01/09/2017
czasowe
Co to jest ten cały zegar neuronalny?
Według Pöppela (1998) mózg działa dzięki automatycznemu mechanizmowi przetwarzania czasowego (segmentacji), który obejmuje wszystkie sfery naszego doznawania, w tym procesy językowe. Percepcja kolejności czasowej („bodziec przed – bodziec po”) związana jest z kilkudziesięciomilisekundowym zakresem, z kolei kilkusetmilisekundowy zakres uważa się za związany z organizacją czasową dowolnej kontroli motorycznej. Zakres sekundowy ma związek z integracją bodźców — ośrodkowe mechanizmy mózgowe potrafią utrzymać daną konfigurację bodźców jako jednostkę postrzeżeniową tylko mniej więcej przez trzy sekundy, po tym czasie następuje wyczerpanie zdolności integracyjnych. Ten „zegar sekundowy” może być rozumiany jako mechanizm pozwalający połączyć w jedną całość następujące po sobie czasowo oddzielone wydarzenia; na poziomie języka łączy się go z płynnością wypowiedzi i frazą. Nicole von Steinbüchel wraz ze współpracownikami przeprowadziła eksperyment, w którym badanym osobom przedstawiono serię uderzeń metronomu (różne tempo, różne częstotliwości) przedzielonych stałymi przerwami (v.Steinbüchel, 1999). Każda słuchająca osoba mogła nadać temu rytmowi własną akcentuację i pogrupować poszczególne uderzenia w większe segmenty (percepcyjny Gestalt). Interwały między wyróżnionymi subiektywnie grupami wydawały się dłuższe niż interwały wewnątrz takiej grupy. Badani mieli zdać relację, ile uderzeń pogrupowali w taki większy segment. U zdrowych osób odbierane subiektywnie segmenty wyniosły między 1 a 3 sekundy. Rezultat ten pokazuje, że czasowa charakterystyka mechanizmu integracji jest związana z ilością przetwarzanej informacji, ale ma górny limit ok. 3 sekund. U osób z neurologicznymi uszkodzeniami mózgu czas był znacznie wydłużony, natomiast pacjenci z uszkodzeniami lewego płata czołowego (uszkodzenie charakterystyczne dla pacjentów z afazją Broki) po prostu liczyli „na piechotę” uderzenia metronomu, ponieważ w ogóle nie byli w stanie polegać na automatycznej segmentacji (problemy z percepcyjnym Gestalt). Badanie te wraz z kolejnymi (von Steinbuhel, 1995) wskazują na związek między deficytami mechanizmów czasowych a deficytami związanymi z uwagą, pamięcią roboczą, funkcjami wykonawczymi i przetwarzaniem językowym. Można zatem uznać, że sprawne mechanizmy czasowe są niezbędnym elementem dla sprawnego posługiwania się językiem, w tym kategoryzacji.
Na podstawie hipotezy, że usprawnianie przetwarzania czasowego zaowocować może transferem poprawy z domeny czasu na domenę poznawczą (językową, pamięciowa, uwagową itp.), która nie podlegała ćwiczeniom podczas standardowych terapii, na świecie zostało stworzonych kilka narzędzi terapeutycznych. Jednym z nich jest program przygotowany w Pracowni Neuropsychologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego (na rynek został wprowadzony pod nazwą dr Neuronowski)
