©Sharing
23/01/2025
ក្រោយពីបានឡើងកាន់ដំណែងឡើងវិញមិនបានប៉ុន្មានផង លោកដូលណាល់ ត្រាំ បានប្រាប់ពីគោលបំណងក្នុងការចង់បានព្រែកជីកប៉ាណាម៉ាមកគ្រប់គ្រងវិញ ដោយអះអាងថាព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា ជារបស់អាមេរិក ដោយចោទរដ្ឋាភិបាលប៉ាណាម៉ាថា បានផ្ដល់ឲ្យចិនគ្រប់គ្រងព្រែកជិកនេះ។ ទន្ទឹមនឹងនេះកាលពីថ្ងៃអង្គារទី២១មករា២០២៥ រដ្ឋាភិបាលប៉ាណាម៉ា បានថ្ងូរប្រាប់អង្គការសហប្រជាជាតិ រឿងលោកដូណាល់ត្រាំគំរាមយកព្រែកជីកប៉ាណាម៉ាវិញ។
ប៉ាណាម៉ាព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងឡើងៗជុំវិញសំណុំរឿងព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា។ នៅថ្ងៃពុធទី២២មករា២០២៥នេះ លោកប្រធានាធិបតីប៉ាណាម៉ា José Raul Mulino បានប្រកាសដោយចំៗនៅក្នុងវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក នៅទីក្រុងដាវ៉ូសប្រទេសស៊្វីសតែម្តងថា ព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា មិនមែនជាអំណោយរបស់អាមេរិកសម្រាប់ប៉ាណាម៉ាទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះប៉ាណាម៉ាបានអះអាងបន្តទៀតថាចិនមិនបានគ្រងគ្រងអ្វីទៅលើព្រែកជីកម៉ាណាម៉ាដូចដែលអាមេរិកបានចោទប្រកាន់មកលើប្រទេសខ្លួននោះទេ។
តោះយើងមកស្គាល់ខ្លះៗពីព្រែកជីកមួយនេះ ព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា គឺជាផ្លូវទឹកសិប្បនិម្មិតប្រវែង ៨២ គីឡូម៉ែត្រ មុខកាត់ច្រកនីមួយៗជាមធ្យម ៣៣ម៉ែត្រ នៅក្នុងប្រទេសប៉ាណាម៉ា ដែលតភ្ជាប់សមុទ្រការីប៊ីនជាមួយមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ វាត្រូវបានជីកកាត់តាមចំណុចតូចចង្អៀតបំផុតនៃប្រទេសប៉ាណាម៉ា និងជាផ្លូវសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មតាមសមុទ្ររវាងមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក និងប៉ាស៊ីហ្វិក។ ព្រែកជីកនេះមានកម្ពស់ទឹកខុសគ្នា ២៦ ម៉ែត្រ បើធៀបជាមួយនឹងនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ។
ព្រែកជីកប៉ាណាម៉ាបានជួយកាត់បន្ថយពេលវេលាសម្រាប់កប៉ាល់ធ្វើដំណើររវាងមហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក និងប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលអាចឱ្យពួកគេជៀសវាងផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយ និងគ្រោះថ្នាក់នៅជុំវិញចុងភាគខាងត្បូងនៃអាមេរិកខាងត្បូងតាមរយៈ Drake Passage ច្រកសមុទ្រ Magellan ឬ Beagle Channel ។ ការសាងសង់របស់ព្រែកជីកនេះគឺជាគម្រោងវិស្វកម្មដ៏ធំ និងពិបាកបំផុតមួយដែលមិនធ្លាប់មាន។ ចាប់តាំងពីការសម្ពោធរបស់នៅថ្ងៃទី ១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩១៤ ព្ឬែកជីកបានទទួលជោគជ័យក្នុងការកាត់បន្ថយទំនាក់ទំនងផ្លូវសមុទ្រក្នុងពេលវេលា និងចម្ងាយ ធ្វើឱ្យការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវសមុទ្រ និងសេដ្ឋកិច្ចមានភាពរស់រវើកដោយផ្តល់នូវផ្លូវឆ្លងកាត់ដ៏ខ្លី និងថោកសមរម្យរវាងមហាសមុទ្រទាំងពីរ ដែលជះឥទ្ធិពលយ៉ាងមុតមាំដល់គំរូពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ នៅក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ និងកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ក៏ដូចជាការផ្តល់កម្លាំងរុញច្រានជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការពង្រីកសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលជាច្រើននៃ ពិភពលោក។
បើយើងក្រឡេកទៅអតីតកាល កូឡុំប៊ី បារាំង និងក្រោយមកសហរដ្ឋអាមេរិកបានគ្រប់គ្រងទឹកដីជុំវិញព្រែកកំឡុងពេលសាងសង់។ ប្រទេសបារាំងបានចាប់ផ្តើមការងារនៅលើព្រែកជីកនេះនៅឆ្នាំ ១៨៨១ ប៉ុន្តែបានបញ្ឈប់នៅឆ្នាំ ១៨៨៩ ដោយសារតែខ្វះទំនុកចិត្តពីអ្នកវិនិយោគដោយសារបញ្ហាវិស្វកម្ម និងអត្រាមរណភាពរបស់កម្មករខ្ពស់។ បន្ទប់មកសហរដ្ឋអាមេរិកបានកាន់កាប់គម្រោងនេះម្ដងក្នុងឆ្នាំ ១៩០៤ ហើយបានបើកការជីកព្រែកនេះនៅឆ្នាំ ១៩១៤។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានបន្តគ្រប់គ្រងព្រែកជីក និងតំបន់ជុំវិញប្រឡាយប៉ាណាម៉ា រហូតដល់មានសន្ធិសញ្ញា Torrijos-Carter ដែលបានផ្តល់សម្រាប់ការប្រគល់ឱ្យប៉ាណាម៉ាវិញនៅឆ្នាំ ១៩៧៧ ។ បន្ទាប់ពីរយៈពេលនៃការរួមគ្នារវាងអាមេរិក-ប៉ាណាម៉ា។ ការគ្រប់គ្រង រដ្ឋាភិបាលប៉ាណាម៉ាបានកាន់កាប់នៅឆ្នាំ ១៩៩៩ រហូតមកដល់ឥឡូវនេះវាត្រូវបានគ្រប់គ្រង និងដំណើរការដោយអាជ្ញាធរព្រែកជីកប៉ាណាម៉ាដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលប៉ាណាម៉ា។ សហរដ្ឋអាមេរិក ចិន ឈីលី ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូង គឺជាអ្នកប្រើប្រាស់ព្រែកជីកកំពូលទាំងប្រាំ។ ដើម្បីឆ្លងពីម្ខាងទៅម្ខាងនៃប្រែកជីកនេះគឺត្ររូវចំណាយពេលជាមធ្យមជាង 11 ម៉ោងដើម្បីឆ្លងកាត់រវាងសោខាងក្រៅនៃប្រឡាយ។ សមាគមវិស្វករស៊ីវិលអាមេរិកបានចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រឡាយប៉ាណាម៉ាជាអច្ឆរិយៈទាំងប្រាំពីរនៃពិភពលោកសម័យទំនើប។
