18/11/2024
Metropolis
Μετάφραση: Δημήτρης Αρβανίτης
Εισαγωγή: Forrest J. Ackerman
Μητρόπολη – η Νέα Βαβέλ, αρχιτεκτονικό αριστούργημα μονολιθικής μεγαλοπρέπειας. Οι ουρανοξύστες του εικοστού αιώνα επισκιάζονται από τους πανύψηλους στρατοσφαιρικούς ουρανοξύστες του εικοστού πρώτου. Και από κάτω, πολύ κάτω, σε υπόγειες τεχνητές σπηλιές, οι τερατώδεις μηχανές του Μολώχ, οι υπάνθρωποι κάτω από τη γη, οι ανήμποροι εργάτες των υπόγειων στοών που ζουν σαν σκλάβοι χωρίς ελπίδα, δουλοπάροικοι των κατοίκων της επιφάνειας, τυφλές μαριονέτες στη θέληση του Άρχοντα της Μητρόπολης. «To Metropolis δεν μοιάζει με κανένα άλλο μυθιστόρημα που έχει γραφτεί έως τώρα», έγραψε ένας ενθουσιώδης σχολιαστής της εποχής. «Είναι διαφορετικό, μοναδικό και πρωτότυπο. Συνδυάζει ένα εντυπωσιακό δράμα αντικρουόμενων δυνάμεων με ένα ειδυλλιακό ερωτικό θέμα».
Το 1927, μετά την έκδοση του βιβλίου, κυκλοφόρησε η ταινία Metropolis σε σκηνοθεσία του τελειομανούς Φριτς Λανγκ, μια πανάκριβη υπερπαραγωγή, κατά τα χολυγουντιανά πρότυπα. Χρειάστηκαν 16 μήνες γυρισμάτων, 37.000 κομπάρσοι και 200 εκατομμύρια δολάρια. Η ταινία αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του γερμανικού εξπρεσιονισμού, κυρίαρχου αισθητικού ρεύματος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ενσωματώνει επίσης στοιχεία από τον ρομαντισμό, τον φουτουρισμό, το μελόδραμα και την αρ νουβό, αλλά και από τη γοτθική τέχνη και αρχιτεκτονική. Πολύ σύντομα η ταινία υπέστη αλλεπάλληλες περικοπές, στην Γερμανία και στις ΗΠΑ, από λογοκριτές και διανομείς (την Paramount), για λόγους πολιτικούς, θρησκευτικούς, ηθικοπλαστικούς και εμπορικούς, με αποτέλεσμα να συρρικνωθεί κατά το ένα τέταρτο.
Για δεκαετίες αποκαλούνταν το «Ιερό Δισκοπότηρο» των κινηματογραφόφιλων, που αναζητούσαν, απανταχού της γης, τις χαμένες σκηνές. Το 2008 στο Μπουένος Άιρες βρέθηκε μια φθαρμένη κόπια της πιθανολογούμενης αρχικής εκδοχής του 1927. Μετά από δύσκολη ψηφιακή αποκατάσταση, η «αναστημένη» Metropolis (διάρκειας 153 λεπτών) παρουσιάστηκε σε πανηγυρική προβολή στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου τον Φεβρουάριο του 2010.
Από το 1926 μέχρι σήμερα το Metropolis έχει μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες με τουλάχιστον ενενήντα εκδόσεις.
Το Metropolis υπήρξε η πρώτη ταινία που εντάχθηκε από την UNESCO στο μητρώο «Μνήμη του Κόσμου», το οποίο περιλαμβάνει τις σημαντικότερες πολιτιστικές δημιουργίες.
