25/01/2025
Een interview met Nasmak in Gonzo Magazine, met vermelding (ik vind eervol) van hun lp op Collectable Vinyl:
De Brabantse new wave-band Nasmak is nieuw leven ingeblazen. Het eerste signaal was in 2018 de vinyluitgave ‘Beautiful Obscenery’, een terugblik op hun ‘Indecent Exposures’. In 2023 kwam, tegelijk met een heruitgave van hun baanbrekende ‘4our Clicks’, nieuw materiaal uit, onder de vlag van Nasmak P.M. Intussen hebben ze al twee optredens achter de rug.
Het moet zes jaar geleden zijn dat Nasmak P.M. het levenslicht zag. Nasmak P.M. is bijna Nasmak, dat veertig jaar geleden als band stopte, maar niet helemaal. Theo van Eenbergen heeft het viertal verlaten, Truus de Groot is weer ingestapt. Een exact moment van de wedergeboorte onder deze vlag is niet te geven, daar zijn de vier huidige leden het over eens.
Er waren al langer samenwerkingen in duo-optredens van Toon Bressers met Joop van Brakel, en met Truus de Groot. Ze speelden ook in het Beukorkest van Rik van Iersel. Beslissend was dat de vier bezig waren met het verzamelen van oud materiaal, en het idee ontstond om daar samen iets mee te gaan doen. Dat resulteerde in ‘The PM Series 1: Perpetuum Mobile’, met de ondertitel ‘It’s Long Since You Last Did Me’.
Herrezen
Er zijn ondertussen drie albums verschenen in de PM-reeks, een vierde is later dit jaar te verwachten. P.M. achter de naam Nasmak staat in ieder geval voor ‘plusminus’, omdat het niet de hele voormalige band betreft, maar het is daarnaast een afkorting met uitgebreide mogelijkheden. ‘We hebben er wel honderd verzameld,’ zegt Toon Bressers. Je zou er ook post mortem in kunnen lezen, ‘na de dood’. Met andere woorden, de band is waarlijk herrezen.
De vier leden van de huidige bezetting hebben zich verzameld in Geldrop, bij gitarist Henk Janssen thuis. Het is een van de weinige gelegenheden dat de hele club fysiek bij elkaar is. Van Brakel woont en werkt in Amsterdam. Slagwerker Toon Bressers in Eindhoven. Truus de Groot, zang en elektronica, doorgaans in Californië. ‘Na een reeks optredens die Truus en ik twaalf jaar geleden deden, zijn we weer samen nummers gaan maken door materiaal online uit te wisselen, ook met Joop,’ zegt Bressers. ‘Om dat te mixen hebben we Henk gevraagd. In zekere zin zijn we langzaam naar elkaar toe gezogen. Het was een natuurlijk proces, waarin we merkten dat we nog steeds dezelfde creativiteit als vroeger hadden, en dat er weer een klik was tussen ons, dat het heel leuk was om samen muziek te maken.’
Productief
Niet alleen hebben de leden plezier in het maken van muziek, ze zijn ongekend productief. Het eerste album in de PM-reeks verscheen eind 2023. Nummer vier verschijnt in het voorjaar van 2025. Het materiaal voor de volgende twee ligt grotendeels al klaar. Toen ze begonnen hadden ze basismateriaal voor tussen de zestig en de zeventig tracks. Omgerekend genoeg voor tien cd’s. Bovendien komen er ook nieuwe nummers bij. Bressers was degene die alles in gang zette, nadat hij met pensioen ging. Van Brakel: ‘Misschien is dat niet zo prettig om te zeggen, maar daardoor had jij de tijd om muziek naar iedereen te gaan rondsturen. We bedachten dat het goed was om al onze opnamen, al dat materiaal uit het verleden te gaan archiveren, en online te zetten. Tegelijkertijd vroegen we ons af of we naast dat oude spul niet ook nieuwe dingen moesten uitbrengen. Dat was ingegeven door livesessies voor publiek op verzoek van Frans Hagenaars van Excelsior. Veel nummers van die sessies zijn op onze derde cd, ‘Play Mode: B***y Twist To Tangled Tango’ terecht gekomen.’
Motor
Nasmak P.M. gaat niet een studio in om samen aan nieuwe nummers te werken, daarvoor wonen ze te ver uit elkaar. Veel van het werk op de albums die ze onder de nieuwe vlag uitbrengen gebeurt afzonderlijk in de eigen studio’s. Toon Bressers wordt aangewezen als de grote motor, die alles regelt. ‘Meestal leg ik de basis van een nummer,’ zegt hij. ‘Dan gaat het naar Truus of Joop. Die maken er wat bij, of ze veranderen wat. Zo gaat het heen en weer, tot we een ruwe mix hebben die naar Henk gaat. Daar doet hij zijn zegje over. Uiteindelijk maakt hij van het materiaal een afgerond nummer.’ ‘Het principe is om van elk nummer een echte song te maken,’ aldus Janssen. ‘Je hebt een opname van vijf minuten die verdeeld is over een groot aantal sporen, soms wel meer dan veertig, omdat al die ideeën erin zitten. Daarin breng ik structuur aan.’ ‘Het fijne van onze samenwerking is dat er absolute vrijheid is voor iedereen,’ brengt De Groot in. ‘Er is niet één persoon die zich opstelt als een controlerende factor.’
‘Een aantal van de nummers uit de sessies die we voor Frans Hagenaars maakten, hebben we op de derde cd gezet,’ vult Van Brakel aan. ‘Toon had me de basis van drums en sequences voor wat nummers gestuurd. Voor onder andere ‘Tangled Tango’ heb ik heel summiere arrangementjes op akoestische gitaar ingespeeld en doorgestuurd. Interessant is dat we veel ruimte voor elkaar open laten, maar dat zo’n gitaararrangementje op een sneaky manier wel heel dwingend is. Maar Truus heeft het briljant afgemaakt met haar zanglijn. Het is een wonderschoon nummer geworden. Bij sommige nummers kan ik het proces achteraf herleiden, maar bij het merendeel heb ik geen idee wie wat heeft toegevoegd. Die muziek is soms ook zo complex, en dan maakt Henk rustig vijf verschillende versies. Terwijl wij denken dat een nummer af is, komt er weer een nieuwe versie binnen. Het is de hele tijd in beweging.’
Ongehoord
Dat het viertal met zijn tijd is meegegaan, bleek tijdens de optredens die ze in november verzorgden in het Eindhovense Podium Ongehoorde Muziek. Eigenlijk zou het maar een concert zijn. De belangstelling was zo groot dat een tweede concert ingepland kon worden. En ook dat was binnen de kortste keren uitverkocht. Van heinde en ver was publiek naar Eindhoven gekomen. Deels bekenden uit de jaren 1980, die de optredens de sfeer van een reünie gaven, compleet met omhelzingen en breed lachende onderonsjes. Maar daarnaast waren er mensen op afgekomen die nog niet geboren waren toen Nasmak actief was.
Op het podium stond Bressers achter een elektronisch drumstel, Van Brakel bediende een sampler en andere elektronica. Om beurten verzorgden hij en De Groot, die als vanouds met kraakdozen in de weer was, de zang. Richard van Kruysdijk, van Palais Ideal en Fake Youth Cult, speelde al dansend basgitaar, toetsen en allerhande elektronica. Henk Janssen, die de zaalmix voor zijn rekening zou nemen, zat thuis met een zware griep. Onder de nummers liep een dansbare elektronische beat.
Het geluid klonk voller dan veertig jaar geleden, minder gekleurd door weltschmerz. In ‘Unter der Fahne’, een nummer dat op de vierde cd komt, trok Van Brakel een strook papier tevoorschijn uit een koker, als een analoge autocue van waaraf hij woorden in het Duits reciteerde. De Groot bracht drie verschillende versies van ‘A Special Agreement’, een nummer dat ze in 1980 met Nasmak uitbracht. Op de wand achter de muzikanten waren projecties te zien. Geometrische, abstracte vormen, gekleurde verticale banen waar zwarte strepen doorheen schoten. De naam van de band in drukletters. Een serie sterk vervormde plusminus-tekens. Clips in zwart-wit en kleur.
Veroveren
‘Met Richard erbij kreeg de muziek wel een heel nieuwe impuls,’ kijkt Bressers terug op de concerten. ‘Wat in die optredens werkte, heeft invloed op hoe de nummers straks op de volgende plaat komen. De nummers zijn wel klaar, maar hoe ze gaan klinken is een keuze van het moment. We kunnen twee nummers als het ware over elkaar leggen en er een nieuw nummer van maken. Zo zongen Truus en Joop in Eindhoven om beurten de tekst van ‘Notions’, een meer dan veertig jaar oud nummer dat met een paar kleine aanpassingen nog steeds actueel is.’
Het verzorgde ontwerp van de projecties tijdens de concerten, is ook terug te vinden op de site van de band. Er is veel werk besteed aan de visuele presentatie. Bij elk nummer hoort een clip, de meeste gemaakt door Bressers en De Groot, die ook elkaars beeldmateriaal bewerken. De optredens in Eindhoven zijn vastgelegd op video met verscheidene camera’s. Met het gemonteerde resultaat willen ze de belangstelling van zalen wekken voor meer optredens. ‘We willen laten zien wat we nu doen,’ zegt Bressers. ‘Er zijn al wel zalen die ons willen programmeren, maar die willen dat we ‘4our Clicks’ spelen. Dan worden we een coverbandje van onszelf. We doen liever iets nieuws, waar we ook andere muzikanten bij uit kunnen nodigen, zoals we met Richard gedaan hebben. We kijken of we inderdaad de volgende stap kunnen zetten. Kijk, voor entreegeld spelen doen we niet meer. Zo nodig is het nu ook weer niet. We hoeven niet per se de wereld te veroveren. Al zou het wel leuk zijn om het zalencircuit nog een keer te veroveren.’
