28/08/2024
Op 29 augustus worden om 11 uur nieuwe bruggen over de Oostkeetshaven en het Balkengat geopend. Bij het ontwerpen van de bruggen is rekening gehouden met het verleden. Als u goed kijkt naar het nieuwe ontwerp kunt u bijvoorbeeld een zoutvaatje erin terugzien. De Gemeente Zwijndrecht heeft namelijk een groot deel van haar rijkdom en welvaart te danken aan de zoutwinning. Dat de zoutindustrie in vroegere tijden belangrijk was en een luxe product, blijkt bijvoorbeeld uit het bekende gezegde âhet zout in de pap verdienenâ. Ook het woord salaris is hieruit afgeleid (sal is Latijn voor zout).
Zoutketen in de Zwijndrechtse Waard
In de Zwijndrechtse Waard is er ruim 350 jaar sprake geweest van een grote zoutindustrie. In 1571 bouwde een zekere Thomas Gramaye ter hoogte van de huidige watertoren aan de Oude Maas de eerste zoutkeet in Zwijndrecht. Voor de aan- en afvoer van bijvoorbeeld turf, grote brokken met ongezuiverd zout en zout zeewater (om het zout te raffineren) was een haventje nodig. Om die reden liet Gramaye de nog steeds bestaande Oostkeetshaven graven.
Aangestoken door het succes van Gramaye bouwde de Dordtse koopman Gillis Rees iets verderop naar het westen eveneens een zoutkeet. Dat gebeurde in 1590. In die tijd liet hij ook de Westkeetshaven graven.
Gloriedagen
In het midden van de achttiende eeuw waren op het grondgebied van Zwijndrecht en Hendrik-Ido-Ambacht maar liefst 61 zoutketen die vrijwel allemaal eigendom waren van vermogende Dordtenaren. Het zorgde voor een grote, maar slecht-betaalde werkgelegenheid. Niet alleen mannen deden dit zware werk, ook vrouwen waren volop in deze industrie vertegenwoordigd. In diverse publicaties werden hun werkethos en spierkracht bejubeld.
Overblijfselen
Het einde van de zoutwinning in Zwijndrecht kwam in 1957 toen de zoutkeet de Bondt aan de Westkeetshaven de deuren sloot. Het wapen van Zwijndrecht wordt gevormd door 3 vuurijzers. Veelal wordt aangenomen dat dit te maken heeft met de zoutwinning, en dat is ook zeker het geval. Toch werden de schoorsteenhalen, vuurijzer of heugels al 150 jaar voor de komst van de zoutindustrie in Zwijndrecht gesignaleerd. Hoe dat precies zit, is echter weer een ander verhaal.
Wij hopen u de 29ste te zien bij de onthulling van de bruggen. De Historische Vereniging heeft een mooi aandeel geleverd en dat willen we u niet onthouden!
