
12/02/2025
📚 Νέα Κυκλοφορία από τις Εκδόσεις ΡΟΠΗ: "Ποιητική του Κήπου: Δοκίμιο για τους περίφρακτους τόπους" 🌿
Ένα δοκίμιο που εξερευνά τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και αστικού τοπίου στη σύγχρονη εποχή. Σε μια περίοδο όπου οι αστικοί χώροι υποχωρούν μπροστά στην έλλειψη προσωπικής συμμετοχής και την αυξανόμενη τυποποίηση, το βιβλίο αναδεικνύει μια διπλή αποικιοποίηση: από την τεχνοεπιστήμη και τις ψηφιακές της εκφάνσεις στον ανθρωποκεντρικό κόσμο και από την άνοδο της νεοφιλελεύθερης πόλης που καθιστά την κοινωνική συμμετοχή μια ξένη έννοια.
«Οι κοινοί αστικοί χώροι που κατοικούμε πλέον, ιδίως μετά την εμφάνιση της πανδημίας το 2020 και της εγκατάλειψης του δημόσιου χώρου, βρίσκονται σε συνεχή κάμψη. Η υποχώρηση της ζωής μπροστά στη συνεχόμενη και αυξανόμενη τυποποίηση του αστικού τοπίου σηματοδοτεί ταυτόχρονα και μια αποχώρηση από τον αστικό τρόπο συμμετοχής στον κοινό χώρο. Αυτές οι μεταλλάξεις γίνονται εμφανείς μέσα από μια διπλή κίνηση αποικιοποίησης.
Η πρώτη αποικιοποίηση του χώρου συντελείται από τα εργαλεία της τεχνοεπιστήμης και τις εκφάνσεις της όπως τα “έξυπνα” τηλέφωνα, καθώς και από την τουριστικοποίηση και μουσειοποίηση των κοινών χώρων. Μοιραία, η παραμέληση του παρόντος χρόνου και χώρου για το αλλογενές “εκεί” του ψηφιακού κόσμου και η παράδοση των γειτονιών στην ατομικοποιημένη εμπορική συνείδηση συναντούν στο δρόμο τους τον αισθητικό και αξιακό οδοστρωτήρα του μπετόν. Η δεύτερη αποικιοποίηση του χώρου προέρχεται από την άνοδο της νεοφιλελεύθερης πόλης. Η πτώση του Ανατολικού Μπλοκ διευκόλυνε και επιτάχυνε τη μετατροπή του νεοφιλελευθερισμού, διαδικασία που είχε ξεκινήσει ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, σε κοινωνικό σχέδιο. Ο πλανητικός σχεδιασμός του νεοφιλελευθερισμού προσηλώνεται όλο και περισσότερο σε μια συγκεκριμενοποίησή του στον αστικό χώρο μέσω της οικοδόμησης. Κατά τον Harvey ο νεοφιλελευθερισμός αστικοποιείται – γίνεται αστικός χώρος. Αυτή η πραγματοποίηση και η μορφοποίηση του συγκεκριμένου οικονομικού μοντέλου δεν αφορά μόνο στο σπεκουλάρισμα της αγοράς των ακινήτων στο χρηματιστήριο με τις γνωστές συνέπειες, αλλά και σε ένα νέο είδος πόλης που προβάλλει μέσα από τα συντρίμμια του φιλελευθέρου αστικού μοντέλου του 20ού αιώνα.
Πέρα από έναν “εξευγενισμό” των ιστορικών κέντρων τους, οι πλανητικές μητροπόλεις φαντάζουν ως συσσώρευση σκουπιδιών, αντικειμένων και ανθρώπων που στηρίζονται κυριολεκτικά πάνω στην κυβιστική γεωμετρία του μπετόν και του μπετόν αρμέ που με την σειρά τους ενώνονται μέσω τσιμεντένιων διαδρόμων. Πρόκειται για μια ριζοσπαστική στροφή στον δυτικοκεντρικό –κυρίως– τρόπο σκέψης που μέχρι πρόσφατα ταύτιζε την πόλη με την ευτυχία και την υλική ευημερία. Όσο περισσότερο γιγαντώνονται οι σύγχρονες μητροπόλεις, τόσο ο ανθρώπινος πολιτισμός βυθίζεται σε μια υλική δυστυχία και σε μια οντολογική σύγχυση του είναι. Η υπόσχεση της ευημερίας δίνει τη θέση της στον ιλιγγιώδη συνωστισμό. Η άνοδος του φαινομένου Ντουμπάι –που ξεπετάγεται από τη μήτρα του αμερικάνικου πολεοδομικού μοντέλου και που μέσα σε αυτόν βρίσκει τον εαυτό του ως μια συνέχειά του– και η επιβολή του ως σύγχρονου μοντέλου μητροπολιτικού πολιτισμού καταλύει την έννοια του δημόσιου κοινού χώρου μετατρέποντάς τον σε χώρο κατανάλωσης. Η ντουμπαϊοποίηση της φύσης είναι το ακραίο σημείο του κεφαλαίου ως αναπαράσταση του φυσικού κόσμου. Η τάση της “επιστροφής στη φύση” παράγεται από την αντιφύση της πόλης. Είτε με την μορφή ενός συγκρητισμού new age με βάση τη φύση είτε με την μορφή “απόδρασης” προς τη φύση είτε σε μια πιο ακραία μορφή με την ιδέα του νεοπρωτογονισμού, το σύγχρονο βλέμμα κοιτάζει έξω από τα τείχη της πόλης προς κάτι που στο φαντασιακό προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά του αγνού και αθώου “εκεί” που αντιδιαστέλλεται στο παροντικό εδώ.
Η σύγχρονη στροφή προς την ετερότητα της φύσης αποτελεί ακριβώς σύμπτωμα του δυισμού Πολιτισμού-Φύσης. Όσο περισσότερο καλύπτεται η ετερογένεια της φύσης κάτω από την άσφαλτο και το σκυρόδεμα, τόσο περισσότερο εξαφανίζεται και η σχέση μας με αυτήν, δηλαδή η πολύσημη αίσθηση της ύπαρξης. Η ολοκληρωτική σκέψη της τεχνοεπιστήμης και του βιομηχανικού πολιτισμού θεωρεί ότι η δύναμη της φύσης έχει υποχωρήσει ή και εξαφανιστεί από τη στιγμή που η πρώτη κατάφερε να τη μετατρέψει σε όργανο χρήσης.»
Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο του Γιάννη Παρασκευόπουλου "Ποιητική του Κήπου: Δοκίμιο για τους περίφρακτους τόπους" που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΡΟΠΗ: https://www.ropipublications.com/poiitiki-tou-kipou/
🌆➡️🌱 Μια πρό(σ)κληση να επανεξετάσουμε τη φύση, τον πολιτισμό και τη βαθύτερη ανάγκη μας για αυθεντική αστική συμμετοχή. Με την αυξανόμενη ψηφιακή επέλαση, τι έχει απομείνει από την πραγματική ουσία του κοινωνικού μας χώρου; Μπείτε στη συζήτηση.
#ΠοιητικήΤουΚήπου #ΝέαΚυκλοφορία #ΕκδόσειςΡΟΠΗ #ΑστικόςΧώρος #Νεοφιλελευθερισμός #Ιστορία #Φιλοσοφία #Βιβλίο #Δοκίμιο #Πολιτισμός #Φύση
Ο κήπος, ως χώρος τέρψης και ευδαιμονίας, δεν είναι μόνο ένα φυσικό τοπίο αλλά και ένα πολιτισμικό και φιλοσοφικό δημιούργημα, που αντανακλά τις αντιλήψεις κάθε επο...