Psycho Hub with Uma

05/06/2024

මිනිසා හා පරිසරය අතර සම්බන්ධය ගැඹුරින් හදාරන මනෝවිද්‍යා විෂය හොයන් යමුද?

"පාරිසරික මනෝවිද්‍යාව"
🌳🌻🦥🦀🐬🐝🐣🤱🚶🚣🏄

පාරිසරික මනෝවිද්‍යාව යනු මිනිසුන් සහ බාහිර ලෝකය අතර ඇති සම්බන්ධය ගවේෂණය කරන මනෝවිද්‍යාවේ ශාඛාවකි. ස්වභාවික පරිසරය සහ අප ගොඩනඟන ලද පරිසරයන් අපව පුද්ගලයන් ලෙස හැඩගස්වන ආකාරය පරීක්ෂා කරනවා. පාරිසරික මනෝවිද්‍යාව මිනිසා විසින් පරිසරය වෙනස් කරන ආකාරය සහ පරිසරය මිනිසාගේ අත්දැකීම් සහ හැසිරීම් වෙනස් කරන ආකාරය අවධාරණය කරනවා. ඒ අනුව පාරිසරික මනෝවිද්‍යාව යනු පුද්ගලයෙකු යම් පාරිසරික සැලැස්මක් ගැන සිතීම, යම් ස්ථානයකට ගමන් කිරීම සහ ඔවුන්ගේ එම පරිසරය තුළ හැසිරීම, පරිසරයෙන් පරිසරයට හුවමාරු වීමේදී ඔවුන්ගේ හැසිරීමේ පවතින විෂමතා අධ්‍යයන කිරීම, එක් පරිසරයකින් තවත් පරිසරයක පවතින සාධකවලට හුවමාරු වීම, විවිධ පාරිසරික අවස්ථා මත හැසිරීම හා කටයුතු කිරීම හැදෑරීම මෙම විෂය පුරාවට සිදුවීම විශේෂයි.

පාරිසරික මනෝවිද්‍යාවේ අධ්‍යයන පථය පිළිබඳව නිදසුනක් ලෙස උපතේ සිට නිවැසියන්ගේ ආදරය, සෙනෙහස, රැකවරණය මැද හැදී වැඩෙන දරුවා මුල් ළමාවිය සංවර්ධනය මධ්‍යස්ථානයක් වෙත යැවීමේදී දරුවා දක්වන ප්‍රතිචාර, හැසිරීම් විෂමතා සේම එතැනින් පාසල් පරිසරයට හුවමාරු වීම කෙසේද යන්නත්, ක්‍රමයෙන් වයසත් සමඟ වර්ධනය වෙමින්, කාලය හා අත්දැකීම් සමඟ පරිණත වෙමින් වෙනස් වෙනස් පරිසරය තත්වයන්ට ඔවුන් යොමුවීම හා එහිදී පවතින සාධක මත කටයුතු හුරු පුරුදු වීම විශේෂයෙන් එක් ප්‍රදේශයක ජීවත් වූ අයෙක් තවත් ප්‍රදේශයකට සංක්‍රමණය වීම මත දක්වන මානව-පාරිසරික සම්බන්ධයේ චල්‍යතා හැදෑරීමත් ශ්‍රී ලංකාව වැනි ඝර්ම කලාපීය රටක සිට නෝර්වේ වැනි කැනේඩියානු ශීත රටක ජීවත් වීමට යන අයෙකුගෙ මානව පාරිසරික සම්බන්ධය වෙනස් වීම සේම, සුනාමි හෝ ගංවතුර හෝ ටොනේඩෝ හෝ භූමිකම්පා වැනි ස්වභාවික තත්වයන් යටතේ මිනිස් ජීවිත හා ඔවුන්ගේ කටයුතු වල වෙනස් වීම් මනෝවිද්‍යාත්මක සංකල්ප මත හැදෑරීම මේ විෂය යටතේ සිදුවන බව සරලව කිව හැකියි.

පාරිසරික මනෝවිද්‍යා පර්යේෂණ මගින් පවසන කරුණු ගත් කළ, යම් කිසි පුද්ගලයකු මෙලොවට බිහිවී මුල් මිනිත්තු කීපය තුළ පරිසරයට අනුවර්තනය වීමේ ලක්ෂණයක් ලෙස හැඬීම හරහා ප්‍රතිචාර දක්වන්නා සේම මුල් ළමාවියේදී ආරම්භ වන සමාජානුයෝජන ක්‍රියාවලිය හරහා සමාජ ගත වීමේ සිට සෘජුවම ස්වභාවික පරිසරයන්ට මිනිසාගේ සහජ සම්බන්ධය විවිධාකාරයෙන් හැදෑරීමට හැකියාව පවතිනවා. මෙම විෂයේ අධ්‍යයනයන්ගෙන් පෙනී යන්නේ පුද්ගලයන් ස්වභාවධර්මයට සම්බන්ධ වීම හරහා සිදුවන චර්‍යා විෂමතා පාරිසරික සාධක මත විවිධාකාර වන බවයි.

එනම්,
🔹 වර්ධන අවශ්‍යතා මත පෝෂණය ලැබීම, නින්ද ලබා ගැනීම.
🔸සීත කාලගුණයකදී පරිසරය අඳුරු වීම මත නිදිමත වැඩිවීම හා දෛනික කටයුතු වල ප්‍රමාදයන් පෙන්වීම.
🔹හිරු එළිය හොඳින් පවතින රටවල, ප්‍රදේශවල මිනිසුන් කාර්‍යක්ෂමව වැඩ කිරීම.
🔸හිම වැටෙන ශීත සෘතුවේදී (Winter season) බොහෝ පුද්ගලයන්ට සෘතු බලපෑම් අක්‍රමිකතා ලක්ෂණ පෙන්වීම.

අද වන විට පාරිසරික මනෝවිද්‍යා ක්ෂේත්‍රයේ විශාල අභියෝගයක් වන්නේ දේශගුණය සහ දේශගුණික විපර්යාස කෙරෙහි මානව හැසිරීම් වල බලපෑම අවබෝධ කර ගැනීමයි. සමහර පුද්ගලයන් පරිසර හිතකාමී හැසිරීම් වල යෙදෙන්නේ කොහොමද යන කාරණාව අවබෝධ කර ගැනීම තිරසාර වෙනසක් සිදු කිරීමට අන් අය සම්බන්ධ කර ගැනීමට අවශ්‍ය අවශ්‍යතා පුරෝකථනය කිරීමට උපකාරී වේ.

ඒ අනුව මිනිසා හා පාරිසරයට නිරාවරණය යන කාරණාව පදනම්ව මානව සම්බන්ධතාවයේ මෙම ධනාත්මක මානසික සෞඛ්‍ය බලපෑම් කුඩා අවධියේ සිටම වැඩිහිටි විය දක්වාම අඛණ්ඩව පවතින ආකාරය හා ඒවා මානව සංවර්ධන අවධීන් මත හා පාරිසරික තත්වයන් මත විෂම වීම මනෝවිද්‍යාත්මක කරුණු මත අධ්‍යයනය කිරීම මේ විෂය හරහා ගැඹුරින් සිදුවන බව නැවතත් පෙන්වා දෙන්න පුළුවන්.

✒️Umayangani De Silva
Lecturer in Psychology | Aspiring Psychological Counselor

09/05/2024

𝗣𝗲𝗼𝗽𝗹𝗲 𝗣𝗹𝗲𝗮𝘀𝗲𝗿 🚻❌

🔸 අනවශ්‍ය ලෙස සීමා ඉක්මවා සමාව ඉල්ලීම (Chronic Apologizing)
🔸 අනවශ්‍ය ලෙස කැපවීම (Overcommitment)
🔸 සෘජුව සම්මුඛව සාකච්ඡා කිරීම නතවයි (Avoiding confrontation)
🔸 වලංගුභාවයන් ඉල්ලා සිටීම (Seeking Validation)
🔸 පරිපූර්ණත්වය පිළිබඳව හැඟීම (Perfectionism)
🔸 සතුට වෙනකෙකු මත රඳා පවතියි (Dependent Happiness)

මෙම ලක්ෂණ ඔබ තුළ හෝ ඔබ සමීපතමයෙකුට පවතී නම් බොහෝවිට ඒ "People Pleaser" නැත්නම් අන් අයෙකු මත යැපෙන්නකු වීමට හැකියාව පවතී.

මොකද්ද මේ People Pleaser ??

අන් සියල්ලන්ගේ අවශ්‍යතා සපුරාලීම සඳහා තම අවශ්‍යතා පසෙකට තල්ලු කරන අය ඔබ දැක ඇති. මොවුන් යමක් ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට බියක් පවතී, අනාරක්ෂිත බවකින් නිතර ජීවත් වෙයි, තමා පිළිබඳව නොතකා අන් අය සතුටු කිරීමට වෙහෙසෙනවා. ඔවුන් යම් හෙයකින් අන් අය සතුටු කිරීම නතර කළහොත්, ඔහු සිතන්නේ සෑම කෙනෙකුම ඔහුව අත්හරි යනුවෙනුයි. ඔහු ලද පෙර් සැලකිල්ල, ආදරය, ගෞරවය නොලබන බවයි. නැතහොත් ඔහු අන් අයව සතුටු කිරීම නැවැත්වියහොත්, එම අය ඔහු එසේ කිරීම ගැන කලකිරීමට පත්වේ හෝ එයට පෙරළා ඔහුට දඬුවම් කිරීමට යයි හෝ ඊට ඍණාත්මක ප්‍රතිවිපාක ලබා දෙයි හෝ සිතා කොටු වීමකට ලක් වෙනවා. තමාට කොතරම් අහිතකර තත්වයක් ඇති වුවත් ඉහත අවස්ථාවලට පත් වේ යැයි සිතා තම ජීවිතය කැප කරගෙන ජීවත් වෙන මොවුන් මිනිසුන් සතුටු කරන්නන් හෝ අන් අය මත යැපී ජීවත් වන්නන් (People Pleaser) ලෙස හඳුන්වනු ලබනවා.

මිනිසුන් සතුටු කරන්නෙකුගේ ලක්ෂණ:

◾අඩු ආත්ම වටිනාකමක්
◾අන් සියල්ලන්ගේ අවශ්‍යතා සපුරාලයි
◾ඇයගේම අවශ්‍යතා යටපත් කරයි
◾අන් අය විසින් නියම කරන ලද ලෙසකට අනුව සීමාවී ජීවිතේ ගෙවයි
◾විනිශ්චයකින් තොරව අන් අයගේ මතයට එකඟ වේ
◾තමන්ගේ මතය ප්‍රකාශ නොකරයි
◾ඉතා කලාතුරකින් "නෑ" "බෑ" ලෙස අදහස් ප්‍රකාශ කරනවා
◾අන් අය සමඟ කටයුතු කරන විට පමණක් තමා පිළිබඳව සතුටින් කටයුතු කරයි
◾අන් අයගේ පැසසුම් අපේක්ෂා කරයි
◾සමාව ඉල්ලීමක් අවශ්‍ය නොවන විටකදී පවා තමා වැරැද්දක් කර ඇතැයි සිතා සමාව ඉල්ලා සිටියි
◾වරදක් නැති විට පවා දොස් පවරා ගනී
◾අනුන්ගේ වැරදි වලට තමා අයිතියි යැයි සිතා නිදහසට කරුණු ඉදිරිපත් කරයි
◾අඩු ස්වයං අවබෝධයක් ඇත

මිනිසුන් සතුටු කරන්නෙකුට ස්වයං ආත්ම අභිමානයක් නැත. ඔවුන් අන් අයගේ අවශ්‍යතා කෙරෙහි නැඹුරු වන අතර, ඔවුන්ගේම චිත්තවේගීය අවශ්‍යතා සපුරාලීම තමාගේ වගකීමක් ලෙස සිතා කැපවෙයි. ඊට අමතරව, ඔවුන් අන් අය තමන් ගැන සිතන දේ ගැන කරදර වෙමින් කාලය ගත කරයි. විශේෂයෙන් ඔවුන් අන් අයව සතුටු කරන්නේ ආදරයෙන් හෝ කරුණාවෙන් නොවේ. ඔවුන් එසේ කරන්නේ එම බැඳීම හෝ සම්බන්ධතාවය නැති වේ හෝ බිඳ වැටේ හෝ සිතා එසේ නොවීමට වගබලා ගත යුතු නිසා බියකිනි. බොහෝවිට මේ තත්වය පිරිමි අයට සාපේක්ෂව කාන්තාවන් තුළ හඳුනා ගත හැකි වීම විශේෂයි.

මිනිසුන් සතුටු කරන්නෙකු වීම නවත්වන්නේ කෙසේද?

බොහෝ මිනිසුන් සතුටු කරන්නන් ඔවුන් කරන්නේ කුමක්දැයි නොදැන සිටියි. ඔවුන් ඒ තුළින් තමාගේ ජීවිතය සීමා කරගෙන ජීවත් වෙන බව හෝ ඉන් අන් අයටත් සෘණාත්මක බලපෑමක් එල්ල වන බවක් නොදනී. සමහර විට ඔවුන් තවකෙකු හරහා use වීමට පවා හැකියාව පවතින බවක් හෝ ඔවුන් නොදනී. බොහෝ විට, ඔවුන්ට අවශ්‍ය කුමක්ද හෝ ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා මොනවාදැයි ඔවුන් දන්නේ නැත. ඒ නිසා තමාගේ ජීවිතයට හෝ තම අවශ්‍යතාවන්ට මුල් තැන දෙන්න අමාරුයි. මෙය පැන නගින්නේ ඔවුන් අන් අය වෙනුවෙන් කරන දේ සමඟ ඔවුන්ගේ ආත්ම-වටිනාකම බැඳී තිබෙන නිසායි. ඇත්ත වශයෙන්ම, අන් අය වෙනුවෙන් දේවල් කිරීම මොවුන්ගේ වගකීම යැයි සිතීම මොවුන්ගේ පෞරුෂය, ජීවන රටාව, හැසිරීම, ආකල්ප ආදී සියල්ලට බලපාන ප්‍රධාන මූලය ලෙස හඳුනා ගත හැකියි. ඉතින් මෙවැනි අයට ඔවුන් සතු මේ තත්වය සෘජුව පැහැදිලි කිරීම ඔවුනටම වටහා ගෙන ඉන් මිදීමට නොහැකියාවක් පවතී. ඒ සඳහා ඔවුන්ට බොහෝවිට මනෝඋපදේශකයකුගේ හා මානසික සෞඛ්‍යය පිළිබඳව විද්වතකුගේ අඛණ්ඩ සහාය අවශ්‍ය විය හැකියි.

Umayangani De Silva
Lecturer in Psychology | Aspiring Counselor
2024.05.09.

05/02/2024

අනවධාන හා අධික්‍රියාකාරී අක්‍රමිකතාව (Attention deficit- Hyperactive Disorder - ADHD)

මෙම අක්‍රමිකතාව දරුවන් තුළින් බහුලව හඳුනා ගත හැකි හා සමහර අයගේ ජීවිත කාලය පුරාම පැවතිය හැකි සමාජ සන්නිවේදනයට හා හැසිරීමට සෘජුවම බාධා කරවන ස්නායු සංවර්ධන ආබාධයක් ලෙස අනවධාන/ අධික්‍රියාකාරී අක්‍රමිකතාව හඳුනාගන්න පුළුවන්. මේ තත්වය නිසා යමෙක්ට යම් දෙයකට නිසි ලෙස අවධානය දීමට නොහැකි වනවා සේම හැසිරීමේ අධික්‍රියාකාරී බවක් හා තද ආවේගශීලී බවක් නිරූපණය කරයි. මේ නිසා ඔවුන්ට පාසල් කටයුතු, රැකියා කටයුතු හෝ කිසිඳු කාර්‍යයක නිසි ලෙස යෙදීමට හෝ නිම කිරීමට දැඩි අපහසුතාවක් පවතී. මේ අයගේ හැසිරීම පිළිබඳව පැවසීමේදී අධික චාලක ක්‍රියාකාරකම් ලෙස නිතර දැඟලීම, නිතර එහෙට මෙහෙට දිවීම හෝ පැනීම යනාදිය දකින්න පුළුවන්. එසේම අහේතුක ආවේගශීලී ස්වරූපය ද පැවතීම නිසා සමාජ සම්බන්ධතා වලටද බාධා පමුණුවයි.

පොදුවේ මෙම අක්‍රමිකතාවෙන් පෙළෙන අයගෙන් බහුතරයකට ඉගෙනීමේ ආබාධ පවතියි. ඒ නිසාම ඔවුන්ගේ බුද්ධි ඵලය (IQ) එම වයසේ සාමාන්‍ය දරුවකුට සාපේක්ෂව ඉතා අඩු අගයක් ගනී. මෙම අක්‍රමිකතාව DSM-5 රෝග නිර්ණායකට අනුව වයස අවු.7ක් සපුරන දරුවකු තුළින්, අවම මාස 6ක පහත ඛාණ්ඩ 3න් කුමන හෝ ඛාණඩයක් යටතේ රෝග ලක්ෂණ අඛණ්ඩව නිරීක්ෂණය වේ නම් එය අනවධාන/ අධික්‍රියාකාරී (ආවේගශීලී) අක්‍රමිකතාව ලෙස රෝග විනිශ්චය කළ හැකි බවයි. මේ තත්වය ගැහැණු අයට සාපේක්ෂව පිරිමි තුළ හටගැනීමේ සම්භාවිතාව 5:1 එකක් ලෙස කිව්වත් අනවධාන තත්වය ගැහැණු පාර්ශවයෙන් වාර්ථා වන අතර, අධික්‍රියාකාරී/ආවේගශීලී තත්වය වැඩි වශයෙන් පිරිමි අය තුළින් ද වාර්තා වී ඇත.

මෙම අක්‍රමිකතාව ප්‍රධාන කොටස් තුනකි.
1. අනවධාන තත්වය (Inattention) - අවධානය යොමු කිරීමේ දැඩි අපහසුතාව
2. අධික්‍රියාකාරී තත්වය (Hyperactivity) - නිතර චලණය වන එක් ඉරියව්වක් සිටීමේ නොහැකියාව
3. ආවේගශීලී තත්වය (Impulsivity) - ආවේදන (හැඟීම්) / සංවේදන වලට ක්ෂණිකව ප්‍රතිචාර දැක්වීම

අනවධාන අක්‍රමිකතා තත්වය

🔸වෙසෙන කිසියම් තැනක දී ඊට අදාළව නිශ්චිතව අවධානය දීමට අපහසු වීම.
🔹සිතාමතා කිරීමකින් තොරව අවධානය වෙනත් වෙනත් දේ වෙත යොමුව කටයුතු කරයි.
(උදා:- අකුරු ලිය ලිය ඉදලා එක පාරටම යාලුවෙක්ගේ වතුර බෝලේ දැකලා ලස්සනයි වගේ හිතුනොත් කර කර හිටිය කාර්‍යය මඟ දාලා ඒ වතුර බෝතලේ එක්ක සෙල්ලම් කර කර ඉන්නවා).
🔸පන්තිකාමරයේ අධ්‍යාපන කටයුතු වලට නිසි අවධානය දීමට නොහැකි වීම.
🔹උගන්වන දෙයට අවධානය නොදී වෙන වෙන කටයුතු වල නිරත වීම.
🔸කිසියම් ක්‍රියාවක අඛණ්ඩව සිටීමට නොහැකි වීම.
🔹සෘජුව යමක් ප්‍රකාශ කළත් එය ඉටු කිරීමට උත්සාහා නොකර, නොසලකා හැර සිටීම.
🔸යමෙක් ලබා දෙන අණ පිළිගැනීමට හෝ පිළිපැදීමට නොහැකියි.
කිරීමට ඇති ප්‍රධාන මඟ හැර වෙනත් ක්‍රියාවට ක්ෂණිකව යොමු වීම.
🔹නිතර නිතර තම භාණ්ඩ නැති කරගනී.
🔸යමක් පිළිවෙළකට හෝ සංවිධානාත්මකව කිරීමට නොහැකි වීම.
🔹දෛනිකව කරන ක්‍රියා පිළිවෙළ පවා අමතක වී හිතුමතේ කටයුතු කිරීමට පෙළඹෙයි.

අධික්‍රියාකාරී/ ආවේගශීලී අක්‍රමිකතා තත්වය

🔸යම් තැනක නිශ්චිත වෙලාවක් එක් ආකාරයට ඉන්න බැහැ.
🔹නිතර නිතර ඉරියව්ව, කළ ක්‍රියාව වෙනස් කරයි.
🔸නිතර අහේතුකව එහාට මෙහාට ඇවිදියි, දුවයි, පනියි, දඟලයි, චලනය වෙයි.
🔹අසන්සුන් මනසක් පෙන්නුම් කරමින් විවිධ ක්‍රියාවලට පෙළඹෙයි.
(උදා:- වරෙක බිම දිගා වී හිඳියි, එසැනින් නැඟිට එහා මෙහා දුවයි).
🔸අසන දේට පැහැදිලි, නිවැරදි පිළිතුරු දීමට නොහැකියි.
🔹කෙනෙක් ප්‍රශ්න අසා නිමවෙන තුරු සිටීමට නොහැකියි.
🔸සෙල්ලමක්/ ක්‍රීඩාවක්/ යම් ක්‍රියාකාරකමක් කරනවිට තම වාරය එනතුරු බලා සිටිය නොහැකියි.
🔸තැනකට ගැළපෙන ලෙස හැසිරීමට නොදනී. (උදා:- පිටස්තර ගෙදරකට ගියහොත් එහෙ 🔹දේවල් අඳිමින් ඔහේ කියවයි, වරෙක ඔවුන්ගේ කතාවලට කරදර දෙමින් කෑ ගසයි).
🔸වරෙක නොනවත්වා නොගැළපෙන දේ කතා කරයි.
🔹වෙනත් අය කතා කරන තැන් වලට සාර්ධර්ම වලින් තොරව හිතුමනාපෙට ඇතුල් වේ. 🔸එසේම ඔවුන්ගෙ කතා වලට බාධා කරයි.
🔹නිතර කුමන හෝ ලෙසකට අත්,පා චලනය කරමින් හිඳියි.

ADHD ඇතිවීමට හේතු

මේ තත්වය දරුවෙකුට හටගැනීමට ජානමය පසුබිමක් බලපායි. එසේම උපතින්ම ලබන මොළයේ රසායනික විෂමතාවක් නැතහොත් මොළයේ පවතින ස්නායු සම්ප්‍රේෂක වල අසාමාන්‍යතාව හේත්වෙන් විශේෂයෙන් ඩොපමීන්හි අධිසාන්ද්‍ර මට්ටම නිසාත් හා වරෙක දරුවකුගෙ මොළයේ පූර්ව විලේඛ ප්‍රදේශයේ (Frontal-striatal area)හි අසාමාන්‍ය බවක් නිසාත් දරුවකුට අනවධාන/ අධික්‍රියාකාරී/ ආවේගශීලී අක්‍රමිකතාව ඇති විය හැකියි.එසේම පර්‍යේෂණ පෙන්නුම් කරන ආකාරයට මෙම ADHD තත්වය ඒක ඛණ්ඩික නිවුන් දරුවන්ට සාපේක්ෂව ද්වි ඛණ්ඩික නිවුන් දරුවන් තුළ රෝගය ව්‍යාප්ත වීමක් හඳුනාගෙන ඇත.

එසේම දරුවකු ජීවත් වන පරිසරයේ නිරන්තරයෙන්ම සිදුවන පීඩිත තත්වයන් නිසා විශේෂයෙන් පවුල් ජීවිත වල ඝට්ටන හේතුවෙන් මේ තත්වය මතු වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම මේ රෝග තත්වය පවතින දරුවකු හෝ වැඩිහිටියකු නිවසේ හෝ ඒ යාබදව ජීවත් වේ නම් එයද බලපෑමක් විය හැකියි. විශේෂයෙන් ගැබිනි මවක් නිතර එවැන්නකුට ජීවත් වෙන පරිසරය තුළදී අනාවරණය වේ නම් ඇගේ බිහිවන දරුවාට ඒ ලක්ෂණ පැවතීමට ඉඩකඩ ඇත. එසේම අනවධාන හෝ අධික්‍රියාකාරී ලක්ෂණ පෙන්වන එහෙත් මේ අක්‍රමිකතාව නොවන දරුවන් ද වැඩිහිටියන් දරුවාට පෙරළා ප්‍රතිචාර දක්වන ආකාරය හා ලබා දෙන දඬුවම්වල තීව්‍රතාවය මත මේ තත්වයට පත්වීමට හෝ මේ රෝගය පවතීවි යැයි හංවඩු ගැසීමට ද ඉඩකඩ පවතී.

ADHD සඳහා ප්‍රතිකාර

අනවධාන හා අධික්‍රියාකාරී/ ආවේගශීලී අක්‍රමිකතාව සඳහා ප්‍රතිකාර ලෙස මනෝවෛද්‍ය නිර්දේශ යටතේ ඖෂධ ලබා ගත හැකි අතර ඖෂධ ප්‍රතිකාරය සමඟම රෝගීන්ට මනෝවිද්‍යාත්මක සායනික ප්‍රතිකාර ලෙස ප්‍රකාරක ආරෝපණ න්‍යාය හා චර්‍යා මනෝ චිකිත්සක ක්‍රම යොදා ගෙන සිදු කරන ක්‍රියාකාරකම් යටතේ අනවධාන හා අධික්‍රියාකාරී ලක්ෂණ බව ක්‍රමයෙන් අවම කිරීමට හැකියාව පවතී. ඖෂධ හා චිකිත්සක ප්‍රතිකාර මත ළමා වයසේදීම මේ තත්වය සුව අතට පත් වූ අය සේම මෙය ක්‍රමයෙන් ලක්ෂණ පහව යමින් ජීවිත කාලය පුරාම පැවති රෝගීන් ද වාර්තා වී ඇත. නමුත් නිසි හා අඛණ්ඩ ප්‍රතිකාර මත සුව කරගත හැකි තත්වයක් ලෙස මෙම ADHD තත්වය පෙන්වා දෙන්න පුළුවන්.

ADHD පවතින අයට පිළියම්

🔹මනෝවෛද්‍යවරයකු වෙත යොමු වීම හා ප්‍රතිකාර නිර්දේශයන් ලබා ගැනීම.
🔸නිවැරදිව පැය ගණන අනුව වෛද්‍යවරයා නියම කරන ඖෂධ ලබා ගැනීම.
🔹නිසි කලට චිකිත්සක කටයුතු වෙත යොමු වීම හා ඉන් පවරන ක්‍රියාකාරකම් නිවසේදී සිදු කිරීම.
🔸ආතති හෝ පීඩිත ජීවන පරිසරයකින් බැහැර වීම.
🔹රෝගී පුද්ගලයාට හිතකර හා අවබෝධයක් ඇති අය රෝගය පාලනයට උපකාර කිරීම.
🔸දරුවාව නිසි කාල සටහනකට අනුව වැඩවල යෙදවීම හා මෙහෙයවීම.
මඟ හැරෙන අවධානය ලබා දීමට උදව් දීම හා ඇගයීම. (උදා:- අවධානය දීලා පාසල් වැඩ කරාම කන්න ආස දෙයක් ලබා දීම.)
🔹අධික්‍රියාකාරී හැසිරෙන වෙලාවල්වලදී දැඩි දඬුවම්වලට නොයාම හා ආදරයෙන් පහදා දීම.
🔸ගෙදර දොරේ වැඩවලට හවුල් කරවා ගැනීම.
(උදා:- ගේ මිදුල අතුගාන්න දීම)
🔹ඇඟ වෙහෙසවා සිදු කරන ක්‍රීඩාවල ප්‍රවේසම් සහගතව යෙදවීම.
(උදා:- දිවීම, කඩුලු දිවීම, බොක්සිං වැනි).
🔸දරුවාට සමාජය තුළ නැති වුණු සහයෝගිමත් පරිසරය ගොඩනඟා දීම.

‼️‼️‼️‼️‼️‼️‼️
කාරුණික දැනුවත් කිරීමයි!
මේ ලිපියේ සඳහන් වන තොරතුරු කියවා, ඒ මත තමාට හෝ වෙනත් කිසිවෙක්ට හෝ රෝග විනිශ්චයන් ලබාදීමට පෙළඹීම කිසිසේත් අනුමත නොකරන අතර, මෙහි සඳහන් තොරතුරු සියල්ල හුදෙක් ඔබගේ දැනුම හා දැනුවත් වී විධිමත් ලෙස ක්‍රියා කිරීම සඳහා පමණක්ම වන බව මෙයින් දැනුම් දෙමි.

Mental Health Mentor | Psychological content writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Counseling (IBSC).
2024.02.05.

31/12/2023

26/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 9

ලිංගික වේදනා අක්‍රමිකතා (Sexual Pain Disorders)

සමහර පුද්ගලයන් ලිංගිකව යම් අයෙකු හා එක්වීමේදී දැඩි ශාරීරික වේදනාවන් අත්විඳිනවා. එමනිසා ඔවුන් ලිංගිව එක්වීම ප්‍රතිකේෂ්ප කරන අතර ලිංගිකව තෘප්තිමත් වීමක් නොලබනවා. මේ තත්වය පවතින අය "වේදනා අප්‍රාණිකතා සහිත පුද්ගලයන්" ලෙස හඳුන්වනවා. මෙම ලිංගික වේදනා හා අප්‍රාණිකතා, ලිංගික අවයව ප්‍රදේශා හා ගැහැණු/ පිරිමි භේදය ද අනුව වර්ග කීපයක් වාර්තා වන අතර ඒවා සමස්ථයක් ලෙස මෙය ප්‍රජනන ශ්‍රෝණී වේදනා අක්‍රමිකතා (Genito-Pelvic Pain Disorders)/ ඇතුල් කිරීමේ අක්‍රමිකතාව (Pe*******on Disorder) ලෙස හඳුන්වයි.මේ තත්වයන් නිසා බොහෝවිට පුරුෂයන්ට සාපේක්ෂව ස්ත්‍රීන් තුළින් බහුලව මතුවන හා පීඩා විඳින සංකූලතා දෙන්නකි.

මෙහිදී සරලව සිදුවන්නේ දෙදෙනෙකු ලිංගිකව එක්වීමේදී යෝනිය තුළට ශිෂ්නය ඇතුල් කිරීමේදී අධික කායික වේදනාවක් ගැහැණු කෙනා අත්විඳියි. ඒ නිසා ශිෂ්නය ඇතුල් කිරීම වළක්වයි. ඒ නිසා සාර්ථකව ලිංගිකව තෘප්තිමත් වීමක් හෝ ලිංගිකව එක්වීමක් සිදු නොවේ. මේ තත්වය වෛද්‍ය විද්‍යාත්මකව "vaginimus" ලෙස හැඳින්වේ.

එසේම තවත් ලිංගික වේදනා අප්‍රාණිකතාවක් නම් ලිංගිකව දෙදෙනෙකු එක්වීමේදී යෝනියට ශිෂ්නය ඇතුල් කිරීමේදී යෝනි ආශ්‍රිත ප්‍රදේශය දැඩි වේදනාවක් ඇතිවීම හා ඉදීමීමක් හට ගැනීමක් ඇතිවේ. මෙය වෛද්‍ය විද්‍යාත්මකව "Dyspareunia" ලෙස හැඳින්වෙයි. මෙයද ලිංගික ජීවිතේ අසතුට හා ආසාර්ථකත්වයට හේතු වෙනවා.

🔰 හේතු

කාන්තාවන් තුළ මේ තත්වය ඇති වීමට හේතු ලෙස උපත් පාලන ද්‍රව්‍ය වලින් ලද ආසාත්මිකතා,තුවාල නිසාවෙන් හෝ යෝනිය හා සම්බන්ධව සිදු කළ සැත්කම්වල බලපෑම් හෝ දරු ප්‍රසූතියෙන් ලද කැපුම් හා යෝනි ආශ්‍රිතව ඇති වන වේදනාවල් හේතුවෙන් ඇති විය හැකියි.

මනෝවිද්‍යාත්මකව සමහර කාන්තාවන් තුළ පවතින ලිංගික අනවබෝධය නිසා ඇතිවන බිය හෝ කාංසාව, මුල්කාලීන අමිහිරි ලිංගික අත්දැකීම්, ළමා වියේ හෝ තරුණ වියේ විවිධ ඛේදජනක අත්දැකීම් වල බලපෑම් හා සෘණාත්මක අත්දැකීම් වල බලපෑම් කළ හැකියි.

🔰 ප්‍රතිකාර

මේ සඳහා වෛද්‍ය උපදෙස් මත ඖෂධ ප්‍රතිකාර ලබා ගෙන ලිංගික අවයව ආශ්‍රිත වේදනාවල් සඳහා සුවතාවයක් ලබා ගත හැකියි. එසේම මනෝ ලිංගික උපදේශන සහාය මත ලිංගික හැසිරීම් පිළිබඳව පවතින දුර්මත හෝ කාංසාවන් වලින් මිදීමට සහාය ලබා ගත හැකියි. මනෝ උපදේශනය හරහා නිවැරදිව උපත් පාලන ද්‍රව්‍ය භාවිතය හා නිවැරදි ලිංගික ඉරියව් යනාදිය පිළිබඳව ලිංගික උපදේශනය (Sexual Counseling), යුවල් උපදේශනය (Couple Counseling), පවුල් උපදේශනය (Family Counseling) තුළින් පූර්ණ අවබෝධයක් ලබා ගත හැකියි.

‼️සැ.යු. ඔබට මෙවැනි අක්‍රමිකතා තත්වයක් පවතී නම් එවැනි තත්වයක් ගැන වැඩිදුර දැනුවත්විමක් අවශ්‍ය නම්, ඔබට ළඟම ඇති රෝහලේ වෛද්‍යවරයා හෝ පවුලේ වෛද්‍යවරයා හෝ සුදුසුකම්ලත් මනෝඋපදේශකයකු වෙත යොමුවන්න.

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.26.

*******on *******ondisorder

26/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 8

සුරතාන්ත අක්‍රමිකතා (Disorders of Organism)

3. කාන්තා සුරතාන්ත අක්‍රමිකතාව (Female Or****ic Disorder)

මේ තත්වය පවතින කාන්තාවක් ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් වලදී සැලකිය යුතු මට්ටමකින් සුරතාන්ත නොවීමක් හෝ සුරතාන්ත වුවත් තෘප්තිමත් බවක් නොලැබීම හඳුනාගන්න පුළුවන්. (සුරතාන්ත වීම ලිංගික ක්‍රියාවලියක අදියරක් වුවත් එය සිදුවීම අත්‍යාවශ්‍යම නොවන බවද කිව යුතුයි. නමුත් ලිංගික ක්‍රියාකාරකමක සාර්ථක තෘප්තිමත්භාවය සුරතාන්ත වීම මත ලැබෙන බව කිව යුතුයි.)

🔰 හේතු

බොහෝවිට මේ තත්වය ආර්තවහරණය වූ කාන්තාවන්, පුරුද්දක් ලෙස අධිකව හෝ නිතර ස්වයං වින්දනයේ යෙදෙන කාන්තාවන්, ස්වයං වින්දනයේ යෙදෙමින් ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් හරහා තෘප්ත වීමට යන කාන්තාවන්ටත්, ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව අවබෝධය අඩු හෝ දැනුවත්භාවයක් නොමැති කාන්තාවක් මේ තත්වය අත්විඳියි.

එසේම කායිකමය වශයෙන් දියවැඩියාව වැනි හෝ කොඳු ඇට පෙළ ආශ්‍රිත රෝගයකින් පෙළේ නන් හෝ ඒ වගේම ජීවවිද්‍යාත්මකව කායික ලිංගික උද්දීපනය මට්ටම අවම නම් හෝ විශාදය/ මනෝභාව අක්‍රමිකතාවක් හෝ පවතී නම්, ලිංගිකව එක්වීම කාංසාවක් බවට දැනේ නම් හෝ ආතතීන් බහුල පරිසරයක ජීවත් වේ නම් හෝ එසේම තම ලිංගික සහකරු අතර පවතින සම්බන්ධතාවයේ දුර්වල බව නිසා මේ තත්වය ඇති වෙන්න පුළුවන්. විශේෂයෙන් පෙර කාලයකදී ලද අමානුෂික ලිංගික බලපෑමක්, ලිංගික හිංසනයක් හෝ පෙර කළ ලද අමිහිරි, දරුණු ලිංගික බලපෑමක් නිසා ඇතිවන තැතිගැනීමකින් මේ තත්වය ඇති වූවා ද විය හැකියි.

🔰 ප්‍රතිකාර

මේ සඳහා වෛද්‍ය උපදෙස් මත ඖෂධ ප්‍රතිකාර ලබාගෙන සුවතාවක් ලබාගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම ලිංගික-මනෝ උපදේශනයට යොමු වීම හරහා ලිංගික උද්දීපනය හරහා නිවැරදිව ගොස් ලිංගික ක්‍රියාකාරකමක තෘප්තිමත්භාවය වර්ධනය කරගැනීමට උපදෙස් ලබා ගන්න පුළුවන්.

‼️සැ.යු. ඔබට මෙවැනි අක්‍රමිකතා තත්වයක් පවතී නම් එවැනි තත්වයක් ගැන වැඩිදුර දැනුවත්විමක් අවශ්‍ය නම්, ඔබට ළඟම ඇති රෝහලේ වෛද්‍යවරයා හෝ පවුලේ වෛද්‍යවරයා හෝ සුදුසුකම්ලත් මනෝඋපදේශකයකු වෙත යොමුවන්න.

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.26.

**smicdisorders

26/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 7

සුරතාන්ත අක්‍රමිකතා (Disorders of Organism)

2. පුරුෂ සුරතාන්ත අක්‍රමිකතාව (Male Or****ic Disorder)/ ප්‍රමාදිත විසර්ජන (Delayed Ej*******on)

ඉහත නම් දෙකෙන්ම මෙම තත්වය හඳුන්වනවා. මෙහිදී සිදුවෙන්නේ ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් අතරතුර දී පුරුෂයා ලිංගික සුරතාන්ත වීමට ප්‍රමාද වීමයි. එහිදී ක්‍රියාවලිය අදියර සියල්ල ක්‍රමයෙන් පසු කළත් ප්‍රමාණවත් ලෙස ලිංගිකව තෘප්තිමත් වීමට සුරතාන්තයට ළඟා වීමට අධික කාලයක් ගත වෙයි.

🔰 හේතු

මෙයට ජීව විද්‍යාත්මකව අඩු සංවේදීතාවක් හිමි පුරුෂයන් හෝ විශේෂයෙන් යම් පුරුෂයෙකුගෙ පවතින ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් මට්ටම ඉතා පහළ මට්ටමක පවතී නම්, පුරුෂයා යම් ස්නායු ආබාධයකින් පෙළෙයි නම්, හිසට හෝ කොඳු ඇට පෙළට (සුෂුම්නාව) හානි සිදුවී ඇත් නම් මේ තත්වය ඇති විය හැකි බව විද්‍යාත්මකව තහවුරු කරලා තියෙනවා. ඒ වගේම යම් මත්ද්‍රව්‍ය වර්ග භාවිතා කරන අයෙක් නම් හෝ කලක සිට අධි රුධිර පීඩනට ඖෂධ ලබාගන්න අයෙක් නම් හෝ යම් මානසික අක්‍රමිකතාවක් පවතින අයෙක් හෝ යම් මානසික ගැටුම්කාරී තත්වයක පසුවන අයෙක් නම්, කායිකව හා මානසිකව ඔහුට සුරතාන්ත වීම ප්‍රමාද කරවයි.

මීට අමතරව ලිංගික ක්‍රියාවලිය නිසි ආකාරයෙන් නොදන්න අයෙක් වේ නම්, පුරුද්දක් ලෙස ලිංගිකව එක්වීමේ දී ලිංගික සහකරු හා හොඳ ලිංගික ඇසුරකින් තොරව ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් වලට එළැඹෙන අයෙක් නම් හෝ දෙදෙනා අතර ලිංගික ආකර්ෂණයකින් තොරව ලිංගිකව එක්වේ නම් පුරුෂයා සුරතාන්ත වීමට ප්‍රමාද විය හැකියි. එසේම ලිංගික සහකරු දක්වන ලිංගික ප්‍රවේශයේ දුර්වලතා ද අවම වශයෙන් මීට හේතු වෙන්න පුළුවන්.

🔰 ප්‍රතිකාර

මේ සඳහා වෛද්‍ය උපදෙස් මත ප්‍රමාද නොවී නිසි ලෙස සුරතාන්ත වීමට ලිංගික උත්තේජන සහාය ඖෂධ ප්‍රතිකාර ලබාගන්න පුළුවන්. ඊට අමතරව මනෝ ලිංගික උපදේශනය හරහා ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව හරියාකාරව දැනුවත් වීමක් ලබා ගැනීම හරහා මෙන්ම ලිංගික උත්තේජනය ඉහළ දැමීමට ලිංගික උපක්‍රම හා ශිල්ප ක්‍රම උගෙනීම තුළින් ඒ තත්වය ක්‍රමයෙන් සුව අතට පත් කර ගැනීමට හැකියාව පවතිනවා.

‼️සැ.යු. ඔබට මෙවැනි අක්‍රමිකතා තත්වයක් පවතී නම් එවැනි තත්වයක් ගැන වැඩිදුර දැනුවත්විමක් අවශ්‍ය නම්, ඔබට ළඟම ඇති රෝහලේ වෛද්‍යවරයා හෝ පවුලේ වෛද්‍යවරයා හෝ සුදුසුකම්ලත් මනෝඋපදේශකයකු වෙත යොමුවන්න.

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.26.

**smicdisorders

26/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 6

සුරතාන්ත අක්‍රමිකතා (Disorders of Organism)

1. ක්ෂණික මෝචනය (Premature Ej*******on)

ක්ෂණික මෝචනය ඇති වන්නේ පුරුෂ පාර්ශවයටයි. මෙහිදී සිදුවන්නේ සරලවම දෙදෙනෙකු ලිංගිකව එක්වීමේදී පුරුෂයා (මෙම ගැටළුව ඇති තැනැත්තා), ලිංගික ක්‍රියාවලිය අදියර පිළිවෙලින් සිදු නොවීමට පෙර සුළු කාලයකින් නැතහොත් ලිංගික ක්‍රියාවලිය ආරම්භ කොට විනාඩි කීපයකින් හෝ ඊට අඩු කාලයකින් සුරතාන්තයට පත්වීමයි. මෙය අහඹු ලෙස නොව ලිංගිකව එක්වන ඕනෑම අවස්ථාවක හෝ නිතර ඇතිවිය හැකි තත්වයක්. මේ තත්වය ලෝකයේ පුරුෂයන්ගෙන් 30%කට පමණ පවතින ගැටළුවක්. මෙය වයස් සීමාවක් බාධාවකින් තොරව ඇති වන්නකි.

🔰 හේතු

ලිංගික සහකරුට ලිංගික හැසිරීම් පිළිබඳව පවතින අඩු අත්දැකීම්, බිය වීම් හෝ ලිංගික තෘප්තිමත් වීම් හා ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව පවතින අඩු දැනුවත්භාවය ප්‍රධාන වශයෙන් හේතු වෙන්න පුළුවන්. ඊට අමතරව අනෙක් ලිංගික සහකරුවා සමඟ පවතින දුර්වල කායික/මානසික සම්බන්ධතාවයත් මෙයට හේතු වෙන්න පුළුවන්. එසේම පුරුද්දක් ලෙස නිතරම ලිංගික සහකරු සමඟ හොඳ ආදරණීය සම්බන්ධතාවයකින් තොරව හෝ ලිංගික ක්‍රියාවලියක ආරම්භය වන ලිංගික උද්දීපන හා ආකර්ෂණ පසුබිමකින් තොරව කායික අවශ්‍යතාවයක් මතම පමණක් ලිංගික ක්‍රියාකාරකමකට පැමිණීම නිසාත් ක්ෂණික මෝචනයට ලක් වෙන්න පුළුවන්.

මීට අමතරව ස්වයං වින්දන කාර්යය දෛනිකව අධික ලෙස සිදු කරන හෝ එම කාර්යය ඉතා වේගවත්ව සිදු කරමින් තෘප්තිමත් වීමට කටයුතු කරන පුරුෂයන් හටත් ක්ෂණික මෝචනය පවතින බව වෛද්‍යවරුන් විසින් හඳුනාගෙන තියෙනවා.

ඒ වගේම ලිංගික කටයුතු ඉතා කාංසාවකින් හෝ ලැජ්ජාවකින් සිදු කරන අයටත්, අනවබෝධයකින් යුතුව ලිංගිකව හැසිරෙන හා ක්ෂණිකව තෘප්තිමත් වීමට බලාපොරොත්තු වන අයටත් මේ තත්වය පැවතිය හැකියි.

මෙයත් ජානමය වශයෙන් ඇති වෙන්න පුළුවන් තත්වයක් වගේම කායික වශයෙන් සෙරටොනින් වැනි ප්‍රතිග්‍රාහක වල අධි ක්‍රියාකාරිත්වයක් හෝ මල්වර අවධියට පසුව ද්විතියික හෝර්මෝන වල අධි ක්‍රියාකාරිත්වයක් සිදුවීම නිසාත් ක්ෂණික මෝචනය පුරුෂයන්ට ඇති වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම භෞතිකව ලිංගික අවයව වල සංකූලතාවක් හෝ ලිංගිකව එක්වීමේදී අධික සංවේදී බවක් දනවන තත්වයක් පවතී නම් එයද ක්ෂණික මෝචනයට බලපාන්න පුළුවන්.

🔰ප්‍රතිකාර

මේ සඳහා වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර පවතින අතර ඖෂධ හරහා සුවයක් ලබා ගත හැකිය. එසේම මනෝ ලිංගික උපදේශනය හරහා චර්‍යාවාදී දැනුම මත මේ තත්වය පහ කර ගත හැකියි.

‼️සැ.යු. ඔබට මෙවැනි අක්‍රමිකතා තත්වයක් පවතී නම් එවැනි තත්වයක් ගැන වැඩිදුර දැනුවත්විමක් අවශ්‍ය නම්, ඔබට ළඟම ඇති රෝහලේ වෛද්‍යවරයා හෝ පවුලේ වෛද්‍යවරයා හෝ සුදුසුකම්ලත් මනෝඋපදේශකයකු වෙත යොමුවන්න.

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.26.

**smicdisorders

26/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 5

සුරතාන්ත අක්‍රමිකතා (Disorders of Organism)

ලිංගික අක්‍රමිකතා යටතට ගැනෙන තවත් වර්ගයක් තමයි සුරතාන්ත අක්‍රමිකතා කියලා කියන්නේ. පළමු ලිපියේ පෙන්වා දුන් පරිදි ලිංගික ක්‍රියාවලියක තෙවන පියවර හෙවත් ලිංගික සංසර්ගයක (sexual in*******se) උපරිම තෘප්තිමත් බව ලබන තත්වය සුරතාන්ත වීම (or**sm) කියලා දැන් ඔබ දන්නවා. සුරතාන්ත වීම ගැහැණු/ පිරිමි දෙපාර්ශවයම වෙන වෙනම ලබන ආස්වාදයකි. නමුත් ලිංගිකමය වශයෙන් ගැහැණු හෝ පිරිමි පාර්ශවය සතු යම් සංකූලතා හෝ යම් යම් ගැටළු පවතින අයට මෙම අදියරට සාර්ථකව එළැඹීමට හෝ එහි තෘප්තිමත් බව ලබා ගන්නට නොහැකි වන අවස්ථා ද පවතිනවා. ඒවා සුරතාන්ත වීම සම්බන්ධ අක්‍රමිකතා (Disorders of Or**sm) ලෙස හඳුන්වයි. සුරතාන්ත වීමේ අක්‍රමිකතා වර්ග තුනකි.

1. ක්ෂණික මෝචනය (Premature Ej*******on)

2. පුරුෂ සුරතාන්ත අක්‍රමිකතාව (Male Or****ic Disorder)/ ප්‍රමාදිත් විසර්ජනය (Delayed Ej*******on)

3. කාන්තා සුරතාන්ත අක්‍රමිකතාව (Female Or****ic Disorder)

මීළඟ ලිපියෙන් (ලිංගික අක්‍රමිකතා - 6) ක්ෂණික මෝචනය පිළිබඳව කතා කරමු. 👉

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.26.

**smicdisorders

23/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 4

3. පිරිමි ශිෂ්ණය සෘජු නොවීමේ අක්‍රමිකතාව
(Male Erectile Disorder)

පිරිමි ශිෂ්ණය ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් සඳහා අවශ්‍ය පරිදි සෘජු නොවීම ද කායික මෙන්ම මනෝ ලිංගික අක්‍රමිකතාවක් ලෙස පිළිගනී. මෙය සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී ලිංගික බෙලහීනතාවය ලෙසද හඳුන්වයි. මෙහිදී ප්‍රමාණවත් තරම් ශිෂ්ණයේ ඍජු වීමක් ලබා ගැනීමට නොහැකි වීම මත ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් සිදු කිරීමට හා සහකාරිය තෘප්තිමත් නොවීමේ සිට බලපාන ගැටළු ගණනාවකට මඟ පාදා දෙයි.

වරින් වර ශිෂ්ණය ඍජු ගැටළු ඇතිවීම සැලකිලිමත් වීමට හේතුවක් නොවේ. කෙසේ වෙතත්, ශිෂ්ණය ඍජු වීම අඛණ්ඩ ගැටලුවක් නම්, එය ආතතිය ඇති කළ හැකිය. ඔබේ ආත්ම විශ්වාසයට බලපෑම් කළ හැකි අතර සබඳතා ගැටළු වලට දායක වේ. ශිෂේණය ඍජු වීම හෝ තබාගැනීමේ ගැටළු ප්‍රතිකාර අවශ්‍ය වන යටින් පවතින සෞඛ්‍ය තත්වයක ලකුණක් සහ හෘද රෝග සඳහා අවදානම් සාධකයක් විය හැකිය.

හේතු

ශිෂ්ණය ඍජු අක්‍රියතාව මෙම ඕනෑම ගැටලුවක් නිසා ඇති විය හැක. ඒ හා සමානව, මානසික ආතතිය සහ මානසික සෞඛ්‍ය ගැටළු ශිෂේණය ඍජු දුර්වලතාවයට හේතු විය හැක. පිරිමි ලිංගික උද්දීපනය හීන වීම නිසාත් මතු විය හැකි ගැටළු තත්වයක් වෙනවා. මන්ද ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් කායික ක්‍රියාවලීන් හා මොළය, හෝමෝන, චිත්තවේගයන්, ස්නායු, මාංශ පේශි සහ රුධිර වාහිනී සම්බන්ධ වන සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක් වන බැවිනි.

සමහර විට කායික හා මානසික ගැටළු වල එකතුවක් ශිෂේණය ඍජු ආබාධ ඇති කරන්නට පුළුවන්. නිදසුනක් වශයෙන්, ඔබේ ලිංගික ප්‍රතිචාරය මන්දගාමී කරන සුළු කායික තත්වයක් ශිෂ්ණය ඍජු වීම පිළිබඳ කනස්සල්ලට හේතු විය හැකියි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස කාංසාව ශිෂ්ණය ඍජු නොවීම ඉවහල් වෙයි.

ශිෂේණය ඍජු ආබාධ සඳහා භෞතික හේතු
බොහෝ අවස්ථාවන්හීදී, ශිෂේණය ඍජු වීම යම්කිසි භෞතික තත්වයක් නිසා ඇතිවිය හැක. එනම්,
🔸හදවත් රෝග
🔸අවහිර වූ රුධිර නාල (ධමනි සිහින් වීම)
🔸අධික කොලෙස්ටරෝල්
🔸අධි රුධිර පීඩනය
🔸දියවැඩියාව
🔸තරබාරුකම
🔸පරිවෘත්තීය සින්ඩ්‍රෝමය - රුධිර පීඩනය වැඩිවීම, ඉන්සියුලින් මට්ටම ඉහළ යාම, ඉණ වටා ඇති සිරුරේ මේදය සහ අධික කොලෙස්ටරෝල් සම්බන්ධ තත්ත්වයකි.
🔸පාකින්සන් රෝගය
🔸බහු ස්ක්ලේරෝසිස්
🔸දුම්කොළ භාවිතය
🔸Peyronie රෝගය
🔸මත්පැන් සහ වෙනත් ආකාරයේ මත්ද්‍රව්‍ය අනිසි භාවිතය
නින්ද ආබාධ
🔸පුරස්ථි ග්‍රන්ථි පිළිකා හෝ විශාල වූ පුරස්ථි ග්‍රන්ථිය සඳහා ප්‍රතිකාර
🔸කොඳු ඇට පෙළට බලපාන සැත්කම් හෝ තුවාල
🔸අඩු ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් මට්ටම්

ශිෂේණය ඍජු ආබාධ සඳහා මනෝවිද්යාත්මක හේතු

ලිංගික උද්දීපනය පිළිබඳ හැඟීම් වලින් පටන් ගෙන, ශිෂ්ණය ඍජු වීමට හේතු වන භෞතික සිදුවීම් මාලාව ගැන කතා කරන විට මොළය ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කරනවා සේම බොහෝ ලිංගික හැඟීම් වලට බාධා කරන අතර ශිෂ්ණය ඍජු නොවීමේ දුර්වලතාවයට විවිධ මානසිකව බලපාන හේතු පවතිනවා.

🔸මානසික අවපීඩනය (Depression)
🔸කාංසාව (Anxiety)
🔸මනෝභාව අක්‍රමිකතා (Mood disorders)
🔸දෙපාර්ශවයේ දුර්වල සන්නිවේදනය
🔸වෙනත් මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයන්
🔸දෛනික ආතතිය (Stress)

මේ තත්වය නිසා ඇති විය හැකි ප්‍රමුඛ ගැටළු නම්,
🔸අසතුටුදායක ලිංගික ජීවිතයක්
🔸ආතතිය හෝ කාංසාව
🔸ලැජ්ජාව හෝ අඩු ආත්ම අභිමානය
🔸සබඳතා ගැටළු
🔸ඔබේ සහකරු ගැබ් ගැනීමට ඇති හැකියාව අහිමිවීම

විකල්ප හා ප්‍රතිකාර

🔸ලිංගිකත්වය පිළිබඳව අවබෝධයක් ඇති කරගන්න
🔸භෞතික ලිංගික ගැටළු සඳහා විශේෂඥ වෛද්‍ය සහාය ලබාගන්න
🔸ලබාදෙන ඖෂධ ප්‍රතිකාර නිසි පරිදි ලබාගන්න
🔸මනෝ ලිංගික උපදෙස් භාවිතා කරන්න
🔸දියවැඩියාව, හෘද රෝග හෝ වෙනත් 🔸නිදන්ගත සෞඛ්‍ය තත්වයන් කළමනාකරණය කිරීමට ඔබේ වෛද්‍යවරයාගේ උපදෙස් පිළිපදින්න.
නිතිපතා පරීක්ෂා කිරීම් වෙත යොමු වන්න.
🔸දුම්පානය නතර කරන්න
🔸මත්පැන් සීමා කරන්න හෝ වළක්වා ගන්න 🔸නීති විරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතා නොකරන්න
🔸නිතිපතා ව්‍යායාම කරන්න
🔸ආතතිය අඩු කරගැනීමට පියවර ගන්න
🔸කාංසාව, මානසික අවපීඩනය හෝ වෙනත් 🔸මානසික සෞඛ්‍ය ගැටළු සඳහා ප්‍රතිකාර ලබා ගන්න

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.23.

23/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 3

2. කාන්තා ලිංගික උනන්දුව/උද්දීපන ආබාධය (Female Sexual Interest/ Arousal Disorder - FSIAD)

මෙම තත්වය පවතින කාන්තාවන් ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි උනන්දුවක් හෝ අකමැත්තක් අත්විඳිනවා. එනම් ඔවුන්ට ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් වලදී පැවතිය යුතු උද්දීපනය හෝ සංවේදනය අඩුවීම හෝ එහි යම් සංයෝජනයක් අත්විඳිනවා. මෙම රෝග ලක්ෂණ අවම වශයෙන් මාස හයක් සඳහා පැවතිය යුතු අතර අවම වශයෙන් ලිංගික හමුවීම් වලින් 75% ක් තුළ දක්නට ලැබෙනවා. මෙය ඔවුන් තම ජීවිත කාලය පුරාම හෝ තාවකාලිකව ඇතිවීමටත් ඉඩ පවතිනවා.

හේතු

මේ තත්වයට හේතු ලෙස ආර්තවහරණය, ​​මනෝභාවයේ ආබාධ (mood disorders) සහ හෝර්මෝන අකර්මණ්‍යතා මෙන්ම ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳව දරණ මනෝ සමාජ හා සංස්කෘතික සාධක බලපෑම් කළ හැකියි. එසේම විශේෂයෙන් පවතින සබඳතාවයේ සමීපභාවය හෝ විශ්වාසය නොමැතිකම ලිංගික බාධක ඇති කළ හැකි අතර ලිංගික ආශාවන්, ස්වයංවින්දනය හෝ ලිංගික ප්‍රතිචාරය පිළිබඳ ඍණාත්මක සමාජ සංස්කෘතික මතවාද ද මේ කෙරෙහි අහිතකර බලපෑමක් ඇති කරන්න පුළුවන්.

ප්‍රතිකාර

සාමාන්‍යයෙන් මේ සඳහා හෝර්මෝන ප්‍රතිකාර,ඖෂධ ප්‍රතිකාර හා සංජානන චර්‍යා ප්‍රතිකාර (CBT) යොදා ගන්නවා. චිකිත්සකයා රෝග ලක්ෂණ සඳහා දායක විය හැකි මනෝ සමාජීය සංස්කෘතික සාධක පිළිබඳව ගවේෂණය කොට අපැහැදිලි තැන් නිවැර්දි කර දීම මතත් මේ තත්වය යහපත් අතට පත් කරගැනීමට හැකියාව පවතිනවා.

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.23.

23/12/2023

ලිංගික අක්‍රමිකතා (Sexual Disorders) - 2

1. ලිංගික කැමැත්ත හා සම්බන්ධ අක්‍රමිකතාව (Hypoactive Sexual Desire Disorder)

කිසියම් පුද්ගලයකුට ලිංගිකව යමෙක් හා එක්වීමට පෙරාතුව ඒ පිළිබඳව යම් කැමැත්තක්, රුචිකත්වයක් තිබිය යුතුයි. එය සාමාන්‍යයෙන් ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි බලපාන මූලිකාරම්භය නැතහොත් Desire phase එක වෙනවා. මෙම තත්වය ගැහැණු/ පිරිමි දෙපාර්ශවය තුළින්ම මතුවන්නක්. මේ සඳහා එම පුද්ගලයා හෝ එම පුද්ගලයාගේ ලිංගික සහකරු ලබා දෙන ආකර්ෂණය ද බලපෑම් කරනවා.

හේතු

බොහෝවිට මේ සඳහා ලිංගික සහකරුවන් දෙදෙනාගේ පවතින අන්තර් සම්බන්ධතාවය, දෙදෙනා පිළිබඳව දෙදෙනා තුළ පවතින ආකර්ෂණයේ ස්වභාවය මෙන්ම දෙදෙනා තුළ පවතින කායිකමය හෝ මානසික තත්වය පදනම් වෙනවා.

ප්‍රතිකාර

ඖෂධීය ප්‍රතිකාර ලබාදීම හා CBT වැනි මනෝවිද්‍යාත්මක ප්‍රවේශයන් තුළින් පුද්ගලයන් තුළ පවතින නිෂේධාත්මක සිතුවිලි කෙරෙහි ප්‍රතිකාර කිරීම කොට හීනව ඇති ලිංගික කැමැත්ත ඇති කිරීමට හා වර්ධනය කිරීමට අවශ්‍ය මූලික අවධානය යොමු කිරීමට පුළුවන්.

Research Assistant | Mental Health Mentor | Psychological Content Writer,
Umayangani De Silva
B.A. (Hons.) in Psychology (UG),
University of Peradeniya.
Dip. in Counseling Psychology (Pera)
Dip. in Psychology Counseling (IBSC).
2023.12.23.