Zenit

21/12/2024

Recente metingen met de Webb-ruimtetelescoop zetten vraagtekens bij de huidige inzichten omtrent de aard van exoplaneet Trappist-1 b. Tot nu toe werd aangenomen dat het een donkere rotsplaneet is, zonder atmosfeer, die al miljarden jaren blootstaat aan een bombardement van straling en meteorieten.
https://zenitonline.nl/heeft-exoplaneet-trappist-1-b-toch-een-atmosfeer/
(Image credit: Thomas Müller (HdA/MPIA)

ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde • Recente metingen met de Webb-ruimtetelescoop zetten vraagtekens bij de huidige inzichten omtrent de aard van exoplaneet Trappist-1 b.

20/12/2024

Beyond, Ode to the Earth
23 december - Museon-Omniversum
• 10 januari • 11 januari • 16 januari • 23 januari
Beleef de indrukwekkende schoonheid van onze planeet zoals astronaut André Kuipers die zag in de meeslepende film Beyond: Ode to the Earth. Deze unieke filmervaring combineert adembenemende beelden met de iconische muziek van de wereldberoemde Griekse muzikant en componist Vangelis, wiens werk generaties heeft geïnspireerd. Voor meer info of reserveren kaarten zie:
https://www.museon-omniversum.nl/film/beyond-ode-to-the-earth?

Beleef de indrukwekkende schoonheid van onze planeet zoals astronaut André Kuipers die zag in de meeslepende film Beyond: Ode to the Earth. Deze unieke filme…

20/12/2024

9 januari: “Het heelal in een computer” door Joop Schaye
Sterrenwacht Gooi&Vechtstreek
14 Miljard jaar geleden bestonden er nog geen sterrenstelsels en was het heelal één grote kernreactor. Sindsdien is het heelal enorm uitgedijd en is er een kosmisch web van sterrenstelsels ontstaan. Waarom? En waarom zijn sterrenstelsels er in zoveel soorten en maten? We kunnen deze vragen niet met laboratoriumexperimenten beantwoorden en de vorming van sterrenstelsels gaat veel te langzaam om het in real time te zien gebeuren. Voor meer info of reserveren zie
https://www.sterrenwacht-gv.nl/agenda/lezing-9-januari-joop-schaye/
Via livestream volgen zie:
https://www.sterrenwacht-gv.nl/agenda/livestream-lezing-9-januari-joop-schaye/

Op 9 januari geeft Joop Schaye de lezing "Het heelal in een computer". Joop Schaye gebruikt supercomputers voor hydrodynamische computersimulaties op grote schaal.

19/12/2024

Een internationaal onderzoeksteam, onder leiding van het Max-Planck-Institut für Sonnensystemforschung (MPS; Duitsland) heeft het gedrag geïnventariseerd van ruim vijftigduizend zonachtige sterren.
https://zenitonline.nl/zonachtige-sterren-produceren-vaker-supervlammen-dan-gedacht/
(Image credit: MPS/Alexey Chizhik)

ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde • Een internationaal onderzoeksteam, onder leiding van het Max-Planck-Institut für Sonnensystemforschung (MPS; Duitsland) heeft het gedrag geïnventariseerd van ruim vijftigduizend zonachtige sterren.

19/12/2024

De aarde heeft de afgelopen twee maanden behalve zijn bekende maan ook nog een minimaantje gehad. Het ging om een planetoïde in een baan die veel leek op die van de aarde en door de zwaartekracht van onze planeet werd ingevangen.
https://zenitonline.nl/korte-flirt-van-2024-pt5-met-de-aarde/
(Image cedit: buradaki/Getty Images)

ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde • De planetoïde, 2024 PT5, was op 7 augustus ontdekt op opnamen gemaakt met de telescoop van het Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System in Sutherland, Zuid-Afrika.

19/12/2024

Nieuwe cursus 'Wat leert Webb ons?'

Een spectaculaire cursus over de resultaten van een unieke ruimtetelescoop
Dit voorjaar organiseren wij de 9-delige cursus ‘Wat leert Webb ons?’. Het wordt een cursus met een schitterend programma (zie hieronder), gegeven door geweldige, zeer deskundige sprekers. In deze cursus gaan de lessen over allerlei onderwerpen in de sterrenkunde, kosmologie en het planeetonderzoek, met zoveel mogelijk gebruik van de laatste Webb-data.

Het gaat om negen data in maart, april en mei, met 14 en 21 mei als reservedata
Voor meer info of inschrijven zie:
https://www.walrecht.nl/nl/nieuws/cursus-wat-leert-webb-ons
(Image credit: ESA)

18/12/2024

Planeetonderzoek aan de TU Delft – 2

Voor de tweede keer presenteert Zenit in samenwerking met Planetary Exploration Group van de TU Delft een thema over planeetonderzoek. Zo wordt daar de door het vulkanische Tharsisplanetau veroorzaakte afwijking in het gemiddelde zwaartekrachtveld van Mars onderzocht. Samen met modellen levert dat informatie op over het inwendige van de rode planeet. Over vulkanisme gesproken, de Jupitermaan Io is het meest vulkanisch actieve object in het zonnestelsel. En ook hier maken waarnemingen van de locaties van dit vulkanisme op de maan, samen met modellen, een kijkje in het inwendige van Io mogelijk. Nauwkeurige metingen van de beweging van de Europese JUICE-sonde langs de overige grote manen van Jupiter – Europa, Ganymedes en Callisto – geven ook uitsluitsel over hun inwendige, en met name over de aanwezigheid van oceanen onder de ijskorst van deze manen. De planeten en manen van ons zonnestelsel zijn ontstaan uit een schijf van gas en stof rondom de jonge zon. In dergelijke schijven rond jonge sterren zijn complexe organisch moleculen gedetecteerd, die kunnen bijdragen aan het ontstaan van leven. Stuk voor stuk boeiende onderwerpen waarover Delftse onderzoekers verslag doen in dit Zenit-nummer.

• De ondergrond van Mars
• Het inwendige van Jupiters ijsmanen
• Het zwaarste stellaire zwart g*t in de Melkweg
• Opmerkelijke sterrenkundige ontdekkingen in 2024
• Sterrenkunde verklaard – meteoren
• Astrofoto onder de loep – Nevels in Orion
• Amateurs Actief – De hemel van 2024
• Wat onthullen de vulkanen van Io over haar inwendige?

Dit en nog veel meer in het januarinummer van Zenit.
https://zenitonline.nl/product/zenit-januari-4/

18/12/2024

ESERO Tour: met je familie op ontdekkingsreis als astronaut
Wat moet een astronaut eigenlijk allemaal weten en kunnen om de ruimte te verkennen? Ontdek het in de interactieve ESERO Tour. ESERO brengt ruimtevaart niet alleen naar de klas, maar ook naar informele onderwijsinstellingen als musea en sterrenwachten. In december is de ESERO Tour op diverse plekken in het land; onder andere bij Rijksmuseum Boerhaave, Luchtvaartmuseum Aviodrome, Geofort, Junior Academie van Franker en Sterrenwacht Sonneborgh.
Kijk voor waar en op welke datum je erbij kunt zijn hier
https://esero.nl/artikelen/esero-tour-met-je-familie-op-ontdekkingsreis-als-astronaut
(Image credit: Digidaan)

18/12/2024

Astropolis organiseert opnieuw een uitgebreide 'Basiscursus sterrenkunde', specifiek bedoeld voor de leek vanaf 12 jaar. Alle informatieve grafieken zijn zelf ontworpen en volledig in het Nederlands wat drempelverlagend werkt.

Voor deze ‘Basiscursus sterrenkunde’ dient men zich op voorhand in te schrijven. Afzonderlijke sessies kunnen niet bijgewoond worden. Deze cursus loopt van 11 maart t/m 10 juni 2025 telkens van 19.00 tot 21.00 uur. Er is geen syllabus voorzien. De kostprijs bedraagt 60,00 euro. Inschrijven kan vanaf heden!
11-03 1 - Kennismaking met de sterrenkunde
18-03 2 - Begin en einde van het heelal
25-03 3 - Ontstaan, evolutie en einde van sterren
01-04 4 - De Zon als meest nabije ster
Voor meer info of inschrijven zie:
https://www.astropolis.be/activiteiten/

17/12/2024

Astronomen uit India en Taiwan hebben in een recent ontdekt ultra-lichtzwak dwergsterrenstelsel een drietal RR Lyrae-sterren getraceerd. Hiermee kon de afstand van het stelsel worden bepaald en ook worden bevestigd dat het om een nieuwe satelliet van het Melkwegstelsel gaat, zoals al door de ontdekkers werd gesuggereerd.
https://zenitonline.nl/rr-lyrae-sterren-bevestigen-nieuwe-melkwegsatelliet
(Image credit:Chow Choong Ngeow e.a.)

ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde • Astronomen uit India en Taiwan hebben in een recent ontdekt ultra-lichtzwak dwergsterrenstelsel een drietal RR Lyrae-sterren getraceerd.

17/12/2024

Bevende sterren, daar zit muziek in - vrijdag 20 december
Metius Alkmaar

Het leven van sterren wordt gedirigeerd door de fysica en chemie diep in het hart van deze hete draaiende gasbollen. Nadat we eerst de basisprincipes van sterbevingen op een toegankelijke manier uitgelegd hebben, bespreken we hoe zulke bevingen sinds een 15-tal jaar gedetecteerd kunnen worden met ruimtemissies

Door: Conny Aerts is een Vlaamse astrofysica en hooglerares wiskunde en astronomie verbonden aan de KU Leuven. Zij studeerde wiskunde aan de Universiteit van Antwerpen en promoveerde in 1993 tot doctor aan de KU Leuven met een proefschrift waarin ze een methodologie ontwierp en toepaste op tijdreeksen van hoge-resolutie spectra van sterren met het doel hun oscillatiemodi te identificeren.
Voor meer info zie: https://www.metius.nl/
(Image credit: Rob Stevens, KU Leuven)

16/12/2024

Wetenschappers van NASA’s Juno-missie naar de planeet Jupiter hebben ontdekt dat de vulkanen op de Jupitermaan Io waarschijnlijk worden aangedreven door lokale ‘kamers’ van hete magma in plaats van een omvangrijke magma-oceaan.
https://zenitonline.nl/er-zit-geen-grote-oceaan-van-magma-onder-het-oppervlak-van-jupitermaan-io/
(Image credit: NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS – Image processing: Gerald Eichstädt)

ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde • Wetenschappers van NASA’s Juno-missie naar de planeet Jupiter hebben ontdekt dat de vulkanen op de Jupitermaan Io waarschijnlijk worden aangedreven door lokale ‘kamers’ van hete magma in plaats van een omvangrijke magma-oceaan.

16/12/2024

14.02.2025 - 29.06.2025
Teylers Museum - Haarlem
Een grote zwevende satelliet van Trevor Paglen in de oudste museumzaal van Nederland en Yinka Shonibares Refugee Astronaut tussen de fossielen: de tentoonstelling Kosmos, te zien van 14 februari tot en met 29 juni 2025, toont hedendaagse kunst in de historische zalen van Teylers Museum. Deze samensmelting van oud en nieuw, en van kunst en wetenschap laat zien hoe verbeeldingskracht onmisbaar is om het universum beter te kunnen begrijpen. Voor meer info:

Een grote zwevende satelliet van Trevor Paglen in de oudste museumzaal van Nederland en Yinka Shonibares Refugee Astronaut tussen de fossielen: de tentoonstelling Kosmos, te zien van 14 februari tot en met 29 juni 2025, toont hedendaagse kunst in de historische zalen van Teylers Museum. Deze samensm...

15/12/2024

Nieuwe waarnemingen van de Webb-ruimtetelescoop suggereren dat het feit dat het heelal nu sneller uitdijt dan miljarden jaren geleden niet het gevolg is van een meetfout, maar van een nog onbekend kosmisch fenomeen.
https://zenitonline.nl/grootste-onderzoek-van-uitdijing-heelal-lost-hubble-spanning-niet-op/
(Image credit: NASA’s Goddard Space Flight Center)

• Nieuwe waarnemingen van de Webb-ruimtetelescoop suggereren dat het feit dat het heelal nu sneller uitdijt dan miljarden jaren geleden niet het gevolg is van een meetfout ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde

15/12/2024

Inleiding tot het weer - Crash Course
maandag 16 december - UGent Volkssterrenwacht Armand Pien

2024 is al een turbulent jaar geweest, weersgewijs dan. Er waren de overstromingsrampen in Spanje, er sneuvelen her en der temperatuurrecords, en ook bij ons blijkt 2024 een recordjaar qua neerslaghoeveelheid.
Weer en klimaat beroert onze harten. Ze hebben een directe impact op ons leven en daarom zijn ze onontbeerlijk. Voor meer info of inschrijven zie:

In deze crash course dompelen Walter en Alexander je graag onder in een paar basisprincipes die ons weer bepalen. Wat is de straalstroom precies? Hoe ontstaan fronten? Hoe ontstaan drukgebieden? En hoe kunnen we na één luttele crash course ons toch al aan een voorzichtige weersvoorspelling wagen? ...

14/12/2024

Onderzoek onder leiding van wetenschappers van de Universiteit van Maryland (VS) wijst erop dat het Zuidpool-Aitken-be**en op de maan ronder is dan tot nu toe werd aangenomen.
https://zenitonline.nl/de-grootste-en-oudste-inslagkrater-op-de-maan-is-ronder-dan-gedacht
(Image credit: Hannes Bernhardt)

ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde • Ze identificeerden en analyseerden meer dan tweehonderd bergformaties rond het be**en, waarvan het vermoeden bestaat dat het oude overblijfselen zijn van de oorspronkelijke inslag.

13/12/2024

Vr en za 13 en 14 december
da 18.30 uur. De maan staat op 13 december aan de zuidrand van de Plejaden. Een mooi zicht in de verrekijker of telescoop bij lage vergroting. De maan is bijna vol, zodat de lichtzwakkere sterren van de sterrenhoop verbleken in zijn stralend licht. Op 14 december passeert de maan 5° linksboven ( = ten noorden van) de planeet Jupiter. Uit Sterrengids 2024 www.zenitonline.nl

12/12/2024

Astronomen hebben de unieke mogelijkheden van de Hubble-ruimtetelescoop benut om dieper dan ooit in de ‘keel’ te kijken van een superzwaar zwart g*t dat een zogeheten quasar aandrijft.
https://zenitonline.nl/hubble-ruimtetelescoop-zoomt-in-op-een-beroemde-quasar/
(Image credit: NASA, ESA, Bin Ren (Université Côte d’Azur/CNRS)

ZENIT - sterrenkunde - ruimteonderzoek - weerkunde • Een quasar is de kern van een sterrenstelsel die helder gloeit doordat het centrale zwarte g*t materie uit zijn naaste omgeving opslokt.