Somalilandpost Media Inc., Worton Road, Isleworth, London (2025)

16/12/2025

Xog: Abaarta Ba'an ee gobollada Sool, Togdheer iyo Sanaag

Hal miyan Oo Qof Ayay Saamaysay in ka badan 200 Oo kun Oo Qof Ayaa Barakacay, 150 dugsi Ayaa xidhmay 45000 kun oo Arday Ayaa Wax barashadii Ka hayaamay 260 iskuul Ayaa Qarka u saaran inay xidhmaan Abaarta Darteed...........

Dalka waxa ka jira abaaro ba’an oo ka dhashay roob-yaraan soo noqnoqotay, taas oo isu beddeshay xaalad bini’aadan-nimo iyo culays nololeed. Xogo kala duwan oo soo baxaya ayaa sheegaya in dad ku dhow ilaa hal milyan oo qof ay saameeyeen abaaruhu. Halka dadka barakacay ay ka badan yihiin 200,000 oo qof gaar ahaan gobolada Togdheer, Sool iyo Sanaag iyagoo raadinaya biyo iyo baad. Tiro gaadhaysa ilaa 45,000 arday ayaa ka tegay waxbarashada, halka 150 iskuul xidhmeen, 260 kalena ay qarka u saaran yihiin in la xidho.

Biyo-la’aanta, baad-la’aanta, haraadka iyo rafaadka ka jira deegaannada miyiga iyo tuulooyinka waxay sabab u noqdeen hayaankii qoysas badan, iyo khasaare ballaadhan oo soo gaadhay xoolahooda, taas oo halis gelisay nolosha, dhaqaalaha, iyo badbaadada kumannaan qoys.

Madaxweynaha JSL waxa uu 25-kii Nofeembar 2025 ku dhawaaqay xaalad abaar qaran, isagoo sheegay in $1 milyan loo qoondeeyey gurmad bilow ah. Madaxweyne-ku-xigeenkuna 17-kii Nofeembar 2025 wuxuu caddeeyey in abaartu sii adkaanayso. Si kastaba ha ahaatee ma muuqdo hawlgal ama tallaabooyin ay xukuumaddu qaaday si looga jawaabo xaaladda sii adkaanaysa ee abaaruhu keeneen.
Waxa iyaduna jirta:

• Guddidii abaaraha ee la magacaabay wax la taaban karo may qaban.
• Qaadhan-ururin qaran oo muuqda ma jiro.
• Biyo-dhaamis si nidaamsan loogu gaadhsiiyo meelaha ay abaaruhu saameeyeen oo aan muuqan.
• Dayactirka lagu sameeyay ceelasha biyaha oo aan muuqan.
• Warbaahinta oo aan qaadan doorkeedii wacyigelinta, gudbinta xaaladda abaaraha, iyo abaabulka gurmadka.
Iyada oo ay jirto xaaladda abaareed ee culus, xukuumaddu waxa ay u muuqataa mid aan diyaar u ahayn ama aan si buuxda ula socon duruufaha adag ee bulshada soo foodsaaray. Iyada oo la filayo wakhtiga Jilaalka ee soo socda (Jan–Mar 2026) uu adkayn doono biyo-yaraanta iyo baad la’aanta imikaba.

Hadaba, Waxa loo baahan yahay in si degdeg ah loo qaado tallaabooyinka soo socda:
• Biyo-dhaamis degdeg ah oo la gaadhsiiyo deegaannada ay abaaruhu aad u saameeyeen.
• Gurmad la gaadhsiiyo dadka iyo xoolaha nool oo isugu jira biyo,baad iyo dawo-ba.
• Qaadhan-ururin qaran oo xukuumaddu hoggaamiso oo si hufanna loo xisaabin karo ( Qaadhaan ka yimid dawladda Qadar ayaan ilaa imika la garanayn sida loo maamulay).
• Isku-dubarid hawlaha gargaarka ee la xidhiidha gurmadka abaaraha.
• Ku celin Baaq abaarta iyo in loo gargaaro dadka Abaartu saamaysay (Drought Appeal).

Sidoo kale, ganacsatada iyo qurbo-joogta waxaa laga sugayaa inay qaataan door muuqda oo degdeg ah, balse taas waxa saldhig u noqon kara oo keliya kalsooni iyo hufnaan.

Haddii maanta aan la qaadi tallaabo degdeg ah oo wadajir ah xukuumadda, ganacsatada iyo qurbo-joogta, abaartu waxay isu beddeli doontaa masiibo qaran oo ay adkaanto in la mareeyo ama wax laga qabto.

W/Q: Ex Wasiir Dr Abdiweli Suufi Jibriil

15/12/2025

“SUGITAANKA XUQUUQDA DADKA NAAFADA AHI, WAXAY KU XIDHAN TAHAY AASAASIDA GUDDIDA ILAALINTA XUQUUQAHA DADKA NAAFADA AH”

Shir lagu lafa-gurayey caqabadaha hortaagan inay xukuumadd Somaliland meel mariso guddida ilaalinta Xuquuqaha dadka Naafada ‘National Disability Commission’ ayaa maanta lagu qabtay Xafiiska hay’ada waddaniga ee magaceeda loo soo gaabiyo AWVO Al-kownin Women voluntary Organization ee Magaalada Hargeysa.

Kulankaas oo ay ka soo qeybgaleen aqoonyahano isugu jiray dad naafo ah, sharci-yaqaano, iyo ururada bulshada rayidka ah ee Somaliland, ayaa lagaga dooday xuquuqda dadka naafada ah iyo weliba muhiimada ay u leedahay meel marinta guddida ilaalinta xuquuqda dadka naafada ah iyo caqabadaha haysta dadka naafada ah.

Dood iyo falanqeyn dheer kadib waxay ka qeybgalayaashii kulanku soo jeediyeen in Wasaarada Shaqada iyo arrimaha bulshada iyo Qoysku - MESAF lagala hadlo inay dib u soo celiso mashruucii sharci ee lagu aasaasayey guddida ilaalinta xuquuqda dadka naafada ah ee Somaliland, kaas oo la sheegay inay dhawaan laashay Wasaaradu, iyada oo kaashanaysa Dallada ururada dadka Naafada Somaliland ee SNDF.

Waxa kale oo shirkaasi laga soo jeediyey in haddii ay Wasaaradu ka dhago adeygto inay soo celiso, isla markaana ay meel-mariso mashruuca sharci ee qabyo-qoraalka ahaa in la qaadi doono talaabooyinkan hoos ku xusan:

1. In dalab ay soo saxeexeen 5,000 Shan kun oo muwaadin sida uu dhigayo dastuurka Jamhuuriyadda Somaliland loo gudbiyo Golaha Wakiillada Somaliland.
2. In sida uu dhigayo Dastuurku 11 Xildhibaan oo ka tirsan Golaha Wakiillada Somaliland lagu qanciyo inay mashruuca sharci ee dhigaya sameynta iyo meel-marinta guddida ilaalinta xuquuqda dadka Naafada ah horgeeyaan Golaha Wakiillada si ay u sameeyaan una meel-mariyaan Xeerka guddida ilaalinta xuquuqaha dadka naafada ee Somaliland.

Garyaqanadii shirkaasi ka soo qeybgalay waxay ku taliyeen oo ay yidhaahdeen “Sugitaanka xuquuqda dadka naafada ahi, waxay ku xidhan tahay aasaasida guddida ilaalinta xuquuqaha dadka naafada ah”. Ayey yidhaahdeen.

Gebogabadii shirkaasi waxa lagu go’aamiyey in guddi ka kooban 10 aqoonyahan loo xil-saaray inay dabagalaan qoddobadii kulankaasi laga soo saaray.

10/12/2025

Soo Jeedin Guddi Xul ah oo ka Kooban Aqoonyahanno, Waayo-arag iyo Khubaro Daacad ah

Hordhac
Jamhuuriyadda Somaliland waxa ay ku tallaabsatay safar siyaasadeed, bulsho iyo dawladnimo oo socday 34 sanno tan iyo dib ula soo noqoshadii xorriyaddeeda 1991. Muddo dheer oo ay jireen guulo la taaban karo, haddana aan ka madhnayn caqabado waaweyn iyo khaladaad dhismeed oo saamayn ku yeeshay tayada dawladnimada, midnimada bulsho, hannaanka hay’adaha iyo mustaqbalka qaranka.

Ujeeddada Soo Jeedinta
Ujeeddada guddidan waa in la sameeyo qiimeyn dhamaystiran oo ku saabsan 34-ka sanno ee ay Somaliland jirtay, si loo ogaado waxa hagaagay, waxa khaldamay, iyo waxa weli ka maqan dhismaha dawladnimo dhamaystiran.

Sababaha Muhiimadda Guddidan
1. Is-bedelka marxaladda qaran
2. Baahida dib-u-habayn hay’adeed
3. Baahida Road Map qaran oo midaysan

Qaab-dhismeedka Guddiga
Guddigu waxa uu ka koobnaan doonaa aqoonyahanno, khubaro, iyo waayo-arag ku suntan daacadnimo qaran, kana madax-bannaan dano gaar ah.

Baaxadda Baadhista
- Dawladnimo & Maamul
- Siyaasad & Dimuqraadiyad
- Dhaqaale & Horumar
- Bulsho & Midnimo
- Amni & Siyaasad Dibadeed

Natiijada La Filayo
Warbixin qaran, Road Map cad, iyo istaraatiijiyad guud oo lagu hago mustaqbalka Somaliland.

Qaab-dhismeedka, Xulashada iyo Nidaamka Shaqo ee Guddi Qaran
Si loo xaqiijiyo in baadhista 34-ka sanno ee Jamhuuriyadda Somaliland noqoto mid qoto dheer, dhexdhexaad ah, oo ku dhisan cilmi iyo xog, waxa lama huraan ah in si cad loo qeexo qaab-dhismeedka guddiga, xulashadooda, masuuliyaddooda iyo nidaamka shaqo.

1. Qaab-dhismeedka Guddiga
Guddigu wuxuu ka koobnaanayaa 11 ilaa 15 xubnood si loo helo isku dheelitirnaan aqoon, waayo-arag iyo fudayd go’aan qaadasho.

2. Qaab Xulashada
Madaxweynaha ayaa magacaabaya xubnaha kadib latashi ballaadhan oo lala yeesho Golayaasha Qaranka, Jaamacadaha iyo bulshada rayidka ah. Xubnaha waa inay leeyihiin aqoon sare, waayo-arag dheer, kana madax-bannaan dano siyaasadeed.

3. Masuuliyadda Guddiga
Ururinta xogta, qiimeynta hay’adaha dawladda, wareysiyo qaran, falanqayn cilmiyeed iyo soo saarista warbixin qaran oo talooyin wax ku ool ah leh.

4. Nidaamka Shaqo
Guddigu wuxuu ku shaqaynayaa ToR cad, hoosaadyo takhasus leh, kulammo joogto ah iyo warbixin horumar.

5. Wakhtiga Shaqada
Shaqadu waxay soconaysaa 6 bilood: diyaar-garow, baadhis, iyo qorista warbixinta k**a dambaysta ah.

6. Waxyaabaha Lama Huraanka ah
Miisaaniyad madax-bannaan, xafiis, xog-dawli, taageero farsamo iyo sharci.

7. Ka-hortagga Eexda
Xeer anshax, dhaar qaran, kormeer madax-bannaan iyo talooyin ku salaysan daliil iyo xog.

Gunaanad
Soo jeedintani waa is-xisaabtan qaran oo horseedi kara dib-u-dhis, is-sixid, iyo mustaqbal waara.
Qaabkan guddigu wuxuu dammaanad qaadayaa hufnaan, kalsooni qaran iyo warbixin la fulin karo.

Waxa Diyaariyay:
Wasiir H**e
Yuusuf Maxamed Cabdi

03/12/2025

Madaxweyne Cirro Oo Qaabiley Safiirka Qatar u Fadhiga Soomaaliya oo Hargeysa Soo Gaadhay

Hargeysa (SLpost)- Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland, Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Cabdilaahi (Cirro), ayaa maanta Qasriga Madaxtooyada ku qaabilay wefti uu hoggaaminayo Safiirka Qadar u fadhiya Soomaaliya Abdullah Bin Salem Al Nuaimi oo Hargeysa soo gaadhay.

War-saxaafadeed kooban oo madaxtooyadu kaga hadashay ujeeddada kulanka labada dhinac, ayaa lagu sheegay in Somaliland iyo Qadar ka wada-hadleen xoojinta xidhiidhka u dhexeeya labada dal, gaar ahaan xagga iskaashiga horumarka bulshada, dhaqaalaha, maalgashiga, iyo arrimaha gargaarka bini'aadannimada.

Socdaalka Safiirka Qadar ku yimi Hargeysa, ayaa daba-socda safar madaxweynaha Somaliland badhtamihii sannadkan ku tagay magaalada Doha ee dalka Qatar, waxaanu madaxweynaha qaabilay Ra'iisul Wasaaraha ahna Wasiirka Arrimaha Dibadda Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Bin Jasim Al-Thani.

03/12/2025

𝐊𝐡𝐚𝐥𝐚𝐝𝐤𝐚 𝐋𝐚𝐠𝐚 𝐆𝐚𝐥𝐚𝐲 𝐌𝐚𝐝𝐚𝐱𝐰𝐞𝐲𝐧𝐢𝐡𝐢𝐢 𝐡𝐨𝐫𝐞 𝐇𝐮𝐛-𝐐𝐚𝐚𝐝𝐚𝐬𝐡𝐨 𝐋𝐚𝐠𝐮𝐦𝐚 𝐒𝐚𝐱𝐢 𝐊𝐚𝐫𝐨, 𝐗𝐮𝐤𝐮𝐮𝐦𝐚𝐝𝐝𝐮𝐧𝐚 𝐰𝐚𝐚 𝐢𝐧 𝐚𝐲 𝐓𝐚𝐥𝐥𝐚𝐚𝐛𝐨 𝐋𝐚𝐠𝐮 𝐐𝐚𝐧𝐜𝐢 𝐤𝐚𝐫𝐨 𝐐𝐚𝐚𝐝𝐝𝐚𝐚!

Waxa saacadihii u dambeeyay lagu arkayey Baraha Bulshada dhalinyar hub sidata oo sheegaya in ay ka gadoodeen dhacdadii dhawaan lagu carqaladeeyay oo Madaxweynihii h**e 𝐌𝐮𝐮𝐬𝐞 𝐁𝐢𝐢𝐱𝐢 𝐂𝐚𝐛𝐝𝐢 Maddaarka Hargeysa.

Dhalinyartaa waxa aan leeyahay: inkasta oo la fahmi karo cadhada iyo dareenka uu keenay arrinkaasi, haddana hub qaadashadu waa ficil si cad uga hor imanaya shuruucda iyo xeerarka dalka, mana aha dhaqan waafaqsan milgaha bulshada deegaanka iyo sumcadda 𝐉𝐚𝐦𝐡𝐮𝐮𝐫𝐢𝐲𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐒𝐨𝐦𝐚𝐥𝐢𝐥𝐚𝐧𝐝 𝐨𝐨 𝐦𝐮𝐝𝐝𝐨 𝟑𝟒 𝐬𝐚𝐧𝐨 𝐚𝐡 𝐤𝐮 𝐝𝐡𝐢𝐬𝐚𝐧 𝐧𝐚𝐛𝐚𝐝 𝐢𝐲𝐨 𝐱𝐚𝐬𝐢𝐥𝐥𝐨𝐨𝐧𝐢.

Sidoo kale, hub loo qaato arrin la xidhiidha madaxweynihii h**e oo dalka hoggaaminayay muddo toddoba sano ah, ku yimid cod dimuqraaddi ah, kuna wareejiyay xilka si dimuqraadi ah oo sharaf iyo sumcad u soo jiiday Somaliland waxa ay ku tahay dhaawac sharafta iyo karaamada madaxweynihii h**e.

Falkii qaldanaa ee madaxweynihii h**e lagula kacay waa arrin aynu kula xisaabtamayno xukuumadda talada haysa, gaar ahaan 𝐌𝐚𝐝𝐚𝐱𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐐𝐚𝐫𝐚𝐧𝐤𝐚, innaga oo raacayna dariiqa sharciga ah.

Waxa aynu xukuumadda ka sugaynaa raali gelin buuxda, baadhis madax-bannaan, la xisaabtan mas’uuliyiinta ku kacay falka noocan ah, iyo in ay qaaddo to tallaabooyin cad oo lagaga hortagayo in mar dambe ay soo noqdo arrin noocan ah.

𝐔𝐠𝐮 𝐝𝐚𝐦𝐛𝐚𝐲𝐧: 𝐈𝐧 𝐥𝐚 𝐲𝐢𝐝𝐡𝐚𝐚𝐡𝐝𝐨 𝐤𝐡𝐚𝐥𝐚𝐝𝐤𝐢𝐢 𝐤𝐚 𝐝𝐡𝐚𝐜𝐚𝐲 𝐦𝐚𝐝𝐝𝐚𝐚𝐫𝐤𝐚 𝐰𝐚𝐱𝐚 𝐥𝐚𝐠𝐮 𝐬𝐚𝐱𝐚𝐲𝐚𝐚 𝐡𝐮𝐛 𝐥𝐚 𝐪𝐚𝐚𝐭𝐨 𝐰𝐚𝐚 𝐟𝐢𝐤𝐫𝐚𝐝 𝐤𝐡𝐚𝐥𝐝𝐚𝐧 𝐬𝐡𝐚𝐫𝐜𝐢 𝐚𝐡𝐚𝐚𝐧, 𝐬𝐢𝐲𝐚𝐚𝐬𝐚𝐝 𝐚𝐡𝐚𝐚𝐧 𝐢𝐲𝐨 𝐛𝐮𝐥𝐬𝐡𝐨 𝐚𝐡𝐚𝐚𝐧𝐛𝐚.

Ex Wasiir Abdiweli Suufi Jibriil

02/12/2025

"Ha is yeeshaan hadaladii quruxda badnaa ee mas’uuliyiintu ka jeediyeen shirka iyo habdhaqanka xukuumaddu" - Dr Abdiweli Suufi

Wasiirkii h**e ee Wasaaradda Isgaadhsiinta Dr Abdiweli Suufi Ibraahim, ayaa sheegay inay dalka ka jiraan tallaabooyin meel ka dhac ku ah xorriyatul-qawlka oo xukuumadda kacday xilli maanta uu magaalada Hargeysa ka furmay shirweynaha Cadaaladda ee Somaliland.

Ex-Wasiir Suufi oo qoraal kooban soo saaray, waxa uu sheegay inay jiraan shaqsiyaad aragti siyaasadeed oo ay cabbireen u xidhan iyada oo aan maxk**ad la hor-keenin, isagoo tusaale u soo qaatay ganacsade Cabdilaahi Xuseen Daa'uud oo muddo bil ku dhow u xidhan aragtidiisa siyaasadeed.

Dr Abdiweli, waxa uu qoraalkiisa ku yidhi, "Munaasabadda 𝐒𝐡𝐢𝐫𝐤𝐚 𝐂𝐚𝐝𝐝𝐚𝐚𝐥𝐚𝐝𝐝𝐚 ee maanta furmay, waxa mudan in la xuso in muwaadin 𝐂𝐚𝐛𝐝𝐢𝐥𝐥𝐚𝐚𝐡𝐢 𝐗𝐮𝐬𝐞𝐞𝐧 𝐃𝐚𝐚’𝐮𝐮𝐝 uu muddo ku dhaw afar toddobaad u xidhan ra’yi siyaasi ah oo uu cabbiray, weli maxk**ad la hor keenin wax war ahna lagama hayo xaaladdiisa sidii loo xidhay."

Dr Abdiweli waa kale oo uu yidhi, "Waxa sidoo kale isa soo taraya wararka sheegaya dad kala duwan oo lagu xidhay maalmihii u dambeeyay gobolada 𝐀𝐰𝐝𝐚𝐥 iyo 𝐒𝐞𝐥𝐞𝐥.

Ha is yeeshaan hadaladii quruxda badnaa ee mas’uuliyiintu ka jeediyeen shirka iyo habdhaqanka xukuumaddu." Sidaas ayuu sheegay Dr Abdiweli Suufi.

25/11/2025

Sahra Halgan Oo Qayla-dhaan u dirtay Shacabka Hargeysa

23/11/2025

Wax ka ogow Aqoonta Maamulka Hawada iyo Sida ay u shaqayso

1. Waa Maxay Air Navigation?

Air Navigation waa habka iyo nidaamka lagu hago duulimaadyada diyaaradaha si ay ugu socdaan waddooyin hawadeed oo ammaan ah, la saadaalin karo, laguna sameeyo maarayn sax ah. Waxaanay ku lug leedahay:
• In diyaaradda loo sameeyo hagis sax ah (Navigation Guidance)
• In la xakameeyo isku socodka diyaaradaha (Air Traffic Control)
• In la isticmaalo qalab casri ah sida Radar, GPS, VOR, ILS iyo habab kale.

2. Waa Maxay Air Sovereignty?

Air Sovereignty waa xuquuqda iyo awoodda ay dawladdu u leedahay ilaalinta, xak**aynta iyo maamulka hawadeeda gudaha (National Airspace).

Dal kastaa wuxuu xaq u leeyahay:
• In uu go'aamiyo diyaaradaha geli kara hawadiisa.
• In uu ilaaliyo amniga hawada
• In uu xaddido ama diido duulimaad kasta oo aan fasax haysan

3. Waa Maxay Shaqada ICAO?

ICAO (International Civil Aviation Organization) waa hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan duulista rayidka caalamka. Shaqadeedana waxaa ka mid ah:
• Inay dejiso xeerarka caalamiga ah ee duulimaadka.
• Inay sameyso heerarka amniga hawada (Air Safety Standards).
• Inay isku duwdo dalalka si loo helo duulimaad nabdoon.
• Inay gacan ka geysato horumarinta tiknoolajiyada duulista

4. Goorma la aas-aasay ICAO?

ICAO waxaa la aas-aasay sanadkii 1944, ka dib shirkii Chicago Convention, waxaana si rasmi ah shaqada u bilowday 1947.

5. Imisa Qalab ayaa loo isticmaalaa Hawada iyo Hagida Diyaaradaha?

Waxaa jira tiro badan oo qalabyo iyo nidaamyo ah, kuwa ugu muhiimsan waxaa ka mid ah:
• Radar System – lagu ogaanayo dhaq-dhaqaaqa diyaaradaha
• VOR (Very High Frequency Omnidirectional Range) – hagis diyaaradeed
• GPS Navigation – nidaam satelayt ah oo sax ah
• ILS (Instrument Landing System) – hagid diyaaradeed marka la degayo
• ADS-B – nidaam casri ah oo xogta duulimaadka gudbiya.
• Communication Radios – xidhiidhka Air Traffic Control.

Warbixintani waxay kaa caawinaysaa inaad fahanto hababka iyo nidaamka ay ku shaqeyso hawadu iyo sida duulimaadyadu u noqdaan kuwo ammaan ah oo nidaamsan.

W/Q: Aqoonyahan Yuusuf Qani Maxamed

19/11/2025

Somaliland iyo Ethiopia Oo Iska Kaashanaya Horumrinta Tacliinta Sare

Guddoomiyaha Guddida Tacliinta Sare ee Jamhuuriyadda Somaliland Prof Xasan Cumar Halas, ayaa magaalada Addis Ababa kulan kula qaatay Masuuliyiin Sare Sare oo ka tirsan Dowladda Ethiopia.

Prof Xasan Cumar Halas oo maalmihii u dambeeyey socdaal Shaqo ku joogay dalka Ethiopia, waxa uu kulan la qaatay Guddoomiyaha Horumarinta Tacliinta Sare ee Itoobiya Dr Solomon Abrha iyo Dr. Ahmed Abtew, Gudoomiyaha hay'adda Ilaalinta Tayada iyo Aqoonsi bixinta tacliinta Sare (ETA).

Guddoomiyaha Komishanka Tacliinta Sare ee Somaliland wuxu madaxda uu la kulmay uga mahadceliyay deeqaha Waxbarasho ee dawladda Itoobiya siiso Ardayda reer Somaliland, sida lagu sheegay war-qoraal kooban oo ka soo baxay Komishanka Tacliinta Sare ee JSL.

Warku waxa uu intaas ku daray in Guddoomiyaha Komishanka Tacliinta Sare iyo Madaxda Ethiopia ee uu la kulmay ay ka wada hadleen is-dhaafsiga waaya-aragnimada labada dhinac iyo sidoo kale horumarinta adeegyada Tacliinta Sare ee Jaamcadaha labada dal.

Waxa kale oo warka lagu sheegay in masuuliyiinta labada waddan isla qaateen inay si dhow uga wada shaqeeyaan iskana kaashadaan Horumarinta Tacliinta Sare.

15/11/2025

Maxaad Ka Taqaanaa IATA? ~ Warbixin cilmiyeed uu diyaariyey: Aqoonyahan Yusuf Qani Mohamed Abdi

Hordhac

IATA (International Air Transport Association) waa ururka caalamiga ah ee ay ku bahoobeen shirkadaha diyaaradaha ee adduunka kuwa ugu waaweyn. Waxaa la aasaasay sanadkii 1945, waxaana uu leeyahay doorka ugu muhiimsan ee hagista, nidaaminta, iyo isku-duwidda hawlahaa duulimaadyada caalamiga ah.

Taariikhda IATA
IATA waxaa la dhisay 19-kii Abriil 1945, magaalada Havana ee dalka Cuba. Ujeeddada laga lahaa waxay ahayd in la abuuro urur mideeya dhammaan shirkadaha diyaaradaha si loo dejiyo qawaaniin mideysan oo lagu hago badbaadada, ammaanka, maamulka adeegyada, iyo Horumarinta tiknoolajiyada duulista.

Xubnaha IATA
IATA waxay leedahay in ka badan 300 shirkadood oo diyaaradeed oo ka kala socda ku dhowaad 120 dal. Shirkadahan ayaa ka dhigan ku dhowaad 80% duulimaadyada caalamiga ah ee ganacsiga.

Shirkadaha Ku Bahooay
Shirkadaha IATA ku jira waxaa ka mid ah:- Qatar Airways, Emirates, Turkish Airlines, Ethiopian Airlines, Kenya Airways, British Airways, Lufthansa, KLM iyo boqolaal kale oo caalami ah.

Waxa ay Qabato IATA
IATA waxay qabataa hawlo aad muhiim ugu ah duulista, kuwaas oo ay ka mid yihiin:
1. Badbaadada iyo Ammaanka (Safety & Security)
- Dejinta qawaaniinta badbaadada diyaaradaha.
- Kormeeridda heerarka amniga garoomada iyo shirkadaha diyaaradaha.
2. Nidaamyada Booking-ka iyo Tiknoolajiyada
- Dejinta standard-yada tiknoolajiyada sida BSP, Ticketing, E-ticketing.
- Maareynta code-yada garoomada (Hargeisa Garowe HGA iwm).
3. Maamulka Xamuulka (Cargo Management)
- Dejinta shuruudaha Dangerous Goods.
- Nidaaminta xamuulka caalamiga ah.
4. Tababarka Shaqaalaha
- Tababarro lagu casriyeeyo shaqaalaha duulimaadyada, garoomada, iyo maamulka.
5. Nidaamka Timatic
Timatic waa database ay isticmaalaan shirkadaha diyaaradaha si ay u ogaadaan:
- Shuruudaha visaha.
- E-visa/ETA nidaamyada.
- Passport validity.
- Transit & entry restrictions.
IATA visa-ha ma maamusho, laakiin waxa ay diyaaradaha siisaa xogta saxda ah ee dawladaha ay soo diraan.

Muhiimadda IATA
IATA waa laf-dhabarta duulista caalamiga ah, waxaana ay leedahay muhiimo aad u weyn:- Waxay keentaa isku xirnaan ammaan ah oo caalami ah.- Waxay mideysaa nidaamka duulimaadyada.- Waxay taageertaa shirkadaha diyaaradaha oo ay siisaa hagitaan iyo tababar.- Waxay hubisaa in rakaabku helo adeeg ammaan ah oo tayo leh.- Waxay fududeysa isu-socodka badeecadaha iyo dadka.

Sida dal ama hay’ad uga mid noqon karo IATA

IATA (International Air Transport Association) waa urur ay ku midaysan yihiin shirkadaha diyaaradaha ee caalamka. Dowladuhu si toos ah xubin uga noqon karaan IATA ma aha.

Waxaa xubin noqon kara:
- Shirkadaha diyaaradaha (Airlines)
- Hay'adaha adeegyada duulista (cargo, ground handling, freight forwarding)

Shuruudaha airline-ku buuxinayo:
- Air Operator Certificate (AOC)
- Badbaado (IOSA Audit)
- Nidaam maaliyadeed oo la hubo
- Inay isticmaasho nidaamyada IATA sida BSP iyo CASS

Sida ay IATA iyo ICAO u wada shaqeeyaan
ICAO waxay dejisaa sharciyada duulista (regulations). IATA waxay fuliyaan hawl-maalmeedka, ganacsiga, badqabka iyo training-ka. Waxay iska kaashadaan:
- Badbaadada duulista
- Nidaamka hawada
- Standardada ticket-ka iyo cargo-ga
- Qorshaha dhimista qiiqa diyaaradaha
Maxay uga dhigan tahay Jamhuuriyadda Somaliland?
Inkasta oo Somaliland dal ahaan xubin uusan ka noqon karin IATA, haddana waxaa jiri kara faa'iidooyin farabadan haddii airlines ama hay'adaha aviation-ku ay ku xirmaan IATA:
- Sumcad iyo aqoonsi farsamo oo caalami ah
- Hagaajinta nidaamka garoomada
- Kordhinta soo jiidashada shirkadaha diyaaradaha
- Tababaro IATA ah oo loo heli karo gudaha dalka
- Nidaam casri ah oo cargo, ticketing iyo badbaado leh

Gunaanad
IATA waa urur muhiim u ah duulista caalamiga ah, waxayna door weyn ka qaadataa badbaadada, nidaaminta, iyo horumarinta hawlaha diyaaradaha. Xubinnimadu waxay keentaa kalsooni, qaab-dhismeed, iyo awood farsamo oo ay shirkadaha diyaaraduhu ku wadi karaan shaqo tayo sare leh.

Dhamaan xogta kore waxay soo bandhigaysaa muhiimadda IATA iyo sida ay u tahay udub-dhexaadka nidaamka duulista adduunka

13/11/2025

Xukuumadda Somaliland Oo Xabsiga Dhigtay Mujaahid Iid Jiciir Aw Axmed iyo Sababaha Loo Aanaynayo

Waxa maanta gelinkii h**e xabsiga loo taxaabay Mujaahid Iid Jiciir Aw Axmed oo ka mid ah haldoorka magaalada Hargeysa.

Mujaahid Iid Jiciir oo subaxnimadii Khamiista looga yeedhay taliska Ciidanka Booliska ee magaalada Hargeysa, waxa xadhiggiisa lala xidhiidhinayaa hadal uu xalay warbaahinta u mariyey taageerayaasha xukuumadda madaxweyne Cirro oo si aan kala-hadh ahayn ugu jawaabay Mujaahid Cabdilaahi Iimaan Darawal oo dhaliilo u jeediyey xukuumadda Xisbiga Waddani.

"Mujaahid Iid waxa saaka taliska uga yeedhay mid ka mid ah hoggaannada ciidanka, markii uu iska xaadiriyey taliska, waxa uu u tagay sarkaalkii u yeedhay. Isagoo la jooga sarkaalkii u yeedhay, waxa u soo galay Hoggaanka hawl-gelinta Ciidanka Booliska Ibraahim oo mar qudha yidhi hala xidho ninkan, wuxuu wadaa kicin dadweyne." Sidaa waxa warbaahinta u sheegy mid ka mid ah ehellada Mujaahid Iid Jiciir.

Hadalka Mujaahid Iid Jiciir Warbaahinta ka jeediyey xalay, waxa uu ku tilmaamay sida aanay u haboonayn in dowladnimada reernimo lagu difaaco maadaama madaxweynuhu yahay siyaasi bulsho kala duwan soo dooratay, isagoo hab-dhaqankaas ku tilmaamay mid ceeb iyo fadeexad ku ah madaxweynaha talada dalka haya.

Mujaahid Iid Jiciir oo ku xidhan Saldhigga Dhexe ee Hargeysa, lama oga in xadhiggiisu la xidhiidho hadalka uu xalay warbaahinta mariyey iyo in kale.

Xadhigga Mujaahid Iid Jiciir ayaa ku soo beegmaya xilli ay Somaliland ku jirto xaalad laga deyriyey ilaalinta Xorriyatul-Qawlka iyo xuquuqda muwaadinku u leeyahay inuu si hufan aragtidiisa u soo bandhigo.

HALKAN KA DAAWO MUUQAALKA HADALKII XALAY EE MUJAAHID IID JICIIR

https://www.facebook.com/share/v/17ot7SCJtf/

29/10/2025

"Saxaafadda iyo suugaanyahanka xukuumaddaha ay isa-seegaan cimrigoodu maraago.

Xukuumaddan cusubi waxa ay caadaysatay xadhiga weriyeyaasha muddada toban bilood ah oo ay xafiiska joogeen waxa ay xidheen 37 weriye oo badankoodu lagu xudhay sifo baalmarsan shuruucda dalka"

Sidaa waxa yidhi Abwaan Yuusuf Shaacir

Somalilandpost Media Inc.

16/12/2025

15/12/2025

10/12/2025

03/12/2025

03/12/2025

02/12/2025

25/11/2025

23/11/2025

19/11/2025

15/11/2025

13/11/2025

29/10/2025

Address

Website

Alerts

Contact The Business

Shortcuts

Share

Category

About us