12/13/2024
میراث یک امام: زندگی الهام‌بخش و خدمات جهانی شهزاده کریم آقاخان
شهزاده کریم آقاخان، چهل و نهمین امام اسماعیلیان جهان، نمادی از رهبری الهام‌بخش و تحول‌آفرین در دنیای معاصر است. با فرارسیدن هشتاد و هشتمین سالروز تولد ایشان، نگاهی جامع به زندگی، کودکی، دوران تحصیل و دستاوردهای تاریخی ایشان فرصتی برای شناخت بیشتر از میراث این رهبر جهانی است.
شهزاده کریم آقاخان در ۱۳ دسامبر ۱۹۳۶ در ژنو، سوئیس، متولد شد. دوران کودکی ایشان در فضایی آکنده از فرهنگ، ادب و معنویت سپری شد. او تحصیلات ابتدایی خود را در مؤسسات معتبر اروپایی گذراند و از همان ابتدا به عنوان دانش‌آموزی کوشا و علاقه‌مند به ورزش شناخته شد. ایشان در رشته‌های ورزشی مانند اسکی و اسب‌سواری مهارت یافت و به سرعت در محافل ورزشی بین‌المللی مورد توجه قرار گرفت.
پس از پایان تحصیلات متوسطه، شهزاده کریم آقاخان وارد دانشگاه هاروارد شد و در رشته تاریخ اسلام و تمدن‌های شرقی به تحصیل پرداخت. تحصیلات عالی ایشان زمینه‌ای قوی برای ایفای نقش رهبری و خدمات اجتماعی فراهم کرد.
در سال ۱۹۵۷، شهزاده کریم آقاخان در سن ۲۰ سالگی، پس از درگذشت پدربزرگش، امام سلطان محمد شاه (آقاخان سوم)، به مقام امامت اسماعیلیان منصوب شد. این انتخاب بر اساس وصیت‌نامه پدربزرگش صورت گرفت که در آن به شایستگی، بینش و توانایی‌های نوه اش تأکید شده بود.
امام سلطان محمد شاه نیز در دوران رهبری خود خدماتی ارزنده در حوزه آموزش، بهداشت و حقوق بشر ارائه کرد. تأسیس دانشگاه اسلامی علیگر در هند و تلاش‌های بی‌وقفه برای تقویت گفت‌وگوی بین‌المللی از جمله دستاوردهای ماندگار اوست.
با پذیرش این مسئولیت خطیر، شهزاده کریم آقاخان به سرعت وارد میدان عمل شد. ایشان با تأسیس شبکه انکشافی آقاخان (AKDN)، یکی از بزرگ‌ترین نهادهای توسعه غیردولتی در جهان را بنا نهادند. این شبکه در حوزه‌هایی مانند آموزش، بهداشت، مسکن و توسعه اقتصادی در سراسر جهان فعال است.
نهادهای برجسته‌ای همچون دانشگاه آقاخان، انستیتوت مطالعات اسماعیلی و آکادمی‌های معتبر جهانی زیر نظر ایشان تأسیس شد. این مؤسسات به ارتقای دانش، آموزش و تربیت نسل‌های آینده در نقاط مختلف جهان پرداخته‌اند.
شهزاده کریم آقاخان همواره به ترویج گفت‌وگوی بین‌المللی و تقویت کثرت‌گرایی فرهنگی متعهد بوده‌اند. مراکز اسماعیلی در شهرهای مهمی مانند لندن، تورنتو و لیسبون به عنوان نمادهایی از صلح، دوستی و همکاری جهانی تأسیس شده‌اند.
زادروز ایشان هر ساله توسط بیش از ۱۵ میلیون پیرو مذهب هسماعیلی در سراسر جهان با مراسم ویژه گرامی داشته می‌شود. این جشن‌ها شامل برنامه‌های خیریه، گردهمایی‌های فرهنگی، دعا و نیایش، و فعالیت‌های انسان‌دوستانه است که ارزش‌های مشترک انسانیت و خدمت به دیگران را ترویج می‌کند.
در افغانستان نیز پیروان مذهب اسماعیلی این روز را با شور و شکوه خاصی جشن می‌گیرند. مراسم‌های عمومی در مساجد، جماعتخانه ها و مراکز فرهنگی برگزار می‌شود که شامل نیایش‌های جمعی، توزیع کمک‌های غذایی و مالی به نیازمندان، و اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری است. این روز فرصتی برای اتحاد، همبستگی و تقویت ارزش‌های انسانی است.
مراسم‌های ویژه در مراکز فرهنگی و مذهبی اسماعیلیان شامل اجرای برنامه‌های هنری، سخنرانی‌های تاریخی، و نمایشگاه‌های دستاوردهای نهادهای توسعه آقاخان است که نشان‌دهنده عمق تأثیرات این رهبری است.
به پاس فعالیت‌های بی‌وقفه در حوزه توسعه انسانی، شهزاده کریم آقاخان بیش از ۷۰ مدال افتخار، جوایز بین‌المللی و مدارک دانشگاهی دریافت کرده‌اند. از جمله این افتخارات می‌توان به دریافت نشان «صلیب بزرگ» پرتغال، مدال‌های دانشگاهی معتبر و ایراد سخنرانی‌های برجسته در پارلمان کانادا و سازمان ملل اشاره کرد.
پروژه‌های برجسته‌ای نظیر بازسازی میراث فرهنگی مانند پارک الازهر در قاهره، قلعه بالتیت در پاکستان، قلعه اختیار‌الدین در هرات، باغ بابر و باغ چهلستون در کابل و توسعه مسکن پایدار در آسیای مرکزی تنها بخشی از خدمات ایشان به حفظ تاریخ و فرهنگ جهانی است.
خانواده ایشان ریشه‌ای عمیق در تاریخ اسلام دارد. امامان اسماعیلی به امام علی ابن ابی‌طالب، نخستین امام شیعیان و داماد پیامبر اسلام حضرت محمد (ص)، می‌رسند. این پیوند تاریخی، مسئولیتی معنوی و اجتماعی برای امامان اسماعیلی به همراه داشته که شهزاده کریم آقاخان با درایت و بینش خود در دوران معاصر آن را تداوم بخشیده‌اند.
