15/01/2025
Po co nam NSZZ?
Waldemar Bartosz
Na początku stycznia wypada zakrzyknąć: „Nowy Roku, Nowy Roku, szczęście daj i pokój”. Pewnie tak, ale tyle jest niedopowiedzeń i wiele zmiennych, aby już dzisiaj przewidywać jaki on – Nowy 2025 Rok będzie! Zatrzymując się więc na chwilę, zanim ten radosny okrzyk wydamy, zajrzyjmy najpierw do Statutu NSZZ „Solidarność” i zobaczmy jak można go praktycznie zrealizować. W preambule do Statutu czytamy między innymi, że „opierając swe działania na gruncie etyki chrześcijańskiej i katolickiej nauki społecznej, prowadzi działalność w zakresie obrony godności, praw i interesów pracowniczych…”.
Niestety, znajomość katolickiej nauki społecznej (KNS) jest raczej deklaratywna. Nieliczne opracowania skierowane są zazwyczaj do specjalistów zajmujących się tą dziedziną wiedzy. Tym bardziej z satysfakcją trzeba przyjąć pojawienie się na rynku wydawniczym nowej pozycji – klasyka KNS-u Oswalda von Nell Breuninga, pod tytułem „Sprawiedliwość i wolność. Zarys katolickiej nauki społecznej”. Wydawnictwo KUL wydało to znakomite kompendium wiedzy głównego współtwórcy KNS-u.
Przybliżmy więc postać owego mentora – twórcę zasad katolickiej nauki społecznej. Wciągu swego długiego życia (1890 – 1991) ten niemiecki jezuita, teolog, socjolog i etyk pracując naukowo na Uniwersytecie we Frankfurcie na Menem odegrał kluczową rolę w opracowaniu encykliki papieża Piusa XI „Quadragesimo Anno” z roku 1931, traktującą o znaczeniu pracowników i kreującą zasady sprawiedliwości społecznej. Od czasu jej wydania rozwija się KNS, kształtując tzw. katolicyzm społeczny.
Właśnie w mijającym 2024 r. KUL wydał zasadnicze dzieło głównego twórcy KNS-u. Pod redakcją ks. prof. Stanisława Fela omawiana książka na 312 stronicach traktuje o całej gamie problemów. Dzieło podzielone jest na 14 rozdziałów. Same tytuły tych rozdziałów pokazują rozległość problematyki. Autor pisze m.in. o: nauczaniu społecznym, o społeczności, o relacji Kościół – państwo, o podstawowych wartościach i prawach, o interesach i konfliktach, o gospodarce, o relacji ekonomii do polityki, o własności i dochodzie, o relacji kapitał – praca, o wartości pracy, o międzynarodowym porządku politycznym, o międzynarodowym ładzie funkcjonalnych zakresów kultury, o światowym porządku gospodarczym i o związkach zawodowych. Właśnie pisząc o związkach zawodowych, zwraca uwagę na cechy związków zawodowych, o niezależności, gotowości do sporu, sposobie organizacji, o wolności do zrzeszania się (wolność do koalicji).
Ta telegraficzna wyliczanka tematyki już sama w sobie pociąga do zajrzenia do tej pracy.
Dobrze by było, aby ta tematyka włączana była także do zakresu szkoleń związkowych, przede wszystkim dlatego, aby zapis w preambule Statutu nie był tylko zwykłym zestawem słów, ale też po to, żeby pokazać, iż znajomość KNS-u buduje swoisty „patriotyzm związkowy NSZZ „Solidarność”.
