31/05/2025
"Puso o Utak? Isang OFW na Nahahati"
Ang sinasabi ng utak: ‘Wag ka munang umuwi. Marami pang bayarin. Marami pang kailangang ayusin. Hindi pa sapat ang ipon.
Pero ang sigaw ng puso: Umuwi ka na. Miss na miss mo na ang mga anak mo. Lumalaki silang wala ka sa tabi nila...
Araw-araw, ganito ang laban ko. Sa bawat pagbangon sa umaga, habang nagtratrabaho sa ibang bayan, bitbit ko ang tanong na paulit-ulit na umiikot sa isip ko: Ano ba ang dapat sundin—utak o puso?
Hindi madali ang buhay OFW. Maraming akala, puro saya, puro pasalubong, puro "buti ka pa, nasa abroad." Pero ang hindi nila alam, sa likod ng bawat remittance, may kapalit na puyat, pagod, lungkot, at madalas—luha. Hindi nila alam na habang pinapadala ko ang perang pinaghirapan ko, ang kapalit nun ay mga yakap na hindi ko maibigay, mga kwento ng anak kong hindi ko naririnig nang personal, at mga sandaling hindi ko na maibabalik.
Minsan, naiisip ko: sapat na ba ang pera kung ang kapalit ay ang mga panahong hindi ko sila kasama? Pero kapag iniisip ko rin ang kinabukasan nila, parang kailangan kong tiisin. Para sa pag-aaral nila. Para sa bahay na pinapangarap. Para sa buhay na mas magaan balang araw.
Pero habang tumatagal, mas lumalakas ang tinig ng puso:
“Umuwi ka na… hindi lang pera ang kailangan nila. Kailangan ka rin nila. Ngayon.”
Ang hirap mamili.
Sa totoo lang, wala akong tamang sagot. Dahil bawat OFW may kanya-kanyang kwento. Pero sa mga oras na tulad nito, iniisip ko lang: kung ang dahilan ko sa pag-alis ay sila, baka sila rin ang dahilan para ako'y bumalik.