21/12/2024
CCTO
DECEMBER 25 BA DIAY NATAWO SI JESUS? WALA MA'NA SA BIBLIA?
Una sa tanan, atong ipaklaro nga kitang mga Katoliko wala gyod moingon nga kanang Dec 25 mao'y "eksaktong adlaw'ng natawhan ni JesuCristo"
Ug wala pod kita tudloi sa Simbahan nga mao gyod na'y original date sa Iyang pagkatawo.
Gi-celebrate ra nato ang Pasko from the fact nga "Siya nagpakatawo" aron ta maluwas (Juan 1:1,14,16-17).
Gipili lamang ang Dec 25 para naa lang ta'y adlaw'ng gigahin sa pag-celebrate sa Iyang Unang Pag-abot sa kalibotan.
Mao ra na'y gipaka dak-an sa Simbahang Katoliko, dili ang date mismo.
Karon, mo-insist man gyod sila nga wala daw sa Biblia ang Dec 25 kay wa ma'y mabasa. So ilang ipagawas nga sayop na ang pag-celebrate niini ug dili ni angay tuohan.
Diha sila nasayop.
Ang Dec 25 gipili sa Simbahan nga di basta-basta. Naa na'y basihan nga "posibli" mao 'ni Iyang birthday. Gipili 'ni kay, sa tan-aw sa Simbahan, mao ra 'ning adlawa nga motukma sa calculations sa mga events nga gi-record diha mismo sa Biblia.
So, atong ipakita karon ngano'ng ang Dec 25 mao'y napili nga himuon'g birthday sa'tong Ginoo, ug giunsa pagkahibaw ani.
Magsugod kita sa first chapter sa Ebanghelyo ni San Lucas.
Sa Chapter 1 sa maong libro, gisugdan ni Lucas ang iyang storya diha kang Zacarias,
Sa Lucas 1:9, atong mabasa nga ang pari nga si Zacarias "misulod sa sanctuaryo sa Dios aron magsunog og insenso isip halad"
Kining pagsunog og insenso gihimo lang 'ni diha sa "Holy of Holies" sa pinaka-center part sa Templo nga sa tradisyon pa's mga Judio, himuon lamang sa mga pari sa "Day of Atonement"
Sumala pa sa Levitico 16:33-34, ang Day of Atonement mahitabo lamang "makausa sa usa ka tuig" ug kini pagasadyaon sa "ika-napulo'ng adlaw sa ika-pito'ng bulan" (Lev 16:29).
Karon, unsa mani'ng giingon nga "ika-pito'ng bulan"?
Matud pa sa kalendaryo sa mga Judio, kini'ng bulana mao ang gitawag nila'ng "Tishrei" (or Tishri)
(see The New Compact Bible Dictionary, p.128).
Sato pa, panahon diay sa "Tishrei 10" misulod si Zacarias sa Holy of Holies (Lucas 1:10).
Kon atong i-convert ang "Tishrei 10" sa kalendaryong karaan (Julian) ug sa kalendaryo nato karon (Gregorian),
Ang "Tishrei 10" mahimong "September 24"
Giunsa pod nato'g kuha ni'ng Sept 24?
Ang bulan sa "Tishrei" anaa po'y 30 days. Kon i-convert nato's Gregorian Calendar, magsugod ang 1st day sa Tishrei sa katunga-tunga sa September ug matapos ang iyang last day sa katunga-tunga pod sa October.
Busa, ang bulan sa Tishrei magsugod sa Sept 15 ug matapos sa Oct 15.
Dayon, sa giingon sa Levitico 16:29 nga "ika-napulo'ng adlaw" motugbang 'ni sa Sept 24.
Tishri 1= Sept 15
Tishri 2= Sept 16
Tishri 3= Sept 17
Tishri 4= Sept 18
Tishri 5= Sept 19
Tishri 6= Sept 20
Tishri 7= Sept 21
Tishri 8= Sept 22
Tishri 9= Sept 23
Tishri 10= Sept 24
Padayon...
Sa Lucas 1:11,13, samtang ga-insenso pa si Zacarias sa Templo, nagpakita kaniya si Anghel Gabriel ug mi-announce nga "ang iyang asawa nga si Elizabeth, magmabdos"
So, Sept 24 (Tishrei 10) diay ang unang adlaw sa pagbuntis ni Elizabeth kang Juan Magbubunyag.
Unya, unsa ma'y labot sa Dec 25 ani?
Atoang ilahos sa Lucas 1:24 ug 26,
Matod pa diha, pag-abot sa "ika-6 nga bulan sa pagmabdos ni Elizabeth" gipadala sa Dios si Anghel Gabriel sa lain na pong babaye. Didto sa Nazareth.
Kang Birheng Maria.
So, gikan Sept 24 mag-ihap kita'g 6 months ug muabot kita sa March 24. Posible, aning adlawa gipakitaan si Maria sa Anghel.
(1) Oct 24 > (2) Nov 24 > (3) Dec 24 > (4) Jan 24 > (5) Feb 24 > (6) March 24
Mao bitaw, kon nakabantay ta, ang tibuok Simbahang Katoliko naa'y pista sa Annunciation sa March 25.
Usa pod 'ni nga basihan nganong nakaingon pod ta nga mas maguwang pa si Juan Magbubunyag og 6 months kang Jesus.
Ug mao pod 'ni ang adlaw nga gisaysay sa Lucas 1:31 diin gi-announce nga si Sta. Maria magmabdos na ni Ginoo'ng Jesus.
Aron mahibal-an gyod nato kanus-a matawo si Jesus, gikan March 24 kanus-a nag-anunsyo ang Anghel, mag-ihap na pod ta'g 9 months (pregnancy period) hantod sa gianak na si Cristo sa Bethlehem.
(1) April 24 > (2) May 24 > (3) June 24 > (4) July 24 > (5) Aug 24 > (6) Sept 24 > (7) Oct 24 > (8) Nov 24 > (9) Dec 24
Eh di, modonggo ta sa December 24.
Pero nganong Dec 25 ma'y gibutang nga Dec 24 man diay?
Tungod kay gabie (o posibli sa tunga'ng gabie) baya natawo si Jesus sa Dec 24. Sa mga Judio, magsugod ang ilaha'ng adlaw gikan sa hapon ug matapos sa sunod hapon. Silbe, sunset to sunset, 6pm-6pm ang ilang style.
Ug ato 'ning makita sa Levitico 23:32, nga ang ilahang adlaw "from evening to evening"
So, busa, ang hapon/sunset sa Dec 24, sakop na sa Dec 25. Unlike sa atoa karon nga ang adlaw nato from 12 midnight to 12 midnight.
Mao pod 'ni ang istilo nga gigamit nato nganong gi-March 25 ang Annunciation nga March 24 man nagsabak si Maria ๐
Therefore, sakto ang gituoha'ng Dec 25 natawo ang Ginoo ๐
Pangotana: tinuod kaha 'ni? Sama sa'to nang giingon, based on Biblical calculations ra'ni. Daghan pang debate sa mga scholars hantod karon kon kanus-a gyod Siya natawo.
Pero kon si San Lucas pa ang pasultion: "ang tanang events nga akong gisulat sakto, ug akoa pa gyod nga gitun-an ug giimbestigaha'g ayo" (Lucas 1:1,3).
Although, daghan pa'ng mga speculations ani, dili pod 'ta makaingon nga dili na gyod ta makahibaw totally sa tukmang birthdate ni Jesus. Hinumdomi nga tawo pod si Jesus, usa ka historical figure. So meaning, apil pod Siya'g mga "census" niadtong panahona.
Ang "census" mao na'y panglista o pang-rehistro sa mga ngalan sa mga bata'ng matawo nianang adlawa. Mao bitaw sa Lucas 2:1-7, makita nato nga duna'y "census" gipahigayon.
Kay narehistro man si Jesus, meaning, naa pod Siya'y edad. Mao bitaw sa Biblia, naa'y mga specific nga age gisulat:
Sa Lucas 2:21, gituli Siya sa edad nga 8 adlaw.
Sa Lucas 2:42, mokuyog na Siya sa Templo sa edad nga 12.
Sa Mateo 3:13-16, gibunyagan na Siya sa edad nga 30. Ug dungan ani, Iyang misyon sa pagsangyaw (Lucas 3:23).
So, kon wala pa'y nakahibaw sa Iyang birthdate, unsa ma'y basihan sa mga Gospel writers aron isulat apil Iyang edad?
Lain na pong basehan,
Naa'y usa ka referencia mitug-an nga ang paghandum sa adlaw kanus-a gituli si Jesus anaa sa January 1 (see New Lexicon Encyclopedic Dictionary, p.179).
Sa Lucas 2:21, atong mabasa nga si Jesus gituli sa pangedaron nga 8 ka adlaw.
So, kon mag-ihap ta'g 8 days paatras gikan Jan 1. Mosangko na pod ta sa Dec 25.
(1) Jan 1 > (2) Dec 31 > (3) Dec 30 > (4) Dec 29 > (5) Dec 28 > (6) Dec 27 > (7) Dec 26 > (8) Dec 25
Di ba? Kaklaro ana. Unya, dili pa gyod sila motuo ๐ Ingnan pa ta'g wala daw sa Biblia. Nga gama-gama ra.
Unya karon, as their defense mechanism, supakon pa ta nila
Nga Pagano daw ng Dec 25, nga gikan daw atong Pasko sa kapistahan sa "Sol Invictus" (Unconquered Sun) nga gipasiugda ni Emperor Aurelian sa tuig 275 AD.
Pero ang wala nila hibaw-i,
Nga kon mokuykoy pa ta sa Kasaysayan, before pa ana'ng "year 275 AD", diha na'y Dec 25 nga gi-celebrate ang mga karaang Kristyanos isip adlaw sa Pagkatawo sa Ginoo.
Ug makita nato ang ebidensya sa gi-record pagkatuig 220 AD ni St. Hippolytus (165-235 AD) sa iyang "Commentary on the Book of Daniel" nga ang Dec 25 mao'y "adlaw-natawhan ni Jesus".
Una pa gyod gamay before pa sa tuig 275 AD.
Niingon pa siya nga "Mierkoles natawo ang Ginoo sa Bethlehem"
Diha po'y gisulat ni St. Irenaeus sa iyang librong "Against Heresies" tuig 202 AD diin miingon pa siya nga "March 25 gipanamkon si Jesus, 9 ka bulan milabay, sa Dec 25 Siya natawo"
Kon gusto pa sila'g mas early nga record, ania kang St. Theophilus nga Obispo sa Caesaria (Palestine) niadto pang 183 AD sa iyang "Magdeburgenses" nga matud pa niya:
"Dapat nato i-celebrate ang ika-25 adlaw sa December kay mao 'ni ang petsa nga natawo si Jesus"
Ug kon mas nangita pa sila'g dokumento nga anaa gyod mismo sa panahon sa mga Apostoles,
Ania'y "Apostolic Constitutions" nga gituohang gisulat pa sa 70 AD-250 AD. Kining libroha mao'y compilations sa tanang balaod sa mga Apostoles nga gisulat pa gyod nila sa mga mas nauna pang mga manuscripts nga wala na mo-exist karon.
Matud pa ari, "Kinahanglan nga i-celebrate ang tanang pista sa tibuok tuig. Ilabina ang ika-25th adlaw sa ika-9th nga bulan (December) kanus-a nagpakita ang Ginoo nato sa unod" (Book V, Sec 3, Chapter XIII).
Dapat pod nilang hibal-an nga kining Pasko Dec 25, libo na ka tuig gi-celebrate sa mga Kristyanos. Nadaot lang 'ning adlawa pagtungha sa mga laeng relihiyon.
Kon gisundog pa sa mga Katoliko ang kapistahan sa Sol Invictus sa tuig 275 AD, ngano'ng diha na ma'y Pasko before pa anang tuiga?
Unsa ma'y gipasabot ana?
So, atong i-reverse. Imbes, moingon sila'g gisundog sa mga Katoliko ang Pasko sa mga Pagano. Moingon nalang ta nga, posible, ang mga Pagano mao'y nanundog sa mga Katoliko :-)
Credit to; Evidencia Biblica
Revised & Posted:
Bro. J.R. Flores, 12/24/2019
