Tokovi istorije, Belgrade (2025)

11/02/2025

BOJAN SIMIĆ, "YUGOSLAVIA-URUGUAY RELATIONS: DIPLOMACY, TRADE, AND EMIGRATION (1946-1955)"
🔹 The article analyzes socialist Yugoslavia’s stance towards
Uruguay in the decade following the Second World War, using archival materials, relevant scholarship, and contemporary newspaper reporting. The introduction outlines diplomatic ties, beginning with Uruguay’s recognition of communist Yugoslavia and ending with the FNRJ embassy’s de facto independence in Montevideo. The section on economic cooperation examines trade exchanges over the entire period, focusing on existing contracts and trade volume. The final section explores Yugoslav emigrants’ activities in Uruguay, including their organization and connections to their homeland.
🔹 dr Bojan Simić je naučni savetnik Instituta za noviju istoriju Srbije
👉 Članku možete pristupiti preko sledećeg linka:
https://tokovi.istorije.rs/lat/uploaded/3-2024/Tokovi%20istorije%203%202024%20SIMIC.pdf
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/

08/02/2025

ZORAN JANJETOVIĆ, "SI DUO FACIUNT IDEM, NON EST IDEM: THE FATE OF THE GERMAN AND ALBANIAN NATIONAL MINORITIES IN YUGOSLAVIA AT THE END OF THE SECOND WORLD WAR"
🔹 The paper examines the behavior of Yugoslavia’s two
largest national minorities during the Second World War. It investigates reasons why the new communist authorities after the war did not punish the ethnic Germans and ethnic Albanians equally for their similar collaborationist attitudes.
🔹 dr Zoran Janjetović je naučni savetnik Instituta za noviju istoriju Srbije
👉 Članku možete pristupiti preko sledećeg linka:
https://tokovi.istorije.rs/lat/uploaded/3-2024/Tokovi%20istorije%203%202024%20JANJETOVIC.pdf
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/

05/02/2025

ANDREA ROKNIĆ BEŽANIĆ, "THE CATHOLIC CHURCH AND ANTI-FASCIST RESISTANCE IN ISTRIA AND THE KVARNER LITTORAL DURING THE SECOND WORLD WAR"
🔹 The paper presents the role of local Catholic priests from Istria and the Kvarner Littoral in the fight against fascism and Na**sm. The research is based on pertinent literature, archival sources and periodicals, offering a novel perspective on the origins of the anti-fascist spirit in the mentioned regions.
🔹 dr Andrea Roknić Bežanić je docent na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Rijeci
👉 Članku možete pristupiti preko sledećeg linka:
http://tokovi.istorije.rs/lat/uploaded/3-2024/Tokovi%20istorije%203%202024%20ROKNIC%20BEZANIC.pdf
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/

01/02/2025

RUBRIKA "ESEJI"

KLAUS BUCHENAU, "LATIN AMERICA AND EASTERN EUROPE. IDEAS FOR HISTORICAL COMPARISONS"
🔹 This article compares state and nation building in Latin America with Eastern Europe, including the Balkans. It comes to the conclusion that different imperial legacies (land empires vs. maritime empires) have led to different interpretative paradigms of understanding the world, with national/ethnic problems dominating the literature in and on Eastern Europe, whereas a social and post-colonial paradigm has become the dominant key of
self-understanding in Latin America. As one of the consequences, the terms „left“ and „right“ do not have the same meaning in both regions. The article concludes with outlining a research agenda for further comparative work.
🔹 dr Klaus Buhenau je profesor na Univerzitetu u Regensburgu

👉 Eseju možete pristupiti preko sledećeg linka:
https://tokovi.istorije.rs/lat/uploaded/3-2024/Tokovi%20istorije%203%202024%20BUCHENAU.pdf
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/

29/01/2025

RUBRIKA "ESEJI"

TRAIAN STOIANOVICH, „A BALKAN “ARCHAEOLOGY” AND THE CRISIS OF MODERNITY∗ AFTERWORD BY DEJAN ĐOKIĆ
🔹 In this posthumously published essay, Traian Stoianovich traces reasons for the crisis of modernity in the Balkans, from the Late Antiquity to the modern era. Stoianovich approaches the subject from the perspectives of both a micro historian and a transnational and global historian, always in dialogue with other disciplines. He looks at how the development of premodern Balkan nations and their medieval states was impacted by imperial conquests (Roman, Byzantine, Ottoman). He points out at both ruptures and continuities while analysing Balkan societies during the Ottoman era. The question of socioeconomic backwardness is given due consideration. Contrary to popular perceptions, the ideas of Enlightenment reached the Balkans and had an impact on the region, which tried to copy outside models. Following the Protestant Reformation and especially the French Revolution, two models of modernity emerged in Europe: Europe I of liberties (privileges) and Europe II of liberty. Stoianovich argues that among Orthodox Christians in the Balkans advocates of modernity tended to favour Europe II.
🔹 dr Trajan Stojanović (1921-2005) je bio prof. emeritus na Rutgers University, New Brunswick, NJ, USA
🔹 dr Dejan Đokić je profesor na National University of Ireland, Maynooth
👉 Eseju možete pristupiti preko sledećeg linka:
http://tokovi.istorije.rs/lat/uploaded/3-2024/Tokovi%20istorije%203%202024%20STOJANOVIC.pdf
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/

25/12/2024

✨ NOVI BROJ TOKOVA ISTORIJE 3/2024

Sa zadovoljstvom vas obaveštavamo da je izašlo elektronsko izdanje treće ovogodišnje sveske "Tokova istorije" (3/2024)

👉 U novom broju časopisa mogu se pročitati radovi o putevima balkanske modernosti, mogućnostima uporednog istraživanja latinoameričke i istočnoevropske istorije, razvoju srpskog i jugoslovenskog bankarskog sektora, problemu alimentacije u socijalizmu, transferu kompjuterske tehnologije i još dosta toga. Celokupnom sadržaju novog broja Tokova istorije možete pristupiti ovde: https://tokovi.istorije.rs/cir/arhiva/13/2024/12/23/32024.html

Iskreno zahvaljujemo svim autorima i saradnicima koji su doprineli sadržaju i izgledu ovog broja "Tokova istorije"!

04/11/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 PETAR DRAGIŠIĆ
Die verlorene Wissenschaft. Versuch einer Katharsis nach Corona, herausgegeben von Klaus Buchenau und Matthias Fechner. Hannover-Stuttgart: Ibidem Verlag, 2024.

🔹 Izvod iz prikaza:
"U fokusu zbornika „Die verlorene Wissenschaft. Versuch einer Katharsis nach Corona“ („Izgubljena nauka. Pokušaj katarze posle korone“) nalazi se pitanje društvene uloge nauke i naučnika, pri čemu je posebno ispitana pozicija naučnika u periodu Kovida-19. Pandemija, dakle, nije tema zbornika, već se ona posmatra kao lakmus-papir opšteg (lošeg) stanja današnje nauke. Autori priloga nauku i naučnika slikaju najtamnijim bojama, tragajući za uzrocima krize nauke, ali i pokušavajući da ponude rešenja."

🔹 dr Petar Dragišić je naučni savetnik Instituta za noviju istoriju Srbije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a nakon toga i zbornik.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20DRAGISIC.pdf

01/11/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 MILAN SOVILJ
Ondřej Vojtěchovský, Jan Pelikán, V čase odkvétání. Československo a Jugoslávie v období pozdního socialismu, 1969–1989. Praha: Filozofická fakulta Univerzity Karlovy, 2021; Ondřej Vojtěchovský, Jan Pelikán, Ne baš lako socijalističko prijateljstvo. Čehoslovačka i Jugoslavija u razdoblju kasnog socijalizma (1969–1989), preveo Marijan Lipovac. Zagreb: Srednja Europa, 2024.

🔹 Izvod iz prikaza:
"Završna faza jugoslovensko-čehoslovačkih odnosa, tačnije, poslednje dve dekade razvoja, odnosno, opadanja i propasti socijalizma, nisu do sada bile sistematski obrađene ni u srpskoj, hrvatskoj i ostalim istoriografijama bivše Jugoslavije, niti u češkoj ili slovačkoj istoriografskoj literaturi. Prva celovita i za sada jedina monografija na ovu temu, zasnovana prvenstveno na analizi brojnih dokumenata iz arhiva u Pragu, Beogradu i Zagrebu, delo je dvojice čeških istoričara, Ondržeja Vojtjehovskog (Ondřej Vojtěchovský) i Jana Pelikana (Jan Pelikán), dugogodišnjih predavača i istraživača na Filozofskom fakultetu Karlovog univerziteta u Pragu."

🔹 dr Milan Sovilj je naučni saradnik Istorijskog instituta Akademije nauka Češke Republike

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a nakon toga i monografiju.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20SOVILJ.pdf

29/10/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 NATALIJA DIMIĆ LOMPAR
Olivera Dragišić, Komunističko osvajanje vlasti na Balkanu 1944–1947. Rumunija. Bugarska. Jugoslavija. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2023.

🔹 Izvod iz prikaza:
"Posvećenost istraživanju političke i kulturne istorije Balkana u 20. veku očita je iz dosadašnjih radova autorke, u kojima dominiraju četiri tematska kruga: kinematografija balkanskih naroda i njihovo „čitanje“ u političkom i ideološkom ključu; istoriografske interpretacije, sa posebnim osvrtom na udžbenike istorije; odnosi između balkanskih država i naroda, prevashodno jugoslovensko-bugarske veze; političke strukture vlasti u balkanskim državama, uz akcenat na uspostavljanje komunističke vlasti tokom i po okončanju Drugog svetskog rata."

🔹 dr Natalija Dimić Lompar je naučni saradnik instituta za noviju istoriju Srbije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a nakon toga i monografiju.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20DIMIC%20LOMPAR.pdf

26/10/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 TAMARA STOJANOVIĆ
Martina Bitunjac, Žene i ustaški pokret. Uključenost, sudjelovanje, nepravda. Zagreb: Srednja Europa, 2023.

🔹 Izvod iz prikaza:
„Knjiga je pisana na osnovu bogate građe više arhiva u Hrvatskoj, Srbiji, Italiji i Nemačkoj, te memoara, intervjua sa ženama-pripadnicama ustaškog pokreta, onovremene štampe i periodike, kao i obimne literature. Radi se o jedinstvenoj naučnoj monografiji u hrvatskoj istoriografiji koja se bavi ulogom žena koje su pripadale ustaškom pokretu ili su barem bile njegove simpatizerke.”

🔹msr Tamara Stojanović je arhivista Arhiva Jugoslavije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a nakon toga i monografiju.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20STOJANOVIC.pdf

23/10/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 SLOBODAN SELINIĆ
Dragomir Bondžić, Više od veka. Zavod za zdravstvenu zaštitu studenata Beograd. Beograd: Zavod za zdravstvenu zaštitu studenata Beograd, 2023.

🔹 Izvod iz prikaza:
"Prošlo je više od dva veka od početka borbe srpskog naroda za slobodu i obnovu nezavisnosti i skoro vek i po od ponovnog uspostavljanja nezavisne srpske države. Otuda ne čudi što brojne institucije, ustanovljene u ustaničkim danima, u doba Kneževine Srbije ili u vreme samostalne srpske države, već baštine više od jednog veka postojanja, i što je u nauci poslednjih godina objavljen veliki broj radova o njima. Takva ustanova je i Zavod za zdravstvenu zaštitu studenata Beograd, koji je predmet monografije naučnog savetnika Instituta za savremenu istoriju, dr Dragomira Bondžića."

🔹 dr Slobodan Selinić je naučni savetnik Instituta za noviju istoriju Srbije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a nakon toga i samu monografiju.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20SELINIC.pdf

20/10/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 ALEKSANDAR R. MILETIĆ
Klaus Buchenau, From Grand Estates to Grand Corruption. The Battle over the Possessions of Prince Albert of Thurn and Taxis in Interwar Yugoslavia. Leiden: Brill | Schöningh, 2023.

🔹 Izvod iz prikaza:
“Problematika korupcije u međuratnoj Jugoslaviji značajan je fenomen i velika istraživačka tema koja je u istoriografskom smislu još uvek nedovoljno obrađena. Prva i poslednja sinteza u ovoj oblasti nastala je iz pera hrvatskog publiciste i novinara Zvonimira Kulundžića 1968. godine, dakle, pre više od pola stoleća. Iako u poslednje vreme rastu interesovanje i naučna produkcija vezani za ovu tematiku, njoj u (post)jugoslovenskim istoriografijama nije bila posvećena potrebna pažnja.”

🔹 dr Aleksandar R. Miletić je naučni saradnik Instituta za noviju istoriju Srbije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a nakon toga i samu monografiju.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20MILETIC.pdf

17/10/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 SINIŠA TADIĆ
Živko Avramovski, Jugoslavija – Italija 1918–1941. Zbornik radova, priredio Dušan Bojković. Beograd: Arhiv Jugoslavije, 2024.

🔹 Izvod iz prikaza:
"Dr Živko Avramovski (1926–2020) je čitav svoj istraživački vek posvetio proučavanju istorije balkanskih zemalja i njihovom položaju u međunarodnim odnosima u prvoj polovini 20. veka, a posebno politici velikih sila (Velike Britanije, Nemačke i Italije) prema Balkanu. Bogata bibliografija dr Živka Avramovskog, utemeljena na bogatoj i raznovrsnoj građi pohranjenoj u britanskim, bugarskim, nemačkim, ruskim, češkim, slovačkim i rumunskim arhivima, doprinosi razumevanju političke i diplomatske istorije, kao i kompleksnih odnosa na navedenom prostoru."

🔹 msr Siniša Tadić je arhivista Arhiva Jugoslavije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a zatim i zbornik.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20TADIC.pdf

14/10/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 OGNJEN TOMIĆ
Aleksandar R. Miletić, Stambeni pakao: Sistem kontrolisane stanarine u Jugoistočnoj i Istočnoj Srednjoj Evropi, 1914–1930. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2024.

🔹 Izvod iz prikaza:
"Monografija je nastala iz poglavlja autorove doktorske disertacije odbranjene na Evropskom univerzitetskom institutu u Firenci 2012. godine, koja se bavila širokim spektrom poremećaja koji su pogodili tržišne ekonomije Jugoistočne i Istočne Centralne Evrope nakon Prvog svetskog rata („The Retreat from a Market Economy in East-Central and Southeast Europe, 1918–1928, Comparative Perspectives on Czechoslovakia, Poland, Bulgaria and Yugoslavia“). Jedno od krucijalnih društvenih pitanja – stanovanje, podvrgnuto je analizi uz pomoć obimne literature i izvorne građe koju čine statističke publikacije, zbirke zakona i periodika iz pomenute četiri zemlje kojima knjiga posvećuje najveću pažnju."

🔹 dr Ognjen Tomić je naučni saradnik Instituta za noviju istoriju Srbije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a zatim i monografiju.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20TOMIC.pdf

11/10/2024

RUBRIKA PRIKAZI

👉 VLADIMIR LJ. CVETKOVIĆ
Dragana Gnjatović, Vesna S. Aleksić, Pariski kompromis. Rešavanje spora o regulisanju dugova Kraljevine Srbije između Francuske Republike i Kraljevine Jugoslavije. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2023.

🔹 Izvod iz prikaza:
"Monografija Pariski kompromis, koju kao koautorke potpisuju Dragana Gnjatović i Vesna Aleksić, pružila je domaćoj istoriografskoj publici relativno retku priliku da proširi i produbi svoja znanja o ekonomskoj istoriji Jugoslavije koja uporno ostaje u senci interesovanja istoričara za neke druge, „krupne“ teme iz oblasti političke, diplomatske ili vojne istorije. Ova knjiga, međutim, na najbolji način pokazuje kako upravo ekonomska istorija, u ovom slučaju tema koja se tiče pitanja regulisanja i plaćanja dugova nekadašnje Kraljevine Srbije, može da pokaže svu isprepletenost ekonomskih, političkih, pa i geopolitičkih interesa za kojom, ponekad i bezuspešno, tragamo istražujući pomenute „krupne“ teme."

🔹 dr Vladimir Lj. Cvetković je viši naučni saradnik Instituta za noviju istoriju Srbije

👉 Preporučujemo da prikaz pročitate u celosti, a zatim i monografiju.
Prikazu možete pristupiti preko sledećeg linka:https://tokovi.istorije.rs/cir/uploaded/2%202024/Tokovi%20istorije%202%202024%20PRIKAZI%20CVETKOVIC.pdf

08/10/2024

ANDRIJA JOVANOVIĆ, „DOGOVOR VEKA“ I JUGOSLOVENSKA PREDUZEĆA U PROCESU IZGRADNJE SOVJETSKOG GASOVODA URENGOJ – POMARI – UŽGOROD
🔹 Bazirajući svoje istraživanje na građi Diplomatskog arhiva Ministarstva spoljnih poslova, msr Andrija Jovanović u svom radu objavljenom u najnovijem broju „Tokova istorije“ 2/2024 prikazuje i analizira učešće jugoslovenskih građevinskih preduzeća u procesu izgradnje magistralnog izvoznog gasovoda Urengoj – Pomari – Užgorod.

🔹 msr Andrija Jovanović je istraživač pripravnik Instituta za evropske studije

👉 Članku možete pristupiti preko sledećeg linka:
https://doi.org/10.31212/tokovi.2024.2.jov.317-336
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/cir/arhiva/13/2024/08/27/22024.html

05/10/2024

MILJAN MILKIĆ, VOJNI KABINET JOSIPA BROZA TITA: ORGANIZACIJA I DELOKRUG RADA 1945–1980.

🔹 Bazirajući svoje istraživanje na arhivskoj građi, normativnim dokumentima, memoarima i literaturi docent dr Miljan Milkić u svom radu objavljenom u najnovijem broju „Tokova istorije“ 2/2024 analizira način organizovanja i delokrug rada vojnog kabineta maršala Josipa Broza Tita.

🔹 docent dr Miljan Milkić je viši naučni saradnik Instituta za strategijska istraživanja

👉 Članku možete pristupiti preko sledećeg linka:
https://doi.org/10.31212/tokovi.2024.2.mil.293-316
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/cir/arhiva/13/2024/08/27/22024.html

02/10/2024

MIOMIR B. GATALOVIĆ, EKONOMSKA ULAGANJA U RAZVOJ KOSOVA I METOHIJE U SVETLOSTI POLITIČKOG ODNOSA JUGOSLOVENSKE FEDERACIJE PREMA SRBIJI DO SEDAMDESETIH GODINA 20. VEKA

🔹 Bazirajući svoje istraživanje na arhivskoj građi i literaturi dr Miomir B. Gatalović u svom radu objavljenom u najnovijem broju „Tokova istorije“ 2/2024 daje pregled ekonomskih ulaganja jugoslovenske federacije i Republike Srbije u Kosovo i Metohiju, od kraja Drugog svetskog rata do 70-tih godina 20. veka.

🔹 dr Miomir B. Gatalović je naučni saradnik Instituta za savremenu istoriju

👉 Članku možete pristupiti preko sledećeg linka:
https://doi.org/10.31212/tokovi.2024.2.gat.269-291
ili preko stranice našeg časopisa:
https://tokovi.istorije.rs/cir/arhiva/13/2024/08/27/22024.html

Tokovi istorije