Tabigat Media

10/04/2024

Тұяқты жануарлар табиғатта маңызды рөл атқарады: олар жыртқыш жануарлардың популяциясына ғана емес, өсімдіктердің де биоәралуандығына тікелей ықпал етеді. Кейбір тұяқты жануарлардың кәсіптік мәні бар, кейбіреуінің қазіргі таңда саны азайып кеткені соншалық, еркінен тыс қамауда ұстап, қорғауға алуға мәжбүрміз.

Қазақстанда тұяқты сүтқоректілердің 12 түрі таралған. Әрқайсына қысқаша тоқтала кетейік.

🐴🫏 Керқұлан мен құлан — Қазақстан даласының экожүйесінің маңызды құрамдас бөлігі. Керқұлан (лошадь Пржевальского) бұрын қазақ даласында үйір-үйір боп өріп жүрген. Уақыт өте керқұлан жер бетінен мүлде жойылып кетті. Бүгінгі таңда «Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде керқұланның бірнеше басы бар. Айта кетері, керқұлан — әлемде жабайы жылқыдан қалған жалғыз түр. Ал құланға келсек, өкінішке қарай, қазақ құланы ХХ ғасырда жойылып кеткен, алайда оның түркімен түршесі қазақ даласына қайта жерсіндіріліп, бүгінде бас саны 4000-ға жетті.

🐗 Доңыз (кабан) — мүшелік жыл санаудағы 12-жыл. Қолда өсірілетін үй шошқаларының арғы тегі — жабайы шошқа. Қазақстанның Алтай ормандарында құдыр (кабарга) деген жануар кездеседі.

🦌 Елік, марал, бұлан (косуля, олень, лось) таулы алқаптардағы орманды, өзен, көл жағалауындағы бұталар мен ағаштардың арасын мекендейді. Маралдың Алтай маралы және тоғай маралы деген екі түршесі бар. Тоғай маралын кейде «хангүл» деп те атайды.

Қарақұйрық, ақбөкен, таутеке, арқар, Үстірт арқары қуысмүйізділер тұқымдасына жатады. Ақбөкенді (сайга) киік деп те, жезкиік деп те, ақкиік деп атай береді. Қарақұйрық (джейран) — өте сымбатты аң, бірақ саны аз болғандықтан, қорғауға алынып, Қазақстанның Қызыл кітабына енген.

🐏🐐 Арқар мен таутекелерді (архар и Сибирский горный козёл) Қазақстанда таулардың биігінде ғана кездестіруге болады. Қойдың арғы тегі — арқар болса, ешкінің арғы тегі — таутеке.

©️ сурет авторлары: Альберт Салемгареев, Лина Вальдшмит, Олег Лукановский, Артём Хроков, Олег Белялов, Алексей Тимошенко, Георгий Тимошенко, Пётр Троценко, Рустам Хабибрахманов, АСБК фототұзағы және Getty Images.

17/03/2024

«Қазақша жануар атаулары» айдарының екінші бөлімін ұсынамыз. Бұл постымызда киік, итбалық, аққу, барыс, елік, құндыз, қоян мен жолбарыс секілді жануарлардың ұрпағының қазақша атауын келтірдік.

Бәріміз білетін ақбөкеннің лағы «құралай» деп аталады. Мамырдың аяғында киіктер төлдейді, сол кезде күн суып, жаңбыр жауып, жел соғады. Қазақ халқы бұны «құралай салқыны» деп атаған.

Сүтқоректілер арасында ерекше бір мақұлық бар. Ол — итбалық. Оның күшігі «боздақ» деп аталады.

Аққудың балапаны «көгілдір» екені бәріне мәлім. Филология ғылымының кандидаты Ербол Тілешовтің ойынша, қазақ танымында ақ пен көк түстер семантика жағынан ұқсас келеді. Сол себептен аққудың өзі аппақ болғанмен, балапаны көгілдір деп аталады.

Еліктің лағы — еңлік, құндыздың баласы — құнай, қоянның ұрпағы — көжек.

Топтамамызға мысықтұқымдас сүтқоректілерге жататын аңдарды да қостық. «Алма апаннан аланды, таутан ұлар балаңды» деген сөзді білетін боларсыздар?! Мұндағы алан — барыстың ұрпағы, ал таутан — ұрғашы барыс.

Ал жолбарыстың баласы — шөнжік. Түсі сарыға жақын болғандықтан, кей әдебиетте «сарымық» деп те кездеседі.

#киік #итбалық #аққу #барыс #елік #құндыз #құнай #жолбарыс #құралай #боздақ #көгілдір #алан #еңлік #құнай #сарымық #шөнжік #ақбөкен

02/03/2024

Метла несёт скопу или скопа метлу?

На фото: скопа (балықшы тұйғын, лат. Pandion haliaetus) во время строительства гнезда «украла» у кого-то метлу. По словам фотографа, это было снято в 2021 году в штате Вашингтон в США и предмет всё ещё служит укреплением гнезда хищника.

Фотограф

#балықшытұйғын #скопа

29/02/2024

Қазақстан даласы үшін сарышұнақтар мен суырлар — қарапайым жануарлар болғанмен, көбіміз оларды ажырата алмай жатамыз. Cарышұнақтардың суырлардан бір айырмашылығы, олар қашанда далалы аймақта тіршілік етеді, ал суырлар шөп басқан тау-тасты жерлерді мекендейді.

Суырлардың сарышұнақтармен салыстарғанда терісі қалың, дене тұрқы ірі, ал өздері сәл ебедейсіздеу келеді. Түрегеп тұрған кеміргішті кездестіріп қалсаңыз, оның мөлшеріне мән беріңіз: сеп-семіз, топ-томпақ болса, ол — суыр болуы әбден мүмкін.
___________________

Сурки и сулики — типичные обитатели наших степей, они очень похожи и ведут схожий образ жизни. И те, и другие живут семейными группами, на зиму уходят в спячку, тщательно охраняют свои территории и предупреждают своих об опасности.

Самый простой способ различить сурка от суслика, если вы не натуралист или зоолог, — сурок толще и крупнее.

«Пухленький» суслик это, скорее всего, сурок, а маленький и худенький сурок, это скорее всего, суслик.

#Шатастырма #НеПутай #Суыр #Сурок #Сарышұнақ #Суслик #Сурикат

23/02/2024

«Қазақ жануар баласын қалай атаған?» айдарының бірінші бөлімін ұсынамыз.

#бүркіт #ақүрпек #қасқыр #бөлтірік #доңыз #торай #бұғы #қодыға #аю #қонжық #апанақ #жануар

22/02/2024

Фотограф клептопаразитизмді өз көзімен көріп, суретке түсіріп алған.

Клептопаразитизм дегеніміз — бір жануар екінші жануардың жемтігін тартып алуы 🐹🦅

Фотографтың сөзінше, америкалық құладын (Circus hudsonius) саз жапалағы аулаған кеміргішті тартып алып, жерге құлап бара жатқанда «тырнағына іліп» үлгерген.

📍 Массачусетс, АҚШ
🗓️ 2024 жылғы ақпан

#клептопаразитизм #құладын #сазжапалақ #құстар

19/02/2024

Суретте жасырын тұрған барысты (Uncia uncia) тауып корейка!

Фото Орта Талғарда түсірілген.

📷 авторы — зоолог Алтынбек Жанысбаев

13/02/2024

💗 Махаббат құдіретін сезіну адамдарға ғана емес, жануарларға да бұйырған. 14 ақпан — ғашықтар күніне орай ашық хаттар шаблонын дайындадық. Кімге жіберу керегін білесіздер 🙂

Түсіндіре кетейік:
• Дәуіттің аналықтары шағылысқаннан кейін аталықтарын жеп қояды.
• Қарақұрттың ең улысы — аналықтары.
• Қасқырлар өмірінің соңына дейін бірге болатын серік таңдап, «әулет» құрып өмір сүреді.

_______

💗💝Мы подготовили валентинки для ваших половинок, вдохновившись дикими животными.
Вы знаете, кому их отправить 😉

Пояснения:
• Самки богомолов как правило съедают самцов после спаривания.
• У каракуртов именно взрослые самки являются самыми ядовитыми.
• Волки моногамны и живут семейными группами.

#ашықхат #валентинки #онлайнвалентинка #деньВалентина

08/02/2024

🌾Wetlands💧Диснейдегі сиқырлы әлем атауы сияқты естілгенімен, бұл — ғылыми термин. Қазақшаға сөзбе-сөз аударсақ — ылғал жерлер. Қазақ тілінде «сулы-сазды алқаптар», «сулы-батпақты жерлер» деген нұсқалары қалыптасып кеткен.

Сулы-сазды алқаптар экологияда ерекше орын алады. Қазақстандағы сулы-сазды алқаптарға суы бар барлық нысанды жатқызуға болады. Эколог-сарапшы Вера Воронова сулы-сазды алқаптарды сақтап қалу керегінің алты себебін түсіндіріп берді.

Көбірек білу үшін слайдты жылжытыңыз.

#сулысаздыалқаптар #сулыбатпақтыжерлер #водноболотныеугодья #ВБУ

07/02/2024

Приказом министра экологии №13 от 30 января 2024 года внесены изменения в размеры возмещения вреда животному миру. Однако редакция закона полностью совпадает с предыдущей до последней буквы, кроме... одной звёздочки (*), но звёздочка это не буква. Подробный комментарий по ссылке.
АСБК - Казахстанская ассоциация сохранения биоразнообразия

Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрлігі
Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті

Комментарий редакции к изменению «размеров возмещения вреда, причиненного нарушением законодательства Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и ....

07/02/2024

Комментарий Sergey Sklyarenko к изменениям размеров возмещения вреда животному миру, утверждённым приказом министра экологии от 30 января 2024 года:
"В таблице исков так и не появились недавно включенные в Красную книгу лошадь Пржевальского, каспийский тюлень, леопард, тигр – то есть иск за них идет по 100 МРП, как за «другие виды, включенные в Красную книгу»; для сравнения – обычный охотничий вид, косуля, оценивается в 250 МРП. Для тигра это пока не актуально, но остальные-то три вида заслуживают явно более высокой стоимости, на уровне снежного барса и кулана (оба – по 2000 МРП). Инвазивный вид, американская норка, оценивается в 10 МРП, а волк, включенный недавно в охотничьи виды, в списке не появился, то есть, как «другие виды млекопитающих», будет стоить нарушителю 5 МРП, на уровне суслика.



«Краснокнижный» степной орел по-прежнему стоит 20 МРП, при этом довольно обычные в пустыне, но тоже охраняемые саджа и чернобрюхий рябок 100 и 200 МРП соответственно. Белохвостая пигалица давно исключена из числа редких, но все еще помечена звездочкой и обойдется в 200 МРП. Вообще со степным орлом ситуация странная, так как 100 МРП в принципе минимальная ставка для всех «видов птиц, включенных в Красную книгу». «Гималайский гриф» стоит 10 МРП, а кумай – 100, но ведь это один и тот же вид!

У рептилий действительно редкий и занесенный в Красную книгу серый варан, охраняемый на международном уровне, стоит всего 20 МРП – между тем, его намеренно добывают, и он никак не может быть менее ценен, чем упомянутые выше рябки."

Комментарий Сергея Скляренко

05/02/2024

О птицах Шымкента и где за ними наблюдать — в нашем новом материале.
Так мы начинаем цикл публикаций о бёрвочинге в городах Казахстана.

Места для бёрдвочинга в Шымкенте. Статья может быть полезной как опытным, так и начинающим бёрдвочерам.

26/01/2024

Опубликовали комментарий АСБК - Казахстанская ассоциация сохранения биоразнообразия по поводу текущего отстрела сайгаков в двух популяциях — уральской и бетпакдалинской.

https://tabigat.media/wildlife/Zimnee-regulirovanie-chislennosti-saygaka-mnenie-ACBK

#сайга #отстрелсайги

Публикуем комментарий от АСБК по поводу регулирования численности сайгака в зимний период.

19/01/2024

🦅🐟 «Балықшы тұйғын» деген құс туралы естіп пе едіңіз? Бұл — Қазақстанда мекендейтін ерекше ихтиофаг жыртқыш құс.

Тұйғын құсының тіршілік етуі мекендеу ортасына тікелей тәуелді: су қоймасы өмір сүруге қолайлы болмаса, құстың өзі атымен болмас еді. Қазақстанда, өкінішке қарай, балықшы тұйғындар күрт азайып бара жатыр. Сол себепті еліміздің Қызыл кітабына енген 📕.

Бұл құстың ерекше болуының сыры мен Қазақстандағы мекен ету ареалы қандай? Толығырақ білу үшін слайдты жылжытыңыз.

17/01/2024

🇰🇬 Қырғыз Республикасы барысты ресми түрде ұлттық символ етіп бекітті.

Барыс — биік тауларда мекендейтін жабайы мысық тұқымдастар арасындағы құйрығы ең ұзын жыртқыш. Оған қоса барыс былтыр Қазақстанда дизайны жаңарып шыққан 10 мың теңгелік банкнотта бейнеленгенін де айтып өтейік.

17/01/2024

Чем нацпарки отличаются от других ООПТ, когда и где появился первый нацпарк в мире, а также интересные факты о национальных парках Казахстана, - читайте в нашем материале.

Что такое национальный парк и чем он отличается от других охраняемых природных территорий, а также интересные факты о казахстанских нацпарках.

15/01/2024

Первый случай был зафиксирован 21 декабря, и с того дня число погибших птиц на Караколе уже приближается к отметке 900. Для выяснения причин специалисты собрали биологические образцы с 12 тушек мёртвых птиц — 11 лебедей-шипунов и одного гоголя (Bucephala clangula) — 26 декабря. У всех 12 птиц обнаружили H5N1, или птичий грипп.

Гибель лебедей от птичьего гриппа на водохранилище Караколь подтвердили в Министерстве экологии.

12/01/2024

Стало известно, что гибель лебедей на водохранилище Караколь в Мангыстауской области вызвана птичьим гриппом.
📍 В нашем материале: Что такое птичий грипп? Как и кто его распространяет по миру? Нужно ли регулировать численность диких птиц для борьбы с птичьим гриппом? Советы охотникам и туристам.
Adilbek Kozybakov Tabigi Orta АСБК - Казахстанская ассоциация сохранения биоразнообразия Маңғыстау Облысы Экология Департаменті

Базовые правила гигиены и санитарии в борьбе с птичьим гриппом куда полезнее контроля за дикой природой. Рассказываем, что такое птичий грипп, как не допустить рас....

09/01/2024

В Казахстане выбрали Птицу года, ею стала сова сплюшка. Что это за птица, где обитает и в чём её особенности - в нашем материале.

АСБК - Казахстанская ассоциация сохранения биоразнообразия

Названа птица года 2024 в Казахстане.

26/12/2023

Әйгілі актёр Леонардо Ди Каприо өз инстаграм парақшасында Қазақстандағы ақбөкен популяциясының қалпына келуіне орай құттықтау пост арнады.

Әйгілі актёр Леонардо Ди Каприо өз инстаграм парақшасында Қазақстандағы ақбөкен популяциясының қалпына келуіне орай құттықтау пост арнады

25/12/2023

Состояние популяций дрофы по всему миру продолжает ухудшаться. В IUCN Red List of Threatened Species статус вида сменился на «угрожамый» (EN — Endangered).

Состояние популяций дрофы продолжает ухудшаться.

22/12/2023

Шығыс Қазақстан облысындағы экологияны баяндайтын «ШЫҒЫС: ЖЕР, СУ, АУА» фильмінің көрсетілімі қалай өтті? Халықтың зарын жеткізу үшін неше фильм түсірілуі керек? Сарапшылардың ойы қандай?

Шығыс Қазақстан облысындағы экологияны баяндайтын «ШЫҒЫС: ЖЕР, СУ, АУА» фильмінің көрсетілімі қалай өтті? Халықтың зарын жеткізу үшін неше фильм түсірілуі керек? С...

22/12/2023

Статус дрофы (Otis tarda) в Красном списке МСОП изменен на «угрожамый» (EN — Endangered).

Состояние популяций дрофы продолжает ухудшаться.

14/12/2023

10 желтоқсан күні дүние жүзінде адам құқықтары күнінің аталып өтуіне орай Алматы қаласы Қазақстан-Неміс Университетінде экологиялық адам құқықтары жөнінде конференция өтті.

10 желтоқсан күні дүние жүзінде адам құқықтары күнінің аталып өтуіне орай Алматы қаласы Қазақстан-Неміс Университетінде экологиялық адам құқықтары жөнінде конфер...

12/12/2023

Сайгак больше не исчезающий вид!

Сайгаку присвоен статус «близкого к угрожаемым» (Near Threatened, NT) в Красном списке Международного союза охраны природы МСОП (IUCN Red List) 11 декабря 2023 года. Больше двадцати лет степная антилопа сайга (Saiga tatarica) считалась МСОП находящейся на грани исчезновения, или «критически угрожаемой» (Critically Endangered, CR), только в 2018 г. подвид, обитающий в Казахстане (Saiga tatarica tatarica), перевели в категорию «угрожаемый» (Endangered, EN). На сегодняшний день её численность в Казахстане, где обитает 90% от общей мировой популяции, подходит к отметке в 2 млн, и угроза вымирания перестала быть критичной.

https://tabigat.media/news/sajgak_bolshe_ne_ischezayushij_vid

09/10/2023

Все виды копытных животных, обитающих в Казахстане

https://tabigat.media/wildlife/Kopytnye-Kazahstana

#копытные

Рога и копыта: все виды копытных животных, которые встречаются в природе Казахстана.

04/09/2023

Қазақстанда мекендейтін өлексемен қоректенетін құстар
Птицы-падальщики Казахстана

04/09/2023

В Казахстане встречается пять видов птиц-падальщиков: чёрный гриф, белоголовый сип, кумай, бородач и стервятник. Трип последних занесены в Красную книгу 📕.

Ежегодно в первую субботу сентября отмечается Международный день распространения информации о падальщиках (International Vulture Awareness Day, IVAD).

#птицыпадальщики #өлексеменқоректенушілер

Птицы-санитары, питающиеся падалью — все виды, которые встречаются в природе Казахстана, и чем они так интересны.

06/08/2023

Одно из опаснейших существ, которых можно встретить в дикой природе Казахстана — взрослая самка каракурта. Каракурт широко распространён в степях, пустынях и полупустынях. Он относится к роду чёрных вдов (Latrodectus) семейства тенётников (Therediidae).

🔗 Подробнее о каракуртах читайте в статье арахнолога Айдына Есжанова — https://tabigat.media/wildlife/karakurt-pauk-kusayushchiy-skrytno

Пост в Инстаграме: https://www.instagram.com/p/Cvlo0-Po61p

#каракурт #қарақұрт