25/09/2023
HORUDHACA MOWDUUCEENA EE AH " ASTAAMAHA QORAALKA EE AFKA SOOMAALIGA AH."
SABABAHA IGU KALIFAY MUDUUCAAN INAAN KA HADLO, QISADAAN AYAA KA MID AH.
Bismillaahi al-raxmaani al-raxiimi.
Waxaa jirta qiso dhab ah oo dhacday, oo ku tusaysa dhibaatada, iyo khasaaraha, ka-dhasha marka si-khaldan loo isticmaalo xeerrarka astaamaha qoraalka. Qisaddan aan halkan ku
sharixi-doono, wuxuu qoraagu si khaldan u-isticmaalay astaanta
hakad ( , ). Qoraaga warqada qoraayey wuxuu meel khaldan geliyey
astaanta hakad, waxaanay sababtay in lagu toogto (oo la-dillo) nin
aanay ahayn in la-dilo.
Qisadan waxaa luqada Ingiriisiga lagu magacaabaa: “The Comma that Killed the Man,” oo micnaheedu yahay, “Hakad-kii Ninka Dilley.” Qisaduna sidan ayaydhacday:
"Waxaa jiray laba ciidan oo dagaalamaayey. Ciidamadii mid
ka mid ah ayaa waxay qabteen nin kasoo jeeda ciidankii ay ladagaalamayeen.
Sarkaalkii qabtay ninka maxbuus-ka ah ayaa la xidhiidhay sarkaalkii kasii sareeyey oo jooga meel u jirtaa qiyaastii 500 Kiiloomitir. Wuxuu waydiiyey siday u waxay ka yeeli lahaayeen ninka maxbuuska ah ee ay hayaan. Sarkaalkii ka-sareeyey ayaa usoo jawaabay. Wuxuu usoo qoray warqad ay ku qorantay: “Kill him not, wait for me.” Micnaheeduna yahay: “Ha dillin, ee ila sug.” Sarkaalkii warqada loosoo diray wuu fahmay, ninkiina muu dillin, ee wuu xidhay uun, waxaanu lasugaayey ammar danbe oo kasoo baxa sarkaalka sare.
Muddo ka dib ayaa sarkaalkii ninka maxbuuska ah hayey lagu amray in uu ninka maxbuuska ah u gudbiyo xero ciidan oo meel kale ku-taal. Wuxuu sarkaalkii go’aansaday in uu ninka
maxbuuska ah u gudbiyo xeradii ciidanka ee kale. Warqadii h**e ee loosoo qoray—ee ay ku qornayd “kill him not, wait for me”—
way ka luntay sarkaalka. Laakiin, sarkaalku wuu xasuusnaa ammarkii la siiyey. Sidaa awgeed, wuxuu sarkaalkii go’aansaday inuu isagu warqada gacantiisa ku qoro si uu amarkii h**e ee la psiiyey ugu sheego sarkaalka cusub ee uu maxbuuska u
gudbinayo. Wuxuu qoray amarkan: “Kill him, not wait for me.” Taas oo macnaheedu noqonayo: “Dil ninka, hayla sugin.”
Hadii aynu is bar-bar-dhigno labadii amar (ama fariimood)
ee labada warqadood ku kala qornaa, sidan ayay noqonayaan:
Sarkaalkii koowaad: “Kill him not, wait for me.”
“Ha dilin, ila sug.”
Sarkaalkii Labaad: “Kill him, not wait for me.”
“Dill ninka, hayla sugin."
Ma aragtaa kala-duwanaanshaha u dhexeeya labada
qoraal? Sarkaalka kowaad meesha uu hakad-ka geliyey, iyo
sarkaalka labaad meesha uu hakad-ka geliyey ayaa sababtay in
micnihii fariintu is-bedesho, sidaana ninkii lagu dillo. Sarkaalka
koowaad wuxuu hakad-ka galiyey meesha ka danbaysa
kelmeda “not,” sarkaalka labaadna wuxuu hakad-ka galiyey
meesha ka danbaysa “him,”. "
Dhibta waxaa keenay, sarkaalka labaad oo aan aqoon u lahayn xeerka astaamaha qoraalka; waxaanu aqoon u lahayn
meesha ku haboon ee uu hakad-ku galo.
Sheekdani waxay ina tusaysaa khatarta iyo is-fahan-waaga ay keento marka uu qoraagu si khaldan u isticmaalo xeerka astaamaha qoraalka. Dhibaataduna kuma koobna in hakad-ka oo kaliya si khaldan loo isticmaalo; laakiin, marka astaamaha qoraalka dhamaantood si khaldan loo isticmaalo, dhibaatadu way dhacdaa.
Xeerka astaamaha qoraalka oo qofku si khaldan u isticmaalo (ama aanu isticmaalin) waxay keentaa:
1. in ay ka dhalato khatar, ama khasaare, aad u wayni,
2. in shaqo uu qofku dalbaday uu ku-guul-daraysto; sababtoo ah, qoraalkiisa ama qoraalkeeda oo khaldan owgii (sida aynu ku aragnay labada tusaale ee kor ku xusan),
3. in aan la-fahmin qoraalka micnihiisa,
4. inuu qofku fikradiisa, ama dooddiisa, u gudbin-kariwaayo bulshada inteeda kale,
5. in sumcada qofku hoos u-dhacdo oo loo arko qof aan aqoon-lahayn,
6. inuu qofku dareemo niyad-jab iyo kalsooni-darro,
7. inuu qofku ka-qajilo (ku dhici-waayo) in uu wax-qoro,
8. inuu qofku ku noolaado canaan iyo is-ciil-kaanbi.( joogta ah.)
F.G. Gaarsii ( u share-geeray ) walaalkaa ama walaashaa, si ay ugu cibra qaataan oo ay u bartaaan astaamaha qoraalka ee afka soomaaliga ah. 👉 Ebrahim Adam