21/10/2023
✖صلح بدون بیداری ممکن نیست
نخستین دورهمی و کافه‌نشینی مخاطبان اندیشور و اندیشوران صاحب‌نظر دین‌آنلاین عصر روز سه‌شنبه ۲۵ مهر با حضور مسعود زنجانی و با عنوان «گریز از جنگ و داوری در پناه حافظ و شوپنهاور» برگزار گردید.
مسعود زنجانی پژوهشگر فلسفه و ادبیات نشست «گریز از جنگ و داوری در پناه حافظ و شوپنهاور» را با بیتی از حافظ آغاز کرد:
یک حرف صوفیانه بگویم، اجازت است
ای نور دیده، صلح به از جنگ و داوری
مسعود زنجانی، برای تفسیر جنگ و صلح، ابتدا به تعریف اخلاق نزد این دو خردمند پرداخت و گفت: اولین وجه اشتراک حافظ قرن هشتم هجری و شوپنهاور قرن نوزدهم میلادی این است که هر دو نظرگاهی جبرگرا دارند. البته می‌شود برای هر دو یک آزادی حداقلی قائل شد، چراکه اخلاق بدون فرضِ یک آزادی نسبی بی‌معنا خواهد بود. از سوی دیگر، به طور کلی، جبرِ مطلق را نمی‌توان قابل توجیه دانست. بدیهی است که نظرگاه فیلسوفانِ جبرگرا در باب آزادی را نه به معنای آزادی عمل، آزادی تصمیم، آزادی کنش، آزادی انتخاب، آزادی اراده و مانند آن دانست، بلکه آزادی در نظرگاه آنها به معنای آگاهی از اجبارها، و به عبارتِ دقیق‌تر، آگاهی از ضرورت‌ها است.
زنجانی با بیان این نکته که فیلسوفانی همچون حافظ و شوپنهاور که به اختیار اعتقاد ندارند، به جای اخلاقی که به دنبال تصحیح موضعی رفتار و اعمال آدمی است، آن را یک «سبک زندگی» یا یک «شیوهٔ بودن در جهان» فرض می‌کنند، توضیح داد: در این راستا، اخلاق شوپنهاوری، به جای پرسش «چه باید کرد؟» یا «چه باید بکنم؟» پرسش «چگونه باید باشم؟» یا «چه باید بشوم؟» را مطرح می‌کند.
گزارش کامل این نشست را در کانال تلگرامی دین آنلاین پیگیری کنید.
