14/01/2025
Τον Μάρτιο ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης
Τη μετάβαση της σε μια νέα εποχή ετοιμάζεται να κάνει η Αυτοδιοίκηση της χώρας, καθώς ο νέος Κώδικας που θα ορίζει τη λειτουργία των δήμων και των περιφερειών, θα είναι έτοιμος τον Μάρτιο.
Σύμφωνα με την ενημέρωση από τον γενικό γραμματέα της ΚΕΔΕ, δημοτικό σύμβουλο Πύλου Νέστορος, στις 12 Μαρτίου, η ΚΕΔΕ θα παραλάβει τα πρώτα κείμενα - αν όχι όλα - που θα συνθέτουν τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Ήδη, όπως είπε ο κ. Καφαντάρης, οι επιτροπές και οι υποεπιτροπές εργάζονται πυρετωδώς προς αυτήν την κατεύθυνση ώστε στις 12 Μαρτίου στη συγκεκριμένη συνεδρίαση του Δ.Σ της ΚΕΔΕ, να παρουσιαστούν και να συζητηθούν τα κείμενα του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης.
Στη συνέχεια, όπως είπε ο κ. Καφαντάρης, στις 28 Μαρτίου έχει προγραμματιστεί κοινή συνεδρίαση, στην οποία θα μετέχουν η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών, και τα Διοικητικά Συμβούλια των ΚΕΔΕ, ΕΝΠΕ καθώς και όλες οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων της χώρας, ώστε να συζητήσουν τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης και να καταλήξουν στην τελική του μορφή.
Ειδικότερα, ο κ. Λιβάνιος είπε ότι η κυβέρνηση προωθεί συνεχώς ρυθμίσεις που δίδουν τη δυνατότητα στους δήμους να επιτελέσουν το έργο τους. Αναφερόμενος, δε, στον Νέο Ενιαίο Κώδικα Αυτοδιοίκησης είπε ότι θα είναι ένα νομοθέτημα με μεγάλο αριθμό άρθρων, το οποίο φιλοδοξεί να συμπεριλάβει όλες τις διατάξεις που αφορούν την Αυτοδιοίκηση.
Τόνισε μάλιστα ότι η δημόσια διαβούλευση για το νομοθέτημα αυτό «θα είναι εξοντωτική, προφανώς και με τα συλλογικά όργανα της αυτοδιοίκησης, τους εργαζόμενους και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς» και ότι «θα προσπαθήσουμε με ένα έξυπνο τρόπο, να φτιάξουμε και ειδική σελίδα, που θα εξηγεί τις αλλαγές αναλυτικά, τι ισχύει, τι αλλάζει, ποιες είναι οι αντιστοιχήσεις των παλιών άρθρων με τα καινούργια, προκειμένου, και να μπορέσουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι να ενημερωθούν, αλλά κυρίως να μπορέσουν και τα κόμματα να υποβάλουν τις προτάσεις τους, και να μπορέσουν να κρίνουν δίκαια αυτό το νομοσχέδιο, που θα έρθει το 2025».
Η ΚΕΔΕ
Οι δήμαρχοι της χώρας περιμένουν εδώ και χρόνια τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης καθώς ο τελευταίος είχε τροποποιηθεί από τον τότε υπουργό Εσωτερικών Προκόπη Παυλόπουλο το 2005.
Μέσα από τον νέο Κώδικα, αναμένεται να ξεκαθαρίσουν πόροι και αρμοδιότητες για τους δήμους, ενώ θα υπάρξει και απλούστευση της νομοθεσίας καθώς κάποια από τα άρθρα του χρονολογούνται από την εποχή που η Ελλάδα ήταν βασίλειο.
Το ζητούμενο για τους δημάρχους είναι να υπάρχει ξεκάθαρη νομοθεσία ως προς τις αρμοδιότητες, να υπάρχει προστασία του θεσμού της Αυτοδιοίκησης από την «βουλιμία» που εκφράζει κατά καιρούς το κεντρικό κράτος και βέβαια να ξεκαθαρίσει το τοπίο σε ότι αφορά τις αρμοδιότητες μεταξύ δήμων και περιφερειών.
Οι δήμαρχοι έχουν επισημάνει ότι, ο νέος Κώδικας που θα κατοχυρώνει και την θεσμική θέση των αιρετών (βασικό αίτημα των δημάρχων) ότι επιθυμούν μακρύ διάλογο και διαβούλευση καθώς γνωρίζουν ότι ο νέος Κώδικας είναι η νομοθεσία βάσει της οποίας θα «βαδίσουν» για πολλά χρόνια στο μέλλον.
Τι περιλαμβάνει ο Κώδικας
Οι σημαντικότερες αλλαγές, οι οποίες τίθενται ως βάση διαλόγου, όπως τις παρουσίασε ο υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, τον περασμένο Νοέμβριο στη Ρόδο, για τη σύνταξη του νέου Ενιαίου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι οι εξής:
Αλλαγές στην εκλογική διαδικασία για τις αυτοδιοικητικές αρχές
1. Εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν και μόνο γύρο. Οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές της χώρας θα εκλέγονται σε έναν και μόνο γύρο. Ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού, στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% + 1 ψήφο επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης. Οι δεύτερες ψήφοι (δεύτερη επιλογή) των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών. Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει α) κατά την πρώτη φάση, το 50% + 1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής ή β) κατά τη δεύτερη φάση, τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση. Η προτεινόμενη αλλαγή του εκλογικού συστήματος αφενός επιλύει το πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των εκλογέων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και, αφετέρου, εξαλείφει το σημαντικό κόστος διενέργειας του δεύτερου γύρου.
2. Προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές Δήμων και Περιφερειών. Δίνοντας ένα ακόμη εργαλείο για τη διευκόλυνση των εκλογέων στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, μετά την επιτυχημένη εισαγωγή της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές του 2024, το Υπουργείο Εσωτερικών προανήγγειλε την εισαγωγή της δυνατότητας ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις αυτοδιοικητικές εκλογές για όποιον εκλογέα το επιθυμεί, διατηρώντας παράλληλα την κλασική ψηφοφορία με φυσική παρουσία.
3. Κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας. Η δυνατότητα αυτή θα μπορεί να αξιοποιηθεί εφόσον συμφωνούν τα 4/5 του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου και ο δήμαρχος ή περιφερειάρχης αντίστοιχα. Με την αλλαγή αυτή μπαίνει τέλος σε φαινόμενα διοικητικής παράλυσης που δημιουργούνται σε περιπτώσεις ανεξαρτητοποίησης δημοτικών συμβούλων.
4. Ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης. Κάθε συνδυασμός θα μπορεί να ορίσει επιπλέον υποψηφίους έως: 1 υποψήφιο σε συμβούλια με έως 19 μέλη, 2 υποψηφίους σε συμβούλια με 25 έως 39 μέλη, 3 υποψηφίους σε συμβούλια με 43 μέλη. Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται μόνο αν ο συνδυασμός τους ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών. Στόχος της αλλαγής είναι η προσέλκυση ικανών επιστημόνων και υποψηφίων εγνωσμένου κύρους, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν στις τοπικές κοινωνίες.
5. Δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς. Στόχος η ενίσχυση της συμμετοχής των νέων στη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων.
6. Κατάργηση της δυνατότητας απόσπασης αιρετών δημοσίων υπαλλήλων λόγω εκλογής. Η εκλογή αποτελεί στάση προσφοράς στα κοινά και δεν πρέπει να εργαλειοποιείται ως όχημα αποσπάσεων, αποδυναμώνοντας υπέρμετρα τη στελέχωση δημόσιων υπηρεσιών.
7. Μείωση του αριθμού των υποψηφίων συμβούλων σε έως 50% επιπλέον των θέσεων, αντί 150% που ισχύει σήμερα. Με τη μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού, ένας συνδυασμός δημοτικών εκλογών σε ένα συμβούλιο 31 μελών, αντί για έως 78 υποψηφίους, που μπορούσε να είχε το 2023, θα έχει 47.
8. Εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα15 χρόνια μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη και τις συνενώσεις των καποδιστριακών δήμων, δεν υφίσταται πλέον λόγος να διατηρείται η διακριτή εκλογική περιφέρεια.
9. Ενιαίο παράβολο συνδυασμού. Το ύψος του παραβόλου θα είναι ανάλογο με τον πληθυσμό του δήμου ή της περιφέρειας.
10. Διεξαγωγή των εκλογών την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου. Η αλλαγή αυτή θα μειώσει το χρονικό διάστημα από τη διεξαγωγή των εκλογών μέχρι την ανάληψη καθηκόντων από τις νέες αρχές, μειώνοντας, αντίστοιχα, το ενδεχόμενο κενό εξουσίας.
Αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης, την καταστατική θέση αιρετών, την εποπτεία, τις αρμοδιότητες και την οικονομική διαχείριση των ΟΤΑ
1. Υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση για όλες τις κανονιστικές πράξεις πριν εισαχθούν στο δημοτικό / περιφερειακό συμβούλιο.
2. Αποκλειστικά ηλεκτρονικά τοπικά δημοψηφίσματα για θέματα αρμοδιότητας των δήμων.
3. Σύσταση θέσης υπηρεσιακού γραμματέα σε δήμους άνω των 200.000 κατοίκων.
4. Αύξηση της αντιμισθίας δημάρχων και αντιδημάρχων, αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας δημάρχου σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων και υποχρεωτική άδεια για το σύνολο της θητείας.
5. Κατάργηση χωρικής αρμοδιότητας των Ελεγκτών Νομιμότητας. Κάθε πράξη που θα εισέρχεται για έλεγχο νομιμότητας θα κατανέμεται τυχαία σε Ελεγκτή Νομιμότητας άλλης χωρικής αρμοδιότητας. Συντονισμός των 7 Ελεγκτών Νομιμότητας από τον Γενικό Επόπτη Νομιμότητας ΟΤΑ.
6. Επιτάχυνση της έκδοσης αποφάσεων για έλεγχο νομιμότητας εντός 10 ημερών.
7. Διατήρηση του Δημοτικού Τέλους για την κάλυψη ανταποδοτικών υπηρεσιών και καθιέρωση Τέλους Τοπικής Ανάπτυξης, με την ενσωμάτωση σε αυτό του Δημοτικού Φόρου και του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας. Το ΤΤΑ θα καθορίζεται ελεύθερα από τους δήμους και θα αξιοποιείται για την κάλυψη πάσης φύσης δαπανών και επενδυτικών δραστηριοτήτων.
8. Επαναφορά του προληπτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για εντάλματα άνω των 15.000 ευρώ.
9. Σύσταση Κέντρου Διαχείρισης Δημοτικών Εσόδων υπό την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, στο οποίο θα αναρτώνται κάθε είδους βεβαιωμένες οφειλές προς δήμους. Το Κέντρο αυτό θα είναι η διεπαφή της Αυτοδιοίκησης με ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ και όλα τα απαραίτητα Μητρώα του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ θα παρέχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικών πληρωμών των οφειλών, οι οποίες θα αποδίδονται άμεσα στους Δήμους, χωρίς να καταργηθεί η δυνατότητα πληρωμών απευθείας στους Δήμους.
10. Ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Κεντρικού Κράτους με 3 κριτήρια: Τοπικός, περιφερειακός ή εθνικός χαρακτήρας της αρμοδιότητας.
Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι, από τη στιγμή που συμφωνηθούν μεταξύ υπουργείου Εσωτερικών και Αυτοδιοίκησης τα κείμενα και γενικά οι αλλαγές που θα προταθούν στον νέο Κώδικα, τότε αυτός θα γίνει νόμος του κράτους μέσα στο καλοκαίρι, με άμεση εφαρμογή του, μέσα στην τρέχουσα αυτοδιοικητική θητεία.
Πηγή: epoli
