Solo Mubod Publication

18/03/2025

Bagong Interim Chief Minister ng BARMM at ang Reaksyon ng M**F

Ang pagtutol ng Moro Islamic Liberation Front (M**F) sa pagkakatalaga ng bagong interim Chief Minister ng Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) ay hindi lamang simpleng usapin ng liderato. Ito ay may malalim na kaugnayan sa kasunduan sa kapayapaan, representasyon, at ang patuloy na pakikibaka ng Bangsamoro para sa tunay na awtonomiya. Ang BARMM ay bunga ng matagal na negosasyon at sakripisyo upang matiyak na ang mga mamamayang Bangsamoro ay may kontrol sa kanilang sariling pamamahala. Kung ang pagbabagong ito ay hindi dumaan sa maayos na konsultasyon, maaaring ito ay isang hakbang na sumasalungat sa diwa ng kasunduang pangkapayapaan.

Mahalagang balikan ang prinsipyo ng Comprehensive Agreement on the Bangsamoro (CAB), kung saan ang M**F ang pangunahing partido sa negosasyon. Ang kasunduang ito ang pundasyon ng BARMM, kaya anumang unilateral na pagbabago sa interim leadership nang walang malinaw na konsultasyon ay maaaring makasira sa tiwalang pinaghirapan ng magkabilang panig. Ang transition process ng BARMM ay isang sensitibong yugto patungo sa isang regular at demokratikong gobyerno sa 2025. Ang biglaang pagpapalit ng liderato ay maaaring magdulot ng kawalang-katatagan sa pamamahala at maaaring humadlang sa mga kinakailangang reporma sa rehiyon.

Bukod dito, may malaking papel ang gobyerno ng Pilipinas sa isyung ito. Kung ang desisyon na palitan ang interim Chief Minister ay dumaan sa tamang proseso at may malawakang konsultasyon, maaaring ito ay isang lehitimong hakbang. Ngunit kung ito ay isang unilateral na desisyon mula sa pambansang pamahalaan nang walang pakikilahok ng mga pangunahing stakeholder sa BARMM, ito ay maaaring magdulot ng panibagong tensyon. Mahalaga na ang anumang pagbabago sa pamumuno ay may pagkilala sa mga napagkasunduan sa nakaraan upang mapanatili ang katiwasayan at kumpiyansa sa proseso ng awtonomiya.

Ang posibleng epekto ng hakbang na ito ay malawak. Una, maaaring magkaroon ng pagkakawatak-watak sa Bangsamoro leadership kung ang bagong itinalaga ay hindi nagmula o hindi kinikilala ng M**F. Maaari rin itong magdulot ng panibagong agitasyon, lalo na kung may mga sektor na makakakita sa hakbang na ito bilang isang paraan upang pahinain ang kasalukuyang Bangsamoro leadership. Dagdag pa rito, ang kredibilidad ng darating na eleksyon sa 2025 ay maaaring maapektuhan kung ang pamumuno ng BARMM ay hindi dumaan sa isang inklusibo at makatarungang proseso.

Sa huli, ang pagtutol ng M**F sa naturang appointment ay isang malinaw na paalala na ang Bangsamoro ay may sariling identidad, kasaysayan, at ipinaglalaban. Ang BARMM ay hindi isang simpleng rehiyonal na eksperimento—ito ay bunga ng dugo at pawis ng mga mamamayang Bangsamoro. Ang gobyerno ng Pilipinas, kung tunay na seryoso sa pagsuporta sa kapayapaan at awtonomiya ng BARMM, ay kailangang tiyakin na ang anumang pagbabago sa liderato ay may pagsasaalang-alang sa kasaysayan at prinsipyo ng kasunduang pangkapayapaan. Sa ganitong paraan, maiiwasan ang pagbabalik sa sigalot at mapapanatili ang tiwalang pundasyon ng kapayapaan sa Bangsamoro.

09/11/2024

https://www.facebook.com/share/p/sbUSzV6RBK9wxYEX/

02/09/2024

Ngayong araw, Setyembre 2, 2024, isang buwan na ang nakalipas mula nang maganap ang brutal na pag-ambush at pagbaril kay Vice Mayor Roldan Benito at Weng Marcos, isang trahedya na patuloy na gumigising sa komunidad. Ang walang kabuluhang karahasan na kumitil sa kanilang mga buhay ay nagdulot ng matinding kalungkutan at pagkabahala sa kamonidad.

Ang mga pamilya ng mga biktima, kasama ang mga Non-Moro Indigenous Peoples, ay nagkakaisa sa kanilang matatag na panawagan para sa katarungan. Ang kanilang mga boses ay nag-aakyatan, na nagpapahayag ng isang malakas at matatag na panawagan para sa pananagot at isang masusing imbestigasyon sa mga pangyayari at sa likod ng pag-ambush. Ang sakit ng kanilang pagkawala ay kapansin-pansin, at ang panawagan para sa katarungan ay nagsisilbing patunay sa katatagan at determinasyon ng mga naghahanap ng mga sagot at nangangailangan na mapanagot ang mga salarin.

15/08/2024

24/05/2024

https://www.rappler.com/nation/mindanao/ip-groups-form-political-party-barmm-parliamentary-elections/

We are not just for aid distribution, to be used as a crowd whenever they need votes during elections. We also want genuine representation,' says party leader Froilyn Mendoza

11/05/2024

MY POLITICAL IDENTITY, MY CHOICE, MY FREEDOM

Nakasaad sa Article 4, Section 10 ng Bangsamoro Organic Law na ang mga katutubo ay mayroong kalayaan na ang kanilang natatanging katutubo at etnikong pagkakakilanlan bilang karagdagan sa kanilang Bangsamoro na pagkakakilanlang pampulitika.

Ang non-moro Indigenous Peoples (NMIP) ay nabuo sa layuning magkaroon ng katangian sa ibang grupo sa loob ng rehiyong Bangsamoro. Sila ay isang pangkat ng mga tao o mga magkakauring lipunan na kinilala sa pamamagitan ng sariling pagpapatunay at pagpapatunay ng iba, na tuloy-tuloy na nanirahan bilang isang organisadong pamayanan sa komunal na teritoryo, at sa ilalim ng mga pag-angkin ng pagmamay-ari mula pa noong unang panahon, sinakop, inangkin, at ginamit ang mga nasabing teritoryo, nabubuklod ng sariling wika, kaugalian, tradisyon at iba pang mga natatanging katangian ng kultura, o kung sino, sa pamamagitan ng pagtutol sa pampulitika, panlipunan at pangkulturang pagpasok ng kolonisasyon, mga hindi katutubong relihiyon at kultura, ay naging kaiba sa kasaysayan mula sa karamihan ng mga Pilipino. Kasama rin sa mga ito ang mga tao na itinuturing na katutubo dahil sa kanilang pinagmulan mula sa mga populasyon na naninirahan sa bansa, bago pa ang pananakop o kolonisasyon, pagpasok ng mga di-katutubong relihiyon at kultura, o ang pagtatatag ng kasalukuyang mga hangganan ng estado, na panatilihin ang ilan o lahat ng kanilang sariling mga institusyong panlipunan, pang-ekonomiya, pangkultura at pampulitika, na maaaring napaalis sa kanilang tradisyunal na mga lupain o kaya’y namumuhay na sa labas ng kanilang lupaing ninuno.

Ang pagtanggi sa pagkilala ng kanilang pangkat pampulitikang pakilala at Lupaing ninuno sa Bangsamoro Parliament upang amyendahan ang Bill No. 273 ay isang malaking paglapastangan sa kanilang kalagayan. Dahil dito, ang buong posisyon ng mga Teduray, Lambangian, Blaan, Erumanen Ne Menuvu, Dulangan Menubu, at iba pang maliliit na grupo ng katutubong pamayanan ay nagpapahayag ng kanilang pagtindig at laban para sa tamang pagkilala at pagtatanggol sa mga karapatan na ipinagkaloob sa kanila ng Republikang Batas Bilang 8371 o mas kilala sa “Indigenous Peoples Rights Act”, United Nations Declaration of Rights of Indigenous Peoples, United Nations Declaration of Human Rights at mas pinatibay pa ito sa loob ng Bangsamoro Organic Law na mayroong labin-limang mahahalagang probisyon na kumikilala ng batas ng mga hindi Moro na katutubong mamamayan.

Higit pa, ang Bangsamoro Organic Law (BOL) ay nagtatakda ng proteksyon para sa seguridad at karapatan ng mga Non-Moro Indigenous Peoples (NMIP). Ang bawat panukalang batas na isasagawa ng mga miyembro ng Parliamento ay hindi dapat bawasan o alisin ng karapatan ang mga katutubo na kinikilala na ng ating saligang batas. Ang anumang pagbabawas o pag-aalis nito ay maituturing na malaking paglapastangan sa kanilang mga karapatan na itinatangi ng ating mga batas sa Pilipinas, lalo na ang Indigenous Peoples Rights Act o IPRA.

_______

Makilahok sa panawagan na ito sa pamamagitan ng pag-gamit ng larawan na ito bilang inyong profile picture o i-share sa inyong social midya gamitin ang hastag na ;

05/05/2024