Sanskryt.pl

07/05/2024

samatva समत्व równość (z), tożsamość; jako stan: spokój umysłu, nieróżnicowanie

🔶https://sanskryt.pl/slowa-rozmaite/

20/04/2024

🟥mauna मौन (od muni मुनि) (n.) milczenie, cisza, zachowywanie milczenia; urząd lub stanowisko Muniego - świętego mędrca
🟥muni मुनि (m.) Muni, święty, mędrzec, jasnowidz, asceta, mnich, pustelnik (szczególnie ten, który złożył ślub milczenia)
🟥maunavrata मौनव्रत (n.) śluby milczenia (zobowiązanie, przysięga, przyrzeczenie)
(Czy słowo ‘vrata’ nie przypomina Wam w brzmieniu naszej ‘roty’?)
🟥maunavṛtti मौनवृत्ति zachowując śluby milczenia

14/04/2024

Cechą charakterystyczną zapisu devanāgarī jest górna pozioma linia łącząca sylaby tzw. śirorekhā शिरोरेखा

12/04/2024

🔴http://sanskryt.pl/o-slowach-znaczacych-byc-w-sanskrycie/

28/03/2024

„Dyscypliny naukowe, w tym ogólna teoria systemów, ekologia i głęboka ekologia, mają kilka rzeczy do powiedzenia na temat iluzji niezależności. Na poziomie osobistym możesz postrzegać swoje ciało jako niezależną całość, ale każdy z bilionów atomów w tobie jest tymczasowo wypożyczony od wszechświata. Gdy umrzesz, pożyczka zostaje spłacona, zwracasz te atomy swojemu pierwotnemu pożyczkodawcy, skąd zostają ponownie wypożyczone ad infinitum aby stworzyć inne, przejściowe formy. W sanskrycie za niegrzeczne uważa się mówienie, że ktoś umarł. Bardziej rozważnym wyrażeniem jest pancatvam gatah, czyli „powrócił do piątki”. Powrócił do pięciu żywiołów.”

Andrew Holececk “Dreams of Light” z rozdziału “The Science of Illusion”.
("Dreams of Light. The Profound Daytime Practice of Lucid Dreaming" to bardzo ciekawa książka łącząca starożytną buddyjską wiedzę z najnowszą wiedzą naukową.)

🟥
“Scientific disciplines including general systems theory, ecology, and deep ecology have a thing or two to say about this illusion of independence. At a personal level, you may look at your body as an independent entity, but every one of the trillions of atoms within you is on temporary loan from the universe. When you die, that loan is paid off as you return these atoms to your primordial lender, where they will be loaned out ad infinitum to create other transient forms. In Sanskrit it considered impolite to say that someone has died. The more considerate expression is pancatvam gatah, or “they have returned to fiveness.”They have returned to the five elements.”

26/03/2024

Co za spotkanie! 🌈🌪

W zdaniu występują:

🔹indradhanus इन्द्रधनुस् (n.) tęcza, dosł. łuk Indry
🔹cakravāta चक्रवात (m.) cyklon (cakra चक्र - koło, vāta वात - wiatr)
🔹yadā यदा kiedy (w zdaniu częsty jest związek ‘yadā यदा’ ... ‘tadā तदा’ kiedy … wtedy … Przy okazjiwarto wspomnieć o istnieniu pytajnika ‘kadā कदा’ kiedy?)
🔹milati मिलति spotyka - 3 os. l. poj. od ‘mil’ मिल् ‘spotykać’

24/03/2024

🙏
Była już mowa o słowie ‘viloma विलोम’, które oznacza ‘pod włos’ i jest jedną z technik pranajamy (prāṇāyāma प्राणायाम). Etymologicznie sam wdech jest vilomą, ponieważ wdychając powietrze włoski rosnące w nozdrzach zasysane są do środka, tj. wdech działa pod włos. Antonimem ‘vilomy’ jest ‘anuloma अनुलोम’ znacząca ‘z włosem’ i jest to cecha wydechu, przy którym włoski wracają do spoczynkowej pozycji.

Ogólnie pranajamę dzieli się na cztery czynności (językowo patrząc będą to dwie pary antonimów ułożone naprzemiennie☺️) : pūraka पूरक - antarkumbhaka अन्तर्कुम्भक - recaka रेचक - bahirkumbhaka बहिर्कुम्भक

पूरक pūraka ‘wdech, napełnianie’
रेचक recaka ‘wydech, opróżnianie’
अन्तर्कुम्भक antarkumbhaka ‘wewnętrzna kumbhaka, czyli zatrzymanie oddechu po wdechu’
बहिर्कुम्भक bahirkumbhaka ‘zewnętrzna kumbhaka, zatrzymanie oddechu po wydechu’

🟥https://sanskryt.pl/antonimy/

22/03/2024

🙏
Praca ze słownikiem przynosi czasami prezenty. Przy opracowywaniu wpisu o antonimach natknęłam się na उत्पतनी विद्या utpatanī vidyā ‘zaklęcie, dzięki któremu można latać lub unosić się w górę’. Jak brzmi to zaklęcie, nie wiem, chciałabym móc z niego skorzystać, ale tymczasem pozostaje mi latanie we śnie, a na jawie zapraszam Was do poczytania antonimów w najnowszym wpisie na blogu. 🟥 https://sanskryt.pl/antonimy/

Sanskryckie słowo ‘viloma विलोम’ joginiom i joginom jest znane jako określenie jednej z technik pranajamy. Znaczy dosłownie ‘pod włos’ (wbrew). Przedrostek ‘vi’ oznacza oddzielenie a ‘loma’ to ‘włos’. Vilomaśabda विलोमशब्द natomiast, to ‘antoni...

17/03/2024

Sanskryckie słowo ‘viloma विलोम’ joginiom i joginom jest znane jako określenie jednej z technik pranayamy. Znaczy dosłownie ‘pod włos’ (wbrew). Przedrostek ‘vi’ oznacza oddzielenie a ‘loma’ to ‘włos’. Vilomaśabda विलोमशब्द natomiast, to ‘antonim, przeciwieństwo’. Pary przeciwieństw często tworzone są przy użyciu przeciwstawnych przedrostków, jak np. ‘su’ i ‘duḥ’ → सुख sukha 'dobrze, wygodnie, szczęśliwie, dostatnio' - दुःख duḥkha 'niedobrze, nieszczęśliwie, niewygodnie, biednie'. --> https://sanskryt.pl/sukha-duhkha-kha/

Wkrótce na stronę trafi wpis zawierający duuuużo antonimów, nad którym właśnie trwają prace.

21/02/2024

🔶 'ati अति' jest częstym prefiksem do rzeczowników i przymiotników, rzadziej do czasowników i wyraża coś nadmiernego, nadzwyczajnego, przekraczającego: ‘bardzo, niezmiernie, ponad, zbyt’

🔸atikaṭhora अतिकठोर (mfn.) ‘bardzo twardy, za twardy, zbyt twardy’
🔸atikalyam अतिकल्यम् ‘bardzo wcześnie, za wcześnie, zbyt wcześnie’
🔸atikāya अतिकाय (mfn.) ‘niezwykłe ciało/ niezwykłej wielkości/ gigantyczne’
🔸atikṛṣṇa अतिकृष्ण (mfn.) bardzo ciemny lub za ciemny/ bardzo głęboko niebieski/ granatowy’
🔸atigandha अतिगन्ध (mfn.) ‘mający powalający zapach’
🔸atijava अतिजव (m.) ‘nadzwyczajna prędkość’
🔸ativādin अतिवादिन् (mfn.) ‘bardzo gadatliwy, zbyt gadatliwy’
🔸atyuttama अत्युत्तम ‘nadzwyczjany’

🔶https://sanskryt.pl/

14/02/2024

Słowo kara कर (m.) 'ręka, dłoń' pochodzi z pierwiastka czasownikowego (dhātu) √ कृ kṛ znaczącego ‘robić, tworzyć’. Dłoń to jeden z pięciu narządów działania (karmendriyāṇi कर्मेन्द्रियाणि) 🫱🫱🫱https://sanskryt.pl/dlon/

07/02/2024

🙏

Znalazłam taką etymologię słowa ‘agni अग्नि’ (ogień) 🔥 według której jest ono złożone z ‘ag अग्’ znaczącego ‘poruszać się zygzakiem, kręto, meandrować’ i z ‘ni नि’ ‘prowadzić’, co razem daje obraz charakteru ognia jako pełgającego, w ciągłym zygzakowatym ruchu.

🔴🟠🟡 https://sanskryt.pl/ogien/

02/02/2024

“Przymiotnik महान्त् mahānt „wielki” używany jako pierwszy człon złożenia karmadhāraya lub bahuvrīhi, przyjmuje formę mahā महा - mahāpuruṣaḥ महापुरुषः „wielki człowiek”, mahābala महाबल “wielka siła”.

“Complete Sanskrit” M. Coulson

🔵https://sanskryt.pl/galeria-slow/

28/01/2024

Sam Pāṇini पाणिनि, wielki indyjski gramatyk, systematyzator i kodyfikator sanskrytu nie posługiwał się nazwą 'saṃskṛta' dla określenia tego języka. Słowami jakich używał była bhāṣā भाषा (język mówiony) i chandas छन्दस् (rytm, tekst). Nazwa 'saṃskṛta', która zaczęła funkcjonować później oznacza '(perfekcyjnie, doskonale) ułożony' i opisuje charakter sanskrytu po ujęciu jego reguł w traktacie gramatycznym Aṣṭādhyāyī अष्टाध्यायी.

🟢https://sanskryt.pl/gramatyka/panini/
🔵https://sanskryt.pl/o-nazwie-sanskryt/

25/01/2024

Manas मनस् czyli umysł (w jego najszerszym znaczeniu słowo to odnosi się do wszystkich władz umysłowych), intelekt, inteligencja, zrozumienie, percepcja, zmysł, sumienie, wola. W filozofii organ wewnętrzny (antaḥ-karaṇa अन्तः-करण) percepcji i poznania; władza lub instrument, przez który myśli wchodzą lub za pomocą którego przedmioty zmysłowe wpływają na duszę; w tym sensie manas मनस् jest zawsze uważany za odrębny od ātmana आत्मन् i puruṣy पुरुष, „ducha lub duszy” i należy tylko do ciała, uważany jest również – z wyjątkiem fil. Nyāya – za nietrwały; w RV. czasami łączy się z sercem (hṛd हृद् / hṛdaya हृदय) ......... [ Źródło Słownik Sir Monier-Williamsa]

Zapraszam na stronę gdzie dodatkowo można sprawdzić odmianę czasownika ‘myśleć’ przez osoby, poznać słowa utworzone od pierwiastka ‘man’, przymiotniki, których częścią składową jest słowo ‘manas’ i inne cuda https://sanskryt.pl/manas/ 🙏

22/01/2024

🔴 वातायनच्छिद्ररजः vātāyanacchidrarajaḥ
‘pyłek w promieniu słońca wchodzący przez otwór (okna)’

🟠 वातायन vātāyana (mfn.) ‘poruszanie się na wietrze lub w powietrzu; (m.) 'poruszający się lub szybki jak wiatr; koń'; (n.) 'przejście przez wiatr', 'przeciąg, okno, otwór wentylacyjny, otwór strzelniczy; balkon, portyk, taras na dachu domu’ [MW]

🟡--> https://sanskryt.pl/nazwy-wyrazania-wielkosci-mierzonych-od-atomu-do-yojany/

📸 Zdjęcie pochodzi z “Sanskrit -Tibetan – English Vocabulary”(Mahāvyutpatti) Alexandra Csomy De Kőrösa.

20/01/2024

🙏 Jeszcze raz wielkie dzięki Wam za odzew na mój okołoświąteczny post odnośnie słów. Czuję się zainspirowana Waszymi propozycjami, a przede wszystkim samym kontaktem, pogawędkami, które naprawdę dodały mi werwy do “mejprzyjemnościopracy”. Większość zaproponowanych słów jest trudna do interpretacji graficznej, bo jak na przykład zobrazować mokṣę, jak nirvāṇę? Jednakże nie ma rzeczy niemożliwych i wyjście zawsze się jakieś znajdzie ;) Dzisiaj przedstawiam łuk Indry, czyli tęczę - indradhanus इन्द्रधनुस्. To akurat nie było trudne.
Z Waszych propozycji ułożyła się taka lista, prawie w całości zrealizowana. Niezły wybór, trzeba przyznać:

1.samatva समत्व równość (z), tożsamość; jako stan: spokój umysłu, nieróżnicowanie
2. sahaja सहज naturalny, wrodzony, pierwotny; coś, co powstaje wraz (saha) z narodzeniem (ja), słowo to tłumaczy się również jako 'intuicyjny'.
3. anubhava अनुभव ‘doświadczenie’
4. indradhanus इन्द्रधनुस् ‘tęcza’ dosł. łuk Indry
5. svapnavat स्वप्नवत् ‘jak sen; oniryczny’
6. manas मनस् ‘umysł’
7. nirvāṇa निर्वाण ‘ustanie, wyciszenie, uciszenie, zgaśnięcie’
8. hṛdaya हृदय ‘serce’
9. indriyāṇi इन्द्रियाणि ‘zmysły’ - z tej propozycji powstał cały wpis na temat zmysłów, który można odwiedzić na https://sanskryt.pl/indriyani-zmysly/
10. anubhava अनुभव ‘doświadczenie’

🌈 Tęcza po zeskanowaniu trafi do galerii słów https://sanskryt.pl/galeria-slow/

18/01/2024

Witajcie! 🙏 Mam do oddania książkę, którą kupiłam w pakiecie wraz z innymi, a już mam egzemplarz. Chętnie przekażę (nieodpłatnie) komuś, kto ma ochotę z niej skorzystać. Książka jest używana, w dobrym stanie. Może się przydać na dobry początek przygody z sanskrytem. :)

16/01/2024

🟠 “Wyraz ‘itaratra’ इतरत्र znaczy dosłownie ‘w drugim miejscu [ale też: wypadku] z dwu [możliwych].’ Pochodzi od ‘itar’ इतर् -’drugi z dwóch’ i sufiksu -tra -त्र oznaczającego okoliczność miejsca [ale także lokatyw w jakimkolwiek innym znaczeniu].”

Leon Cyboran

🔸https://sanskryt.pl/sufixtra/

14/01/2024

▪️ atra अत्र ‘tutaj’ ▪️ yatra यत्र ‘dokąd? gdzie?’ ▪️ tatra तत्र ‘tam’ ▪️ kutra कुत्र ‘gdzie?’ ▪️ sarvatra सर्वत्र ‘wszędzie’ ▪️ anyatra अन्यत्र 'gdzie indziej'...

Wszystkie te przysłówki łączy jedno - sufiks - tra त्र oznaczający miejsce.

Zafiksowanych na sufiksach zapraszam na sufiks - tra त्र i przykładowe zdania z użyciem powyższych przysłówków na https://sanskryt.pl/sufixtra

EDIT: Uwaga! Zdjęcie zawiera dwa błędy (!) 🤭 w wyrazie "sarvatra" i "kutra". Wersja poprawiona umieszczona jest w komentarzach. Kamsory.

12/01/2024

Cytat z “Hathapradipiki” (haṭhapradīpikā हठप्रदीपिका) [4.111] w tłumaczeniu Marii Marcinkowskiej - Rosół & Svena Sellmera

🔸https://sanskryt.pl/blog/z-notatnika/

10/01/2024

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸

अहं संस्कृतं किंचित् जानामि ।

ahaṃ saṃskṛtaṃ kiṃcit jānāmi |

Znam sanskryt co nieco. (Trochę znam sanskryt.)

🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸

--> किंचिद् kiṃcid (n.) ‘co nieco’, ‘trochę’ → nazwa miary: 8 garści
‘coś niecoś’

🔴 https://sanskryt.pl/alfabet/

08/01/2024

“Podobnie jak w muzyce nam znanej, tu również (muzyka staroindyjska - przyp. red.) podstawą jest gama siedmiu tonów. Każdy z tych tonów ma swoją nazwę własną: szadźdźa, czyli sa ‘do’; ryszabha, czyli ri ‘re’; gandhava czyli ga ‘mi’; madhyama, czyli ma ‘fa’; pańcama, czyli pa ‘sol’; dhaiwata, czyli dha ‘la’; niszada czyli ni ‘si’.”

[M.K.Byrski ze wstępu do “Dramatu staroindyjskiego”]

🔴 sa - षड्ज ṣaḍja, ri - ऋषभ ṛṣabha, ga - गान्धार gāndhāra, ma - मध्यम madhyama, pa - पञ्चम pañcama, dha - धैवत dhaivata, ni - निषाद niṣāda

🟠 Bardzo pięknie zaśpiewaną gamę przez Gaiea'ę możemy wysłuchać w intro do pieśni śpiewanej przez Madālasę do swojego nowonarodzonego syna, pochodzącej z Mārkaṇḍeya Purāṇa.

🟡https://www.youtube.com/watch?v=uDd3iupKUyI

06/01/2024

Z Nowym Rokiem przychodzę z plonami i owocami Starego Roku. Okres okołoświąteczny minął mi na ilustrowaniu zaproponowanych przez Was słów i będę się starać je od teraz sukcesywnie przedstawiać. Dziękuję za pomoc i inspirację do pracy! 🙏

Dzisiaj: अनुभव anubhava - doświadczenie.

🔸 अनुभव anubhava (m.) percepcja, zrozumienie, wrażenie umysłowe niepochodzące z pamięci, doświadczenie, empiria, wiedza pochodząca z osobistej obserwacji (lub eksperymentu), wynik, konsekwencja, poznanie, świadomość, zwyczaj [MW]

🔸 अनु anu jako przedrostek do czasowników i rzeczowników, znaczy: po, podług, według, wzdłuż, blisko, pod, podporządkowany, z. [MW]

🔸भव bhava (m.) to 'bycie, życie'

01/01/2024

🔴 Wszystkiego najlepszego w Nowym Roku!

🟠 नववर्षस्य शुभाशयाः

🟡navavarṣasya śubhāśayāḥ
--> https://sanskryt.pl/

21/12/2023

Citta चित्त jako jeden ze zmysłów wewnętrznych - antarindriyāṇi अन्तरिन्द्रियाणि (antar - wewnątrz, indriyāṇi - zmysły).

🔵 https://sanskryt.pl/indriyani-zmysly/

19/12/2023

Pięć zmysłów (īndriyāṇi इन्द्रियाणि) percepcji świata materialnego, tzw. buddhīndriyāṇi बुद्धीन्द्रियाणि lub jñānendriyāṇi ज्ञानेन्द्रियाणि :

1. narząd wzroku: oko | netra नेत्र, cakṣus चक्षुस्
(netra (n.) przewodnik), (cakṣus wzrok)
2. narząd słuchu: ucho | śrotra श्रोत्र, karṇa कर्ण
3. narząd węchu: nos | ghrāna घ्रान
4. narząd smaku: język | jihvā जिह्व
5. narząd czucia: skóra | tvac त्वच्

🔴 Więcej o tym jakie jeszcze grupy zmysłów wyróżniamy --> https://sanskryt.pl/indriyani-zmysly/

09/12/2023

🔴🟠🟡🟢 http://sanskryt.pl/blog/z-notatnika/ 🟢🟡🟠🔴

07/12/2023

W związku z aktualnymi okolicznościami przyrody na blog trafiło parę słów związanych z zimnem i zimą. Słowo 'hima हिम' brzmi chyba najbardziej znajomo, ale to oczywiście nie jedyne określenie.

🔵 http://sanskryt.pl/zima/

04/12/2023

🔴 स्वयम् राजन्ते इतिस्वरः | svayam rājante itisvaraḥ

🟠 Samogłoska to ‘svara स्वर’, a słowo ‘svara’ oznacza ‘dźwięk, ton, akcent’.

🟡 “Sva स्व - ’swój, samodzielny, samodzielnie’ + ra र - ’dźwięczeć', a według zasad eksplikacji tantrycznej: same się wyrażają (svayam rājante स्वयम् राजन्ते ), stąd samo-głoski (itisvaraḥ इतिस्वरः ).” [A. Rucińska, "Siwasutry"]

🟢 http://sanskryt.pl/alfabet/samogloski/