawinaya awood iyo tamar aad naftaada ku hormariso, yeysan noqon kuwa adiga ku dhaleeceeya oo dhaliila wax qabadkaaga .

Ha badsan la socoshada saaxiibbadda caajiska ,cunfiga, cuqdada iyo calaacalka baddan waxa ay duminayaan shaqsiyada iyo tamarta wanaagsan ee naftaadu leedahay. Dadka leh hanka sare , cafiska badan ,noloshooduna nidaamsan tahay , ka shaqeeya caafimaadka jirkooda iyo maskaxdoodo waa kuwo aad ka heleyso farxad oo dhisaya kalsoonida naftaada korna u qaadaya caafimaadkaaga shacuureed iyo maskax ahaanba.

Maan-dhis

04/09/2023

Sida ay muhiim u tahay badqabka caafimaad ee jirkaaggu ayuu muhiim u yahay badqabka caafimaad ee maankuna.

Marwalba ahoow mid si dhow ula socda isbeddel shacuureedka naftiisa iyo sameynta maskaxeed ee ay kaga tagaan, ha dhayalsan hana is dhaafin haddii aad dareento culays nafsiya . Raadso saaxiib ,walaal iyo dhaqtar aad xogtaada siinkarto.

Maan-dhis

27/07/2023

TOXIC RELATIONSHIP
Xariirrada waxaa loo qaybiyaa labo, mid togan oo ay lammaanuhu isu muujiyaan garab istaag, naxariis iyo wadajir ,labadda dhinacna ay diyaar u yihiin in ay wax baxshaan, waxna qaataan. Xariirrada togan khasab ma aha in ay kaamil yihiin, balse goorta uu khilaaf yimaado waa mid ay labada qofba ka wada shaqeeyaan sidii ay ku heli lahaayeen hab ah ay ku xalliyaan oo ay ku wada qanacsanyihiin, aan ahaynna mid hal qof rabitaankiisa ku shaqaynaya.

Nooca kale waa xiriirka aan caafimaadka qabin, inta badan waa kuwa sun ah oo waxa ay khatar ku yihiin bedqabka caafimaad ee maskax ahaan, muuq ahaan iyo dareen ahaanneed ee qofka .Dadka leh dabciga xiriirrada sunta ah ma muujiyaan ama laga ma arko xilliyada h**e ee xiriirka. Waa dad soojiidasho xadka ka baxsan leh oo qofka ay la yeeshaan xiriirka uu u arkayo in uu yahay lammaanihi qummana ee naftiisu rabtay. Waa dad ruuxa ay la leeyihiin xiriirka siiya dareen kalgacal, naxariis iyo ammaan xad-dhaaf ah leh. Wakhti ka dib waxa ay la soo baxaan shaksiyaddoodii runta ahayd ee ku salaysnayd xakameynta, dalbashada iyo xadgudub dareemeed.

Soobixida calaamadaha lagu garto xariirrada sunta ah waxay qaataan bilo ama sannado waxaana ka mid ah:
◦ Gooni saar ama karantiil- qofka leh dabciga xiriirka suntan ah wuxuu isku dayaa in uu lammaanihiisa ka sooco qoysaska iyo saaxibbaddii, si ay u yaraato caawinaadda uu ka helayo uuna u noqdo mid xariirkiisa ku tiirsan oo aan isaga ka maarmeyn.
◦ Dagaal iyo buuq joogta ah- xariir walba waa uu leeyahay dagaal iyo buuq laakin xariirrada sunta ah koodu waa xad-dhaaf ku dhisan buuq lammaanaha xakameeyaha ah ee leh dabciga xiriirka suntaa oo mar walba aflagaaddeeya, yasa, dhaleeceeyana lammanihiisa kale.
◦ Eedayn- lammaanaha suntaa ma ahan mid leh ama iska saara musuulliyad waxyaalaha taban ee ka dhex dhaca xariirka. Waxa uu mar walba rabaa in uu qaato musuulliyadd dhaqammada togan (positive) ah ee xariirka. Wax kasta oo aan fiicnayn waxa uu dusha u saaraa qofka kale isaga oo iska dhigaya kan mar walba laga khaldan yahay.
• In uu shaki iyo khalkhal geliyo qofka (gaslighting): habkani waa mid muddo qaata una saameeya qofka dareen ahaan, maskax ahaan iyo fikir ahaanba, waxa ayna gaarsiiyaan in uu qofku ka shakiyo hadalladiisa, ficilladiisa iyo xasuustiisii h**e ilaa ay gaarsiiyaan in ay kalsoonida naftiisu hoos u dhacdo . Waxa ay u isticmalaan in ay inkiraan dhib ay gaysteen ama qofka ku eedeeyaan oo dusha ka saaraan danbi ay ayagu galeen. Waxa ay isdabamariyaan dhacdooyinka ama mowduuca doodda si aysan u qaadan danbi iyaga oo mar walba qofka ay xiriirka la leeyihiin khaladka dusha ka saara.

•Waa kuwo jecel in ay wax walba ayagu qaataan, mana rabaan in ay wax bixiyaan xataa hadallada iyo ereyada niyadda u roon. Waa kuwo uu xiriirkoodu ku dhisan yahay masayr iyo fahan darro .
Sidee uga bogsan kartaa xariirrada sunta ah?

Ka bixidda xariir sun ah waa wax la sameyn karo, waxyaalaha kaa caawin karana waxa ka mid ah:
◦ Daryeelidda iyo ka warqabka naftaada; barashada in aad naftaada daryeeshid waxay qayb wayn ka qaadataa bogsiimada iyo dib u dhisida sidii aad naftaada u siin lahayd mudnaanta koowaad.
◦ Dib usoo celinta xariirradii aad la lahayd qoyskaaga iyo asxaabta ku jeclayd, kuna danaynaysay kuwaas oo kaa caawinaya sidii aad u bogsiin lahayd dareemmadaada, una dhisan lahayd xariirro caafimaad qaba.
◦ Helidda daaweyn iyo la talin kuwaas oo kaa caawinaya inaad dhisto kalsoon nafeed.

Maan-dhis

11/07/2023

Saameynta uu burburka qoyska ku yeesho ilmaha:

Furriinka wuxiu saameeya dhaamman dareennada caadifadeed ee qoyska, wuxuuna u gaystaa niyadjab, carruurtu waxay maraan marxalado kala duwan oo ku xiran hadba da’da uu ku jiro ilmahaas.
Furriinka iyo khilaafka labada waarid wuxuu ku abuuraa ilmaha welwel ah in waaridkii uusan sii jeclaan doonin, waxayna u qaataan in ay iyagu yihiin sababta keenaysa khilaafka waaridka. Waxay yeeshaan xanaaq iyo cabsi badan, dhaqanka oo ka xumaada iyo dulqaad yari. Waxay dambiga saaraan mid ka mid ah waaridka inuu sabab u ahaa burburka qoyskooda, waxayna noqdaan kuwa uu xun yahay xiriirka ay la leeyihiin dadka, wayna ka dhex baxaan bulshada.

Saameynta furriinku uu ku yeesho ilmaha waxa loo qaybiyaa saameyn dhow iyo mid fog, saamaynta dhowna ilmaha waxaa lagu arkaa:

1. in ay ku dhacaan xaalado ka mid ah kuwa maanka ku dhaca, sida Qulubka ama walaaca iyo walbahaar oo la sheego inay yihin labada ugu badan ee ku dhaca carruurta marxaladdaas ku jirta.
2. Bilaabidda isticmaalka mukhaadaraadka.
3. Caqabad uga timaadda xaga bulshada marka ay waaridkood ka hadlayaan ama la soo hadalqaado.
4. Xanaaq badan iyo dabeecad xumo.

-Gabdhaha ayaa u bada yeelashada xaaladaha maanka ku dhaca, halka wiilashu ay yeeshan dhaqannada ay ka mid yihiin in ay waxbarashada ka saaqidaan iyo barashada mukhaadaraadka.

Saameynta fog ee furriinka waaridku uu ku yeesho ilmahooda.

1. In ilmuhu uu naco guurka ama mar walba uu dib u dhigo.
2. Aamminaad yari iyo xiriirradoodda oo liita.
3. Guurkooda waxaa laga yaabaa in ay ku dhammaadaan furriin.

Waxyaalaha waaridku ku caawin karo ilmahooda si ay uga gudbaan dhibaatooyinka ka dhasha furriinka:

1. Waa in waaridku ilmaha la qaato wakhti fiican oo madaddaalo leh.
2. Labada waarid waa in ay iska kaashadaan korriimada ilmaha oo uusan ilmuhu noqon mid hal waarid keliya uu koriyo.
3. Waaridka uu ilmuhu la noolyahay waa in uu taageero wakhtiga uu ilmuhu la soo qaadanayo waaridka uusan la noolayn.
4. Waa in waaridka wax taban oo xun uusan ka sheegin waaridka kale, ilmaha oo maqlayana labada waarid aysan ku doodin ama isku dagaalin ilmaha dhexdooda.
5. Waa in waaridka uusan ilmaha ka dhigan gudbiye xogta u kala gudbiya ama ayaga u dhexeeya oo aysan farriimo taban iskugu dhiibin.
6. In si daacad ah oo fudud uu waalidka ilmaha ugu sheego ama labada waarid hal mar u wada sheegaan isbeddeladda ku imaan doona jadwalka qaab nololeed ee waxbarashada iyo hawlaha ay isla wada qaban doonaan.
7. Waa in ilmaha lagu caawiyo sidii uu u sheegi lahaa waxa uu dareemaayo isaga oo ka daacad warramaya, loona sheego in aysan wax dambi ah ku lahayb kalatagga qoyskooda, sidoo kalana waxa ay dareemayaan ay ka bi’i doonaan wakhti kooban ka dib.
8. Waaridku waa in uu ilmaha si joogto ah u la xiriiro, haddii uu la joogo iyo haddii uu ka maqan yahayba.
9. Waaridku waa in uu daryeelo naftiisa, ilmahana uu ka ilaalsha in uu arko waaridkii oo dayacan.
10. Haddii ilmuhu uu ka soo kaban waayo dhibaatadii ka soo gaartay burburkii qoyska, waa in waalidku uu la xiriiro qof ku takhasusay arrimaha qoyska iyo caafimaadka maskaxda.

Waxaa jira ilmo uusan saameyn weyn u gaysan kalatagga qoysku iyo ilmo uu saameyn xooggan ku yeesho, haddaba, waaridka waxaa laga rabaa in uu u fiirsadaan ilmahooda kan uu yahay, xalna u raadsho.

25/06/2023

“Uma baahnid in aad waqti walba kujirto xaalad deggenaan ah ama togan, waa si wanaagsan in aad dareento marxalladdo murugo ,xanaaq , cabsi , iyo isku dhexyaac ah . Dareenkaasi kaama dhigaayo in aad tahay qof taban ama xun .Waxa ay muujineysaa in aad tahay bini’aadan”.



Maan-dhis

04/06/2023

Maxay ku kala duwanyahiin Mental Illness iyo Personality Disorder, mise waa isku mid?

Mental illness ama xanuunada ku dhaca dhimirka iyo Personality Disorders oo ah xanuunada ku dhaca shaqsiyadda waa laba xaaladood oo aad u kala duwan, had iyo jeerna la isku khaldo ama laka saari kari waayo.

- Xanuunka dhimirka waa mid ku imaada si kadis ah ama mudo gaaban soo soqdey halka xanuunka shaqsiyada yahay mid mudo dheer soo socdey.

- Xanuunka dhimirka waxaa sababi kara dhacdo gooni ah halka xanuunka shaqsiyada yahay mid la xiriira qaab noloeedkii shaqsigaas ilaa maalintuu dhashay.

- Xanuunka dhimirka si sahalan ayaa loo garan karaa in shaqsigaas xanuunsanyahay halka xanuunka shaqsiyada adagtahay in la fahmo waayo waxay ku lifaaqabtahay dabeecadaha iyo dhaqanka shaqsiga

- Xanuunka dhimirka qofka qaba waa ku adkaanaysaa inuu wato nolol maalmeedkiisa caadiga ah lkn xanuunka shaqsiyada waa uu la noolaankaraa qofku isagoon la fahmin inuu xanuunsanyahay.

- Xanuunka dhimirka waa u fududahay dhakatiirta inay diagnose gareeyaan hadii baaritaan lagu sameeyo halka xanuunka shaqsiyada ay aad u adagtahay in la diagnose gareeyo.

29/05/2023

Ma ogtahay xirriirka aad la leedahay saaxiibbaddaa ,qoyskaa iyo qofka aad nolol wadaaga tihiin ama la socotid inuu sameyn weyn ku leeyahay caafimaadka maaankaaga iyo badqabkaagaaba iyo sidda uu jirkaagu ushaqeynaayo.

Hagaaji xirriirka kaala dhaxeeya dadka si aad kor ugu qaado caafimaadka maankaaga nafsadaaduna u hesho deggenaan nafsiya.

.
Maan-dhis

29/05/2023

Kalsoonidu waxay muhiim u tahay badqabka nafteena,waana umuhiim badqabka caafimaad ee muuqeena ,maskaxdeena iyo farxadeennaba.

Kor u qaad kalsoonida aad ku qabto naftaadda.