Horizon Weekly

Horizon Weekly Horizon Armenian Weekly Canada's Horizon Armenian Weekly was first published in 1979, sharing its birthday with Armenia's first Independence Day, May 28.

Horizon is the official political organ of Canada's Armenian Revolutionary Federation (ARF) Central Committee. Horizon Weekly publishes several supplements, including Horizon Kragan (in Armenian Հորիզոն Գրական) the only Armenian monthly literary publication in the Diaspora. Edited by Vrej-Armen Artinian, this supplement brings together the works of talented writers across the Diaspora. The literar

y supplement has an editorial committee. Other Horizon supplements include a youth page, called Mangabadanegan Horizon (in Armenian Մանկապատանեկան Հորիզոն) reborn in May 2000, thanks to the contributions from Canada's regional executive committee of the Armenian Relief Society and its local chapters. On the occasion of the 25th anniversary of the Canadian Ethnic Press Council, the Council had organized an Ethnic Press Day in Toronto on September 1, 2002. During this event, the Council honoured eight ethnic newspapers from across Canada, including Horizon Weekly, which was the only Quebec publication to take home the title. In November 2009, Seneca college (Toronto) hosted more than 225 members of Canada's ethnic media for The 2009 National Ethnic Press and Media Council (NEPMC) Seminar. The three-day seminar, running from November 19 to 22 brought together members of the ethnic media, provincial and national dignitaries, Seneca experts and dignitaries including Stephen Harper, Prime Minister of Canada; Jason Kenney, Minister of Citizenship, Immigration and Multiculturalism. During this event, 12 ethnic newspapers, including Horizon were honoured. The prime minister personally handed the awards to the editors of those publications. "Our government will continue to collaborate with cultural media and communities in pursuit of a common vision of a stronger, richer sense of Canadian citizenship," said the Prime Minister. www.horizonweekly.ca


Հորիզոնը պաշտօնաթերթն է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան Գանատայի Կեդրոնական կոմիտէին: Կը հրատարակուի 28 Մայիս 1979-էն ի վեր։
1984-ի դեկտեմբերէն սկսեալ Հորիզոն օժտուած է գրական բաժինով, որ այսօր Սփիւռքի հազուագիւտ գրական բեմերէն մէկը կը հանդիսանայ։

1990-ական թուականներուն, Հորիզոն առաջինն էր Սփիւռքի եւ Հայաստանի հայ մամուլի ընտանիքին մէջ, որ ունեցաւ իր կայքէջը համաշխարհային համացանցին վրայ: Կայքէջը կամքէ անկախ պատճառներով դադրեցաւ գործելէ 1999-ին: Հորիզոն-ի նոր կայքէջը վերահաստատուեցաւ 2005-ին, իսկ 2013-ի Մայիս 28-ին արդիական գիտարուեստով օժտուած կը ներկայանայ հասարակութեան:

1992-էն ի վեր թերթին մէջ իբր ներդիր լոյս կը տեսնէ անգլերէն-ֆրանսերէն յաւելուածը: Թերթը ունի նաեւ իր մանկապատանեկան յաւելուածը: 2001-էն ի վեր, տարեկան դրութեամբ Հորիզոն կը հրատարակէ իր գունաւոր տարեգիրքը:

Հորիզոն-ի կողմէ հրատարակուած են Վարուժան Պոյաճեանի՝ Հայ լուսաւորչութեան կեդրոններ (1996), Համլէթ Գէորգեանի՝ Պետոն (1996) եւ Լարիսա Գէորգեանի՝ Ես տեսայ իմ երկիրը (2005) գիրքերը:

Հորիզոն անդամ է The National Ethnic Press and Media Council of Canada (NEPMCC) կազմակերպութեան եւ իր ներկայացուցիչով կը մասնակցի Council-ի ժողովներուն:

Մի փոքր ժպիտ փոքրիկներին․ Արցախի ՀՕՄ-ի «Ժպիտ» ամանորեայ ծրագիրՅունուարի 11-ին եւ 12-ին կայացել է ՀՕՄ-ի Արցախի մասնաճիւղի...
01/14/2025

Մի փոքր ժպիտ փոքրիկներին․ Արցախի ՀՕՄ-ի «Ժպիտ» ամանորեայ ծրագիր

Յունուարի 11-ին եւ 12-ին կայացել է ՀՕՄ-ի Արցախի մասնաճիւղի վարչութեան նախաձեռնած «Ժպիտ» ամանորեայ ձեռնարկը։ Ծրագիրը նախատեսուած էր 2020 թ. պատերազմում զոհուածների եւ անհետ կորածների 4-6 տարեկան, 2023 թ. Սեպտեմբերի 19-ի պատերազմում եւ Սեպտեմբերի 25-ին վառելիքի պահեստի պայթիւնից զոհուածների եւ անհետ կորածների 2-6 տարեկան Արցախից տեղահանուած երեխաների համար։

Ծրագրի հովանաւորութիւնն առաւելապէս ստանձնել է ՀՕՄ-ի ԱՄՆ Արեւելեան շրջանի վարչութիւնը, միացել են նաեւ ՌԴ-ում գործող «Սասնայ տուն» Հայոց լեզուի առցանց դպրոցը, «Լորիկ» բարեգործական հիմնադրամը, ՀՅԴ ԱԵՄ-ը, ՀՕՄ-ի Հայաստանի եւ Արցախի միաւորի անդամներ եւ այլ նուիրատուներ։ Միջոցառումն անց է կացուել ՀԱՍԵ Արցախի թեմի տրամադրած դահլիճում։ Հայաստանի Աստուածաշնչային ընկերութիւնը բոլոր երեխաներին տրամադրել է փոքրիկների համար նախատեսուած Աստուածաշունչ։ Երեխաներին հիւր էին եկել «էլֆերը», ովքեր խաղերի ու մրցոյթների միջոցով խինդ ու ուրախութիւն են պարգեւել նրանց։

ՀՕՄ-ի Արցախի մասնաճիւղի ատենապետուհի Մելանիա Պալայեանն իր խօսքում շնորհաւորել է անցած տօների կապակցութեամբ եւ մաղթել երջանիկ կեանք՝ խաղաղ երկնքի տակ։ Նա նաեւ շնորհակալութիւն է յայտնել ՀՕՄ-ի ԿՎ-ին, ՀՕՄ-ի Արեւելեան շրջանին, ՀՕՄ-ի Հայաստանի կառոյցին ինչպէս նաեւ նախաձեռնութեանը միացած բոլոր աջակիցներին։ «Մեր կորուստն անչափելի է, բայց մենք պէտք է աւելի ուժեղ, աւելի յամառ գտնուենք եւ յաղթահարենք բոլոր դժուարութիւնները։ Մենք նաեւ այստեղ հաւաքուել ենք հասկանալու, որ մենակ չենք, մեր կողքին կան այնպիսի նուիրեալներ, որոնք մեր մասին մշտապէս մտահոգ են եւ այս առումով ուզում եմ յատկապէս շեշտել Հայ Օգնութեան Միութեան՝ հայ կանանց ամենամեծ կառոյցի մասին», ասել է նա։ Մելանիա Պալայեանը նշել է, որ ՀՕՄ-ը 1990-ական թուականներից Արցախի կողքին է եւ իր բոլոր ծրագրերը փորձում է կազմակերպել յանուն Արցախի եւ արցախցիների։ Եւ այսօր էլ ՀՕՄ-ն արցախցիների կողքին է։

ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան անդամ Զոյա Քոչարեանը, շնորհաւորելով ամանորեայ տօների առթիւ, մաղթել է, որ նոր տարին լինի սիրոյ, հաւատի, նուիրումի տարի։ «Ի վերջոյ, ամէն ինչի հիմքում ընկած է սէրը։ Եթէ բոլորս ապրենք սիրով ու հաւատով, իրար թեւ-թիկունք լինենք, ամէն ինչ շատ աւելի լաւ կը լինի։ Ես ուզում եմ, որ դուք պահէք արցախցու հոգու ամրութիւնը, Ձեր հոգում պահէք այն մեծ սէրը, որ կայ Արցախի նկատմամբ եւ հաւատացէք, որ Արցախը մերն է լինելու, մենք յետ ենք գնալու։ Պահէք Ձեր տեսակը, այն շատ հզօր է, պահէք Ձեր հորովելը, այն եւս հզօր է», նշել է նա։

Միջոցառման կայացած լինելու ամենամեծ ապացոյցը ուրախութիւնից փայլող երեխաների աչքերն էին։ «Ուզում եմ շնորհակալութիւն յայտնել ՀՕՄ-ին, որ միշտ մեր բալիկների կողքին է գտնւում։ Թող յաջողութեամբ պսակուի Ձեր ձեռնարկած ցանկացած գործ», ասել է ձեռնարկին ներկայ մայրերից մէկը։

Լուսանկարները` Տիրուհի Իշխանեանի

Aliyev the Wolf vs. Pashinyan the Lamb: It is Clear Who Will Devour WhomBy Harut SassounianThere seems to be no end to P...
01/14/2025

Aliyev the Wolf vs. Pashinyan the Lamb: It is Clear Who Will Devour Whom

By Harut Sassounian

There seems to be no end to Prime Minister Nikol Pashinyan’s concessions to Azerbaijan’s demands. The only end will be the end of Armenia.

Last week, when Pres. Ilham Aliyev once again issued threats against Armenia, Pashinyan responded with further concessions. It feels like Aliyev is ruling Armenia from Baku.

Aliyev gave a lengthy press conference to the Azeri media on January 7, 2025, during which he made arrogant statements about Armenia using an extremely demeaning tone. Here are excerpts from his remarks:

— Armenia returned the four villages in the Tavoush region to Azerbaijan “as a result of a monologue rather than a dialogue.” Armenia returned these villages “under coercion.”

— “Armenia cannot compete with us in the arms race.”

— “The independent Armenian state is, in fact, a fascist state…. Therefore, fascism must be eradicated. Either the Armenian leadership will destroy it, or we will.”

— “Armenia must immediately cease arming itself. France and other countries that supply weapons to Armenia must terminate and cancel these contracts. The weapons that have already been delivered to Armenia must be returned.”

— “The dissolution of the Minsk Group and the amendment of the constitution; without these, a peace treaty is impossible.”

— “The Zangezur corridor must and will be opened.”

–“During his [Pres. Trump’s] first term, there was no issue in U.S.-Azerbaijan relations. On the contrary, the relations were very positive, and we were able to make progress in many areas. The main mistake of the Biden administration regarding Azerbaijan was that they sacrificed U.S.-Azerbaijan relations for U.S.-Armenia relations.”

— “Considering that the current territory of Armenia essentially includes the historical lands that were predominantly inhabited by Azerbaijanis, today we assert that 300,000 Western Azerbaijanis should return to those regions. However, the total number of those who have been displaced from that region, and who are now living in various parts of Azerbaijan, along with their descendants, is several times greater than 300,000.”

After members of the Armenian media complained about Pashinyan’s eerie silence about Aliyev’s threatening comments, he finally agreed to answer a few questions from Armenpress on January 8:

Pashinyan said that by making aggressive statements about Armenia, Aliyev expected a similar aggressive response from Armenia “to form the basis for a new escalation in the region. We will not take that path and we will remain committed to the strategy of peace.” Pashinyan keeps begging for peace and ignoring Aliyev’s multiple rejections. Aliyev prefers a piece of Armenia rather than a piece of paper which he will ignore even if he signs it. In this short interview, Pashinyan repeated the word peace 11 times.

When asked for his reply to Aliyev’s accusation that Armenia is “a fascist state,” Pashinyan sheepishly agreed that there is such a perception about Armenia in Azerbaijan, just as there is a similar perception about Azerbaijan in Armenia.

Regarding Aliyev’s persistent demands for an Azeri corridor through Armenia, Pashinyan once again failed to demand that, as stated in the 2020 agreement, Azerbaijan allow a reciprocal access for Armenia through Azerbaijan.

In responding to a question about Aliyev referring to the Republic of Armenia as “Western Azerbaijan,” Pashinyan simply said: Aliyev “has said nothing new about this topic for me to have a new reaction.”

Regarding Aliyev’s complaints about Armenia acquiring arms, Pashinyan stated: “no one can dispute the right of the Republic of Armenia to have a defensible army.” He then added: “we do not have an objective of militarily returning more than 200 square kilometers of occupied territories of the Republic of Armenia….”

In response to Azeri accusations of Armenia violating the ceasefire, Pashinyan repeated his proposal “to create a joint mechanism to jointly investigate each report about ceasefire violations, and draw joint conclusions.”

On January 9, Pashinyan posted on his page a lengthy statement comprised of 17 points, complying with Aliyev’s demands for concessions.

He described “Western Azerbaijan” as consisting of several towns located in the Western part of Azerbaijan, including parts of Artsakh. He falsely named cities in the Republic of Armenia as being “Western Armenia,” adding facetiously, “there is no Western Armenia beyond this and cannot be.”

He then detailed the components of “establishing lasting stability and peace in the region”:

— “Mutually abandon escalatory narratives.”

— “Continue the delimitation process.”

— “Sign a peace treaty which is 90% ready.”

— “Implement the ‘Crossroads of Peace’ project.”

— “Introduce a joint mechanism for investigating ceasefire violations.”

— “Fully resolve the issue of detained persons.”

— “Work in full intensity to locate and resolve the issue of determining the fate of those considered missing.”

— “Withdraw the claims against each other, including, but not limited to, claims in international courts.”

— “Work on the complete and effective implementation of the provisions of the peace treaty.”

— “Form a mechanism for negotiating around mutual arms control, quota allocation, and implementing restrictions on the use of armaments.”

— “Discuss in full the issues pertaining to refugees from the two countries by forming a joint professional, expert commission after the establishment of peace.”

— “Dissolve the OSCE Minsk Group.”

Some of these points are a rehash of Pashinyan’s previous proposals which Aliyev has not accepted. However, several are against Armenia’s interests, particularly: the withdrawal of mutual lawsuits in international courts and dissolving the OSCE Minsk Group. Both of these demands were dictated by Aliyev.

Ի խնդիր համահայկականութեան սփիւռքեան բնորդին. Երրորդ սերունդի ձգած ժառանգը գնահատելու պահըԽ. Տէր ՂուկասեանՅարութ Քիւրքճե...
01/14/2025

Ի խնդիր համահայկականութեան սփիւռքեան բնորդին. Երրորդ սերունդի ձգած ժառանգը գնահատելու պահը

Խ. Տէր Ղուկասեան

Յարութ Քիւրքճեանին, որ Սփիւռքի մասին
մտածեց եւ մտածել սորվեցուց

Հայաստան-Սփիւռք պաշտօնական հանդիպումներու ձեւաչափը 2024-ին ամբողջացուց իր ստեղծման եւ գործնականացման քառորդ դարը: Այս տարեդարձը, սակայն, ուշադրութեան չարժանացաւ որպէս յիշատակման եւ խորհրդածութեան յատուկ առիթ: Կրնայ ըլլալ որ այլապէս իր կարեւորութիւնը ունեցող այս միջոցառման քսանհինգամեակի չյիշատակումը պարզապէս ուշադրութենէ վրիպած մանրամասնութիւն մը համարուի: Սեպտեմբերին Երեւանի մէջ տեղի ունեցած Համաշխարհային Հայկական Երկրորդ Վեհաժողովը կազմակերպած Սփիւռքի յանձնակատարի գրասենեակը շատ հաւանաբար այնքան ալ շահագրգռուած չըլլար «նախկիններ»ու օրօք եւ նախաձեռնութեամբ ծնունդ առած պաշտօնական այս ձեւաչափի արդէն կտրած ճանապարհի արձանագրութեամբ: Աւելի՛ն, միջոցառման անուանափոխումը ինքնին ձեւաչափի չեղարկման եւ ուրիշի մը սկիզբ տալու քաղաքական որոշումի ազդանշան տուած է թերեւս առաջին անգամ, երբ միջոցառումը բանաձեւուեցաւ որպէս «վեհաժողով» եւ ոչ թէ «խորհրդաժողով», իսկ «Հայաստան-Սփիւռք»ը փոխարինուեցաւ «համաշխարհային հայկական»ով:

Բայց Հայաստան-Սփիւռք պաշտօնական հադիպման քառորդ դարու հաշուեկշռի անտեսսումը կրնայ նաեւ հետեւանք ըլլալ անոր ոչ-այնքան յիշատակելի ձեռքբերումներուն: Այսինքն՝ հակառակ քսանհինգ տարիներու իր անցեալին, Հայաստան-Սփիւռք պաշտօնական հանդիպումը սպասուածէն շատ աւելի քիչ իրագործած է՝ հայութեան երկու հատուածներու համագործակցութիւնը փոխ-սնուցման ռազմավարական մակարդակի հասցնելու իմաստով: Եւ եթէ Հայաստանի քաղաքական հատուածին համար նման նպատակ հազիւ թէ գոյութիւն ունեցած է, Սփիւռքը իր կարգին այլեւս պէտք է անդրադառնայ, որ միայն հռետորական մակարդակով առկայ այդ ռազմավարական համագործակցութիւնը եղած է ինքնախաբէութիւն, որ Սփիւռքին թոյլ չէ տուած կառուցել իր գոյավիճակէն մեկնած քաղաքական հաւաքական երեւակայութիւն մը իր ուրոյն օրակարգով: Այսինքն՝ անցնող քսանհինգ տարիներուն Սփիւռքը ինքնիր մասին պատկերացում մը ունեցաւ Հայաստան-Սփիւռք պաշտօնական հանդիպման ձեւաչափի հայելիին ընդմէջէն եւ չունեցաւ ուրոյն պատկերացում ինչպէս Ցեղասպանութեան եւ խորհրդայնացումին յաջորդած եօթը տասնամեակներուն: Իսկ իր ընելիքին, իր օրակարգին մասին մտածեց առաջնահերթաբար հայրենիքի կարիքներուն պայմանաւորումով, յաճախ Երեւանէն եկած թելադրանքներու հետեւումով, բայց նաեւ՝ հայրենիքի կարիքներուն հասնելով՝ անոր զարգացման մէջ դերակատար ըլլալու ինքնահամոզումով:

Սփիւռքեան գոյավիճակի քաղաքական հաւաքական երեւակայութիւնը թերեւս դժուար… երեւակայելի ըլլար անկախութեան նախորդած սփիւռքեան իրականութեան մէջ, ուր կը յամենար հայրենիք վերադառնալու փրկարարական միթոսը: Բայց անցնող քառորդ դարու Հայաստան-Սփիւռք հանդիպումները արդէն շատոնց պէտք է արթնցուցած ըլլային քննական-քննադատական մտածողութիւն մը, որ այդ միթոսին բովանդակազրկման փաստը համոզիչ դարձնէր, եւ ուղի հարթէր Սփիւռքեան գոյավիճակի վերաբանաձեւման թէ՛ տեսական, եւ թէ՛ ալ գործնական իմաստով: Այդ մէկը ո՛չ անկիւնադարձային պատահարէ մը ծնունդ պիտի առնէր, ոչ ալ կ’ենթադրէր զերոյէն սկսիլ ամէն ինչ: Սփիւռքեան գոյավիճակը կայացած էր գրական-գեղարուեստական, հասարակագիտական եւ մտածողական մակարդակներով 1965-1985/87 ճակատագրական քսանամեակին, երբ Ցեղասպանութեան յաջորդած Երրորդ Սերունդը դերակատար եղաւ ամբողջ հոգեվիճակի մը փոփոխութեան:

Պատմական այդ քսանամեակի ոլորտին մէջ կը տեղադրուի նաեւ Սփիւռքի քաղաքականացումը եւ Հայ Դատի պայքարի ամենավճռական հանգրուանը, որուն գլխաւոր նուաճումը եղաւ «մոռցուած» Ցեղասպանութեան հարցը միջազգային օրակարգ բերել: Եւ մինչ Սփիւռքեան գոյավիճակի գրական-գեղարուեստական, հասարակագիտական եւ մտածողական ոլորտներու մէջ առաջընթացը ամբողջ ժառանգ մը ստեղծած էր Սփիւռքեան քաղաքական նախագիծի մը բանաձեւման համար, այս վերջինը, կամայ թէ ակամայ, 1988-ի Արցախեան եւ Հայաստանեան իրադարձութիւններու լոյսին տակ պայմանաւորուեցաւ հայրենիքի հետ ռազմավարական գործընկերութեան հասնելու ինքնահամոզումով: Այս վերջինը, այդ բախտորոշ թուականին բայց մանաւանդ Հայաստանի անկախութեան յաջորդած տասնամեակի խարխափումներէն, խզումներէն եւ յուսախաբութիւններէն յետոյ, իր պաշտօնական ձեւաչափը գտաւ Հայաստան-Սփիւռք հանդիպումներով, որոնց ընթացք տուաւ 1999-ի Հոկտեմբերին կազմակերպուած առաջին Հայաստան-Սփիւռք Խորհրդաժողովը:

Ոչ ոք, անշուշտ, կրնայ հարցականի տակ դնել 1988 անկիւնադարձային տարուան ընթացքին Սփիւռքի քաղաքական թէ հասարակական կազմակերպութիւններուն հայրենիք վերադառնալու որոշումին անկեղծութիւնը որպէս պահու հրամայականի համոզում: Արցախեան շարժումն ու երկրաշարժը չէին կրնար անտարբեր ձգել Սփիւռքը, ի մասնաւորի երբ միացման եւ օժանդակութեան յստակ դիմում-պատգամներ կը յղուէին հայրենիքէն: Ոչ ալ, այդ օրուան ակնոցով դիտուած, հայրենիք վերադառնալու որոշումին ծնունդ տուած սպասումները կրնային վերագրուիլ չափազանցուած միամտութեան մը: Կը մնայ, որ Արցախի ազատագրութեան եւ Հայաստանի անկախութեան գործընթացին մէջ ներգրաւուած իրարու մրցակից քաղաքական հատուածները, իրենց ղեկավարութեանց մակարդակով, սփիւռքեան ներգրաւումը կ’ընկալէին քաղաքական մրցակցութեան տեսանկիւնէն՝ կա՛մ որպէս սպառնալիք իշխանութեան, կա՛մ ալ որպէս իշխանութեան հասնելու գործօն: Սփիւռքին համար այս մէկը կրնար դժուար ընկալելի, կամ մինչեւ իսկ ընդվզեցուցիչ ըլլալ այն ժամանակ, բայց պատճառ չկայ, որ այսօր այդ մէկը տակաւին չհասկցուի, կամ մերժուի անոր շատ աւելի կառուցային բնոյթը՝ Սփիւռք-հայրենիք տարբերումի իմաստով: Սփիւռք-Հայաստան ռազմավարական համագործակցութեան հայեցակարգի չիրականացման պատճառը անցնող քսանհինգ տարիներուն օրուան իշխանութիւններու որոշումներու կամ վերաբերումի պատճառով չէ միայն:

Այս մէկը չի՛ նշանակեր, որ Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւններու տարբեր հանգրուաններուն օրուան իշխանութիւններու վերաբերումը պէտք չէ իրարմէ տարբերել կամ չարձանագրել յառաջխաղացներն ու բացթողումները: Փաստօրէն, անարդար պիտի ըլլայ Սփիւռքեան կառոյցները նախ անտեսած եւ ապա անոնց կազմաքանդումին ուղղութեամբ ակնբախ աշխատանք տանող Սփիւռքի յանձնակատարի վերաբերմունքը նախագահ Քոչարեանի օրով Արտաքին Գործոց նախարար սփիւռքահայ Վարդան Օսկանեանի թէ նախագահ Սերժ Սարգսեանի ժամանակ Սփիւռքի նախարար Հրանուշ Յակոբեանի վերաբերումին հետ նոյնացնել: Աւելի՛ն, Քոչարեանն ու իր ժամանակ ՀՀ վարչապետ Վազգէն Սարգսեանը Հայաստան-Սփիւռք առաջին խորհրդաժողովին հրապարակային յանձնառութիւն վերցուցին Սփիւռքի հետ համագործակցութեան ծիրը ընդլայնելու՝ Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման հարցէն մինչեւ քաղաքացիութեան օրէնքի ընդունում եւ ներդրումներու երաշխաւորում: Իսկ Հրանուշ Յակոբեանը չվարանեցաւ գոնէ քննարկումի կարգով սեղանի վրայ դնելու պետական համակարգին մէջ սփիւռքեան ներկայացուցչութեան ստեղծման հարցը, եւ իրը ընելու Հայաստան հաստատուած սուրիահայերու ընկերա-տնտեսական համարկումը դիւրացնելու յանձնառութիւնը, հակառակ անոր որ Գործադիր Իշխանութեան, եւ թերեւս Հանրապետական Կուսակցութեան տարբեր հատուածներուն համար, այդ հարցերը կա՛մ անընդունելի էին, կա՛մ կը խանգարէին որոշ շահեր:

Հոս քննարկումի չի դրուիր օրինակի կարգով բերուած վերոյիշեալ հարցերու հանգուցալուծումը: Անոնցմէ իւրաքանչիւրը, օրինակի համար՝ քաղաքացիութիւնը, առանձին թեմայ կրնայ ըլլալ սփիւռքեան օրակարգի մը վրայ, եթէ օր մը նման օրակարգ կեանքի կոչուի եւ մտածումի եւ հրապարակային քննարկման ամէն ձեւի թապուները քանդուին: Բայց ե՛ւ վերաբերումի պատշաճութեան, ե՛ւ խորքային մեծ տարբերութիւն կայ մէկ կողմէ անցնող քսանհինգ տարիներու Հայաստան-Սփիւռք հանդիպման բեմէն հնչած պաշտօնական բոլոր խօսքերուն, ե՛ւ միւս կողմէ 18 Սեպտեմբեր 2024-ին Համաշխարհային Հայկական Երկրորդ Վեհաժողովին վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի տուած «հայրենասիրութեան» դասընթացքին, Ցեղասպանութեան ոգեկոչման սեւացման եւ Սփիւռքին ուղղուած անարգական խօսքերուն միջեւ: Վարչապետը Սփիւռքի մէջ ամբողջ սերունդներ դաստիարակած հայրենասիրութիւնը որակեց «կայսերական մոտել», ըսաւ որ Ցեղասպանութեան յիշատակումը «արտօնուած» է Խորհրդային Միութեան կողմէ որպէս գործիք Թուրքիոյ եւ ՆԱԹՕ-ի դէմ, իսկ Հայաստանին մարդասիրական օժանդակութիւն հասցնող սփիւռքահայութիւնը ամբաստանեց Հայաստանը որպէս «կարեկցանքի առարկայ» դիտելու, «գործածուած հագուստներ, ինքնաշարժներ, կիսամաշ անիւներ, կիսամաշ կօշիկ, եւ ժամկէտի մէկ շաբաթեայ աւարտով դեղեր» ուղարկելու մէջ: Փաշինեանի անարգանքը Սփիւռքի հասցէին արդէն ջուր քամեց Լեւոն Տէր Պետրոսեանի «նարինջ ուտողներ» անարգանքին վրայ, եւ իր ձեւով, բովանդակութեամբ եւ բաց թէ թաքուն նպատակով Սփիւռքը ստորացնելու ամէն չափէ անդին անցաւ:

Բայց, դարձեալ, հոս հարցը Հայաստանի պետութեան ի դէմս օրուան իշխանութիւններու վերաբերումին չի՛ վերաբերիր: Անոնց բաղդատական վերլուծումը կրնայ միտք մը տալ, թէ ե՛րբ եւ ինչո՛ւ համար Սփիւռքը արժանացած է առաւել կամ նուազ ուշադրութեան, կամ ի՛նչ նպատակով եղած է առաւել կամ նուազ թիրախ ամբաստանութիւններու եւ անարգանքի: Բայց թոյլ պիտի չտայ ընկալել Սփիւռք-Հայաստան խորքային Տարբերումը՝ համակարգային, շահագրգռութեան եւ մշակութային ու լեզուամտածողական իմաստով: Տարբերումը խզում չի՛ նշանակեր, ոչ ալ կը մերժէ համագործակցութիւնը իր բարձրագոյն մակարդակով: Դէմ չէ ոչ փոխ-սնուցման իտէալին, ոչ իսկ ինչ որ «միասնականութեան» կամ «միացում»ի նպատակին կամ նման առողջ ութոփիայի մը: Բայց այս բոլորին հռետորաբանութիւնը եւ անոնց մարտավարական գործածումը, աւելի կամայ քան ակամայ շահարկում/մանիպուլացիան, հայրենի քաղաքական հատուածներուն կողմէ, Սփիւռքը կը կաշկանդէ, կամ ինքնակաշկանդումի կը մղէ՝ իր գոյավիճակի գիտակցութեան մեկնակէտէն իր անկախութեան անհրաժեշտութիւնը հասկնալու եւ քաղաքական ուրոյն օրակարգ մը ունենալու: Այնպէս ինչպէս կը թելադրէ Երրորդ Սերունդի ձգած ժառանգը, որ դեռեւս չէ ուսումնասիրուած իր ամբողջութեան մէջ: Ոչ ալ ստեղծուած է սփիւռքեան գոյավիճակի համապատասխան քաղաքական հաւաքական երեւակայութիւնն ու անոր նախագիծը: Սփիւռքի անկախութեան անհրաժեշտութիւնը հասկնալու համար, թերեւս նախ անդրադառնանք, թէ ի՛նչ եղած է Սփիւռքի վերաբերումը Հայաստան-Սփիւռք հանդիպման ձեւաչափին անցնող քսանհինգ տարիներուն, ե՛րբ եւ ինչպէ՛ս լսուած են քննադական ձայներ եւ ի՛նչ հետեւանք ունեցած են:

Գաղտնիք չէ, որ Հայաստան-Սփիւռք հանդիպման ձեւաչափը ներկայ իշխանութիւններուն օրօք քաղաքական որոշումով բացառած է սփիւռքեան կառոյցներու ներկայացուցչական մասնակցութիւնը պետական համակարգին մէջ եւ գրաւը դրած է անհատներու վրայ: Սփիւռքեան համայնքները, Սփիւռքը ընդհանրապէս, որպէս անհատներու գումար ընկալելու հակումը քաղաքական-գաղափարախօսական մօտեցում մըն է, որ, միաժամանակ, իշխանութիւններուն թոյլ կու տայ ընտրելու այն անհատները, որոնց կրնայ վստահիլ տուեալ համայնքի մէջ իր բաժանման քաղաքականութեան յառաջապահի դերը: Նման անհատներ միշտ ալ պիտի գտնուին: Յաճախ, անոնք համայնքային կազմակերպական կառոյցներու լուսանցքին անձիք են: Բայց կրնան ըլլալ նաեւ այդ կառոյցներու մէջ սեփական օրակարգ եւ փառասիրութիւն ունեցողներ: Բայց այդ մէկը խօսուն է նախ եւ առաջ համայքներու կազմակերպուածութեան առնուազն թերի մակարդակին եւ սփիւռքեան օրակարգի բացակայութեան փաստին իմաստով: Սփիւռքը պարզապէս չի՛ գիտեր, թէ ի՛նչ կ’ուզէ հայրենիքէն, ինչպէ՛ս պիտի ուզէ եւ, մինչեւ իսկ, եթէ ինքզինքին կրնայ թոյլատրել հայրենիքէն որեւէ պահանջի իրաւունք ունենալ: Բացի այն սփիւռքահայերէն, միշտ անհատներ, որոնց համար Հայաստանի օրուան որեւէ իշխանութեան կողքին ու անոր ծառայութեան պատրաստ ըլլալը միջոց է իր սեփական շահերուն համար՝ գործարարական-ձեռնարկատիրական իմաստով թէ, ըսենք, Պատուոյ Հիւպատսի տիտղոսի համար, երբեմն երկուքը միասին: Սոցիալական ցանցերու վրայ այս վերջին «վեհաժողովին» մասնակցած սփիւռքահայերու հատ ու կտոր յայտարարութիւններէն կարելի է շատ յստակ գաղափար մը կազմել, թէ Հայաստան-Սփիւռք հանդիպման ձեւաչափի ստեղծումէն քսանհինգ տարի անց, Սփիւռքը տակաւին չի՛ գիտեր, թէ ի՛նչ նպատակով կը մասնակցի նման հանդիպումներու, որոնք եթէ իշխանութիւններուն համար պետական ինչ որ ծրագրի մաս կը կազմեն, Սփիւռքին համար կը վերածուին ինքնանպատակ արարքի, որ հրաւիրուածներու ինքնասիրութիւնը կը շոյէ: Այս պայմաններուն մէջ թերեւս ինչ որ բաւարարութիւն կու տայ, երբ սփիւռքահայ մը կը խոստովանի, որ հրաւէր ստացած է մասնակցելու, բայց մերժած, որովհետեւ Սփիւռքին համար միջոցառման որեւէ նպատակ կամ իմաստ չի՛ տեսներ: Անշուշտ միշտ կարելի է հարց տալ, թէ ճի՛շդ է չմասնակցիլ կամ բացայայտօրէն պոյքոթել, թէ՞, ընդհակառակը, պէտք է ներկայ ըլլալ եւ քննադատական ելոյթներով բուռն բանավէճերու առիթ ստեղծել:

Նման քննադատական ելոյթներու տրամադրուածութիւն չէ եղած ընդհանրապէս նաեւ Հայաստան-Սփիւռք խորհրդաժողովներու ժամանակ: Այդուհանդերձ, տարբեր առիթներու հնչած են քննադատական ձայներ եւ ունեցած են իրենց անդրադարձը, թէկուզ եւ առանց հետեւանքի: Այդ ձայներու շարքին պիտի նշել յատկապէս Վահէ Օշականը, որ Հայաստան-Սփիւռք առաջին եւ հիմնարար խորհրդաժողովին յանդուգն կեցուածքով հարցականի տակ կը դնէր «մէկ մշակոյթ»ի հասկացողութիւնը, որով եւ կը յուշէր սփիւռքեան ուրոյն մշակոյթի առկայութիւնը, մերժումը՝ զայն լուծարելու տիրապետող հայ մշակոյթին մէջ, որ իր զարգացումը ապրած էր քսաներորդ դարուն, հիմնականին մէջ խորհրդային կարգերու տակ, եւ կոչը՝ տէր կանգնելու Սփիւռքի մշակոյթին որպէս ժառանգ, շարունակութիւն եւ զարգացում արեւմտահայ մշակոյթին: Վահէ Օշական անզիջող յայտարարութիւն ըրաւ նաեւ դասական ուղղագրութեան վերադարձին, միտք մը որ բուռն ծափահարութիւններու արժանացաւ: Խաչիկ Թէօլօլեանը, որ նոյն այդ խորհրդաժողովին իր պատրաստած տեղեկագրով հեռու կը մնար աժան հայրենասիրական հռետորութեամբ ողջունելէ օրուան իշխանութիւններու կողմէ առաջարկած քաղաքացիութեան օրէնքի փոփոխութիւնը, եւ, առանց ընդդիմանալու գաղափարին, կը զգուշացնէր անոր հապճեպ, ոչ լաւ մտածուած կերպով ընդունման մասին: Հետագային, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Արամ Ա. Վեհափառն էր, որ Հայաստան-Սփիւռք Խորհրդաժողովի բեմէն լուսարձակի տակ առաւ Հայաստանի մէջ սոցիալական անարդարութիւնը եւ զգուշացուց՝ «Հայաստանը կը պարպուի»: Օրինակի կարգով բերուած այս սակաւաթիւ քննադատական ձայները արձագանգի արժանացան: Խօսքը միայն ծափահարութիւններուն չի վերաբերիր. Հայաստան-Սփիւռք խորհրդաժողովի նախաձեռնողները իրենք, անշուշտ ոչ հրապարակային կերպով, իրենց «սրտնեղութիւնը» արտայայտեցին տարբեր առիթներով:

Բայց քննադատական այդ ձայները մնացին «բարբարոյ յանապատի», չունեցան հետեւանք: Եւ, անգամ մը եւս, անոր պատասխանատուութիւնը Հայաստանի քաղաքական ղեկավարութեան, օրուան իշխանութեան թէ ընդդիմութեան, պէտք չէ վերագրել, որովհետեւ Սփիւռքի իրենց ընկալման կաղապարուած կառոյցին մէջ չկայ Սփիւռքէն եկած որեւէ քննադատական ձայն, նկատի ունենալու որեւէ հակում կամ շահ: Աւելին, պէտք է շատ զգուշութեամբ մօտենալ մինչեւ իսկ համահայկականութեան մասին որեւէ խօսոյթի, որ կու գայ Հայաստանի պետական մտածողութեան դիրքերէն, որովհետեւ անցնող քառորդ դարու փորձը ցոյց տուաւ, որ այդ մէկը հազիւ թէ տարբերի իշխանութեան վրայ գտնուող իւրաքանչիւր քաղաքական ուժի յատուկ հայաստանակեդրոնութեան ինչ որ տարբերակէ, ուր Սփիւռքի ուրոյնութիւնը գործնականօրէն նկատի ունենալու տրամադրուածութիւն չէ եղած: Համահայկականութիւնը, անշուշտ, այսօրուան իշխանութիւններուն խօսոյթին մէջ ոչ իսկ առկայ է: Օրուան իշխանութիւններու աշխարհահայեացքը «իրական» Հայաստանի մաքէթ մըն է, եւ Սփիւռքի հանդէպ իրենց քաղաքականութեան առանցքը այդ մաքէթը Սփիւռքին ընդունելի դարձնելն է, պետականութեան հետ նոյնացած հայրենիքի անայլընտրանք գաղափարն ու անոր ենթադրած պետականահայրենասիրութիւնը պարտադրելն է: Սփիւռքը ինքն է, որ պիտի հասկնայ Տարբերումի անհրաժեշտութիւնը, եթէ երբեք գիտակից է իր ինքնութեան ուրոյնութեան, գոյավիճակին եւ լինելութեան:

Հայաստան-Սփիւռք համագործակցութեան քառորդ դարու փորձառութիւնը ցոյց կու տայ, որ այդ ձեւաչափը ինքզինք սպառած է որպէս համահայկականութեան բնորդ: Հայաստան-Սփիւռք Խորհրդաժողովներուն փոխարինած Համաշխարհային Հայկական Վեհաժողով, համագործակցութեան նոյն ձեւաչափի տեղափոխումն է «իրական» Հայաստանի մաքէթի սահմանազատած եւ սահմանագծած «հայրենասիրութեան» տրամաբանութեան մէջ, որ Քառասունչորսօրեայ Պատերազմի պարտութեան պատասխանատու իշխանութիւնները կը փորձեն պարտադրել նաեւ Սփիւռքին: Եւ այնպէս ինչպէս նպատակադրած են իրենց քաղաքականութեան արդիւնքով վասալացող Հայաստանի մէջ հայու իրենց պատկերացուցած տեսակ ստեղծել, նոյն նպատակին ալ հետամուտ են Սփիւռքի մէջ՝ անտեսելով անոր կառոյցները, ներկայացուցչական հանգամանք տալով իրենց հետեւող անհատներու եւ վարձկաններու, եւ չեղարկելով Սփիւռքեան ինքնութեան եւ գոյավիճակի հաւաքական էթոս մը, որ Ցեղասպանութենէն յետոյ իրերայաջորդ երեք սերունդներու ժամանակ երաշխաւորած է աշխարհացրիւ հայութեան լինելութիւնը:

Սփիւռքեան լինելութեան հաւաքական էթոսը համահայկական էր իր աշխարհընկալումով, որովհետեւ Սփիւռքը ինքզինք ճանչցած էր որպէս համաշխարհային ցանց, եւ կը գործէր որպէս այդպիսին «համաշխարհայնացում» հասկացողութենէն շատ առաջ: Այդ Սփիւռքին հայրենասիրութեան տեսլականը ամբողջական Հայաստանն էր, անկախ խորհրդային տարիներուն վարչակարգի ընդունման թէ մերժումի առաջացուցած ատենին մինչեւ իսկ շատ խոր բաժանման գիծին: Այդ տրամաբանութեամբ ալ Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումն ու արդարահատոյցը անբաժան էին թէկուզ եւ ամէնէն աւելի խորհրդայնամէտ հատուածի հայու ինքնութեան եւ հայրենասիրութեան հասկացողութենէն: Հասկնալի է, որ այդ բոլորը կրնային յատուկ ըլլալ ոչ-պետական հաւաքականութեան մը: Սակայն այդ հաւաքական էթոսը փաստը տուաւ վերապրումի, հայապահպանումի եւ քաղաքականացման, եւ ոչինչ կ’արգիլէր, որ այդ ամբողջ փորձառութիւնը անկախութենէն յետոյ յանգէր ռազմավարական համագործակցութեան մը, որուն Սփիւռքը համոզուած էր որպէս «բնական» գործընթաց, երբ պայմանները ստեղծուէին, բայց որ տեղի չունեցաւ Հայաստան-Սփիւռք պաշտօնական հանդիպումներու ձեւաչափի «խորհրդաժողովային» թէ «վեհաժողովային» տարբերակներով: Ընդհակառակը, այդ ձեւաչափին մէջ տեղադրուած համահայկականութիւնը յանգեցաւ համասփիւռքեան ցանցի հորիզոնական կապերու թուլացման, ի հետեւանք իւրաքանչիւր համայնքի համար Հայաստանի հետ իր յարաբերութիւններու առաջնահերթացման:

Սփիւռքեան համայնքներու ինքնամփոփումը ջլատեց համահայկականութեան հաւաքական էթոսը, որուն սահմանման մենաշնորհը յանձնուեցաւ Հայաստանի պետութեան, այսինքն՝ օրուան իշխանութիւններու եւ իրենց յատուկ «պետական մտածողութեան» պայմանական շահերուն: Սփիւռքի կողմէ նման թէկուզ եւ անկեղծ այնուամենայնիւ միամիտ ու անպատասխանատու հրաժարումը համահայկականութիւնը սահմանող քաղաքական մտածողութենէն եւ աշխատանքէն եղաւ իր գոյավիճակին եւ ինքնութեան լինելութեան համար մեծ սխալ: Անոր ազդանշանները առաւել կամ նուազ ուժգնութեամբ տրուեցան անկախութենէն ի վեր իշխանութեան եկած իւրաքանչիւր քաղաքական ուժի եւ ղեկավարութեան կողմէ, որքան ալ որ անոնցմէ ոչ մէկը այնքան կործանարար չէ եղած համահայկականութեան հաւաքական էթոսին համար, որքան ներկայ պարտուած իշխանութիւնները: Հետեւաբար, որքան ալ որ այս իշխանութիւններու հեռացումը համահայկականութեան աղաւաղումին եթէ ոչ պարզ եւ մէկին՝ չեղարկումին կարեւոր եւ մինչեւ իսկ անհրաժեշտ քայլ ըլլայ, այնուամենայնիւ Սփիւռքի համար Հայաստանի մէջ իշխանութեան վրայ գտնուող ուժի քաղաքականութիւնը չէ, որ պիտի պայմանաւորէ իր լինելութեան հաւաքական էթոսը: Սփիւռքը համահայկականութեան իր բնորդը պիտի վերստեղծէ կազմակերպական ցանցի արդիականացման եւ զօրաշարժի վերաշխուժացման քաղաքական ուրոյն օրակարգի մը բանաձեւումով:

Նման նախանձախնդրութիւն չ’ենթադրեր ինչ որ «վերադարձ»ի էպոս, որ ենթադրել կու տայ, թէ կային կատարեալ ժամանակներ եւ իտէալական աշխարհ մը, զոր կարելի է վերակենդանացնել: Այս շատ աւելի կրօնադաւանական աշխարհընկալման մօտեցումը, որ այնքան յատուկ եղած է Լուսաւորութեան յաջորդած երկու դարերու քաղաքական մտածողութեանց եւ գաղափարախօսութիւններու, յաճախ բախած է շատ աւելի բարդ կեանքի իրականութեան մը, երբ անսխալականութեան, կամ «պատմական առաքելութեան» համոզումով գործի դրուած է քաղաքական ծրագիր մը: Պիտի ընդունիլ նաեւ, որ նախա-Դէպի Երկիր Սփիւռքի քաղաքական մտածողութեան մէջ այս չափանիշին համազօր էին հայրենասիրութեան կարգ մը համոզումները, ինչպէս՝ հայրենիքի իտէալականացումը, պետականութեան փրկարարական առաքելութիւնը եւ հայրենադարձութեան եզրայանգումը սփիւռքեան գոյութեան, քանի որ Սփիւռքը դատապարտուած էր ձուլման, ուծացումի, ճերմակ ջարդի եւ Յայտնութենական ոճի հանրային ճարերու եւ հրապարակագրութեան մէջ անխուսափելիօրէն կրկնուող նմանօրինակ այլ յղացքներու եւ պատկերաւորումներու ենթադրած աւարտին:

Բայց 20-րդ դարու Սփիւռքի «էսքաթոլոժիք» այդ պատումը, որ Սփիւռքի պատմութեան աւարտի փրկութիւնը կը պայմանաւորէր բացառաբար կա՛մ հայրենիք վերադարձով, կա՛մ ալ ձուլումով եւ առաջացուցած էր վերապրումէն հայապահպանում տանող համայնքային կառոյցներու ստեղծման եւ զարգացման նպատակամղուած տրամաբանութիւնը, քանդուեցաւ Երրորդ Սերունդին կողմէ՝ 1965-85/87 անկիւնադարձային քսանամեակին: Այդ «նորի ծծնդոցի ի խնդիր ստեղծագործ քանդում»ը տեղի ունեցաւ գրական-գեղարուեստական, հասարակագիտական եւ մտածողական ոլորտներուն մէջ, նախաձեռնութեամբ այդ տարիներուն դերակատար դարձած Երրորդ Սերունդի ներկայացուցիչներուն: Անոնք էին, որ արձակին ու բանաստեղծութեան առաջին հերթին, բայց նաեւ կերպարուեստին, թատրոնին եւ կատարողական միւս արուեստներուն տուին նոր ուղղութիւններ եւ բացուեցան իրենց շրջապատին: Անոնք էին, որոնք համալսարանական ծիրէն ներս Սփիւռքի ճանաչողութեան հաղորդեցին հասարակագիտական առարկայականութիւն եւ փորձեցին հայութեան սփիւռքեան փորձառութիւնը հասկնալ բախտորոշ այլ ժողովուրդներու փորձառութեան համեմատական ուսումնասիրութեան ընդմէջէն: Անոնք էին նաեւ, որ մտածողութեան ոլորտին մէջ Սփիւռքեան գոյավիճակը դուրս բերին ճակատագրապաշտական յանձնուողականութեան լճացումէն եւ անձկութեան ապրումին տուին նոր հորիզոններ բացող միտք ու բառամթերք:

Սփիւռքի վերացափոխութեան ու կայացման այս գործընթացը տեղի ունեցաւ միջազգային յարաբերութիւններու մէջ Երրորդ Աշխարհի երկիրներու ինքնահաստատման եւ ժողովուրդներու ազգային թէ ընկերային ազատագրական պայքարներու տարածման պատմական ժամանակաշրջանի մը: Ինչ որ նաեւ կը բացատրէ այդ գործընթացի չորրորդ բաղկացուցիչ ոլորտը՝ քաղաքականացումը, որուն գործնական երեսը եղաւ Հայ Դատի պահանջատիրութիւնը ի դէմս Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման համար մղուած պայքարին: Յետադարձ ակնարկով կարելի է ըսել, որ այդ պայքարի առաջին եւ ամենադժուար հանգրուանը, «մոռցուած» ոճիրը միջազգային օրակարգի բերելը, իր յաջող լրումին հասաւ նաեւ այդ քսանամեակի աւարտին: Եւ թերեւս այդ յաջողութեան ամենաակնբախ ձեռքբերումները՝ Պենճամին Ուիթեքէրի Տեղեկագիրը (1985) եւ Եւրոպական Խորհրդարանի կողմէ Ցեղասպանութեան ճանաչման բանաձեւի որդեգրումը (1987), հանդիսացան այն իրադարձութիւնները, որոնք այդ քսանամեակը բերին իր լրումին: Բայց կարելի է նաեւ մտածել, որ այս Եւրոպական Խորհրդարանի մէջ Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման քաղաքական ձեռքբերումէն հազիւ ամիսներ անց ծնունդ առնելու սկսած Ղարաբաղեան Շարժումն էր այն անկիւնադարձային իրողութիւնը, որ 1988-ին նոր հանգրուան մը բերաւ Սփիւռքի համար, եւ նախորդ քսանամեակը իր լրումին հասցուց: Մէկ բան յստակ է. Ղարաբաղեան Շարժումով եւ աղիտալի երկրաշարժով է, որ սփիւռքեան կազմակերպութիւնները բոլորը անխտիր իրենց աշխատանքային դաշտը տեղափոխեցին հայրենիք եւ հոն կեդրոնացան: Ինչպէս վերը նշուեցաւ, այդ մէկը շատ հասկնալի եւ մինչեւ իսկ անխուսափելի էր: Խնդիրն այն է, որ իրենց աշխատանքային դաշտը բացառաբար Հայաստանի վրայ կեդրոնացնելու սփիւռքեան կազմակերպութիւններու որոշումը, ի բացակայութիւն ինքնաքննադատական ամէն բանավէճի, տարաւ Սփիւռքի ճակատագիրը դարձեալ պայմանաւորելու հայրենիքի հետ յարաբերութիւններով եւ Հայաստան-Սփիւռք պաշտօնական հանդիպման ձեւաչափին մէջ, բացառելով Սփիւռքեան նախագիծի մը /հետեւումով ուրոյն քաղաքական մտածողութիւն եւ օրակարգ:

Երրորդ Սերունդը Սփիւռքը վերացափոխեց լաւապէս ուսումնասիրելով նախորդ սերունդներուն՝ Ցեղասպանութեան վերապրողներն ու իրենց յաջորդածները ձգած ժառանգը՝ Սփիւռքը ընկալելու, նպատակամղելու եւ կազմակերպելու իմաստով: Այդ ժառանգի քննական/քննադատական վերլուծումը անոնց թոյլ տուաւ գնահատելու անցած ճանապարհը, մատնանշելու ժամանակներու փոփոխութիւնը եւ նոր հորիզոններ բանալու Սփիւռքեան գործընթացին մէջ: Սփիւռքեան գոյավիճակի ինքնուրոյնութիւնը այդ նոր հորիզոններու սկիզբի գլխաւոր ամրագրումն է: Սփիւռքի մէջ քաղաքական մտածողութիւնն ու գործն ալ անցնող տասնամեակներուն քննական/քննադատական վերլուծումի ուղիով ինքզինք վերաթարմացուց: Երեք կուսակցութիւններու որոշումը վեր ելլելու յետ-խորհրդայնացման եւ Պաղ Պատերազմի պառակտիչ երկբեւեռումէն եւ Հայ Դատի պահանջատիրութեան շուրջ միակամութիւնը Սփիւռքի քաղաքականացման ամէնէն յուսադրիչ երեւոյթներն էին: Բայց մինչ Սփիւռքեան գոյավիճակի ստեղծագործական, ճանաչողական եւ մինչեւ իսկ մտածողական նախանձախնդրութիւնը պահուեցաւ եւ այդ առաքելութիւնը ստանձնածները շարունակեցին իրենց գործը, Սփիւռքեան կառոյցներու ղեկավարութիւնները իրենց քաղաքական-հասարակական գործի շարունակականութիւնը տեղադրեցին Հայաստան-Սփիւռք պաշտօնական հանդիպման ձեւաչափին մէջ, եւ չհասկցան կամ չուզեցին ընթացք տալ Սփիւռքեան քաղաքական նախագիծի եւ ուրոյն օրակարգի: Սփիւռքի ղեկավարութեանց ձախողութիւնը յստակօրէն կը տեսնուի Հայկական Սփիւռքի Հարցախոյզի ընդմէջէն, ուր տեսլականի բացակայութիւնը եւ քաղաքական կազմակերպութիւններու հազիւ տասը տոկոս վարկանիշը այդ մասին շատ բան կ’ըսէ:

Անցնող տարուան ընթացքին բացայայտ դարձաւ, որ եթէ Սփիւռքը շարունակէ իր գոյավիճակը դիտել Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւններու ծուռ հայելիին մէջ, պիտի ստիպուի կա՛մ ընդունիլ «իրական» Հայաստանի, հայկական ինքնութեան եւ հայրենասիրութեան այն տարբերակը, զոր պարտուած իշխանութիւնները կը պարտադրեն, կա՛մ ալ համահայկականութեան իր բնորդը որպէս քաղաքական մտածողութիւն եւ օրակարգ ստեղծել: Հասկնալի է, որ սփիւռքեան որոշ հատուածներ, ի մասնաւորի անհատներ ու անձնաւորութիւններ, ինչ-ինչ շահերէ թելադրուած ընդունին «իրական» Հայաստանի ազգային ինքնութենական սահմանազատումը անցեալին հետ եւ սահմանագծումը վարչապետին գրպանին մէջ պտտող մաքէթի չափերով եւ համակերպին: Ազգային աղաւաղումի նման ծրագրին հակադրուած սփիւռքեան հատուածներուն համար սակայն Հայաստանի մէջ ողջունելի իշխանափոխութիւնը պէտք չէ յանգեցնէ անգամ մը եւս վերադառնալու Հայաստան-Սփիւռք յարաբերութիւններու ձեւաչափով ինքաճանաչումի անուրջի վերադարձին: Սփիւռքեան գոյավիճակ մը կայ, որ մեկնակէտ է համահայկականութեան բնորդի մը քաղաքական նախագիծի եւ օրակարգի, որով եւ միայն պիտի նստիլ Սփիւռք-Հայաստան յարաբերութիւններու ձեւաչափի մը առաջացման բանակցութիւններու սեղանին: Սփիւռքեան գոյավիճակի ինքնուրոյնութեան ընկալման համար ունինք Երրորդ Սերունդին ձգած ամբողջ ժառանգը, որ դեռեւս հարկ եղածին չափ չէ գնահատուած յատկապէս քաղաքական մտածողութեան եւ գործի ոլորտին մէջ:

Այդ ժառանգը ստեղծած մեծ ռահվիրաներէն Յարութիւն Քիւրքճեանը հեռացաւ մեզմէ 2024-ին: Իրեն կը պատկանին հետեւեալ տողերը. «Տակաւին որքա՞ն ատեն – կը հարցուի յաճախ անձկութեամբ: Յանուն ինչի՞ – կը լսուի երբեմն ալ սկեպտիկ, «իրապաշտ» շեշտով: Պատասխանը, կը հաւատանք, ճակատագիր մը չէ, նախ իրմէ՝ Սփիւռքէն պիտի գայ, Սփիւռքի կեանքէն, կեանքի վճիռէ՛ն: Եւ անիկա կրնա՛յ ըլլալ դրական, եթէ որդեգրուին աւելի ուժական, աւելի բաց սկզբունքներ՝ այդ կեանքի ղեկավարման մակարդակին: Նաեւ՝ եթէ կապն ու շփումը, գործակցութիւնը հայրենի նոր իրականութեան հետ դրուին ճի՛շդ հիմունքներու վրայ: Եթէ արեւմտահայ մշակոյթին եւ գրականութեան գոյատեւումն ու նորոգ զարգացումը ըստ էութեան ընդունուին իբր հայեցի արժէքներու գանձարանին այլազանման, հարստացման ուրոյն ուղի, եւ մանաւանդ՝ քաջալերուին անոր ինքնաբաւութեան, սեփական ներուժի վերստեղծման ձգտումները, հայրենիքի հետ կրաւորական յարաբերութիւններու փոխարէն…» մէջբերումը «Սփիւռքահայ գրականութիւնը՝ ժառանգորդ արեւմտահայ գրականութեան» յօդուածի եզրափակիչ հատուածն է: Լոյս տեսած է որպէս ներածութիւն Ծաղկաքաղ սփիւռքահայ գրականութեան հատորին (հրատ. Համազգային, Պէյրութ, 2009), եւ ներառուած Սփիւռք եւ Ինքնացում. Սփիւռքահայ Կացութիւն եւ գրականութիւն-վերլուծումներ հատորին մէջ (Բագին մատենաշար, Համազգայինի Վահէ Սէթեան Տպարան, Պէյրութ, 2022, էջ 208):
Յարութ Քիւրքճեան, Երրորդ Սերունդի յանձնառու մտաւորականը, որ Սփիւռքի՛ն խօսեցաւ: Սփիւռքը պիտի կարենա՞յ իր յիշատակին «Շարունակենք (քու/)մեր Սուրբ Գործը» յանձնառութիւն վերցնել…

Address

3401 Olivar Asselin
Montreal, QC
H4J1L5

Opening Hours

Monday 9am - 5pm
Tuesday 9am - 5pm
Wednesday 9am - 5pm
Thursday 9am - 5pm
Friday 9am - 5pm
Saturday 9am - 5pm
Sunday 9am - 5pm

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when Horizon Weekly posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to Horizon Weekly:

Videos

Հոկտեմբեր եւ Նոյեմբեր ամիսներուն, Թորոնթոյի, Գէմպրիճի, Մոնթրէալի եւ Վանգուվըրի մէջ պաշտօնական յատուկ հանդիսութիւններու ընթացքին նշուեցաւ «Հորիզոն»ի 45-ամեակը։ Յոբելենական այս հանդիսութիւններու գլխաւոր պատգամաբերն էր «Հորիզոն»ի Արցախի աշխատակից Տիրուհի Գասպարեանը, որ իր խօսքին մէջ նշեց. «Ուրախ եւ երախտապարտ եմ, որ առիթ ունեցայ աշխատելու «Հորիզոն» շաբաթաթերթի հետ, 2021 եւ 2022 թուականներին։ Միասին մի շարք լրագրական առաքելութիւններ կատարեցինք։ Շնորհաւորում եմ «Հորիզոն»ի 45-ամեակը, այն «Հորիզոն»ի, որ արցախեան ազատագրական պայքարի օրերից մինչեւ այսօր եղել է Արցախահայութեան կողքին, իսկ վերջին 20 տարին, ամէն տարի մասնակից է եղել Արցախի կեանքին, Քարվաճառից՝ Հադրութ, Ստեփանակերտից՝ Մարտունի ու Շուշի»։

«Հորիզոն»ի 45-ամեակի Թորոնթոյի, Գէմպրիճի եւ Մոնթրէալի հանդիսութիւններուն ընթացքին «Հորիզոն»ի երկարամեայ աւագ աշխատակից Տիանա Սքայան Վարշաւիայէն տեսանիւթով փոխանցեց իր պատգամը։ Իսրայէլ-Պաղեստին վերջին հակամարտութեան ընթացքին, Հորիզոնի աւագ լրագրող Տիանա Սքայա նշանակուեցաւ Լեհաստանի պետական հեռատեսիլի (TVP World – Televizia Polska) անգլերէն բաժանմունքի Միջին Արեւելքի ռազմական լրագրող։ Տիանա Սքայա «Հորիզոն»ի հետ լրագրական երկար ճանապարհ անցած է եւ կատարած հարցազրոյցներ պատմաբաններու, արուեստագէտներու, նախարարներու եւ քաղաքական դէմքերու հետ։ Իր հարցազրոյցները հրապարակուած են «Հորիզոն»ի պաշտօնական կայքէջին եւ ընկերային ցանցերու հարթակներու վրայ։ Գանատայի մէջ աշխատակցած է CBC Radio Canada-ի Սասքաչէուանի եւ Մանիթոպայի բաժանմունքներուն։ 2019 թուականին աշխատակցած է I24 News միջազգային հեռատեսիլի կայանին՝ որպէս լրատուական խմբագրակազմի անդամ։ Թէլ Ավիվի Ռայխման համալսարանի դիւանագիտութեան եւ հակամարտութիւններու լուծման բաժանմունքի մագիստրոսի իր աւարտաճառի նիւթը եղած է Արցախեան հիմնահարցը։

Ստորեւ կը ներկայացնենք ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Յակոբ Տէր Խաչատուրեանի պատգամը, ՀՅԴ Պատանեկան Միութիւններու Տարածաշրջանային Պատանեկան խորհրդաժողովին, որ տեղի ունեցաւ Մոնթրէալի մէջ, 1-3 Նոյեմբերի շաբաթավերջին։

1-3 Նոյեմբերի շաբաթավերջին Մոնթրէալի մէջ տեղի ունեցաւ ՀՅԴ Պատանեկան միութիւններու Տարածաշրջանային Խորհրդաժողով, որուն մասնակցեցան ԱՄՆ-էն, Աւստրալիայէն եւ Գանատայէն աւելի քան 50 պատանիներ եւ վարիչներ։ Ստորեւ տարբեր շրջաններու պատանիներուն տրամադրութիւններն ու տպաւորութիւնները արտայայտող տեսանիւթ մը.

Ստորեւ կը ներկայացնենք ՀՅԴ Գանատայի Կեդրոնական կոմիտէի ներկայացուցիչ Խորէն Տիմիթեանի ողջոյնի խօսքը, ՀՅԴ Պատանեկանի Միութիւններու Տարածաշրջանային խորհրդաժողովի բացման ընթացքին, որ տեղի ունեցաւ Մոնթրէալի մէջ, կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Գանատայի Պատանեկան Միութեան Ընդհանուր Վարիչ մարմնին, 1-3 Նոյեմբեր 2024-ի շաբաթավերջին.

Կազմակերպութեամբ ՀՅԴ Գանատայի Պատանեկան Միութեան Ընդհանուր Վարիչ մարմնին, 1-3 Նոյեմբեր 2024-ի շաբաթավերջին, Մոնթրէալի մէջ տեղի ունեցաւ ՀՅԴ Պատանեկան Միութիւններու Տարածաշրջանային Պատանեկան խորհրդաժողովը, մասնակցութեամբ երեք տարածաշրջաններու՝ ԱՄՆ-ի, Աւստրալիոյ եւ Գանատայի պատանեկան միութիւններէ 50 պատանիներու եւ վարիչներու: Ստորեւ կը ներկայացնենք ՀՅԴ Գանատայի Պատանեկան միութեան Ընդհանուր Վարիչ մարմնի անդամ Ներսեհ Լիպարեանի ողջոյնի խօսքը.

«Հորիզոն»ը որպէս հայ մամուլ եւ ՀՅԴ Կեդրոնական կոմիտէի պաշտօնաթերթ կշռադատուած խօսք կ'արտասանէ. Տէր Բաբգէն Արք. Չարեան՝ Գանատայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ Բարձր հովանաւորութեամբ եւ ներկայութեամբ Գանատայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ Գերաշնորհ Տէր Բաբգէն Արք. Չարեանի, Կիրակի, 6 Հոկտեմբեր 2024-ին, յետմիջօրէի ժամը 6-ին, Մոնթրէալի Հայ կեդրոնի «Ա. Ահարոնեան» սրահէն ներս տեղի ունեցած ՀՅԴ Կեդրոնական կոմիտէի պաշտօնաթերթ «Հորիզոն» շաբաթաթերթի 45-ամեակին նուիրուած յոբելենական հանդիսութեան ընթացքին Սրբազան Հայրը ողջունեց ներկաները եւ շնորհաւորեց «Հորիզոն»ի աշխատակազմը 45-ամեակին առթիւ, բարձր գնահատելով անոր ծաւալուն գործունէութիւնն ու մեծ դերակատարութիւնը: «Ինծի համար այսօր մեծ ուրախութիւն է, ներկայ ըլլալ 45-րդ տարեդարձին թերթի մը, որ կը կոչուի «Հորիզոն», եւ որ իր ետին, իր կողքին ու իր շուրջ մեծ բանակ ունի թղթակիցներու, գրողներու, աշխատողներու՝ Գանատայի մէջ, հայրենիքի եւ այլուր» ըսաւ Սրբազան Հայրը եւ աւելցուց. «Մամուլը մեծ դերակատարութիւն ունի մեր հաւաքական, ընկերային, ազգային եւ եկեղեցական կեանքէն ներս: Իսկ հայ մամուլը՝ առաւել եւս, ոչ միայն մեծ դերակատարութիւն, այլեւ մանաւանդ մեծ պարտաւորութիւն ունի»:

«Նարեկացի» արուեստի միութիւնը 20 տարեկան է Երեւանում տեղի ունեցաւ «Նարեկացի» արուեստի միութեան 20-ամեակը։ Կեդրոնի մասին նախորդիւ հրապարակումներ ենք թողարկել՝ ներկայացնելով դրա անցած բեղմնաւոր ուղին ու առաքելութիւնը։ «Նարեկացի» արուեստի միութիւնը (ՆԱՄ) բարեգործական հիմունքներով գործող եւ շահոյթ չհետապնդող հասարակական կազմակերպութիւն է: Կրելով սուրբ Գրիգոր Նարեկացու անունը՝ միութիւնը կոչուած է ծառայելու հայ արուեստին, մշակոյթին եւ հոգեւոր արժէքներին: «Նարեկացի» արուեստի միութիւնը հիմնադրուել է 2000 թուականին ԱՄՆ-ում Նարեկ Յարութիւնեանի կողմից, իր աւագ եղբօր` Սարօ Յարութիւնեանի, լուսահոգի հօր` Կարապետ Յարութիւնեանի, «Հարկօ Ինսենթիվզ» ընկերութեան աջակցութեամբ: 2004 թուականի Սեպտեմբերի 5-ին միութիւնն իր դռներն է բացել Երեւանում: Ընդամէնը երկու տարի անց՝ 2006 թուականի Օգոստոսի 31-ին, «Նարեկացի» արուեստի միութիւնը հիմնել է Շուշիի մասնաճիւղը: Ցաւօք, 2020 թուականի 44-օրեայ պատերազմից յետոյ կորցրինք Շուշին: Շուշիի կրթօճախ-կեդրոնում իրականացւում էին տարբեր ուսուցողական ծրագրեր` կիթառի (հեղինակային երգ), գեղանկարչութեան, փայտափորագրութեան, մանրանկարչութեան, ասեղնագործութեան, լուսանկ

ՀՅԴ Գանատայի Երիտասարդական միութիւնը Վանաձորում 11-րդ անգամ ճամբար է կազմակերպել երեխաների համար ՀՅԴ Գանատայի Երիտասարդական միութիւնն արդէն 11-րդ անգամ Հայաստանի Լոռու մարզի մարզկեդրոն Վանաձորում ճամբար է կազմակերպում երեխաների ու պատանիների համար։ Այս տարի Գանատայից Հայաստան է ժամանել ճամբարի 10 վարիչ, մէկ տնօրէն, մէկ կազմակերպող։ Հայաստանի Երիտասարդական միութիւնից, Գանատայից ժամանած ընկերներին միացել է 7 ՀԵՄ-ական (ՀՅԴ Հայաստանի Երիտասարդական միութիւն)՝ որպէս վարիչ։ Ճամբարն ունի աւելի քան 200 մասնակից։ Նրանց մեծ մասը Վանաձորից են, կան նաեւ Արցախից տեղահանուած երեխաներ։ Վանաձորի ճամբարի մասնակից Մանէ Ղարաբեկեանն ասում է՝ երեխաները հաճելի օրեր են ունենում ճամբարում։ Նրանք արդէն նոր ընկերներ են գտել։ Վարիչները հոգատար են եւ ջանում են նոր գիտելիքներ փոխանցել երեխաներին։ Ճամբարի տնօրէնուհի Լիա Տէրտէրեանը 4-րդ անգամ է հայրենիքում։ «Այս տարի մեր ճամբարի թեման Արցախն է։ Խմբերն անուանակոչուել են Արցախի շրջանների անուններով։ Երեխաների հետ աշխատելը շատ հաճելի է։ Էներգիայով լեցուն են, միշտ պատրաստ նոր գիտելիքներ իւրացնելու», «Հորիզոն»-ի հետ զրոյցում պատմում է Լիա Տէրտէրեանը։ Ս

Վանաձորի մէջ սկիզբ առաւ ՀՅԴ Գանատայի Երիտասարդական Միութեան պատանեկան ճամբարը 2011 թուականին, Վանաձոր քաղաքին մէջ կայացաւ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան Գանատայի Երիտասարդական Միութեան (ԳԵՄ) պատանեկան առաջին ճամբարը: Յաջորդող տարիներուն ճամբարի ծրագիրը շարունակուեցաւ, որպէս ԳԵՄ-ի հայրենի ծրագիր։ Այս ճամբարներուն ծրագիրները կ’ընդգրկեն Դաշնակցութեան եւ Հայ Դատի պատմութիւն, Արցախի Ազատագրական Պայքարի պատմութիւն, հայրենասիրական երգերու ուսուցում, անգլերէնի եւ համակարգիչի դասընթացքներ, մարմնակրթական եւ ուսուցողական խաղեր: Այս տարի, որպէս վարիչ ճամբարին կը մասնակցին Գանատայի Երիտասարդական Միութենէն 10 անդամներ, որոնք հայրենի նորահաս սերունդը ազգային գաղափարախօսութեամբ թրծելու յանձնառութիւնը ստանձնած՝ կը գտնուին հայրենիք: Ճամբարին կը մասնակցին 200 պատանիներ։ Անցնող տարիներուն, ՀՅԴ Գանատայի երիտասարդականի անդամ աւելի քան հարիւր պատասխանատու-վարիչներ գործուղուած են Լոռիի մարզ եւ նոյն ժամանակահատուածին երկու հազար երեխաներ մասնակից դարձած են ՀՅԴ ԳԵՄ-ի ամառնային ճամաբարներու ծրագիրներուն։

Աշխարհագրագէտ, քարտէզագէտ-քարտէզաբան Ռուբէն Գալչեանի նոր աշխատութեամբ բացայայտւում են Ատրպէյճանի հնարած կեղծիքները Մայրաքաղաք Երեւանում՝ Գիտութիւնների ազգային ակադեմիայում (ԳԱԱ) տեղի ունեցաւ աշխարհագրագէտ, քարտէզագէտ-քարտէզաբան Ռուբէն Գալչեանի՝ «Ատրպէյճանի 2014 թ․ ազգային ատլասի «պատմական» քարտէզների քննութիւն եւ «Արեւմտեան Ատրպէյճան» յօրինուած եզրոյթը» երկլեզու (հայերէն եւ անգլերէն) գրքի շնորհանդէսը։ Գիրքը տպագրուել է «Գեղարդ» գիտավերլուծական հիմնադրամի ֆինանսական աջակցութեամբ։ Ատրպէյճանը 2014-ին հրատարակել էր 16 քիլոկրամանոց պետական ատլասը։ Ռուբէն Գալչեանը դրա բնօրինակը դժուարութեամբ ձեռք է բերել ու սկսել ուսումնասիրել՝ բացայայտելով այն զեղծարարութիւնները, որոնք կատարել է Ատրպէյճանն այդ ատլասում։ Ատրպէյճանի պետական ատլասում վերահրատարակուել են հին ու հնագոյն քարտէզներ, սակայն, ի տարբերութիւն բնօրինակների, առանց «Արմենիա» անունը նշելու։ Գիրքը բաղկացած է երկու մասից։ Առաջին մասը վերաբերում է Պաքուում 2014 թ․-ին հրատարակուած Ազգային ատլասում կեղծուած քարտէզներին՝ դրանք դիտարկելով բնօրինակների հետ։ Երկրորդ մասը վերաբերում է Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքն

Երեւանի պետական համալսարանում կրթական դասադուլ է Յաջակցութիւն Տաւուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ Արքեպիսկոպոս Գալստանեանի առաջնորդած սրբազան պայքարի՝ Երեւանում տարբեր բարձրագոյն ուսումնական հաստատութիւններում ուսանողները դասադուլ են անում։ Երեւանի պետական համալսարանում կրթական դասադուլ է անցկացւում։ Քանի որ շարժումը հիմնուած է գաղափարների եւ արժեհամակարգի վրայ, դասադուլի ընթացքում ուսանողները շարունակում են կրթուել։ Շարժմանը միացած պրոֆեսորադասախօսական կազմը հանդէս է գալիս բանախօսութիւններով, ծաւալւում են քննարկումներ։ Կրթական դասադուլի շրջանակում բանախօսեցին Արեւելագիտութեան ֆակուլտետի իրանագիտութեան ամպիոնի վարիչ Վարդան Ոսկանեանը եւ թուրքագիտութեան ամպիոնի դոցենտ Վարուժան Գեղամեանը։ Կրթական դասադուլն, ի դէպ, շարունակական է։ Առաջիկայում նոր դասախօսութիւններով հանդէս կը գան նաեւ այլ դասախօսներ։ Իրանագէտ Վարդան Ոսկանեանն, անդրադառնալով հայ-իրանական յարաբերութիւններին, ասաց՝ ակնյայտ է, որ մենք կարող ենք Իրանի հետ հասնել քաղաքական դաշինքի՝ հաշուի առնելով այն փաստը, որ մենք՝ երկու ժողովուրդներս, այս տարածքում գոյութիւն ունեցող քաղաքակրթութեան երկու հինաւուրց ժ

Shortcuts

Share

Category

Our Story

Հորիզոնը պաշտօնաթերթն է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան Գանատայի Կեդրոնական կոմիտէին: Կը հրատարակուի 28 Մայիս 1979-էն ի վեր։ 1984-ի դեկտեմբերէն սկսեալ Հորիզոն օժտուած է գրական բաժինով, որ այսօր Սփիւռքի հազուագիւտ գրական բեմերէն մէկը կը հանդիսանայ։ 1990-ական թուականներուն, Հորիզոն առաջինն էր Սփիւռքի եւ Հայաստանի հայ մամուլի ընտանիքին մէջ, որ ունեցաւ իր կայքէջը համաշխարհային համացանցին վրայ: Կայքէջը կամքէ անկախ պատճառներով դադրեցաւ գործելէ 1999-ին: Հորիզոն-ի նոր կայքէջը վերահաստատուեցաւ 2005-ին, իսկ 2013-ի Մայիս 28-ին արդիական գիտարուեստով օժտուած կը ներկայանայ հասարակութեան: 1992-էն ի վեր թերթին մէջ իբր ներդիր լոյս կը տեսնէ անգլերէն-ֆրանսերէն յաւելուածը: Թերթը ունի նաեւ իր մանկապատանեկան յաւելուածը: 2001-էն ի վեր, տարեկան դրութեամբ Հորիզոն կը հրատարակէ իր գունաւոր տարեգիրքը: Հորիզոն-ի կողմէ հրատարակուած են Վարուժան Պոյաճեանի՝ Հայ լուսաւորչութեան կեդրոններ (1996), Համլէթ Գէորգեանի՝ Պետոն (1996) եւ Լարիսա Գէորգեանի՝ Ես տեսայ իմ երկիրը (2005) գիրքերը: Հորիզոն անդամ է The National Ethnic Press and Media Council of Canada (NEPMCC) կազմակերպութեան եւ իր ներկայացուցիչով կը մասնակցի Council-ի ժողովներուն: Horizon Armenian weekly Horizon Armenian Weekly was first published in 1979. It is the official publication of Canada s Armenian Revolutionary Federation (ARF) Central Committee. In September 2002, Horizon was the only Quebec ethnic newspaper to be recognized by the Canadian Ethnic Press Council as one of the best across Canada. Horizon was one of eight to be honoured from more than 800 publications in 125 languages. First published on May 28 1979, Horizon Weekly has continuously grown, publishing numerous monthly supplements, and since 2000 has published It s yearly magazine editions. The current editor-in-chief of Horizon weekly is Vahakn Karakachian. For more information visit Horizon weekly's wiki site. http://en.wikipedia.org/wiki/Horizon_Weekly