लाेकसेवा सहयाेगी मन्च

  • Home
  • लाेकसेवा सहयाेगी मन्च

लाेकसेवा सहयाेगी मन्च mission to whom wants pass loksewa

14/03/2024

लोकसेवा आयोग तथा कुनै पनि प्रतिस्पर्धात्मक परीक्षाको तयारी गर्दा कसरी गर्ने?🙏❣️

प्रथम चरण:

* कुन पद/तहको तयारी गर्ने निश्चित गर्नुहोस्।
* मुल पुस्तक(Syllabus Oriented Guides) र सन्दर्भ सामाग्री(Reference Books) संकलन गर्नुहोस्।
* लक्ष्य प्राप्तिको समयसीमा(Deadline) तोक्नुहोस्।
* लक्ष्य प्राप्तिको लागि आवश्यक योजना(Planning) र रणनीति(Strategy) तयार गर्नुहोस्।
* अब शुरूवात(Start Reading) गर्नुहोस्।
* SMART Study

दोस्रो चरण: अध्ययन, लेखन र सन्तुलन/तालमेल

* अध्ययनमा निरन्तरता (Continuity) दिनुहोस्। हरेक दिन जति भएपनि (आधा, १/२/३/४...घण्टा ) पढ्ने र सँगसँगै लेख्ने (टिपोट) गर्ने गर्नुहोस्।

* विभिन्न पत्रपत्रिकाका(Daily Newspapers) दैनिक लेख, समाचार, र सरकारी पत्रीका(Magazines/Special Editions) विशेषांक पढ्नुहोस्। र साथै महत्त्वपूर्ण कुरा नोट गर्दै जानुहोस्।
- जस्तै: सोपान , अन्तरास्ट्रिय मञ्च, कान्तिपुर , गोरखापत्र , आर्थिक अभियान , The Kathmandu Post, etc.
- प्रशासन, पराग, निजामती , कर्मचारी , JOPA, CAMAD, कानुन, आदि।
- माथिल्लो तहको/पदको पुस्तक अध्ययन गर्नुहोस्। शाखा अधिकृतको तयारी गर्दैहुनुहुन्छ भने- उपसचिव र सहसचिवको लागि लेखिएका पुस्तक र सन्दर्भ सामाग्रीहरुको पनि अध्ययन गर्नुहोस्।
* गहिराइमा गएर अध्ययन गर्नुहोस्। हरेक पक्षको अध्ययन।

* सकारात्मक सोच (Positive Mentality) को निर्माण गर्नुहोस्।
- मेहेनतमा विश्वास (Believe in Hard Work)
- आत्मविश्वास (Self-confidence)
- भयबाट मुक्ति (Fearless)
- कल्पनाशक्ति (Do Imagination)
- खुशी र रहर गरेर पढ्नुहोस् (Read Happily)
- स्वाध्ययन (Self-study)
- स्वप्रेरित (Self-motivated)
- अरुका राम्रा सुझाव मान्ने (Follow good suggestions)
- Auto-suggestion
- Imagination and Visualization
- Never Complain
- Face the Challenges
- Solve your Problems
- Be Optimistic

* यी कुराको व्यवस्थापन गर्नुहोस्।
- Time Management
- Stress Management
- Money Management
- Personal, Family and Friendship (Relations) Management

* यी कुरालाई प्रेम गर्नुहोस्:
- नयाँ कुराको खोजी (Learning New things )
- अध्ययन र लेखन (Reading and Writing)
- आफुलाई र अरुलाई (Yourself and Others)
- Your Family, Friends, supporters and Mentors

* भरपुर फाईदा लिनुहोस्:
- Google, Internet, Related Websites, Blogs
- Social Media: Facebook, Twitter
- Youtube
- Online Newspapers
- Seniors (अग्रजहरु)

* सधैं सुन्ने/हेर्ने गर्नुहोस्:
- समाचार
- अन्तर्वार्ता
- छलफल तथा बहस
- आफ्नो वरिपरिका गतिविधि/वातावरण
- Global Issues

* ख्याल गर्नुहोस्:
- खानपिन
- निद्रा, आराम
- समग्र स्वास्थ्य
- आफ्नो घरपरिवार, आफन्त, र साथीसंगी

* व्यवस्थित भएर अध्ययन गरौं:
द्वितीय , तृतीय र चतुर्थ पत्रको लागि:
- हरेक पाठ: अलग नोट कापी
- हरेक खण्ड : अलग कापी
- First Draft
- Second Draft
- Precise Note
- You can use different coloured/ink Ballpens/Pen.
- Blank copies
- Schedule/Timetable( Copy or Mind)

* सञ्जाल::
- समान लक्ष्य भएका साथी
- अध्ययनमा हौसला दिने
- नयाँ कुरा, जानेका कुरा बाँड्ने
- छलफल गर्ने
- सकारात्मक सोच भएका
- नत्र एक्लै पढ्ने
- Work hard in silence, let your sucess be the noise.

* संकोच नमान्नुहोस्:
- सहयोग माग्न र गर्न
- Sorry भन्न
- आफ्नो लागि समय छुट्टयाउन
- Thank You (Gratitude) भन्न

* समय निकाल्नुहोस्::
- साथीभाई र परिवारसँग घुमफिर
- रमाइलो गर्न

* आवश्यक तर यो मात्रै पर्याप्त होईन:
- लोकसेवा तयारी कक्षा
- नमूना परीक्षा
- काठमाण्डौं जानैपर्छ भन्ने मानसिकता

* भ्रम तोड्नुस्:
- लोकसेवा पास गर्न Topper हुनैपर्छ
- Math/Science राम्रो भएका मात्रै पास गर्छन्
- राम्रो स्कुल तथा विश्वविद्यालय पढेको हुनुपर्छ
- 18 घण्टा पढ्नुपर्छ
- यो लोकसेवा होईन घोकसेवा हो।
- समयनै पुग्दैन
- Optional Paper यहि नै राख्नुपर्छ
- लोकसेवा पहिलो प्रयासमा पास गर्न सकिँदैन!!

* यस्तो मानसिकता त्याग्नुहोस्:
- म सक्दिन। म अरुभन्दा कमजोर छु।
- म पढ्न सक्दैन। पढेको यादनै हुँदैन।
- यतिका हजारौं उम्मेदवारमा म के पास हुँला र !!
- भाग्य भए हुँला नत्र ठिकै छ।
- समय आउनुपर्छ आफ्नो, सफल हुन।

* यी कुरा पत्ता लगाउनुहोस्(Find Out):
- आफ्नो बलियो र कमजोर पक्ष।
- रुचि र अरुचिको विषय
- सहयोगी र असहयोगी
- आफ्नो प्राथमिकता

* बिस्तारै सुधार गर्दै जानुहोस्(Improve):
- हतार गर्ने बानीमा
- निर्णय निर्माण
- अलमलिने बानी
- राम्रोसँग प्रश्न नपढ्ने बानीमा
- परीक्षा भन्ने बित्तिकै डराउने
- अरुका कुरामा विनासोचविचार विश्वास गर्ने
- आफ्नो क्षमतामा शंका गर्ने
- आफ्नो सबल/ दुर्बल पक्ष अरुले भनिदिनुपर्ने
- आफै केही गर्नै नसक्ने
- अरुलाई मात्रै राम्रो ठान्ने आफुलाई कमसल ठान्ने
- सचेत भएर नपढ्ने
- उत्तर लेख्न हतार गर्ने
- चिन्तन होईन चिन्ता गर्ने
- तत्काल नतिजा चाहने
- आफुलाई सर्वज्ञ ठान्ने

* चटक्कै छोड्नुहोस्(Leave These):
- अरुको रिस, ईर्ष्या, आलोचना र कुरा काट्न
- अस्वस्थकर र अव्यवस्थित खानपिन/जीवनशैली
- फजुल खर्च
- अनुत्पादक काम
- किताब मात्रै किन्ने, अध्ययन नगर्ने बानी
- गुनासो मात्रै गर्ने
- डर मान्ने
- किताबको मोटाई हेर्ने
- सीमित अध्ययन गर्ने बानी

* Do Believe( मज्जाले विश्वास गर्नुहोस्)
- आफुमा, आफ्नो लक्ष्यमा र तोकिएको समसीमामा
- मेहेनत र कर्ममा
- प्रकृति, ब्रह्माण्ड र प्रेममा
- सकारात्मक सोचमा
- हामीले चाहेका अधिकांश कुरा सम्भव छ्न्।
- निरन्तर अभ्यास महत्त्वपूर्ण छ। यसले हरेक कुरा सम्भव बनाउँछ।
- स्वच्छ प्रतिस्पर्धा
- सहि समयमा सहि निर्णय

* Share(बाँड्दै गरौं):
- आफुले जानेका कुरा। पढेका कुरा।
- सहि तरिका।

* Accept(स्वीकार गर्नुहोस्):
- आफ्ना कमजोरी
- उपयुक्त सुझाव
- सहि मार्गदर्शन
- समय
- मेहेनत अनुरुपको नतिजा

* अभ्यास गर्नुहोस्(Exercise):
- पढेर
- पढ्दै लेख्दै गरेर
- सुनेर
- छलफल गरेर
- आफै नमूना परीक्षा गरेर
- हरेक समय पढेको कुरा सम्झेर, चिन्तन, मनन गरेर

( सफलता त्यसै मिल्दैन। मेहेनत गर्नैपर्छ । हरेक पक्षमा औसतमा भएपनि सन्तुलन हुनैपर्छ । निरन्तरता , सकारात्मक सोच, आत्मविश्वास , समय मिलान, स्वास्थ्य ख्याल, उपलब्ध स्रोतको उपयोग, उत्साह , खुशी, समयसीमा , रणनीति , योजना, लगायतका विभिन्न कुराको संयोजन चाहिन्छ, सफलता प्राप्त गर्न। र यो सम्भव छ। सजिलो छ। बानीको निरन्तरता भए। )

-Share it, If you found it useful.

22/01/2024
22/01/2024
1. जोनाथन बि पोष्टल अवार्ड २०१४ बाट सम्मानित हुने व्यक्ति को हुन् ?Mahabir Pun2. लोक सेवा आयोगका प्रथम अध्यक्ष को हुन् ?...
20/02/2023

1. जोनाथन बि पोष्टल अवार्ड २०१४ बाट सम्मानित हुने व्यक्ति को हुन् ?
Mahabir Pun
2. लोक सेवा आयोगका प्रथम अध्यक्ष को हुन् ?
-Narendra man Singh Pradhan
3. लिच्छविकालमा प्रहरी प्रमुखलाई के भनिन्थ्यो ?
Sarbadanda Nayak
4. साइटिसको मुख्यालय कहाँ रहेको छ ?
America
5. जनगणना २०६८ अनुसार १५ देखि १९ वर्ष सम्मको जनसंख्या प्रतिशत कति रहेको छ ?
Wrong question option ma diyeko kunai pani milkaina
6. आ.व.२०७०।७१ मा वृद्धहरुलाई वार्षिक कति उपचार खर्च दिने घोषणा गरिएको छ ?
2000
7. २०१४ मार्च ८ गते बाट हराइरहेको मलेशियन विमान कुन देशको राजधानीको लागि उडेको थियो ?
beijing
7. पूर्वबाट पश्चिमको क्रममा मिलाउनुहोस् -
bhadrapur biratnagar bharatpur kapilbastu

8. लम्वाइको आधारमा लामो देखि छोटोको क्रममा मिलाउनुहोस्
Preathvi, Siddadrtha, Trivuban, Mechi
9. बढीबाट कम जनघनत्वको आधारमा क्रम मिलाउनुहोस्
KTm, Pokhara, Lalitpur, Biratnagar, Bharatpur
10. टि.भि.(T.V.) का अविष्कारक को हुन् ?
John bayerd
11. नोवेल पुरस्कार २०१४ को अर्थशास्त्र तर्फको पुरस्कार कसलाई प्रदान गरियो ?
Jean tirol
12. २०-२० विश्व कप क्रिकेट २०१४ को विजेता कुन देश भएको थियो ?
Srilanka
13. विश्व कप फुटवल २०१४ को वारेमा तलका कुन भनाई ठीक छ/छन्-
क) सवैभन्दा बढी गोलकर्ता मेसी हुन् ।
ख) अन्तिम खेल व्राजिल र जर्मनी बीच भएको थियो ।
ग) सेमिफाइनलमा पुग्ने ४ टिमहरु ब्राजिल¸नेदरल्याण्ड¸अर्जेन्टिना र जर्मनी हुन् ।
ग)
14. तलका हिमालमध्ये कुन हिमालको उचाई ८ हजार मिटर भन्दा होचो छ ?
क) के२ ख) मकालु ग) मनास्लु घ) माउन्ट एल्व्रुज
Maount albruj
15. तेह्रौं योजनाको अन्त्यसम्म कति प्रतिशत जनतालाई विद्युत सेवा पुर्याeउने लक्ष रहेको छ ?
87
16. तामा¸सुन¸फलाम¸कोइला पाइने क्रम मिलाउनुहोस्-
कालीगण्डकी¸चितवन¸फुलचोकी¸ कुलेखानी
17. नेपाली सेनालाई संयुक्त राष्ट्र संघको शान्तिसेनामा कहिलेदेखि पठाउन थालिएको हो ?
1958
18. युनेस्कोको प्रधान कार्यालय कहाँ रहेको छ ?
PERIS
19. एजेण्डा २१ के सँग सम्बन्धित छ ?
E NVIRONMENT
20. जुन २१ मा पृथ्वीको दक्षिणी गोलार्द्धमा कुन ऋतु चलिरहेको हुन्छ ?
Winter
21. सन् १९४५ अगष्ट ६ मा हिरोशिमामा खसालिएको अणुवमको नाम के हो ?
Little Boy
22. वेत्रावती सन्धी कहिले भएको थियो ?
1849 B.S.
23. कुन पदको लागि संवैधानिक सुनुवाइ आवश्यक पर्दैन?
क) राजदूत ख) राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष
ग) महालेखापरीक्षक घ) सर्वोच्च अदालतका न्यायाधिश
राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष
24. असंलग्न राष्ट्रहरुको १६ औं सम्मेलन कुन देशमा भएको थियो ?
Iran
25. उत्पादन क्षमताको आधारमा बढीबाट कमको क्रममा मिलाउनुहोस्-
कालीगण्डकी ,मर्स्याङ्दी ¸खिम्ती¸ चिलिमे भोटेकोशी
26. तलका मध्ये आशियानका सदस्य राष्ट्रहरु कुन कुन हुन् ?
ब्रुनाइ¸लाओस¸भियतनाम¸कम्बोडिया
ALL
27. जोडा मिलाउनुहोस्-
चार्ली हेब्डो - फ्रान्स
बोकोहराम- नाइजेरिया
स्लामिक स्टेट- इराक
अल सवाब - सोमालिया
28. जनगणना २०६८ अनुसार नेपालमा बोलिने मातृभाषाको संख्या कति छ?
123
29. जोडा मिलाउनुहोस्-
क्रेस्कोग्राफ – जगदिशचन्द्र बोस
30. जोडा मिलाउनुहोस् –
लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज डोटी
खप्तड राष्ट्रिय निकुञ्ज रसुवा
मकालु वरुण राष्ट्रिय निकुञ्ज संखुवासभा
31. चाँगुनारायण मन्दिर कुन शैलीमा बनाइएको छ ?
pagoda
32. शिवालिक पर्वत श्रेणी कहाँ पर्छ ?
तराई र भित्री मधेश
33. Paper Gold भनेर कुन मूद्रालाई चिनिन्छ ?
SDR
34. नेपालमा कतिवटा पुनरावेदन अदालत छन् ?
१६
35 . वायू/मौसम परिवर्तन.........................को हो ?
क) भूमध्येसागरीय
ख) भमध्येरेखिय
ग) मनसुनी वायू
घ) माथिका सव
36 . वस्तुको तौल कुन ठाउंमा बढी बढी हुन्छ ?
उच्च भागबाट भुमध्य रेखा तर्फ झर्दा
37) Antibaotics को सट्टा मा प्रतिस्थापन गर्न बनाइएको medicine ?
Ans . ….
38 ) identify right or wrong
A)Cosmic rys is dangerous to life
b) it contains protons and radiation.
A, A& B , B, NONE
39) The eight member of saarc country agreed on
Ans. Energy
40) Match the following

UN University Japan
WTO Jeneva
IMF Wasington DC
UNEP Nairobi

41)Match the following
Bangladesh 1972
Germani 1958
42) the seasonal reversal of winds is the typical characteristics of
Ans MOnsoon climate
43) what was slogan of american war of independence
Life, liberty and persuit of happiness
44) in which veda description of caste system is found ?
none
45) who is the writer of animal farm ?
George arwel
46) bull fighting is the national game of
Ans . spain
47) what is the ercentage of female headed households in nepal?
Ans 25.7

48) Match
makalu sankhuwasava
langtang rasuwa
khaptad doti
she phoksundo dolpa

49) which is currect
a) Most of the tourist visit nepal for trekking
b)most tourist come from europe
c) 2011 ad is obserbed nepal as toursm year
--- only option 3 is correct
50) green belt movement is stblished by whom ?
Bangira maathai

51) match the following
i)First malla raja aridev
ii)Shantisgree prachanda dev
iii_taleju bhavani mahindra malla
iv) rani pokhari pratap malla
52) who helped for stablishing CEDA
-- america
54) How many appellate court are under judiciary of Nepal
ans 16
53) in which place of Nepal, the full size of king jaya berma was discovered in 1992 AD ?
Mali hadigau
Constitution table
54)2007BS government of Nepal constitution Padma samser
55)2015bs Nepal interim consititution mohan samser
56) 2019bs constitution of Nepal king mahendra
57 )2047 constitution of kingdom of Nepal Krishna Prasad bhattarai
58) बुद्धको बारेमा जोडामिलाउने
बुद्धतब प्राप्त - बोधगया
पहिलो उपदेश - सारनाथ
अन्तिम उपदेश - वैशाली
देहत्याग – कुशिनगर
59) नेपालमा कतिवटा सार्वजनिक संस्थान नाफामा छन ?-२२

20/02/2023

नासु दोश्रो पत्र नमूना प्रश्न सेट–२१

20/02/2023
20/02/2023
20/02/2023
20/02/2023
31/07/2022

१) संगठनको अवधारणा उल्लेख गर्दै सार्वजनिक प्रशासनमा संगठनको महत्त्व, समस्या र तिनका समाधानका उपाय उल्लेख गर्नुहोस ? १०
“Skeleton Of Bureaucracy“
⇨निर्धारित लक्ष्य प्राप्तिका लागि मानवीय भौतिक तथा यान्त्रिक तत्वलाई व्यवस्थित र प्रभावकारी रूपमा समन्वय र क्रियाशील गराउने प्रशासनिक संरचना नै संगठन हो । संगठन सामूहिक प्रयासद्वारा निर्दिष्ट लक्ष्य प्राप्तिका लागि सिर्जना गरिएको स्वरूप हो ।
⇨संगठन लक्ष्य प्राप्तिका क्रियाकलापहरू पहिचान तथा निर्धारण गर्ने एक गतिशील प्रकृया हो ।संगठनात्मक स्वरूपको आधारमा संगठनलाई निम्नानुसार विभाजन गर्न सकिन्छ ।
क) ठाडो पिरामिड स्वरूप
ख) चेप्टाे सङ्गठन स्वरूप
ग) डमबेल सङ्गठन स्वरूप
घ) म्याट्रिक्स सङ्गठन स्वरूप
⇨सार्वजनिक प्रशासन आफैंमा एक बृहत् संगठन भएकाले प्रशासनिक व्यवस्थाको अस्थिपञ्जरको रूपमा रहेको हुन्छ । शासन प्रणालीमा आउने परिवर्तनसँगै संगठनमा समेत परिवर्तन आँउछ । नेपालको प्रशासन व्यवस्थामा सबैभन्दा बढी परिवर्तन र सुधार भएको पक्ष भनेको नै संगठन हो ।
☆सार्वजनिक प्रशासनमा संगठनको महत्त्व:-
•राज्यको प्रशासनिक व्यवस्थाको अस्थिपन्चर रूपमा रहन्छ
•सार्वजनिक मामिलाको व्यवस्थापनलाई सहज र प्रभावकारी बनाउँछ
•मानवीय आर्थिक तथा भौतिक स्रोत र साधनको व्यवस्थालाई एकीकृत गर्दछ
•सार्वजनिक प्रशासनको क्षेत्रमा समन्वय सुपरीवेक्षण र अनुगमन गर्ने आधार तयार गर्दछ
•व्यवस्थापनका महत्त्वपूर्ण सिद्धान्तहरू जस्तै, कार्यविभाजन, आदेशको एकता, नियन्त्रणको सीमा आदि जस्ता सिद्धान्तहरु संगठनसँग प्रत्यक्ष सम्बन्धित छन्
•संगठनले समूहगत कार्य, समूह गतिशीलता तथा गुणस्तर व्यवस्थापनको लागि स्पष्ट आधार प्रदान गर्दछ
☆नेपालमा संगठन व्यवस्थापनमा देखिएका समस्याहरू:-
•संगठन निर्माणका स्पष्ट कानूनी र नीतिगत आधार पालना नहुनु
•कामका लागि संगठन खोज्ने प्रवृति रहेको
•प्रशासन सुधारले केबल structure सुधारमा मात्र जोड दिने गरेको
एउटै कामका लागि समेत विभिन्न निकायको गठन गर्ने प्रवृति जस्तै, विद्युत प्राधिकरण र विद्युत विकास विभाग
•सेवा प्रवाह गर्ने ठाँउमा भन्दा केन्द्रमा बढी दरबन्दी रहेको
•विभिन्न सेवा र समूहको गठन र विघटन भइरहने गरेको
•सांगठनिक संरचनाले पदसोपानिक पद्धतिमा जोड दिने गरेको
•Empire Building गर्ने प्रवृति छ
•Funnel type र Matrix type संगठन संरचनामा अभ्यासको अभाव रहेको
•कार्यभारको विश्लेषण नै नगरी संगठनको स्थापना गर्ने परिपाटी
•नयाँ प्रकृतिको संगठन संरचनाको निर्माण र विकासमा उदासीनता देखिनु
•संगठन र संरचना निर्माणका सम्बन्धमा परम्परागत मूल्य र मान्यताहरुको अनुशरण गरिनु
☆नेपालमा संगठन व्यवस्थापनमा देखिएका समस्या समाधानका उपायहरू:-
•संगठन निर्माणका स्पष्ट कानूनी र नीतिगत आधार तयार गर्ने
•कामको लागि संगठन खोज्ने प्रवृतिमा सुधार गर्ने
•प्रशासन सुधारले केबल structure सुधारमा मात्र जोड नदिने
•एउटै कामको लागि समेत विभिन्न निकायको गठन गर्ने प्रवृतिको अन्त गर्ने
•सेवा प्रवाह गर्ने ठाँउमा दरबन्दी बढाउदै लैजाने
•Funnel type र Matrix type संगठन संरचना निर्माणमा जोड दिने
•कार्यभारको विश्लेषण गरी संगठनको स्थापना गर्ने परिपाटी विकास गर्ने
•नयाँ प्रकृतिको संगठन संरचनाको निर्माण र विकासमा तदारुकता देखाउने
•संगठन र संरचना निर्माणका सम्बन्धमा नवीन मूल्य र मान्यताहरूको अनुशरण गर्ने
•कार्यविवरण जिम्मेवारी र उत्तरदायित्व स्पष्ट किटान गर्ने
•E governance मा जोड दिने
•नीतिगत तहलाई pyramid र operating तहलाई flat बनाउने
निर्णय प्रक्रियामा सुधार गर्ने
☆अन्त्यमा:-
⇨संगठन निर्माण गर्दा संगठनको आवश्यकतालाई केन्द्रबिन्दुमा राख्नुपर्दछ । व्यक्तिका लागि संस्थाको संरचना थप्ने काम नरोकिएसम्म सङ्गठनको मूल्य र मान्यता कायम रहन सक्दैन । संगठन साध्य होइन, साधन मात्र हो । त्यसैले संगठन निर्माण र खारेज गर्दा उद्देश्य र औचित्यका आधारमा गरेमा मात्र नेपालको प्रशासनिक संगठनमा स्थायित्व पाउन सकिन्छ।
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
२)संघीय शासन व्यवस्था अंगालेको नेपालमा संघ ,प्रदेश र स्थानीय तहले निर्वाह गर्नुपर्ने भूमिकाबारे प्रष्ट पार्नुहोस ? १०
“शासनमा कुशलता र विकासमा तिव्रता नै संघीयता“
⇨राज्यशक्तिको प्रयोग एकभन्दा बढी तहबाट हुने व्यवस्था नै संघीयता हो । राजनैतिक रूपले केन्द्रीय सरकार, प्रान्तीय सरकार र स्थानीय सरकारको बीच शक्तिको बाँडफाँट गरी शासन व्यवस्था सञ्चालन गर्ने परिपाटिलाई संघीयता भनिन्छ ।
⇨संघीय राज्यमा संविधानले राज्यका तहहरूको एकल र साझा अधिकार स्पष्ट रूपमा तोकेको हुन्छ जसलाई तिनीहरूको कार्यक्षेत्र तथा भूमिका मान्ने गरिन्छ । एकल अधिकार प्रयोगको सम्बन्धमा सम्बन्धित तह स्वायत्त र सार्वभौम रहन्छ भने साझा अधिकारको प्रयोग पारस्परिक सहयोग समन्वय र सहअस्तित्व जस्ता सिद्धान्तमा आधारित भएर गर्नुपर्ने हुन्छ ।
⇨तीनै तहका सरकारले संवैधानिक व्यवस्थामा उल्लेख भएबमोजिम आफ्नो अधिकारको प्रयोग गर्दै आफ्नो कर्तव्यको पालना गर्नु संघीय राज्यको विशेषता हो ।
☆संघको कार्य तथा भुमिका:-
•केन्द्रीय नीतिको तर्जुमा र कार्यन्वयनमा जोड दिने
•राष्ट्रिय सोच लक्ष्य र उद्देश्य कार्यान्वयन गर्न प्रदेश र स्थानीय तहसँहग सहकार्य समन्वय र साझेदारी गर्ने
•प्रदेश र स्थानीय तहको सहकार्यमा उत्पादित साधनको कुशल परिचालन गरी आर्थिक समृद्धि तथा सुखका राष्ट्रिय लक्ष्य हासिल गर्ने
•केन्द्रीय नीति आयोजनाहरूको निर्माण, समन्वय र मापदण्ड निर्धारण गर्ने
•बृहत् योजना आयोजनाहरूको कार्यान्वयन र मूल्यांकन गर्ने
•कृषि र उद्योग क्षेत्रको उत्पादन र उत्पादकत्वमा अभिवृद्धि गरी जनताको आयस्तर बढाउन जोड दिने
•संविधान र वित्तीय हस्तान्तरण ऐनबमोजिम प्रदेश र स्थानीय तहमा विभिन्न अनुदानको व्यवस्था गरी वित्त हस्तान्तरणलाई प्रभावकारी बनाउने
•प्रदेश र स्थानीय तहको लागि बलियो आधार निर्माण गर्ने
•सम्रगमा केन्द्रीय निकायको रूपमा आफ्नो भूमिकालाई प्रभावकारी र जिम्मेवार बनाउने
☆प्रदेशका कार्य तथा भूमिकाहरू:-
•प्रादेशिक कानून तथा नीतिको निर्माण गर्ने
•विकासको राष्ट्रिय सोच, लक्ष्य, उद्देश्य र रणनीति प्राप्तिमा समन्वय र सहकार्यको भूमिका निर्वाह गर्ने
•विकासलाई अगाडि बढाउन प्रदेशस्तरका नीति योजना तथा कार्यक्रमहरूको तर्जुमा गर्ने
•प्रदेशहरूबीच विकासमा सहकार्य र समन्वय गर्ने
•प्रदेशस्तरमा विकास निर्माण र सेवा व्यवस्थापन गर्न आवश्यक पहल गर्ने
•प्रदेशबीच विकास र समृद्धिका लागि सहकार्य, समन्वय र प्रतिस्पर्धी वातावरणको सिर्जना गर्ने
•केन्द्रीय निकाय र स्थानीय निकायबीच मध्यस्ता कायम गर्ने
•स्थानीय विकास निर्माणको लागि आवश्यक समन्वय र सहयोग गर्ने गराउने
•समग्रमा संघ र प्रदेशबीचको सम्बन्धको सेतुको रूपमा आफ्नो भूमिका निर्वाह गर्ने
☆स्थानीय तहको कार्य तथा भूमिकाहरू:-
•आफ्ना अधिकार क्षेत्रभित्रका विषयमा आवश्यक कानूनको निर्माण गर्ने
•संघ र प्रदेशबीच विकासको कार्यमा समन्वय र सहकार्य गर्ने
•स्थानीय स्रोतको प्रयोग गर्दै स्थानीय अर्थतन्त्रको विकास र विस्तारबाट समृद्धिको आधार निर्माण गर्ने
•स्थानीय र स्रोत साधनको प्रयोग र परिचालनद्वारा सेवाग्राहीमा सरल रूपमा सेवाको प्राप्तिको लागि अन्तर निकाय समन्वय र साझेदारीलाई बढावा दिने
•स्थानीयस्तरमा सेवा प्रवाहको लागि जनताको निकटतम माध्यमको रूपमा आफ्नो भूमिका निर्वाह गर्न
•स्थानीय विकास निर्माणका कार्यलाई प्राथमिकतामा राख्ने
•स्थानीय नेतृत्वको विकास गर्दै जनसहभागिता बढाउने
•संघ तथा प्रदेशबाट प्राप्त अनुदान र आफ्नो क्षेत्रमा संकलित राजस्वको प्रभावकारी परिचालनमा जोड दिने
•स्थानीय सीप र क्षमता विकासको कार्यमा जोड दिने
•स्थानीयस्तरमा हुने विपदको प्रभावकारी व्यवस्थापनमा जोड दिने
•समग्रमा जनताको निकटतमा रही प्रभावकारी सेवा प्रवाहमार्फत घर-घरमा सिंहदरबार भन्ने नारालाई व्यावहारिक रूपमा साकार पार्ने
☆निष्कर्ष:-
⇨विश्वको विभिन्न मुलुकमा लहरको रूपमा आएको संघीयतालाई पछिल्लो समयमा नेपालले पनि अंगालेको छ । संवैधानिक रूपमा नै नेपाललाई संघीय मुलुक मानी संविधानतः नै तीन तहको सरकारलाई अधिकार र जिम्मेवारी बाँडफाँट गरिएको सन्दर्भमा आफ्नाे जिम्मेवारी र भूमिकातर्फ अग्रसर भई नेपाललाई एक सफल संघीय राज्यको रूपमा स्थापित गर्नु आजको आवश्यकता हो ।

Address


Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when लाेकसेवा सहयाेगी मन्च posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Shortcuts

  • Address
  • Alerts
  • Claim ownership or report listing
  • Want your business to be the top-listed Media Company?

Share