09/06/2025
9 JUNIE
GEBEURE
1865 – Pres. Jan Brand verklaar oorlog aan Mosjesj
Die Tweede Basotho-oorlog tussen Vrystaatse Boere en die Basotho’s het op 9 Junie 1865 uitgebreek. Dit was sewe jaar ná die eerste een en is ná twee jaar beëindig toe koning Moshoeshoe I (Mosjesj), die leier van die Basotho-koninkryk, se versoek om beskerming deur die Britse regering, geweier is. Die Basotho’s is tot oorgawe gedwing en die Thaba Bosio-verdrag is onderteken. Die Basotho was egter nie tevrede met die voorwaardes nie en ’n derde oorlog het gevolg. Die eerste was bekend as die Senekal-oorlog van 1858, die tweede as die Seqiti-oorlog (1865-1866) en die Derde Basotho-oorlog van 1867 tot 1868. Die drie oorloë was oor die territoriale regte van die gebied tussen die Caledon en Oranjeriviere van vandag se Wepener en Zastron af tot noord van die Caledonrivier wat Harrismith en verder wes insluit. Die gevolg van die oorlog was dat die Boere gedeeltes grond van die Basotho’s bekom het en dat die Basotho’s Britse anneksasie aanvaar het.
1915 – Afrikanerrebellie
Genl. CR de Wet-hulle se hoogverraadsaak begin in Bloemfontein.
1967 – Militêre diensplig word verpligtend
Die Verdedigingswetsontwerp wat militêre diensplig van nege maande vir alle wit mans ouer as 17 verpligtend gemaak het, is op 9 Junie 1967 met steun van die opposisie aanvaar. Dienspligtiges het lede van die Suid-Afrikaanse Weermag (SAW) of die Suid-Afrikaanse Polisie (SAP) geword om die regering se standpunt teen bevrydingsbewegings, anti-apartheidsaktiviste en die “kommunistiese bedreiging” af te dwing. In 1972 is die dienspligtydperk van 9 maande tot 1 jaar verleng, asook 19 dae diens per jaar vir 5 jaar as deel van die Burgermag. Teen die middel van 1974 is beheer van Noord-Namibië, van die Suid-Afrikaanse Polisie (SAP) aan die Suid-Afrikaanse Weermag (SAW) oorgedra. In 1977 is diensplig tot 2 jaar plus 30 dae jaarliks vir 8 jaar, verleng. As gevolg van ’n toename in guerrilla-aktiwiteite in die vroeë 1980’s, is kampe weereens in 1982 tot 720 dae in totaal verleng. Die End Conscription Campaign wat wye steun van studente en godsdiensgroepe gehad het, het in 1983 begin om verskeie groepe in die land te koördineer wat hulle teen diensplig uitgespreek het.
1989 – Die noodtoestand van drie jaar in Suid-Afrika word verleng
1990 – Vrylating op Robbeleiland
Op Robbeneiland word 28 gevangenes vrygelaat kragtens ’n aankondiging in die parlement deur pres. FW de Klerk.
