11/01/2025
Hojii eegumsa biyyeefi bishaanii bara 2017tiin suluulota 6,465 keesatti lafa hektaara 3,232,500 qaamolee hawaasaa 9,828,130 hirmaachisuun misoomsuuf kan hojjetamu ta'uu Obbo Geetuu Gammachuu Hoogganaa BQO himan.
Leenjiin qabeenya uumamaa ogeessota 2400f marsaa lamaan kennamu Adaamaa Galma Abbaa Gadaatti jalqabamee jira.
Mootummaan Naannoo Oromiyaa hojii misooma, kunuunsaafi eegumsa qabeenya uumamaatiif xiyyeeffannoo kennuun deeggersaafi hordoffii itti fufiinsa qabu taasisuun hojii Addunyaaf fakkeenya ta'e qindoomina qamolee hawaasaan hojjetamuu Obbo Geetuun ibsaniiru.
Leenjiin kunis, dhaadannoo "Qabeenya Uumamaa Eeguu, Kunuunsuufi Itti fayyadamuun Dirqama Dhaloota Har’aati!" jedhuun Ogeessota Qabeenya Uumamaa Sadarkaan jiraniif kan keenamu yoo ta'u, ogeessoonni muuxannoo hojiiwwan qabeenya uumamaarratti argatan caalmaatti babal'isuuf xiyyeeffannoon akka hojjetanis Obbo Geetuun himaniiru.
Buu’uura hojii qonnaa keenya hundaa kan ta’e Qabeenya Uumamaaf eegumsaafi kunuunsa itti fufiinsa qabu taasisuurratti hojii qindoomina qaamolee hawaasaan hojjetameen jijjiirama qilleensaa yaaddoo addunyaa ta’e dandamachuun haala mijaawaa lubbu-qabeeyyii fi hojii misooma qonnaa keenyaaf uumuurra darbee biyyi keenya maqaa gaarii addunyaarratti akka qabaattuuf gumaacha qaamoleen hawwaasaa, ogeessonni qonnaafi hooggansi sadarkaan jiru taasisaniifis Obbo Geetuun Galateeffatanii jiru.
Bara kanas, hojiiwwan misooma, kunuunsaafi eegumsa qabeenya uumamaarratti hojjetameen jijjiirama argamaa jiru caalmaan itti fufsiisuun biyya jiituufi magariisa taate dhalootatti dabarsuuf hojii Misooma Sululaarratti muuxannoowwan baroota darban argaman cimsuuf karoora xiiqii hojii misooma suluulaa tajaajila lammummaan hojjechuuf qophiin barbaachisu hundi xumuramuun hojiitti galamaa jiraachuus ObbonGeetuun heeraniiru.
Qabeenya uumamaa haphateefi manca’e misoomsuufi kunuunsuun bakkatti deebisuun guddinaa fi abdii badhadhummaa biyya keenyaafi Naannoo keenyaa mirkaneessuu waan ta'eef Mootummaan keenya hojii kanaaf xiyyeeffannoo addaa kennuun tajaajila lammummaan qaamolee hawaasaa hirmaachisuun hojiin hojjetamaa ture bara kanas haala adda ta’een kan itti fufsiisu ta'uus ibsameera.
Hojiin Misoomaafi kunuunsa qabeenya uumamaa bu’uura hojii qonna keenya hundaa waan ta’eef, yaad-rimee misoma suluulaa irratti hundaa’uudhaan yeroo Bonaa hawaasni keenya tokkummaadhaan bahuun humnaafi beekumsa qabu walitti fiduun hojii boonsaafi ajaa’ibaa hojjeteen bu'aawwan jajjabeessoo: Lafti qonnaa, bosonaafi dheedichaa manca’ee faayidaa ala ta’ee ture tajaajilatti deebi’uu, Dhiqamiinsi biyyee hambisuun kuufamni bishaanii lafa keessaas ta’e gubbaa dabaluu, Burqaawwaniifi Haroowwan goganii turan akka deebi’uu jalqabuu,
Suluulonni manca’anii turan tuttuqqaa namaafi beeyladaa irraa bilisa taasisuun madda galii uummataa, madda carraa hojii misooma dammaa, marga nyaata beeyladaafi xaawulaaf oolaa jiraachuu, Tekinooloojiiwwan bishaan cimmisuun hawaasni haroo maatii fi hawaasaa qopheeffachuun hojii misooma qonnaa itti gaggeessuu eegaluufi walumaa galatti madaallii uumamaa eeguun haalli mijataan jiruufi jireenya lubbu-qabeeyyii hundaaf akka uumamu ta'uu ibsaniiru.
Bara 2017 kanattis hojii suluulota maqeessuu GPS/GISn hojjetameen suluulota 6465 qabnu keessaa suluulonni 5660 (codified) kan ta’an yoo ta’u, kanneen hafan xumuruufis hojjetamaa jiraachuu Obbo Geetuun heeraniiru.
Karoora hojii Fiizikaalaa bona bara 2017tiinis hojiiwwan: sululoota 6465 keessatti lafa hektaara 3,232,500 misoomsuu, Daagaa gosa adda addaa km 1,247,929, Istiraakcheroota bishaan yaasan meetirkubbii 3,221,499, Istraakcheroota bishaan qusatan lakkoofsaan 16,734,317, Hallayyaa hidhuu gaabiyooniifi Dhagaan Meetirkubbii 853,265, Hasllayyaa hidhuu mukaan LM 1,665,927, Lafa tuttuqqaa irraa dhorkuu hektaara 698,230, Dagaa adda addaa suphuun haaromsuu km 261,837, Uummata hirmaatu 9,828,130 hojjechuuf karoorfamuu Obbo Geetuun ibsanii jiru.
Hojii misooma suluulaa Bona bara 2017 tti hojjetamuuf karoorfame kana milkeessuuf leenjii sadarkaa Aaanaafi Gandaatti kan kenname yoo ta’u, yeroo ammaas leenjiin sosochii Qabeenya uumamaa marsaa lamaan ogeeyyii sadarkaan jiran 2400f guyyoota 8tiif kennamu guyyaa har’aa eegaluufi leenjitoonni beekumsaafi muuxannoo qaban gabbifachuun bara kanas hojii boonsaafi seena qabeessa ta'e akka hojjetamuuf gahee isaanii akka bahatan Obbo Geetuun dhaamaniiru.