
21/02/2025
“Në kujtim të babait tim të dashur, i cili me durim dhe përkushtim prej prindi, më trashëgoi gjithçka që e bën njëriun të vyer në shoqëri dhe familje. Më dha nga vetja e tij gjithçka që mund të ketë një njeri punëtor dhe i vyrtytshëm. Jam krenar që në trupin tim kam genet e një punëtori shumë zanatesh, cilësi këto që e ndoqën në jetë tim Atë.”
Muça Vladimir – Jetë e dyzuar
(Novela e tregime) Email:
vladimir_muç[email protected]
Shtepia botuese: ADA
Redaktor: Pandeli Koçi
Korrektor letrar: Mark Kalaj
Reçensent: Dr. Baki Ymeri
Punoi në kompjuter: Eri Hoxhaj
Punimi Grafik i kopertinës: Eri Hoxhaj
Në kopertinë: Pikturë e Salvador Dalisë
Botimi i dytë i përmirësuar: 2025
ISBN : 978-9928-283-78-6
Botues: Roland Lushi
© Të gjitha të drejtat janë të autorit
Shtëpia botuese “ADA”
Adresa: Rruga Mihal Grameno Pall. 2 Ap. 7
Cel.: 068 22 190 16
Tiranë, Shkurt 2025
CIP Katalogimi në botim BK Tiranë
Muça, Vladimir
Jetë e dyzuar : novela e tregime / Vladimir Muça ; red.
Pandeli Koçi. - Botimi i dytë i ripunuar. - Tiranë : Ada, 2025.
116 f. ; 20 cm.
ISBN: 978-9928-823-78-6
NJË LIBËR I RI QË E SHNDËRRON SHQIPTARIN NË IKONË SHENJTËRIE
Dr.Baki Ymeri (Bukuresht)
Prindërit janë thesari ynë. Ata me durim e përkushtim ndezin zjarrin kudoqoftë për ne. Prindërit i mbajnë brengat tona dhe na ndihmojnë t’i tejkalojmë për ta përjetuar jetën me moral ideal. Shkrimtari shqiptar, Vladimir Muça, vjen me një vepër të re (tregime e novela), kushtuar frymës së jetës në gjirin familjar. Përkushtimi i shkruar në faqen e parë, na i përkujton edhe prindërit tanë: “Në kujtim të babait tim të dashur, i cili me durim dhe përkushtim prej prindi, më trashëgoi gjithçka që e bën njeriun të vyer në shoqëri dhe familje. Më dha nga vetja e tij gjithçka që mund të ketë një njeri punëtor, i paisur me shumë virtyte të larta morale. Jam krenar që në trupin tim kam genet e një punëtori shumëzanatesh, cilësi këto që e ndoqën në jetë tim Atë.”
Engjëjt tanë të mbrojtjes dhe rrëfimtarët e rrugës sonë për të vajtur nga drita në dritë, janë prindërit tanë. Familja është burim dashurie dhe respekti, ndërsa prindërit miqtë më të mirë që i kemi në botë. Në faqet e kësaj vepre definon një nostalgji e veçantë ndaj atyre që na dhanë jetë. Autori nuk bën fjalë për faktorët që e shkatërrojnë harmoninë familiare, por përkundrazi, për ata njerëz që nuk i harron kurrë, për ata që i mban gjithmonë në shpirt, që i do dhe që ua detyron jetën: "Babai më la si trashëgim veç një sëndyk të vjetër, por të mbushur plot e përplot me mistria, dalta, çekanë guri, zdrugje, sqeparë dhe një trastë të mbushur me kujtimet e rrugëjetës." Duke e përshkruar dashurinë e tyre, autori na jep një totalitet trupi e shpirti. Janë të panumërta idetë dhe përmbajtja e kësaj vepre, që e meritojnë një “bravo”, sepse krijime të këtilla, jo vetëm që na e përkujtojnë fëmijërinë, por edhe na frymëzojnë: "Unë e di ku qëndron besimi dhe siguria juaj. Në paktet e reja që ju mundoheni të lidhni me jetën; edhe sinqeriteti, dashamirësia, vullneti juaj, vijnë vetëm nga këto pakte"
Moral ideal në bibliotekën e sentimenteve tona letrare. Duke e përshkruar portretin fizik dhe moral të babait, vepra respektive e shndërron shqiptarin në një ikonë shenjtërie. Vladimir Muça vjen para opinionit me vëllimin e dytë me tregime për të cilin është angazhuar një kohë të gjatë, krahas veprimtarive të tjera, sepse tre novelat, "Mbijetesa", "Bashkëjetesa", "Gardiani" si dhe tregimet "Dashuri e dhimbje","Tundim e sinqeritet", kanë reflektuar problemet që e kanë ngacmuar gjatë tërë jetës së tij, nga vitet 90-të e këtej, si një tranzicion letrar që duhej pasqyruar në jetën e sotme letrare në një këndvështrim të ri. Zakonisht, njeriu është i destinuar t’u jetë mirënjohës prindërve kur këta nuk janë. Meriton të vish në botë, për të përjetuar respektin, dashurinë dhe përkushtimin e tyre. Malli dhe përgjërimi ndaj prindërve është i hatashëm. Përmallimi, admirimi janë njerëzore, se pas Diellit vjen babai, pas Hënës vjen motra, pas bjeshkës vjen vëllau, pas besnikërisë vjen gruaja. Sintagma të shënuara me shkronja të mëdha që krijojnë dhe simbolizojnë një familje të bashkuar.
Dhe vjen Durrësi i autorit, si një stoli hyjnore e bregdetit shqiptar
Si ilustrim ja një fragment nga novela Bashkëjetesë: "Asnjë nga ky trup gjykues avokatë e dëshmitarë të palës paditëse nuk e kishte mëndjen se çfarë mollojisej në atë seancë. Kush gogësinte e shfrynte gramën e rakisë së kumbullës, të qofteve, kërrnackave apo të bërxollave; kush dremiste, ndonjëri shikonte atë peshoren e drejtësisë që kalamendej ndër sytë e tyre, sa në një anë në tjetrën. Ndonjë vinte gishtin në tëmtha e mendonte: Çdo t’i ndodhte dhe atij në të ardhmen...!?” Siç promovohet nga këto dhe përkujtimi. Zoti, Dielli, Hëna, bjeshka dhe besnikëria. Thonë se pas Zotit vjen nëna, dhe shembuj tekstual, dramaciteti shoqëror dhe ai lirik shkrihen me njëra-tjetrën në një amalgamë me dramacitetin që lind nga korruptiviteti i sistemit të sotëm të drejtësisë në novelën “Bashkëjetesë”. Ndërsa në novelën "Mbijetesë" ngrihet një problem fondamental i kohës, marrëdhëniet shtetas-shtetarë dhe punëdhënës e punëmarrës në realitetet e sotme të brishta, ku subkoshienca e secilit antarë të shoqërisë duhet të jetë paradigma e jetës së çdo qytetari: njeriu si zoti i fateve të tija në krijimin e një pavarësie ekonomiko-shoqërore pse jo në ftillesë edhe virtualisht.
Prindërit dhe fëmijëria janë motivet elementare që e frymëzojnë autorin e kësaj vepre. Prindërit nuk janë gjë tjetër veçse disa fëmijë të mëdhenj që i tërheqin fëmijët e vegjël në maturi. Sipas Solomonit, ata janë lavdia e fëmijëve të tyre. Herman Hesse thekson se pa dashurinë ndaj mamasë nuk mund të vdesësh. Prindërit janë ikonat e disa shenjtërve para të cilëve nuk përulemi. Përse vallë? Sepse na janë dhënë t’i ndjekim në këtë botë, siç flutrat e ndjekin fluturimin, herë më lart e herë më poshtë, herë të buta e të qeta, herë të përngutshme e të shtangura. Fjalët tona janë të pakta për të përshkruar djersën e tyre, shqetësimin, pagjumësinë, përbujshmërinë dhe përgëzimin e prindërve që kanë ndaj nesh. Ka gjë më të bukur në botë se sa kur pas punëve të fushës, hyn nëna apo babai në shtëpi! Të them se babai im në kodrat e Sharrit kultivonte dredhëzat, malinat, limonin, fikun, mos po e teprojmë?!
Nëna dhe babai janë fjalët e para që i mësojmë në jetë. Janë ata që të përkundin e të përkëdhelin me adhurim dhe nostalgji. Nuk mund të renegosh prindërit, siç nuk mund ta kthesh lumin në burimin prej nga vjen. Përkëdhelni prindërit me fjalë që ua zbusin dhimbjen dhe përmallimin! Me kalimin e viteve u zbardhen flokët nga mundi i tyre për lumturinë tonë të bardhë. Vladimir Muça na e sjell Shqipërinë e Naimit me të gjitha të mirat që ka, me kopshtije, shpatije e livadhe. Me pyje e stane, me mahnitje e kroje dhe lëndina, me ullinjtë, bagremat, qersh*të e egra e të buta, dhe me të gjitha misteret që meriton t’i shpalojmë dhe admirojmë. Dhe vjen Durrësi i autorit si një stoli hyjnore e bregdetit shqiptar.