16/11/2025
[๐๐๐๐ง๐จ๐ฅ๐๐ฆ]
๐๐๐ฒ๐ป๐๐ผ๐ป๐ด ๐๐ฎ๐บ๐ฎ๐: ๐๐ป๐ด ๐ช๐ถ๐ธ๐ฎ ๐ป๐ด ๐๐๐บ๐ฝ๐ฎ๐ ๐๐ถ๐น๐ฎ๐ป๐ด ๐ง๐ถ๐ป๐ถ๐ด ๐ป๐ด ๐๐ฎ๐๐ฎ๐ป
nina Almira Ting-o, Dahnella Antonio, at Jade Morales
Ang bawat kumpas ng kamay, ekspresyon ng mukha, galaw ng katawan, at senyas ang siyang wikang sinasalita at iniintindi ng mga may kapansanan sa pandinig upang makipag-ugnayan sa mundo. Tulad ng lengguwaheng sinasalita, ang pagsayaw ng kamay ay katumbas ng salita at paraan ng pagbuo ng koneskyon sa paglipas ng panahon. Sa bawat galaw ng kanilang mga daliri ay may hatid na salaysay, saloobin, at karapatang matagal nang ipinaglalaban.
Kagaya ng anumang wika, ang Filipino Sign Language ay hindi basta-basta kumpas lamangโito ay isang kumpletong sistema ng komunikasyon, may sariling estruktura, kultura, at kasaysayan.
๐ฆ๐ฎ๐ธ๐ฎ๐น๐ถ๐ป๐ด ๐ ๐ฎ๐ฝ๐ฎ๐ธ๐ถ๐ธ๐ถ๐ป๐ด๐ด๐ฎ๐ป
Sa pamamagitan ng komunikasyon ay nagkakaroon ng pagkakaintindihan sa pagitan ng dalawang tao. Kung kayaโt para sa mga may kapansanan sa pandinig, ito ay isang malaking hamon. Silaโy tahimik na namamalagi sa ating lipunan, ng walang epektibong paraan ng pakikipag-usap hindi lang sa isaโt isa, pati na rin sa komunidad.
Dahil dito, ang sign language ang nagsilbing tugon upang mapunan ang kanilang paraan ng komunikasyon. Gamit ang kanilang mga kamay at katawan, sila ay nagkakaroon ng pamamaraan para makipag-usap sa kanilang paligid at namumuhay ng normal.
Ngunit maliban doon, may sari-sariling bakas ng kultura ang bawat wika. Kaya naman sa paglipas ng panahon, ang Filipino Sign Language (FSL) ay siyang binuo at ginagamit ngayon ng mga Pilipinong may kapansanan sa pandinig.
โFilipino Sign Language is for the Filipino Deaf Community. It is based on our culture,โ pagpapaliwanag ni Ma'am Margarita Ramos, isang SPED teacher mula sa Bataan National High School (BNHS).
Iba sa pagkakaintindi ng karamihan, ang FSL ay isang komplikadong pares-pares ng mga syntax na syang bumubuo sa isang wika. Tulad ng ibang lenggwahe, ito ay may mga karaniwang katangian na kahalintulad ng sa American Sign Language (ASL). Gayunpaman, ang Filipino Sign Language ay dinisenyo upang mas umangkop sa pangangailangan ng mga Pilipino.
โIn-adopt lang kasi ang FSL sa ASL [American Sign Language]. Kumbaga medyo minodify lang para mas maintindihan ng mga Pilipinong Deaf,โ wika ni Maโam Edna Guevarra, isang SPED teacher mula sa Dinalupihan Elementary School (DES).
Halimbawa, gumagamit ito ng mas maikling anyo ng mga senyales para sa mas mabilis at praktikal na komunikasyon. Hindi lamang nito pinapadali ang mensahe, kundi pinapanatili rin nito ang esensya ng kahulugan ng nilalahad. Tulad sa pagsenyas ng โName mo?โ imbes na buuin ang pangungusap na โWhat is your name?โ sa Ingles.
Mahalagang maunawaan na ang bawat pagbabago nito ay bunga ng desisyon ng komunidad. Tulad ng ibang buhay na wika, patuloy itong nagbabagoโpinapasimple ang ilan at dinaragdagan ng bago upang mas madaling maunawaan ng lahat, dahilan para manatiling mahalaga ito sa Deaf community maging sa lipunang kinapapalooban nito.
๐๐ป๐ด ๐๐ถ๐ป๐ฎ๐ถ๐ป๐ด ๐ป๐ด ๐๐ผ๐บ๐๐ป๐ถ๐ฑ๐ฎ๐ฑ
Sa kabila ng pag-usbong ng Filipino Sign Language (FSL) at ng Deaf community, nananatili ang anino ng maling paniniwala tungkol sa kanila. Maraming hindi pa rin lubos na nauunawaan ang halaga ng FSL bilang susi sa epektibong komunikasyon ng mga Deaf sa lipunan. Patuloy ding kumakapit ang stigma na tila hadlang hindi lamang sa pagtanggap, kundi pati na rin sa inklusibong pagyakap sa kanilang mga karapatan at kakayahan.
โโYung resistance ng community na mahirap [aralin]. โAng tanda ko na aaralin ko pa ba โyan,โ parang ganoโn. Sa case ng parents ayaw nila, itโs not their priority. Kasi maaaring ang priority nila is economic reasons, they have to work. And also, โyung academic background ng parents kasi nga mahirap aralin at conceptual siya,โ saad ni Margarita.
Puno ng hamon ang landas ng FSL tungo sa pagiging tanggap sa lipunan. Isa na rito ay ang kakulangan ng mga FSL teachers na bihasa sa wikang ito. Dahil dito, maraming Deaf ang hindi natututo ng FSL, at hindi rin nakakatanggap ng sapat na edukasyon at kaalaman.
Ayon sa Philippine Statistic Government, karamihan ng mga Deaf ay nasa probinsya, kalimitan ay nasa liblib na lugar kung saan ay walang access sa FSL. Nagreresulta ito ng limitadong oportunidad sapagkat nananatiling kakaunti ang distribusyon ng resources sapagkat hindi prayoridad ang kurikulum para sa kanila.
โMahirap turuan ng FSL ang mga bata, dahil hindi pa sila nakakaintindi ng kahit anong klase ng sign language. Sa bahay, hindi nila ginagamit ang sign language, at kailangan mo muna matutunan ang ASL bago matutunan ang FSL.โ ani ni Cyrene Villanueva, isang teacher aide sa DES, mula sa pag-iinterpreta ni Maโam Edna.
Sa kabila ng katahimikan, nananatiling buhay ang ugnayan sa komunidad ng mga Deaf, isang matibay na haligi ng suporta. Sa loob ng chat rooms, group chats, at social media, malayang naipapahayag ng mga Deaf ang nais nilang sabihin, ikwento, at ipaalam sa mundo.
Tahimik ang mundo para sa mga Deaf, payapa, naghahangad ng ingay ng paligid. Cellphone ang kakampi sa tahimik nilang mundo. Kahit saang ibayo ng Pilipinas ang kausap, ang mga Deaf ay sabik sa kwento ng kapwa Deaf, pati na rin ng kapwa nila Pilipino.
๐ฆ๐ฎ ๐๐ถ๐๐ป๐ฎ ๐ป๐ด ๐๐ฎ๐๐ฎ๐ต๐ถ๐บ๐ถ๐ธ๐ฎ๐ป
Hindi naging madali ang daan patungo sa mas malawak na pagtanggap sa FSL. Kulang ang mga g**o na bihasa sa FSL, at marami ang nangangailangan ng sapat na pagsasanay. Ngunit sa kabila ng mga hamon, unti-unting nakikita ang pag-usbong ng FSL sa iba't ibang sektor.
Ang pagkilala sa Republic Act No. 11106 o ang Filipino Sign Language Act ay isang mahalagang hakbang na ipinatupad ng gobyerno. Sa ilalim ng batas na ito, inaatasan ang paggamit ng FSL sa mga transaksyon ng gobyerno, paaralan, media, at lugar ng trabaho.
โItโs a very big success for the Filipino Deaf [Community] for their language to be acknowledged and used as an official sign language,โ wika ni Margarita.
Isang mahalagang tagumpay ay ang pagpapasok ng mga programang tungkol sa FSL sa mga paaralan, kung saan itinuturo nila ito bilang bahagi ng kanilang kurikulum. Sa media, unti-unti nang maging regular ang pagsasama ng sign language interpreters sa mga balita, at pagpupulong sa gobyerno.
Tulad lamang sa media, unti-unting na ring nagiging bahagi ng mga serbisyong pampubliko ang pagkakaroon ng mga interpreter. Ang mga organisasyon tulad ng Philippine Federation of the Deaf (PFD), Bataan Provincial Association of The Deaf, at iba pang non-government organizations ay masigasig na nagtutulak ng mga proyekto upang gawing mas accessible ang FSL.
Para sa nais likhain na kinabukasan ng ating Unibersidad, malinaw ang adhikain na ang ating institusyon ay bukas sa lahat, lalo na sa mga estudyanteng may disabilidad.
Upang maisakatuparan ang pagiging inklusibo nito, marapat na magturo kahit na basic Filipino Sign Language sa mga estudyante ng Bataan Peninsula State University at magkaroon din ng mga g**ong nagtuturo nito. Hindi maiiwasan na mangarap ng isang taong Deaf. Isa lamang sa mga pangarap nila ang makapagtapos at magamit ang pinag-aralan sa larangang nais nilang kaharapin.
โKailangan ng support. Gusto ko kahit โyung maliliit [na bata], maturuan ng FSL para lahat nakakapag-communicate sa mga Deaf. Iyan โyung vision, lahat [ng mga bata] tuturuan, para Deaf o kahit hindi Deaf, magkaintindihan,โ wika ng isang isang estudyante mula sa Hermosa National High School na si Mae*, hindi niya tunay na pangalan, mula sa pag-iinterpreta ni Maโam Edna.
Bagamat malaking panalo ang pagkilala sa FSL, hindi rito nagtatapos ang laban. Marami pa rin ang kailangang gawin upang masig**ong hindi lamang natin kilala, ngunit ating tinatanggap ang FSL sa lahat ng aspeto ng ating lipunan. Hindi sapat na ito ay nakikita lamang; kailangan din itong marinig.
***
Ang Filipino Sign Language ay patunay na hindi hadlang ang katahimikan upang marinig ang tinig ng bawat isa. Sa paggalaw ng mga daliri at pagkumpas ng mga kamay ay siyang pagbibigay sa Deaf Community ng puwang sa lipunan. Sa pagsaliw ng mga kamay at bawat senyas sa hangin upang maipahayag ang damdaming hindi kayang bigkasin ng mga salita, isinusulong nito ang karapatan ng mga Deaf na marinig at matanggap sa bawat aspeto ng buhay: sa edukasyon, trabaho, at pagbuo ng mas bukas na ugnayan sa lahat.
Hindi man naririnig ang kanilang tinig, ngunit ang kanilang mga kamay ay nagiging boses ng pagkakapantay-pantay. Ang Filipino Sign Language ay higit pa sa isang wikaโito ay simbolo ng lakas, pagkakaisa, at pagtanggap.