14/01/2025
(Journalism ဘာသာရပ် ဆိုသည်မှာ )
Journalism ဘာသာရပ်ဟာ ဘယ်လိုဘာသာရပ်လဲ လူထုကို ရော ဘယ်လောက်ထိ အကျိုးပြုနေလဲ ဆိုတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို သိချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ဆက်လက်ပြီး ဖတ်ရှုအားပေးပါအုန်းနော်။
၁။ Journalism ဆိုတာ..
Journalism လို့ပြောလိုက်ရင် သတင်းစုဆောင်းခြင်း၊ သတင်းတင်ပြခြင်း ပညာရပ်ရယ်လို့ယေဘုယျအားဖြင့်ဆိုရမှာပါ။ Journalism ဘာသာရပ်က မီဒီယာလုပ်ငန်းများအတွက်တော့ မရှိမဖြစ်ဘာသာရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ မီဒီယာလုပ်ငန်းထဲမှာမှ အဓိကအားဖြင့် ပုံနှိပ်မီဒီယာ (Printing Media) နဲ့ ရုပ်သံမီဒီယာ (electronic media)ဆိုပြီး အဓိကခွဲခြားထားပါတယ်။ သတင်းစာ၊ ဂျာနယ် မဂ္ဂဇင်း လုပ်ငန်းတွေက Printing Media လုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး၊ ရေဒီယို၊ တီဗွီ၊ အင်တာနက် တွေမှာ သတင်းထုတ်လွှင့်နေတဲ့လုပ်ငန်းတွေကတော့ electronic media တေွဖြစ်ပါတယ်။
Journalism ဘာသာရပ်မှာတော့ Printing Media ရော Electronic Media အတွက်မှာပါလိုအပ်တဲ့ ပညာရပ်တွေကို သင်ယူရမှာဖြစ်ပါတယ်။ သတင်းရေးသားခြင်းပညာ၊ သတင်းစုဆောင်းခြင်းပညာ၊ ရိုက်ကူးခြင်းများနဲ့ တည်းဖြတ်ခြင်းပညာ၊ မီဒီယာကျင့်ဝတ်၊ မီဒီယာဥပဒေ၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးအကြောင်းတွေကအစ သင်ကြားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ချုံငုံပြောရရင်တော့ ပြည်သူလူထု ကို ဘယ်လို ပညာပေးမလဲ? ဘယ်လို အသိအမြင်ပေးမလဲ? ဘယ်လိုသတင်းပေးမလဲ? ဆိုတဲ့ Journalism ပညာရပ်က တိုင်းပြည်ရဲ့ စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Media လုပ်ငန်းအတွက်အထောက်အကူဖြစ်သလို မီဒီယာရဲ့ အခန်းဂဏ္ဍက တိုင်းပြည်အတွက် ပိုမိုအရေးပါလာတာကြောင့် journalism ဘာသာရပ်က တိုင်းပြည်အကျိုးပြုဘာသာရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
၂။ ဘာကြောင့်အရေးကြီးတာလဲ?
ယနေ့ခေတ်မှာ Media လုပ်ငန်းများလည်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာသလို Media လုပ်ငန်းဆိုတာ တိုင်းပြည်တိုးတက်မှုအတွက် အပြုသဘောဆောင်တဲ့လုပ်ငန်းများဖြစ်ပါတယ်။ သတင်းမရှိတဲ့ နေရာတစ်ခုက ခေတ်နောက်ကျ တဲ့နေရာတစ်ခု၊ တိုးတက်မှုမရှိတဲ့နေရာတစ်ခု လို့သတ်မှတ်နိုင်သလို တိုးတက်ဆဲဖြစ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ journalism ဘာသာရပ်က မီဒီယာလုပ်ငန်းအတွက် အရေးပါတဲ့ပညာရပ်တစ်ခုပါ။ ဒါ့အပြင် သတင်းအမှားတွေကို ပေးတဲ့ မီဒီယာလုပ်ငန်းများကြား မှန်ကန်မှုရှိတဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေထွက်ပေါ်လာဖို့က မီဒီယာကျင့်ဝတ်တွေ၊ မီဒီယာ ဥပဒေတေွကို စနစ်တကျသင်ကြားပေးတဲ့ Journalism ပညာရပ်ကို ပိုမိုမြှင့်တင်ဖို့လိုအပ်သလို မှန်ကန်တဲ့သတင်းဌာနတွေ၊ မှန်ကန်တဲ့သတင်းထောက်တွေထွက်ပေါ်လာဖို့ journalism ဘာသာရပ်က အရေးကြီးလှတဲ့ဘာသာရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
၃။ Journalism နှင့် လူမှုပတ်ဝန်းကျင်
Journalism ဘာသာရပ်ဟာ သတင်းစာအတတ်ပညာ လို့ ခေါ်ဆိုကြတာ ဖြစ်ပြီး ပြည်သူလူထု ကို သတင်း အချက်အလက်တွေ မျှဝေပေးဖို့ အသိပညာတွေ ဖြန့် ဝေပေးဖို့ ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက် ရှိတာမို့ လူမှုပတ်ဝန်းကျင် ကို သိသိသာသာ အကျိုးပြုနေတယ် ဆိုတာကတော့ အထင်အရှားပါပဲ။ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဆိုတာကတော့ print media တွေ ထွန်းကားခဲ့ စဉ်ကရော နောက်ပိုင်း ဖွံ့ ဖြိုးလာတဲ့ digital media ခေတ်မှာပါ လူတိုင်း ရှောင်လွှဲ လို့ မရတဲ့ အရာတွေ ထဲက တစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နေ့ နဲ့ တစ်နေ့ တိုးတက်ပြောင်းလဲ နေတဲ့ သတင်းအချက်အလက်ရေးရာတွေကို မျက်ခြေမပြတ် စောင့်ကြည့်နေနိုင်တဲ့ Journalism ဘာသာရပ် ဟာ လူထုကို အသိပညာ ဖွံံ့ ဖြိုးလာအောင် တစ်ဖက်တစ်လမ်းက အထောက်အကူုပြုနေပါတယ်။ တစ်ကယ်လို့ များ ဒီလို သတင်းအချက်အလက်တွေ ဖြန့် ဝေပေးမဲ့ Journalism ပညာရပ်သာ မရှိခဲ့ ဘူးဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ ကမ္ဘာကြီး က ဒီနေ့ ခေတ်လောက် တိုးတက်ဖွံ့ ဖြိုး နေမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် Journalism ဘာသာရပ် ကတော့ ပြည်သူလူထုတွေ နဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ ကြား ဆက်သွယ်ပေးနေတဲ့ တံတားတစ်ချပ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
၄။ အနာဂတ်မှာ
အမျိုးမျိုးသော သတင်းအချက်အလက်တွေ ကို အမျိူးမျိုးသော platform တွေ ကနေတဆင့် ဖော်ပြတင်ဆက် နေကြတဲ့ ယနေ့ ချိန်ခါမှာ လိုက်နာသင့်တဲ့ ကျင့်ဝတ်တွေကို မလိုက်နာခဲ့ကြတဲ့ Journalist တွေ media တွေ အချို့ ကြောင့် လူထုက media နဲ့ ပတ်သက်ပြီး နားလည်မှု လွဲမှားမှုတွေ ရှိနေတာကို အတော်လေး တွေ့ ရပါတယ်။ ဒီလို အမြင်လွဲမှားမှုတွေကို တည့်မတ်ပေးနိုင်ဖို့ အတွက် နောင်အနာဂတ်မှာ အရည်အချင်းပြည့်မှီပြီး ကျင့်ဝတ်ညီတဲ့ Journalist တွေကိုလည်း နိုင်ငံတော်က လိုအပ်နေတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နောင်လာနောင်သားတွေလည်း နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ရဲ့ ဖွံ့ ဖြိုးရေး ကဏ္ဍ မှာ စတုတ္ထမဏ္ဍိုင် အဖြစ် ပါဝင်နေတဲ့ Journalism ပညာရပ် ကို လေ့လာဆည်းပူးရင်း ပြည်သူလူထုကို ရိုးသားမှန်ကန်စွာ အကျိုးပြု နိုင်ကြပါစေလို့ မျှော်လင့် ဆုတောင်းလိုက်ပါတယ်။
