12/12/2024
…Sa bukur, çfarë vargjesh e çfarë mesazhi, tamam si një kushtrim, një jehonë e bukur, që del fuqishëm nga thellësi e shpirtit të bukur të poetes, përzier me brengën, dëshirën por dhe shpresë pēr të ikurit e shumtë, që të kthehen sa me shpejt në vendlindje që t'gjallërojnë e t'marrin jetë këto bukuri të rralla…
Titulli: Stuhija je ti
Autore: Laureta Kulla
Redaktor: Kujtim Xhebexhiu
Libri u sponsosorizua nga Altin Kulla
Botimi i parë: 2024
Përgatiti për botim: Roland Lushi
ISBN: 978-9928-823-64-9
Formati : 14x20cm
Të gjitha të drejtat i takojnë autores
Shtëpia botuese “ADA”
Adresa: Rr. Mihal Grameno Pall.32 Ap. 7
www. botimetada.com
Cel: 068 22 190 16
Tiranë, dhjetor 2024
CIP Katalogimi në botim BK Tiranë
Kulla, Laureta
Stuhija je ti : poezi / Laureta Kulla ; red. Kujtim Xhebexhiu . -
Tiranë : Ada, 2024.
104 f. ; 20 cm.
ISBN: 978-9928-823-64-9
1.Letërsia shqipe 2.Poezia
821.18 -1
P A R A T H Ë N I E
Të shkruash poezi është diçka sublime nga që bota jote si poete shkrihet në emër të njerëzimit, në emër të dashurisë e mirësisë, kështu e ka nisur punën e saj në krijimtarinë poetike Znj. Laureta Kulla, aktualisht, mësuese e gjeografisë dhe nëndrejtoreshë, në shkollën “Rexhep Mezini,” në Ishëm.
Nuk është kurrë vonë për të qenë ajo që duhej të ishe", ka thënë George Eliot. Dhe ndodhi ajo që dëshironte Laureta: Brenda një kohe të shkurtër ajo u afirmua si një poete e spikatur, me penën e saj të hollë. Kjo është jeta letrare e poetes Laureta Kulla.
Poezia e saj është një ndjenjë e cila lind si pasojë e një dhembjeje ku poetja kërkon të çlirohet nga ky makth që të pushton mendjen e zemrën!
Poetja është e çuditshme për nga natyra e saj ku në mjaft raste atë e shikon të qeshur thuajse të delirë dhe befas shikon se si bota e saj përmbyset, tjetërsohet në diçka të dhembsur dhe të dashur.
E cila e ka hobi dhe aty gjen frymëzimin dhe kënaqësinë e saj duke shkruar vargje. Ndodh që një hobi të bën të njohur, jasht rrethit miqësor e shoqëror, brenda një kohe fare të shkurtër.
Kështu ka ndodhur edhe me Znj Laureta Kulla, që, edhe pse nuk ishte poete apo prozatore, dëshira për të krijuar e bëri atë sot me botimin e këtij vëllimi me poezi, të njohur në një rreth të gjerë lexuesish, edhe pse jo në përmasat e një krijuese letrare të afirmuar, Ajo filloi të shkruaj poezitë e para që nga viti 2019. Njëkohësisht ajo ka bërë një gjë të veçantë që rrallë kush e bën duke i mbajtur në bllokun e saj dhe duke mos i publikuar, në rrjetet sociale deri sa arriti këtu.
Laureta guxoi jo vetëm të shkruaj poezi, por edhe t'i përmbledhë ato e t'i botojë në një vëllim poetik, me të cilin vjen sot para lexuesit. Autorja, duke qenë nostalgjike për vendlindjen ku ka kaluar fëmijërinë, rininë dhe ku jeton dhe kontribuon edhe sot. Ajo e titullon këtë vëllim "Stuhia je ti"
Motivet (temat) e poezive të këtij vëllimi janë të larmishme dhe vijnë te lexuesi herë në formë kujtimesh e meditimesh dhe herë në formë mesazhezh, e konstatimesh dhe përshkrimesh të bukura poetike, nisur nga përvoja dhe formimi vetjake e autores.
Ajo nuk mund të lërë pa përmendur njerëzit e saj më të dashur, vajzat, bashkëshortin, nënën, motrat dhe vëllain, ajo i ka thurur poezi edhe nuses së vëllait (kunatës së saj) etj., duke sjellë te lexuesi, nëpërmjet vargjeve, portretin e tyre të dashur dhe t'plotë, për t'i paraqitur dhe përcjellë te lexuesit si model.
Është shumë domethënës fakti që poetja e hap këtë vëllim poetik, me poezinë "Stuhia je ti."
Titullin e këtij vëllimi, autorja e ka përzgjedhur nga njëra prej poezive, ”Stuhia je ti," nga e cila kam shkëputur këto vargje:
“Fatit në jetë, s'i dihet ndonjëherë
Është si stuhia që drejtimin ndryshon
T'njejtën gjë bëre dhe ti, me mua, kurdoherë
Nga pas po m'ndjek, kjo më indinjon.”
Sa bukur e përshkruan poetja, se fatit në jetë Nuk i dihet asnjëherë, që e krahason me stuhinë, e cila ndryshon shpesh drejtim, më pas ajo vijon se t’njëjtën gjë bën edhe ti, që nga pas më ndjek dhe me të drejtë ajo indinjohet nga kjo gjë.
Më pas ajo ka shkruar poezi kushtuar vajzave të saj, me titull “KAM DY VAJZA”
“Kam dy vajza por si yje
Shpirti im është i plotësuar
Këta janë dhuratë perëndie
Me to shoh botën e praruar.”
Përmes këtyre vargjeve, autorja i krahason vajzat e saj me yjet që kaq magjikshëm ajo e bën këtë krahasim për nga perfeksioni!
Përmes urës së imagjinuar idilikisht, si “Kam dy vajza por si yje", muza e poetes Laureta na shpie në stratosferat më të larta të një bote të idealtë, të cilën e synojnë shpirtërat fisnikë. Siç e cilëson ajo në këtë poezi të saj. Sa bukur i thur vargjet poetja, vajzave të saj duke u shprehur qartë se shpirti i saj është i plotësuar.
Një tjetër poezi e bukur që poetja ja ka kushtuar Kullasit (Shporajt) “Kemi të drejtë të krenohemi”, me të drejtë autorja shprehet se “Kemi të drejtë të krenohemi”, për Kullasin, si ish qendra e Kazasë së Ishmit Deri në vitet 1700, për të treguar që njerëzit duhet të kapen pas rrënjëve, nga të cilat krijohet trupi dhe degët si një e tërë e pemës, së cilës Laureta i kushtoi këto vargje brilante:
“Kemi t'drejtë t'jemi krenarë
Për Kullasin e Mesjetës s'kaluar
Si qendër e Kazasë, ishte në vend t'parë
Në gjithë Misjen, ishte qendra më e zhvilluar.”
E veçanta e stilit të poetes është gërshetimi i këtyre motiveve, pra nuk ndjek linearitetin tematik, sikur e bën qëllimisht që lexuesi të mos bajatet me disa poezi radhazi me të njejtin motiv, duke i gërshetuar me motivet shoqërore.
Emigrimi, është një realitet i hidhur dhe i frikshëm, të cilin Laureta e sjellë të plotë dhe në strofat pasuese të kësaj poezie.
Vlerat e këtij krijimi kapërcejnë kufijtë e vendlindjes së poetes, sepse kjo gangrenë ka mbërthyer gjithë teritorin shqiptar dhe më gjerë, prandaj themi që mesazhi është mbarëkombëtar, gjithëpërfshirës dhe gjithëkohor. Në poezinë “T’i, japim fund emigracionit” autorja, ka trajtuar një temë aktuale, që është bërë një shqetësim për të gjithë shoqërinë.
Sa bukur, çfarë vargjesh e çfarë mesazhi, tamam si një kushtrim, një jehonë e bukur, që del fuqishëm nga thellësi e shpirtit të bukur të poetes, përzier me brengën, dëshirën por dhe shpresë pēr të ikurit e shumtë, që të kthehen sa me shpejt në vendlindje që t'gjallërojnë e t'marrin jetë këto bukuri të rralla.
“Mbretëreshë ndjehem n'vendin tim
Aty, çdo gjë nuk ka të çmuar
Ngado që shkel, m'mbushet zemra me gëzim
Këtë vend, zoti i madh e ka bekuar”
Sa bukur shprehet autorja në vargjet e mësipërme në vendlindjen time ndjehem si mbretëreshë dhe duke e vlerësuar dhe krahasuar vendlindjen si gjënë më të shtrenjtë dhe të çmuar.
Në këtë poezi autorja në strofën e fundit shprehet:
"Që Ishmi do t'bëhet, kjo nuk diskutohet
Ai ka pasuri t'rralla: pyje, ara dhe detë
Ky vend i lashtë nga vendasit do t'zbukurohet
"Ç'ka qenë, ka me qenë," kjo është e vërtetë".
Nga një vëzhgim i hollë i strofës së mësipërme ilustruese lexuesi vë re diçka interesante në lidhje me rimën. Poetja parapëlqen shumë rimën e alternuar ABAB, siç e ka përdorur në dy strofat e para të kësaj poezie.
Poetja, në disa nga këto poezi, ka trajtuar dhe dukuri negative që shfaqen sot në shoqërinë tonë, në të gjitha fushat e jetës, të cilat i fshikullon me forcë dhe nuk pajtohet kurrë me to. Në përgjithësi, poetja përdor vargun e shkurtër që i jep ritmin dhe muzikalitetin poezisë. Strofa e saj e preferuar eshtë ajo katërvargëshe (katrena). Gjuha e përdorur nga autorja është e pasur, e pastër e thjeshtë dhe komunikuese.
Poetja e spikatur, Znj. Laureta KULLA, kaq bukur artistikisht e ka qëndisur perlën e saj poetike me titull “Vlera do të vlerësohet përherë” sa të lë përshtypje të thellë në pikëpamje artistike e estetiko-letrare. Përmes vargjeve ajo mëton t’i dhurojë botës së sotme “të akullt” nuanca drite e magjie, shprese dhe plot pozitivitet. E, ky "shtrat shpirtëror" përhumb në metastazën e shpirtit të poetes qiejve mbi altar...Po Në vargun e parë Laureta këndon sublimisht:
“Fjalët e ëmbla dhe veprat e mira
Shkëlqejnë si diamante që kanë vlerë
Le të të shtohet pra, ty dëshira
Për t'i trashëguar edhe te të tjerë.”
E përmend këtë fakt dhe e veçova këtë poezi, sepse poetja vlerëson shumë fjalën që shërben si mjeti kryesor i komunikimit ndërmjet njerëzve. Ama, brenda kësaj poezie qëndron mesazhi madhor gjithëkohor: o njerëz, nxirrni nga goja fjalën e ëmbël, shkoni mirë me njeri-tjetrin, se nuk jemi të përjetshëm në këtë botë!
Përmes këtyre vargjeve, autorja është bërë ajo "ura stolisëse" që transferon shpirtërat tanë në atë botë magjike. Autorja ka krijuar disa poezi kushtuar fëmijëve botës së tyre unike dhe shumëngjyrëshe. Një gjë të tillë ajo e shpreh në poezinë: “Ç'DO TË THOTË TË JESHË FËMIJË”
“Imagjinata te fëmija duhet t'dominojë
Bota e tij është shumë unike
Që kohën e ka dhuratë, s'mund ta kuptojë
Të jeshë fëmijë, është fantastike.”
Ç'idilike kjo botë, e tyre unike, që kaq magjishëm na paraqiten nga autorja, si në vargun “Që kohën e kanë dhuratë, s’mund ta kuptojë, të jesh fëmijë është fantastike” ajo ngjall dhe sjellë në vëmendje të lexuesve, kohën e fëmijërisë, e cila në një farë mënyre ka lënë gjurmë të pashtershme te të gjithë, të jeshë fëmijë është fantastike, fëmijët kanë të drejtën i botës ta jetojnë jetën e tyre!
E bukura për poeten nuk zverdhet asnjëherë, kulmon rrahje të reja, të forta, të cilat i falin siguri jetës dhe forcë krijimit artistik.
Krijimtaria që përmbush vëllimin dallohet për frazën e gjatë poetike, përdorimet kuptimore të drejtëpërdrejta, të ngrohta, simbolika filozofike, ndërtime semantike, retrospektivë të afërt dhe thirrje artistike, që e bejnë poezinë sa emocionale, por edhe e vendos atë afer formatit të një krijuese realiste.
Cikli i vazhdimsisë së saj përmbushet me emocionet intime të poetes. Ajo gjithnjë është në rrëfimin e tij shpirtëror për të zbuluar vlerën e bukurisë së një zemre të dashuruar dhe akti i dhënies dhe marrjes së ndjenjave nga partnerë besnikë, e bën të sigurt qëndresën e saj emotive, të brendshme. Kjo ndjesi mban edhe peshën më të madhe të poezive të njëpasnjëshme të vellimit, të pandara ne cikle, por që një shpirt i lexuar ndjeshëm, i rendit pa vështirësi.
Do veçoja këtu “Stuhia je ti”, “Ti je në ëndrrat e mia “, “Kam dy vajza“, “Që t’jesh gjithmonë vetvetja”, Gjysmës sime më të mirë”, “Përhumbemi gjatë perëndimit diellit”, “Nga Ishmi njerëzit u larguan”, “Marlindi”,”Matura 2005”, “Të qofsha falë vendlindja ime”, “Mbrojtëse ëngjëllore je ti nënë”, “Në errësirën e mendjes”, “Inteligjenca Artificiale”…
Qëllimi i rrugëtimit të saj, është të shfaqë vetveten dhe ta shprehësh këtë, gjen përkushtimin e një njeriu që zhvillimin, ndryshimin dhe suksesin e vet e sheh tek puna dhe karakteri i fortë i saj.
Dhe ky është i vërteti zë që poetja u përçon të rinjve sot, të cilët jetën dhe shpresën e tyre, dashurinë ta gjejnë në vendin e tyre, në vendlindje, qoftë ajo me tokë, det, vreshtë, humbje apo zhgënjime. Poetja e vlerësom shumë ndjenjën. Ashtu sikundër e fal çiltër po ashtu ka edhe pritshmëritë dhe kundërshtitë. Ajo beson se kjo e fundit e bën atë më të fortë, e më fisnike, siç i pëlqen asaj të thotë, unë jam si stuhia.
Duke përfunduar, po ua lë lexuesve të gjykojnë vetë për vlerat e këtij vëllimi, me poezi, pa u ndikuar nga mendimet e mia. Suksese të tjera Znj. LAURETA dhe lexim të këndshëm të gjithë lexuesve të këij libri dhe uroj të kalojnë çaste relaksuese!
Rrugëtim të mbarë librit drejt lexuesit!
Agim Lika
Tiranë, Dhjetor 2024
